Βικιπαίδεια:Ελευθερία Πανοράματος 2015

Τι είναι η Ελευθερία Πανοράματος[επεξεργασία κώδικα]

Η Ελευθερία Πανοράματος είναι μια διάταξη στους νόμους περί πνευματικών δικαιωμάτων που επιτρέπει τη λήψη και δημοσίευση φωτογραφιών ή βίντεο, τη ζωγραφική κλπ, κτιρίων, γλυπτών και γενικά έργων τέχνης τα οποία βρίσκονται μόνιμα σε δημόσια θέα. Η ελευθερία αυτή αποτελεί εξαίρεση στον γενικό κανόνα που προστατεύει τα πνευματικά δικαιώματα του δημιουργού των έργων που βρίσκονται οπουδήποτε αλλού.

Τι συμβαίνει τώρα;[επεξεργασία κώδικα]

Έχει υποβληθεί οδηγία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για τον περιορισμό της Ελευθερίας Πανοράματος στην Ευρώπη. Η πρόταση αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για την εναρμόνιση της νομοθεσίας περί πνευματικής ιδιοκτησίας στις διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εάν αυτή η πρόταση εγκριθεί και εφαρμοστεί, αυτό θα σημαίνει ότι οι χρήστες δεν θα επιτρέπεται πλέον να ανεβάζουν ή να χρησιμοποιούν φωτογραφίες σύγχρονων κτιρίων ή δημοσίων έργων τέχνης στην Βικιπαίδεια.

Ακόμη και αν η Ελευθερία Πανοράματος επιτραπεί για μη εμπορικούς σκοπούς, αυτό αποτελεί πρόβλημα για την Βικιπαίδεια. Η τρέχουσα άδεια (CC-BY-SA) που καλύπτει όσα γράφουμε και ανεβάζουμε στη Βικιπαίδεια, δεν είναι συμβατή με μη εμπορικές άδειες, οι οποίες περιορίζουν περαιτέρω χρήση του περιεχομένου.

Ελευθερία Πανοράματος στην Ευρώπη[επεξεργασία κώδικα]

Επί του παρόντος, φωτογραφίες από μοντέρνα κτίρια και δημόσια τέχνη μπορούν να αναρτώνται σε Wikimedia Commons και Βικιπαίδεια και να χρησιμοποιούνται σε λήμματα μόνο εάν [αυτές οι φωτογραφίες] τραβήχτηκαν εντός χώρας η οποία υποστηρίζει την Ελευθερία Πανοράματος (FOP). Αυτή τη στιγμή αυτό συμβαίνει σε 16 (από τις 28) χώρες της Ευρωπαικής Ένωσης.

Χώρες με Ελευθερία Πανοράματος: Αυστρία, Κροατία, Κύπρος*, Τσεχία, Δανία*, Φινλανδία*, Γερμανία, Ιρλανδία, Ουγγαρία, Μάλτα, Ολλανδία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Ισπανία, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο. (* = Μόνο για κτίρια)

Χώρες χωρίς Ελευθερία Πανοράματος: : Βέλγιο, Βουλγαρία, Εσθονία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Ρουμανία, Σλοβενία.

Στις χώρες χωρίς Ελευθερία Πανοράματος, ο δημιουργός ενός έργου (που είναι μονίμως τοποθετημένο σε δημόσιο χώρο, όπως τα κτίρια, δημόσια τέχνη, κλπ.) θα πρέπει να επιτρέψει αποδέσμευση της φωτογραφίας στην οποία εμφανίζεται το έργο του, ακόμα και αν η φωτογραφία έχει τραβηχτεί από εσάς.

Τι σημαίνει αυτό για την Ελλάδα;[επεξεργασία κώδικα]

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει καθόλου ελευθερία πανοράματος παρά μόνο για τα μέσα μαζικής επικοινωνίας (Ν.2121/93, άρθρο 26). Ενώ τρεφόταν η ελπίδα πως θα μπορούσε αυτή να καθιερωθεί ως πλήρης ελευθερία πανοράματος μέσα από τη συγκεκριμένη προτεινόμενη οδηγία, η κατάθεση της τελικής πρότασης προς ψήφιση ανατρέπει τα προσδοκώμενα. Από τη μία εισάγει μια ελαφριά εκδοχή της ελευθερίας πανοράματος σε χώρες που δεν έχουν καθόλου, από την άλλη την αίρει σε χώρες οι οποίες είχαν πλήρη ελευθερία. Η ψήφιση της σχετικής τροπολογίας, στην περίπτωση της Ελλάδας, ενώ φαίνεται να παρέχει περισσότερη ελευθερία, πρακτικά απομακρύνει την πιθανότητα εφαρμογής της προσδοκώμενης πλήρους ελευθερίας πανοράματος.

Διαπιστώνεται καθημερινά και στην πράξη ότι η απουσία της εξαίρεσης είναι ακατανόητη από τον πολίτη και προσκρούει στα χρηστά ήθη. Πολύ περισσότερο όταν θα πρέπει να εξηγείται ότι με την απόλυτη εφαρμογή του νόμου, δεν επιτρέπεται η δημοσίευση φωτογραφιών ακόμη και από δημόσια έργα, μνημεία, και εθνικά σύμβολα.

