Αριστόδημος ο Λακεδαιμόνιος

Για τον μυθικό απόγονο του Ηρακλή, δείτε Αριστόδημος ο Ηρακλείδης.

Αριστόδημος της Σπάρτης
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	5ος αιώνας π.Χ.
Θάνατος	479 π.Χ.
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Σπάρτη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολεμιστής
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχες	Μάχη των Θερμοπυλών

Ο Αριστόδημος ήταν Σπαρτιάτης πολεμιστής, ένας από τους πολλούς που στάλθηκαν στη μάχη των Θερμοπυλών. Ήταν ένας από τους δύο Σπαρτιάτες επιζώντες, και δεν συμμετείχε στην τελευταία στάση. Μαζί με ένα σύντροφο του, τον Εύρυτο, ο Αριστόδημος έχασε το ένα του μάτι λόγω μόλυνσης, για αυτό και ο Λεωνίδας τους διέταξε να επιστρέψουν στη Σπάρτη πριν τη μάχη, αλλά ο Εύρυτος επέστρεψε, έστω και τυφλός, και σκοτώθηκε.

Ο Έλληνας ιστορικός Ηρόδοτος πίστευε ότι αν και ο Αριστόδημος και ο Εύρυτος επέστρεφαν ζωντανοί, ή αν ο Αριστόδημος επέστρεφε μόνος του, και άρρωστος, δεν θα είχε κατηγορηθεί από τους Σπαρτιάτες. Ωστόσο, επειδή ο Εύρυτος επέστρεψε και πέθανε στη μάχη, ο Αριστόδημος θεωρήθηκε δειλός και η πράξη του θεωρήθηκε ταπεινωτική για τους συμπατριώτες του - όπως είπε ο Ηρόδοτος, «κανένας άνθρωπος δεν του μιλούσε - τον αποκαλούσαν Αριστόδημος ο τρέσας» (αυτός που φεύγει από την μάχη, δηλαδή ο δειλός).

Ο άλλος επιζώντας των 300 ήταν ένας άνδρας ονόματι Παντίτης, ο οποίος στάλθηκε από τον Λεωνίδα σε μια πρεσβεία στη Θεσσαλία. Απέτυχε να επιστρέψει στις Θερμοπύλες την ώρα της μάχης, και αφού κατάλαβε ότι ήταν σε δυσμένεια, κρεμάστηκε.

Πλαταιές

Στη μάχη των Πλαταιών, ο Αριστόδημος πολέμησε με μανία, ώστε οι Σπαρτιάτες να θεωρήσουν ότι λύτρωσε τη ψυχή του. Παρά το γεγονός ότι αφαίρεσε το "μαύρο σημάδι" του ονόματός του, δεν θα τον βραβεύσουν με κάποια ειδική τιμή για την ανδρεία του, γιατί είχε αγωνιστεί με αυτοκτονική απερισκεψία. Οι Σπαρτιάτες θεωρούσαν περισσότερο ήρωες αυτούς που πολεμoύσαν, ενώ ταυτόχρονα εξακολουθούσαν να επιθυμούν να ζήσουν. Ο Αριστόδημος κατηγορήθηκε ως τρελός από τη φάλαγγα και ήταν βαριά τραυματισμένος, αλλά κατάφερε να επιζήσει ως τη λήξη των Ελληνοπερσικών Πολέμων, δηλ. ως τη μάχη του Ευρυμέδοντα.

Αφιερώματα και αναφορές

• Ένας χαρακτήρας ονόματι Δήλιος εμφανίζεται και διηγείται την ιστορία των 300 Σπαρτιατών σε κόμικς του Φρανκ Μίλλερ, το οποίο εξιστορεί τα γεγονότα της μάχης των Θερμοπυλών. Στην ομώνυμη ταινία του 2007, τον Δήλιο υποδύεται ο ηθοποιός Ντέιβιντ Γουένχαμ. Σε αντίθεση με τον Αριστόδημο, ο Δήλιος δεν δέχεται διαταγή να επιστρέψει στη Σπάρτη εξαιτίας μόλυνσης, αν και έχασε ένα μάτι κατά τη διάρκεια της μάχης. Η διαταγή για την επιστροφή του, δόθηκε έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιήσει τις ρητορικές του ικανότητες στο να λέει την ιστορία των συντρόφων του για να εμπνεύσει την υπόλοιπη Σπάρτη, και παράλληλα όλη την Ελλάδα. Ως εκ τούτου, δεν αντιμετωπίζει επιφύλαξη από τους συντρόφους του στην επιστροφή του, και αργότερα οδηγεί τον σπαρτιατικό στρατό στη μάχη των Πλαταιών.
  • Ο χαρακτήρας αυτός επανεμφανίζεται στην επόμενη ταινία 300: Η άνοδος της Αυτοκρατορίας, όπου αυτός ακολουθεί την βασίλισσα Γοργώ στην μάχη και πολεμάει δίπλα στον Θεμιστοκλή.Και οι τρεις τους επιβιώνουν από τα γεγονότα της ταινίας.
• Στο ιστορικό μυθιστόρημα του Αντώνη Αντωνιάδη, Ο λύκος της Σπάρτης, είναι ο κεντρικός χαρακτήρας.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• The History of Herodotus Αρχειοθετήθηκε 2013-04-05 στο Wayback Machine.. Translated into English by G. C. Macaulay.
• Schmitz, Leonhard (1867), «Aristodemus», Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, 1, σελ. 304, http://www.ancientlibrary.com/smith-bio/0010.html, ανακτήθηκε στις 2011-02-07