Αρβανίτικα κάλαντα

Κάλαντα, πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα (1872, ιδιωτική συλλογή)

Τα Κάλαντα αποτελούν δημοτικά ευχετικά τραγούδια που ψάλλονται εθιμικά κάθε χρόνο κυρίως την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών (Χριστουγέννων, Πρωτοχρονιάς, Θεοφανίων, ακόμη και των Βαΐων (ή Λαζάρου), με εξαίρεση της Μεγάλης Παρασκευής που είναι κατανυκτικά.

Αρβανίτικα κάλαντα Πρωτοχρονιάς περιοχής Μεσογείων

Αρβανίτικα

Απόδοση στα ελληνικά

Μίρσε τ βίνιε βίτι ρί μίρσε τ να πλικένιε σι νέστρε θόινε παλεά τσίλι τ πρότο βίνιε ντ ντέρε ταβλοπόρτε σ γκα νιέ ντουμέ τι γύπνι ου θόμι περ τ γκέγκενι Θάμετε ε σερ Βασίλιτ ις νιέ νιερί με αρετή ις σιούμε γλυκομίλι νιε ντρου τ θάτε κέι μπαστούν εκέι περ τ κουμπίσεϊ εδέ αϊ νιε ηθάτε ντρου βλαστάρ-τ νιόμε χιούσι εδέ ντε μάλε ντάι βλαστάρ ντι ζόκι εκελαδίσ νε τσι κέινε σίτε σι διαμάντ διαμάντ ντε φλουκουράτ. Μπλίδουνι βλέζερ μπλίδουνι ντε κλήσεζε τ βένι γκα κλίσια τ μος λήψενι καλή ψυχή τ κένι. Γκα κλίσια τούκε άρδου ρ εφτίς τραπέζι στρόνι αν ίστε δε νο νιέ φτωχό εδέ άτε τε φτόνι. Αν ίστε νόνιε ή σκλεπε ρ ε νεκ κ μούντε βίνιε κιάλγιανι γιου φαΐ ν ατιέ παδέ το ίδιο ίστε Ου θάμε καλιμέρι ν με γκόλιε δε με λίρρ δε γκα μοτ, δε γκα μότ τε γιέμι μιρρ δε γκα μοτ, δε γκα μοτ τε γιέμι μιρρ

Με το καλό να μας έρθει ο καινούργιος χρόνος κι ευχόμεθα να σας αρέσει σαν αύριο έλεγαν παλιά σ’ όποιον έρθει πρώτος στη μικρή πόρτα της αυλόπορτας ένα τάλληρο να του δώσετε σας λέμε για ν’ ακούσετε τα θαύματα που ’κανε ο Άι-Βασίλης ήταν ένας άνθρωπος πολύ ενάρετος και πολύ γλυκομίλητος ένα ξερό ξύλο είχε για μπαστούνι τόχε για ν’ ακουμπάει κι αυτό το ξερό ξύλο βλάστησε ένα χλωρό βλαστάρι και πάνω σ’ αυτό το χλωρό βλαστάρι κάθισαν δυο πουλιά να κελαϊδίσουν που ’χαν τα μάτια τους σαν διαμάντια διαμάντια πάνω σε μαύρο βελούδο. Μαζευτήτε αδέρφια μαζευτήτε στην εκκλησία να πάτε απ’ την εκκλησία μη λείψετε καλή ψυχή να ’χετε. Απ’ την εκκλησία μόλις γυρίσετε αμέσως στρώστε το τραπέζι κι αν είναι κανένας φτωχός καλέστε κι αυτόν. Κι αν είναι κανένας αόμματος και δεν μπορεί να έρθει πηγαίνετε σεις το φαγητό στο σπίτι του κι είναι το ίδιο. Σας είπαμε το καλημέρι τραγουδιστά και με την λύρα και του χρόνου να ’μαστε καλά και του χρόνου να ’μαστε καλά.

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς περιοχής Στειρίου Βοιωτίας

Αρβανίτικα	Απόδοση στα ελληνικά
Σίν Βασίλη βγιέν μπόρα η πιλκιέν. Βγιέν μ΄ντα νε μές ε νάτες δεμάτ τε κα γιάπιν. Σίν Βασίλη βγιέν Γενάρη ντίχετ. Ζόνιεν περιμένιμ τσί βγιέν σίπερ πάρ δίπλιετ γκαρκούαρ νε γκομάρ.	Ο Άγιος Βασίλης έρχεται το χιόνι του αρέσει. Έρχεται μέσα στη μέση της νύχτας δώρα να μας δώσει. Ο Άγιος Βασίλης έρχεται ο Γενάρης προβάλει. Την κυρά περιμένουμε που έρχεται από τον επάνω δρόμο δίπλιες (γλυκά) φορτωμένες στο γαϊδούρι.

Κάλαντα του Λαζάρου περιοχής Θίσβης (Κακόσι) Βοιωτίας

Αρβανίτικα	Απόδοση στα ελληνικά
τσιράν τσιράν γκιτόνεζα ντιλj μόι νούσεζα ερέ ιπι ντjάλjετe νj βε πeρ τε βαπς νe κουκj μπογιά τε χάι Πασχ τeμπeδά	τσιράνι τσιράνι γειτόνισσα βγες καλέ νύφη μου καινούργια και δώσε στο παιδί ένα αβγό για να το βάψει σε κόκκινη μπογιά να το φάει το Μεγάλο Πάσχα

τσιράνι = κίτρινα λουλουδάκια με τα οποία τα παιδιά στόλιζαν τα καλαθάκια τους για να τραγουδήσουν τα κάλαντα

Κάλαντα Μεγάλης Παρασκευής περιοχής Θίσβης(Κακόσι) Βοιωτίας

Αρβανίτικα	Απόδοση στα ελληνικά
Ζότι ις σhουμ ιρί ε δε κέι μeμeνe Σeρμeρί ρι νάνι νe κρικj ε κλjα μονομπίρeνe τσhe βρα ε σταυρόσνe ε πεδέψeνe ατά άπιστο οβρέτ. ούθου ε ραντίσeνe ε δε φαρμάκj ε ποτίσeνe με πες περόνα ε καρφόσeνe ντι νe ντούαρ,ντι νe κeμπe μe τe μάδενe νe ζeμπρe ρι νe κeμπe ε κλjα Σιρμeρία με τe ντία κουσιρίρα. τσh ρι μόι μeμe εδέ κλjα σκε γκα μούα διαφορά.	Ο Κύριος ήταν πολύ νέος και είχε μάνα την Παναγία. Κάθεται τώρα στο σταυρό και κλαίει το μοναχογιό της που σκοτώθηκε. Τον σταυρώσανε τον παιδέψανε αυτοί οι άπιστοι Εβραίοι. Ξίδι τον ποτίσανε με πέντε καρφιά τον καρφώσανε δυο στα χέρια, δυο στα πόδια το πιο μεγάλο στην καρδιά. Κάθεται στα πόδια και κλαίει η Παναγία με τις δύο ξαδέλφες. Τι κάθεσαι καλέ μάνα και κλαις δεν έχεις από μένα διαφορά.

Πηγές

• Ασπασία Μίχα-Λαμπάκη «Θίσβη: καταγραφή ηθών και εθίμων, δημοσιευμένο στον συλλογικό τόμο Θίσβη: μια πόλη-μια ιστορία, έκδοση της Panthisvian Society, Θίσβη 2000,σελίδα 143»
• https://www.marko.gr/category/laografia/

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Προσωπική ιστοσελίδα
• https://www.marko.gr/category/laografia/