Σύγχρονα κτίρια (όπως το ΟΑΚΑ) και μνημεία όπως αγάλματα, προτομές και ανδριάντες σε δημόσιους χώρους, έργα κατασκευασμένα με δημόσια έξοδα που απευθύνονται στον πολίτη θα πρέπει να επιτρέπεται να φωτογραφηθούν και να χρησιμοποιηθούν με οποιοδήποτε τρόπο ως κοινό κτήμα. Ακόμη και το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη συμπεριλαμβάνεται μεταξύ έργων σε δημόσια θέα τα οποία χωρίς την ρητή ελευθερία πανοράματος και με απόλυτη εφαρμογή του νόμου βρίσκονται υπό περιορισμό (ο επικεφαλής αρχιτέκτονας πέθανε το 1961. Χωρίς την εξαίρεση το έργο θα γίνει κοινό κτήμα το 2032).

Γιατί δεν είναι επιθυμητός ο περιορισμός της Ε.Π. σε «μη εμπορική χρήση»;[επεξεργασία κώδικα]

Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις που παραχωρούν «ελευθερία πανοράματος» μόνο για «μη εμπορική χρήση» (NC) είναι νομικά ασυνάρτητες, καθώς «κοινό κτήμα» και «μη εμπορικότητα» είναι αντικρουόμενοι όροι. Η “μη εμπορική χρήση” ωφελεί μόνο μεγάλες διεθνείς επιχειρήσεις που έχουν τους πόρους να αντεπεξέλθουν στις διαδικασίες χορήγησης αδειών για εμπορική χρήση, ενώ μεμονωμένοι καλλιτέχνες και πολίτες δεν μπορούν να ακολουθήσουν αυτό το δρόμο.

Στην πράξη, η απουσία εξαίρεσης δεν αποφέρει περισσότερο εισόδημα για τους περισσότερους αρχιτέκτονες ή άλλους εικαστικούς καλλιτέχνες, καθώς ουδείς σκέφτεται ότι μπορεί να χρειάζεται άδεια, αλλά και κανείς αρχιτέκτονας ή γλύπτης δεν διεκδικεί οτιδήποτε από την δημοσίευση φωτογραφιών από τα έργα του. (Σημειώνουμε εδώ ότι μιλούμε για δισδιάστατη αποτύπωση, φωτογραφίες ή άλλα, και όχι 3D αντίγραφα).

Επίσης, ο ορισμός της «μη εμπορικής» χρήσης είναι αόριστος και επισφαλής στην σύγχρονη εποχή. Είναι συζητήσιμο κατά πόσο αποτελεί ή όχι εμπορική χρήση η δημοσίευση φωτογραφίας ενός έργου που βρίσκεται σε κοινή θέα, μέσα από ένα ιστότοπο με ελεύθερη πρόσβαση για τον αναγνώστη αλλά που φιλοξενεί διαφημίσεις (ακόμη και το απλούστερο blog μπορεί να περιέχει διαφημίσεις που να συνεισφέρουν στην κάλυψη εξόδων).

Ποια τροπολογία αφορά;[επεξεργασία κώδικα]

Αφορά την τροπολογία AM421 που έχει προταθεί από τον Jean-Marie Cavada.

Πότε θα γίνει η ψηφοφορία;[επεξεργασία κώδικα]

Πέμπτη, 9 Ιουλίου 2015.

Μπορούμε να κάνουμε κάτι ως σύνολο;[επεξεργασία κώδικα]

Ναι! Να ενημερώσουμε για το μέγεθος της επίδρασης και της ζημιάς που μπορεί να προκαλέσει αυτή τη τροπολογία στην Βικιπαίδεια. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει γνωστό ότι ακόμα και πολιτικά πρόσωπα δεν γνωρίζουν ότι απαγορεύεται η δημοσίευση στην ιστοσελίδα τους φωτογραφιών του κτηρίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, χωρίς την άδεια του αρχιτέκτονα. Επομένως, το πρώτο σημαντικό βήμα είναι η ενημέρωση.

Τι μπορώ να κάνω ως άτομο;[επεξεργασία κώδικα]

Να επικοινωνήσω μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail) με ένα από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την χώρα μου (λίστα μελών στην Βικιπαίδεια (Ελλάδα / Κύπρος) και λίστα μελών στην ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (στην σελίδα του κάθε μέλους υπάρχει η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου / email address)).
Να επικοινωνήσω μέσω twitter με ένα ή περισσότερα από τα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου από την χώρα μου (ή να κάνω re-tweet) στα Ελληνικά. Μπορώ να ρωτήσω, για παράδειγμα, αν πραγματικά θέλουν να 'χάσει' η Βικιπαίδεια χιλιάδες από τις εικόνες της. Μπορώ επίσης να στείλω ένα tweet σε πολιτκές ομάδες, στην Βουλή, ή να συζητήσω γενικά σχετικά με το θέμα. Παραδείγματα: 1, 2, 3.
Να υπογράψω το αίτημα που έχει υποβληθεί στο Change.org (λίστα υπογραφών) και που έχει συγκεντρώσει μέχρι τώρα πάνω από 190.000 υπογραφές.

Now photos of the European Parliament are not allowed to be on Wikipedia...
...as well is pictures of the Belgian national monument the Atomium, but then...
also London Eye (England), ...
...also Rotterdam Central trainstation (Netherlands), ...
...also El Hemisférico (Valencia, Spain) and many more...