Ανθούσα, η Ξανθούσα, η Χρυσομαλλούσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η Ανθούσα, η Ξανθούσα, η Χρυσομαλλούσα ή Ανθούσα η Ξανθή με τα Χρυσά Μαλλιά είναι ένα ελληνικό παραμύθι που έχει συλλέξει ο Γεώργιος Α. ο Μέγας στο "Λαογραφικά παραμύθια της Ελλάδας". [1] Άλλες παραλλαγές συνέλεξαν ο Μιχάλης Μερακλής και η Άννα Αγγελοπούλου . [2]

Σύνοψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια ηλικιωμένη γυναίκα προσπαθούσε για πολλά χρόνια να φτιάξει σούπα από φακή, αλλά κάθε φορά της έλειπε συνεχώς και ένα συστατικό. Όταν τελικά, μπόρεσε να φτιάξει τη σούπα, την έβαλε σε ένα ρυάκι να κρυώσει. Εκείνη τη στιγμή ο πρίγκιπας Φοίβος έφερε το άλογό του να ξαποστάσει και να πιει νερό. Η κατσαρόλα τρόμαξε το άλογο και επειδή αυτό δεν έπινε, ο πρίγκιπας την κλώτσησε. Η γριά εμφανώς αναστατωμένη τον καταράστηκε να λαχταρά και να προσμένει την Ανθούσα, Ξανθούσα, Χρυσομαλλούσα, όσο η ίδια τη σούπα.

Αυτός, φαγωμένος από λαχτάρα, κυνήγησε την Ανθούσα, την Ξανθούσα, τη Χρυσομαλλούσα για τρεις μήνες μέχρι που βρήκε τον Πύργο χωρίς Είσοδο. Εκεί έμενε η κοπέλα. Είδε μια δράκαινα να πλησιάζει και να φωνάζει την Ανθούσα, την Ξανθούσα, τη Χρυσομαλλούσα να της ρίξει τα μαλλιά της. Η δράκαινα τα σκαρφάλωσε, έφαγε και ήπιε με την Ανθούσα, την Ξανθούσα, τη Χρυσομαλλούσα και ξανακατέβηκε. Έχοντας δει το παρασύνθημα, ο πρίγκηπας της φώναξε να του ρίξει τα μαλλιά της. Η Ανθούσα, η Ξανθούσα, η Χρυσομαλλούσα έκανε όπως της είπαν και μόλις οι δύο νέοι αντίκρισαν ο ένας τον άλλο, ερωτεύτηκαν. Η Ανθούσα, η Ξανθούσα, η Χρυσομαλούσα τον έκρυψε από την δράκαινα, η οποία θα τον έτρωγε αν τον έβλεπε. Μόλις η δράκαινα έφυγε από τον πύργο το επόμενο πρωί, σφράγισαν όλα τα στόματα στον πύργο, γιατί εκεί όλα τα αντικείμενα μπορούσαν να μιλήσουν, και έφυγαν. Όταν επέστρεψε η δράκαινα και η κόρη της δεν απαντούσε, το γουδί, που είχαν ξεχάσει ο πρίγκιπας και η Ανθούσα, η Ξανθούσα, η Χρυσομαλλούσα να του κλείσουν το στόμα, της είπε ότι τράπηκαν σε φυγή. Τους κυνήγησε η δράκαινα πάνω σε μια αρκούδα, αλλά η Ανθούσα, η Ξανθούσα, η Χρυσομαλλούσα πέταξε πίσω της μια χτένα, που έγινε βάλτος. Αφού η δράκαινα κατάφερε να περάσει από το βάλτο, η κοπέλα πέταξε μια άλλη χτένα που έγινε αγκάθια και τέλος ένα φουλάρι που έγινε θάλασσα. Η δράκαινα δεν μπορούσε να περάσει τη θάλασσα, αλλά ειδοποίησε την Ανθούσα, την Ξανθούσα, τη Χρυσομαλλούσα ότι ο πρίγκιπας θα την άφηνε σε ένα δέντρο, ενώ πήγαινε να μιλήσει στη μητέρα του για να φέρει την κοπέλα στο κάστρο και όταν φιλήσει τη μητέρα του, τότε θα ξεχάσει την Ανθούσα, την Ξανθούσα, Χρυσομαλλούσα και αποφάσιζε να παντρευτεί κάποια άλλη. Όταν συνέβη αυτό, θα έπρεπε να πάρει δύο κομμάτια ζύμης ψωμιού που ετοιμάζονταν για το γάμο και να τα κάνει πουλιά.

