Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αυξητική ορμόνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Τρισδιάστατη δομή της αυξητικής ορμόνης στο χώρο. Αρχείο:Af3 human-growth-hormone-open-use.webp
Αυξητική Ορμόνη
Περιεχόμενο
ΠεριγραφήΟρμόνη που παράγεται φυσιολογικά στον οργανισμό, διεγείρει την κυτταρική αναπαραγωγή και σε ορισμένες περιπτώσεις κρίνεται ζωτικής σημασίας η εξωγενής χορήγησή της.
ΑντικείμενοΒιοτεχνολογία
ΟργανισμοίHomo sapiens
Επαφή
Ερευνητικό κέντροNational Institutes of Health (NIH)
ΣυγγραφείςMartin Bidlingmaier, Christian J Strasburger
Πρώτη αναφοράhttps://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/NM_022562.2?report=genbank, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/NM_002059
Ημερομηνία έκδοσης01/01/2009
Πρόσβαση
Ιστοσελίδαhttps://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20020365/
Εργαλεία
Διάφορα
ΆδειαPublic Domain
Συνδέσειςhttps://www.genome.jp/pathway/hsa04935, https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/170907453, https://go.drugbank.com/drugs/DB00052

Η αυξητική ορμόνη (GH) ή σωματοτροπίνη είναι μία πεπτιδική ορμόνη, η οποία διεγείρει την κυτταρική αναπαραγωγή και αναγέννηση, καθώς και την ανάπτυξη των ανθρώπων και άλλων ζώων. Εκλύεται από την πρόσθια υπόφυση.[1] Η αυξητική ορμόνη προκαλεί αύξηση στις ανοικτές διαφύσεις στα οστά, καθώς επίσης διεγέρει την αύξηση των σκελετικών μυών και τη λιπόλυση στο λιπώδη ιστό. Η ανθρώπινη αυξητική ορμόνη είναι ένα πεπτίδιο 191 αμινοξέων με δύο δισουλφιδικούς δεσμούς.

Η ανασυνδυασμένη ανθρώπινη αυξητική ορμόνη είναι ένα σκεύασμα Αυξητικής Ορμόνης με ευρεία χρήση και είναι ισοδύναμη με την ενδογενή υποφυσιακή Αυξητική Ορμόνη. Χρησιμοποιείται όταν υπάρχει ανεπάρκεια Αυξητικής Ορμόνης, καθώς και σε βραχύσωμα παιδιά με βραδύ ρυθμό ανάπτυξης, χωρίς όμως ανεπάρκεια Αυξητικής Ορμόνης.

Η ανασυδυασμένη ανθρώπινη αυξητική ορμόνη έχει χρησιμοποιηθεί ακόμη, σαν αναβολικός παράγοντας στον αθλητισμό τουλάχιστον από το 1982. Η χρήση της έχει απαγορευτεί από τη Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή και τον NCAA, καθώς κατηγορείται για ντοπάρισμα αθλητών. Η ανίχνευσή της γίνεται με Εξετάσεις αίματος και όχι με τις κλασικές εξετάσεις ούρων.[2]

Βιολογία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γονίδια και Δομή

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον άνθρωπο η αυξητική ορμόνη κωδικοποιείται από δύο γονίδια τα οποία εντοπίζονται στην περιοχή q22-24 επάνω στο Χρωμόσωμα 17, γνωστά ως Αυξητική ορμόνη 1 και Αυξητική ορμόνη 2.[3][4] Πρόκειται για μια πρωτεΐνη που αποτελείται από 191 αμινοξέα και το μοριακό της βάρος είναι 22,124 Daltons. Η δομή της στο χώρο περιλαμβάνει 4 έλικες, προκειμένου να μπορεί να αλληλεπιδράει κατάλληλα με τον υποδοχέα της.

