Αστυνομικό Δίκαιο
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Με τον όρο Αστυνομικό Δίκαιο χαρακτηρίζεται το σύνολο των κανόνων Δικαίου που διέπουν την οργάνωση και την δράση των υπηρεσιών εκείνων του κράτους, που ασκούν διοικητική εκτελεστική λειτουργία, καλούμενες γενικά αστυνομικές υπηρεσίες ή "αστυνομικές Αρχές".
Γενικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι αστυνομικές αρχές (υπηρεσίες) αποτελούν την εντονότερη εκδήλωση της διοικητικής λειτουργίας ενός κράτους. Λαμβάνοντας δε υπόψη ότι η παρακολούθηση της εκτέλεσης και εφαρμογής των νόμων ανήκει στην εκτελεστική εξουσία, σε τελική ανάλυση αυτή πραγματοποιείται δια των αστυνομικών υπηρεσιών. Συνεπώς, η εκτελεστική λειτουργία φέρεται σε επαφή με τους πολίτες δια των αστυνομικών Αρχών.
Η αποστολή και το έργο των διοικητικών υπηρεσιών αυτών βεβαίως ποικίλει ανάλογα του πολιτεύματος του κράτους, της εποχής, ακόμα και της πολιτικής που ασκεί μία κυβέρνηση, με συνήθεις παρεμβατικές εντολές, όταν κάποιες ανάγκες, ή ακόμα και σκοπιμότητες επιβάλλουν. Σήμερα, όλη η δραστηριότητα των αστυνομικών Αρχών είναι υποταγμένη σε κανόνες δικαίου με πλείστους αυτοπεριορισμούς και καμία αστυνομική ενέργεια δεν επιτρέπεται χωρίς νομική κάλυψη. Αυτός είναι και ο βασικός κανόνας που διέπει σήμερα τις όποιες αστυνομικές δραστηριότητες, η νομική ανάλυση των οποίων αποτελεί τμήμα του Διοικητικού Δικαίου.
Πηγές Α.Δ.
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πηγές Αστυνομικού Δικαίου θεωρούνται μόνο δημοσιευμένα κείμενα στα οποία μία Πολιτεία έχει θεσμοθετήσει κανόνες δικαίου. Συνεπώς, το Αστυνομικό Δίκαιο αποτελεί ένα σύνολο συγκεκριμένων νομικών κανόνων κατά τη σειρά της κλιμακωτής διαβάθμισής τους, που είναι:
- Το ισχύον Σύνταγμα.
- Οι ισχύοντες Νόμοι.
- Τα διάφορα ισχύοντα Διατάγματα, και
- Οι Αστυνομικές διατάξεις, οι οποίες και αποτελούν αφενός τις ουσιοδέστερες πηγές αστυνομικής δράσης και αφετέρου τις ουσιαστικές πηγές του αστυνομικού δικαίου.
Αντικείμενο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Αστυνομικό Δίκαιο αποτελεί μέρος του Διοικητικού Δικαίου, η δε μεταξύ τους σχέση είναι θεωρητικά η αυτή μεταξύ Συνταγματικού και Διοικητικού Δικαίου. Το Διοικητικό Δίκαιο ερευνά γενικά τους κανόνες δράσης των Αστυνομικών Αρχών, ενώ το αστυνομικό Δίκαιο μελετά περισσότερο λεπτολογικά τους ειδικούς κανόνες οργάνωσης και δράσης των υπηρεσιών αυτών. Συνεπώς, το αντικείμενο έρευνας και μελέτης του Α.Δ. εστιάζεται στον τρόπο οργάνωσης και δράσης των διαφόρων αστυνομικών Αρχών, την επάνδρωση και τα μέσα διάθεσης, την αρμοδιότητα εκάστης, τις γενικές και ειδικές υπηρεσίες εκάστης, την νομιμότητα, τη διοικητική δέσμευση, την νομοθετική εξουσιοδότηση, την πρόληψη και καταστολή των παρανόμων δράσεων (κατ΄ αρμοδιότητα), καθώς και θέματα δικαστικών καθηκόντων, δικαστικής αστυνομίας, και έκδοσης αποφάσεων. Τέλος, εξετάζει την ευθύνη των αστυνομικών Αρχών και την έκδοση των πάσης φύσεως αστυνομικών αδειών και σύμφωνα πάντα με τις καθορισμένες βασικές αρχές του Διοικητικού Δικαίου.