Έτσι και έγινε, και η Ανθούσα, η Ξανθούσα, η Χρυσομαλλούσα έκανε όπως είπε η δράκαινα. Τα πουλιά πέταξαν στο κάστρο και το ένα ρώτησε το άλλο για το τι είχε συμβεί μεταξύ του πρίγκιπα Φοίβου και της Ανθούσας, της Ξανθούσας, της Χρυσομαλλούσας. Τότε ξαφνικά εκείνος την θυμήθηκε, πήγε στο δέντρο που την είχε αφήσει και την έφερε στο κάστρο, όπου παντρεύτηκαν.

Σχολιασμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα της ηρωίδας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα τρία ονόματα της ηρωίδας σημαίνουν «Ανθισμένη», «Ξανθομάλλα» και «Χρυσομάλλη». [3]

Ταξινόμηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το παραμύθι ταξινομείται στον κατάλογο Aarne-Thompson-Uther ως τύπος 310, «Η Κόρη στον Πύργο». Άλλα παραμύθια αυτού του τύπου περιλαμβάνουν το The Canary Prince, την Petrosinella, την Persinette, την Prunella και την Ραπουνζέλ. [4] Η ελληνική παραλλαγή καταγράφηκε για πρώτη φορά το 1890 στην ανατολική Θράκη. [5] Σε αντίθεση με τα περισσότερα παραμύθια αυτού του είδους, δεν ανοίγει με τη σκηνή στον κήπο όπου το μωρό ανταλλάσσεται με τη δράκαινα. [6] Το κυνηγητό της δράκαινας μοιάζει ιδιαιτέρως με αυτό της Petrosinella.[2] Αυτό το κυνηγητό, στην πραγματικότητα, είναι ένα άλλο είδος παραμυθιού, τύπου Aarne-Thompson 313, «Η Κόρη που βοηθά τον Ήρωα να Δραπετεύσει». [7] Άλλα παραμύθια αυτού του τύπου περιλαμβάνουν The Water Nixie, Foundling-Bird, Nix Naught Nothing και The Master Maid . Σε αυτές τις ιστορίες, το κορίτσι είναι κόρη του κακού από τον οποίο δραπετεύει ο ήρωας. Μερικοί λαογράφοι έχουν ερμηνεύσει πως στην ιστορία της Ραπουνζέλ, το να είναι η ηρωίδα υιοθετημένη κόρη της δράκαινας ή μάγισσας είναι μια αναπροσαρμογή ενός πρωτότυπου στο οποίο η κοπέλα είναι κόρη της. [7]

Ο Ελβετός μελετητής του λαϊκού παραμυθιού Max Lüthi κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι το επεισόδιο της Μαγικής Φυγής, τυπικό του παραμυθιού τύπου ATU 313, "The Magical Flight" ("Girl Helps the Hero Flee"; "The Devil's Daughter"), είναι πράγματι συστατικό του τύπου παραμυθιού ATU 310, "Η Κόρη στον Πύργο", αν και απουσιάζει στη Ραπουνζέλ. [8] Ομοίως, ο μελετητής Ton Deker παρατήρησε ότι σε προφορικές εκδοχές η ηρωίδα και ο πρίγκιπας δραπετεύουν από τον πύργο μέσω της σεκάνς «Magic Flight». [9]

Οι διοργανώτριες του Ελληνικού Καταλόγου Λαογραφικού Παραμυθιού, Άννα Αγγελοπούλου και Αίγλη Μπρόσκου, παρατήρησαν ότι στις παραλλαγές της ελληνικής, της γιουγκοσλαβικής και της κορσικής γλώσσας, η ηρωίδα είναι η κόρη της μάγισσας. Στον καθηγητή Michael Merakles, αυτό το χαρακτηριστικό εμφανίζεται στον τύπο 313, "Η Μαγική Φυγή". [10]