Λειτουργίες

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η βασική λειτουργία της αυξητικής ορμόνης είναι η ανάπτυξη, γι' αυτό και χαρακτηρίζεται ως ένας αναβολικός παράγοντας, ο οποίος έχει πολλές σημαντικές επιδράσεις στο ανθρώπινο σώμα[5][6]:

  • Διεγείρει την αύξηση του ύψους σε παιδιά και εφήβους[7]
  • Αυξάνει τη μυϊκή μάζα
  • Αυξάνει την πρωτεϊνοσύνθεση
  • Διεγείρει τη λιπόλυση[8]
  • Διεγείρει τη γλυκονεογένεση στο ήπαρ
  • Μειώνει την πρόσληψη της γλυκόζης από το ήπαρ[9]
  • Διεγείρει την ανάπτυξη όλων των εσωτερικών οργάνων, εκτός του εγκεφάλου
  • Συμβάλλει στην ομοιόσταση του οργανισμού
  • Τονώνει το ανοσοποιητικό σύστημα
  • Αυξάνει την απελευθέρωση ιωδίου από τις ορμόνες του θυροειδούς αδένα
  • Συμβάλλει στη διατήρηση και λειτουργία των παγκρεατικών κυττάρων του Langerhans

Ιατρικές Χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Θεραπεία Υποκατάστασης σε παιδιά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ανασυνδυασμένη ανθρώπινη αυξητική ορμόνη έλαβε για πρώτη φορά έγκριση για παιδιατρική χρήση το 1985 από τον FDA στις ΗΠΑ. Η άδεια αφορούσε τη χορήγησή του βιοτεχνολογικού αυτού προϊόντος σε παιδιά που παρουσίαζαν χαμηλό (μη φυσιολογικό) ύψος σώματος, λόγω έλλειψης στην αυξητική ορμόνη, που παράγεται φυσιολογικά στον οργανισμό. Η θεραπεία γίνεται με ενέσιμα διαλύματα και μακροχρόνια παρουσιάζεται αύξηση του ύψους των παιδιών, μείωση της λιπώδους και αύξηση της μυϊκής μάζας.[10] Η δόση υπολογίζεται με βάση τη σωματική διάπλαση των παιδιών και φυσικά η χορήγηση γίνεται πάντοτε υπό την υπόδειξη και την παρακολούθηση του παιδιάτρου και του ενδοκρινολόγου.

Άλλες κλινικές ενδείξεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πλέον, έχει λάβει έγκριση για 8 κλινικές ενδείξεις σε παιδιά[11], μία εκ των οποίων είναι το Σύνδρομο Πράντερ-Γουΐλι. Πρόκειται για ένα σπάνιο σύνδρομο στα παιδιά, που χαρακτηρίζεται από χαμηλό ύψος σώματος, προδιάθεση για παχυσαρκία και δυσμορφίες στο πρόσωπο. Η μακροχρόνια θεραπεία με αυξητική ορμόνη βελτιώνει το λιπιδαιμικό προφίλ και τη σύσταση του σώματος των παιδιών. Ακόμη, η χρήση της βρίσκει εφαρμογή σε πολλές ενδοκρινολογικές διαταραχές, όπως είναι ο υποθυρεοειδισμός, ο υπογοναδισμός, το σύνδρομο Turner[12], η χρόνια νεφρική νόσος, κ.ά.[11]