Επιπλέον, οι ιδρυτές του Ισπανικού Καταλόγου Λαογραφικού Παραμυθιού, που ήταν οι μελετητές Julio Camarena [es] και ο Maxime Chevalier, δημιούργησαν έναν νέο υποτύπο στον Ισπανικό Κατάλογο: τον τύπο 310B, "La doncella en la torre escapa mediante fuga mágica" (Αγγλικά: "The Maiden in the Tower escapes by Magic Flight"), ένας συνδυασμός " Η Κόρη στον Πύργο» με το επεισόδιο λήξης της Μαγικής Φυγής. [11]

Παραλλαγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια παραλλαγή από τη Μάλτα, το Fenchelchen (Μετά το Μάραθο ), που συνέλεξε η μελετήτρια Bertha Ilg, δείχνει έναν συνδυασμό της κοπέλας που κλειδώθηκε στον πύργο από τη μάγισσα και της μαγικής απόδρασης του κοριτσιού από τον πύργο. [12]

Μια ρωμαϊκή παραλλαγή που δημοσιεύτηκε από τη Rachel Harriette Busk, η οποία συλλέχθηκε από την Palombara με τον τίτλο Filagranata, περιέχει την επιθυμία μιας γυναίκας για τον μαϊντανό στον κήπο της μάγισσας, τη μάγισσα που παίρνει το παιδί της, τον πρίγκιπα που βρίσκει την κόρη στον πύργο και που της ζητά να πετάξει κάτω τη κόμη της. Η ιστορία συνεχίζεται με τη σειρά της Μαγικής Φυγής: η έντιμη Φιλαγρανάτα δίνει στον πρίγκιπα τρία αντικείμενα για να αποσπάσει την προσοχή της μάγισσας: ένα μυστρί, μια χτένα και ένα βάζο με λάδι. Το παραμύθι ολοκληρώνεται με το επεισόδιο του Ξεχασμένου Αρραβωνιαστικού . [13]

Σε ένα παραμύθι που συνέλεξε ο Βούλγαρος λαογράφος Kuzman Shapkarev από την Οχρίδα της σύγχρονης Βόρειας Μακεδονίας, "МОМА ТЕНТЕЛИНА И ВОЛЦИ" ("Η Τεντελίνα και ο λύκος"), μια έγκυος γυναίκα χάνεται στο βάλτο και ένας λύκος εμφανίζεται να τη βοηθήσει, με προϋπόθεση να πάρει την κόρη της ως πληρωμή. Εκείνη κάνει μια συμφωνία και ξεχνάει το περιστατικό. Χρόνια αργότερα, γεννά ένα κορίτσι, την Τεντελίνα, το οποίο πλησιάζει ο λύκος για να τηρήσει τη συμφωνία της μητέρας της. Η Τεντελίνα παραδίδεται και ο λύκος την κλείνει σε έναν πύργο. Όποτε θέλει ο λύκος να την φτάσει, της τραγουδάει: «Τεντελίνα, Τεντελίνα, λύσε τα μαλλιά σου». Ο αδερφός της Τεντελίνα, ονόματι Κόσταντιν, ρωτά τη μητέρα του πού βρίσκεται η αδερφή του. Του διηγείται όλη την ιστορία και εκείνος αποφασίζει να τη βρει. Στο τέλος του παραμυθιού, αφού τον βοηθούν τρεις ηλικιωμένες κυρίες, αυτός και η Τεντελίνα δραπετεύουν από τον πύργο πετώντας μαγικά αντικείμενα στο διάβα τους για να καθυστερήσουν τον λύκο. [14] [15]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Χιόνι-Λευκό-Φωτιά-Κόκκινο
  • Το Περιστέρι
  • Η Σιωπηλή Πριγκίπισσα
  • Τα παιδιά των δύο βασιλιάδων