Υπό συγκεκριμένες συνθήκες, θα μπορούσε να χορηγηθεί και σε ενήλικες, καθώς ερευνάται για τα οφέλη που μπορεί να προσφέρει μετά από μακροχρόνια χρήση. Έρευνες έχουν δείξει ότι η χορήγησή της είναι πιθανό να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην απώλεια βάρους, στην αύξηση της μυϊκής μάζας και στην πολλαπλή σκλήρωση, ενώ μπορεί ορισμένες φορές να λειτουργήσει και σαν αντιγηραντικός παράγοντας.[13] Ωστόσο, δεν υπάρχουν διαπιστωμένα δεδομένα για τις παραπάνω ενδείξεις, γι' αυτό και δεν έχουν εγκεκριμένη πιστοποίηση και έτσι, δε χρησιμοποιούνται για τους παραπάνω λόγους. Σε κάθε περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος προσβολής της υγείας των ενηλίκων και εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών, γι' αυτό κρίνεται απαραίτητη η συμβολή εξειδικευμένων ιατρών.[14]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Bidlingmaier, Martin· Strasburger, Christian J. (2009). Thieme, Detlef, επιμ. Growth Hormone. 195. Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg. σελίδες 187–200. ISBN 978-3-540-79087-7. 
  2. ↑ «Growth hormone» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2025-01-04. https://en.wikipedia.org/wiki/Growth_hormone. 
  3. ↑ «Growth hormone 1» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2023-11-11. https://en.wikipedia.org/wiki/Growth_hormone_1. 
  4. ↑ «Growth hormone 2» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2023-12-27. https://en.wikipedia.org/wiki/Growth_hormone_2. 
  5. ↑ «Growth hormone» (στα αγγλικά). Wikipedia. 2025-01-04. https://en.wikipedia.org/wiki/Growth_hormone#cite_note-isbn0-321-53910-9-13. 
  6. ↑ Devesa, Jesús; Almengló, Cristina; Devesa, Pablo (2016-01-01). «Multiple Effects of Growth Hormone in the Body: Is it Really the Hormone for Growth?» (στα αγγλικά). Clinical Medicine Insights: Endocrinology and Diabetes 9: CMED.S38201. doi:10.4137/CMED.S38201. ISSN 1179-5514. PMID 27773998. PMC PMC5063841. https://journals.sagepub.com/doi/full/10.4137/CMED.S38201. 
  7. ↑ Hindmarsh, P. C.; Brook, C. G. (1987-09-05). «Effect of growth hormone on short normal children.» (στα αγγλικά). Br Med J (Clin Res Ed) 295 (6598): 573–577. doi:10.1136/bmj.295.6598.573. ISSN 0267-0623. https://www.bmj.com/content/295/6598/573.short. 
  8. ↑ Bonert, Vivien S.· Melmed, Shlomo (1 Ιανουαρίου 2017). Melmed, Shlomo, επιμ. Chapter 4 - Growth Hormone. Academic Press. σελίδες 85–127. ISBN 978-0-12-804169-7. 
  9. ↑ Møller, N.; Jørgensen, J. O.; Abildgård, N.; Orskov, L.; Schmitz, O.; Christiansen, J. S. (1991). «Effects of growth hormone on glucose metabolism». Hormone Research 36 Suppl 1: 32–35. ISSN 0301-0163. PMID 1806481. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1806481/. 
  10. ↑ Danowitz, Melinda; Grimberg, Adda (2022-08). «Clinical Indications for Growth Hormone Therapy» (στα αγγλικά). Advances in Pediatrics 69 (1): 203–217. doi:10.1016/j.yapd.2022.03.005. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0065310122000056. 
  11. ↑ 11,0 11,1 Danowitz, Melinda; Grimberg, Adda (2022-08). «Clinical Indications for Growth Hormone Therapy» (στα αγγλικά). Advances in Pediatrics 69 (1): 203–217. doi:10.1016/j.yapd.2022.03.005. PMID 35985710. PMC PMC9754707. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0065310122000056. 
  12. ↑ Baxter, Louise; Bryant, Jackie; Cave, Carolyn B; Milne, Ruairidh (2007-01-24). Cochrane Metabolic and Endocrine Disorders Group, επιμ. «Recombinant growth hormone for children and adolescents with Turner syndrome» (στα αγγλικά). Cochrane Database of Systematic Reviews. doi:10.1002/14651858.CD003887.pub2. https://doi.wiley.com/10.1002/14651858.CD003887.pub2. 
  13. ↑ Liu, Hau; Bravata, Dena M.; Olkin, Ingram; Nayak, Smita; Roberts, Brian; Garber, Alan M.; Hoffman, Andrew R. (2007-01-16). «Systematic Review: The Safety and Efficacy of Growth Hormone in the Healthy Elderly» (στα αγγλικά). Annals of Internal Medicine 146 (2): 104. doi:10.7326/0003-4819-146-2-200701160-00005. ISSN 0003-4819. http://annals.org/article.aspx?doi=10.7326/0003-4819-146-2-200701160-00005. 
  14. ↑ Díez, Juan J.; Sangiao-Alvarellos, Susana; Cordido, Fernando (2018-03-17). «Treatment with Growth Hormone for Adults with Growth Hormone Deficiency Syndrome: Benefits and Risks» (στα αγγλικά). International Journal of Molecular Sciences 19 (3): 893. doi:10.3390/ijms19030893. ISSN 1422-0067. PMID 29562611. PMC PMC5877754. https://www.mdpi.com/1422-0067/19/3/893. 

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • B. Katzung, Βασική & Κλινική Φαρμακολογία, 2009, Εκδόσεις Πασχαλίδης, pp. 774–776, isbn:978-960-399-817-4

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Growth hormones στο Wikimedia Commons


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αυξητική_ορμόνη&oldid=10941620"