βιβλιογραφικές αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Georgios A. Megas, Folktales of Greece, p 42, University of Chicago Press, Chicago and London, 1970
  2. ↑ 2,0 2,1 Soula Mitakidou and Anthony L. Manna, with Melpomeni Kanatsouli, Folktales from Greece: A Treasury of Delights, p 9 (ISBN 1-56308-908-4)
  3. ↑ Soula Mitakidou and Anthony L. Manna, with Melpomeni Kanatsouli, Folktales form Greece: A Treasury of Delights, p 9 (ISBN 1-56308-908-4).
  4. ↑ Heidi Anne Heiner, "Tales Similar to Rapunzel Αρχειοθετήθηκε 2020-05-01 στο Wayback Machine."
  5. ↑ Christodoula Mitakidou· Anthony L. Manna (2002). Anthousa, Xanthousa, Chrisomalousa. Greenwood Press. ISBN 9781563089084. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2010.  A version of the story is given in this book.
  6. ↑ Laura J. Getty, "Maidens and their guardians: interpreting the "Rapunzel" tale Αρχειοθετήθηκε 2011-06-04 στο Wayback Machine."
  7. ↑ 7,0 7,1 Georgios A. Megas, Folktales of Greece, p 223, University of Chicago Press, Chicago and London, 1970
  8. ↑ Muhawi, Ibrahim, and Sharif Kanaana. Speak, Bird, Speak Again: Palestinian Arab Folktales. Berkeley: University of California Press. 1989. p. 349. (ISBN 0-520-06292-2).
  9. ↑ Deker, Ton. "Raponsje (rapunzel)". In: Van Aladdin tot Zwaan kleef aan. Lexicon van sprookjes: ontstaan, ontwikkeling, variaties. 1ste druk. Ton Dekker & Jurjen van der Kooi & Theo Meder. Kritak: Sun. 1997. p. 293.
  10. ↑ Angelopoulou, Anna; Broskou, Aigle. "ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑΚΩΝ ΤΥΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΛΛΑΓΩΝ AT 300-499". Tome A: AT 300-399. Athens, Greece: ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Ε.Ι.Ε. 1999. pp. 180-181.
  11. ↑ Hernández Fernández, Ángel. Catálogo tipológico del cuento folclórico en Murcia. Colección El Jardín de la Voz: Biblioteca de Literatura Oral y Cultura Popular, Vol. 13. Alcalá de Henares: Área de Teoría de la Literatura y Literatura Comparada de la Universidad de Alcalá: Centro de Estudios Cervantinos; Ciudad de México: Instituto de Investigaciones Filológicas de la UNAM, 2013. p. 88. (ISBN 84-616-3267-2).
  12. ↑ Kössler-Ilg, Bertha. Maltesische Märchen und Schwäuke aus dem Volksmunde. Leipzig: G. Schïnfeld. 1906. pp. 6-11.
  13. ↑ Busk, Rachel Harriette. Roman Legends: A collection of the fables and folk-lore of Rome. Boston: Estes and Lauriat. 1877. pp. 3-12.
  14. ↑ Shapkarev, Kuzman. Сборник от български народни умотворения [The Bulgarian Folklore Collection]. Vol. VIII: Български прикаски и вѣрования съ прибавление на нѣколко Македоновлашки и Албански [Bulgarian folktales and beliefs with some Macedo-Romanian and Albanian]. 1892. pp. 165-169.
  15. ↑ Cvetanovska, Danica; Мишковска, Maja. 101 Macedonian Folk Tales: Anthology of Macedonian Folk Tales. BIGOSS, 2003. pp. 191ff. (ISBN 9789989441158).

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Grimalt Gomila, Josep Antoni. «Blancanieves, una versió inèdita del tipus Ath 310». Στο: Caligrama: revista insular de Filología, [en línia], 1985, Vol. 2, Αριθμ. 1, σσ. 261-78. https://raco.cat/index.php/Caligrama/article/view/66557 [Συμβουλή: 1-04-2022].
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ανθούσα,_η_Ξανθούσα,_η_Χρυσομαλλούσα&oldid=10211610"