Αλφήνος Βάρος

Αλφήνος Βάρος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1ος αιώνας π.Χ. (πιθανώς) Κρεμόνα
Θάνατος	0ος αιώνας π.Χ. (πιθανώς)
Χώρα πολιτογράφησης	Αρχαία Ρώμη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	λατινική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	νομικός συγγραφέας ποιητής Ρωμαίος πολιτικός
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	Ρωμαίος συγκλητικός Ύπατος στην αρχαία Ρώμη (από 39 π.Χ.)

Ο Πανδέκτης, μια συγκέντρωση ρωμαϊκών νομικών κειμένων, περιέχει πολυάριθμα αποσπάσματα από την Digesta του Αλφήνου.

Ο Αλφήνος Βάρος, με πιθανό πρώτο όνομα Πόπλιος (λατ. [Publius] Alfenus Varus), ήταν αρχαίος Ρωμαίος νομομαθής, που έζησε περί τον 1ο αιώνα π.Χ..

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Αλφήνος Βάρος ήταν μαθητής του Σερβίου Σουλπικίου Ρούφου. Κανένα άλλο στοιχείο δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα για αυτόν, αλλά υπάρχει μια ιστορία που διασώζει ο σχολιαστής Ελένιος Άκρων, στις σημειώσεις του για τις σάτιρες του Ορατίου. Ο σχολιαστής θεωρεί ότι ο «Alfenus Vafer» που αναφέρει ο Οράτιος είναι ο νομικός Αλφήνος Βάρος και με βάση αυτό γράφει ότι πολύ νωρίς εγκατέλειψε την ιδαίτερη πατρίδα του Κρεμόνα, όπου ασκούσε το επάγγελμα του επιδιορθωτή υποδημάτων (ή του μπαρμπέρη), για να εγκατασταθεί στη Ρώμη, όπου μαθήτευσε στον Σέρβιο, έφθασε στο αξίωμα του υπάτου και στο τέλος τιμήθηκε με δημόσια κηδεία. Το ότι έγινε ύπατος το αναφέρει και ο Πομπόνιος, αλλά αυτό δεν ενισχύει τα γραφόμενα από τον Άκρωνα: ο Πόπλιος Αλφήνιος (Alfenius, όχι Αλφήνος) Βάρος που ήταν ύπατος το έτος 2 μ.Χ. δύσκολα θα μπορούσε να είχε διατελέσει μαθητής του Σερβίου, και εικάζεται ότι ίσως να ήταν ο γιος του νομομαθούς. Αν πράγματι ο Αλφήνος ήταν ύπατος, το πιθανότερο είναι να κατείχε το αξίωμα τον Οκτώβριο-Δεκέμβριο του 39 π.Χ., μαζί με τον Λούκιο Μάρκιο Κηνσορίνο και τον Γάιο Κοκκηίο Βάλβο.

Το έργο του

Υπάρχου 54 χωρία ενταγμένα στον Πανδέκτην από τα 40 βιβλία του έργου Digesta («Σύνοψις») του Αλφήνου. Εικάζεται ωστόσο ότι ο Αλφήνος ίσως να επιμελήθηκε απλώς έργο του δασκάλου του, του Σερβίου. Από τα αποσπάσματα αυτά φαίνεται ότι ο Αλφήνος είχε γνώση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και ότι έγραφε σε καθαρό και ευκολονόητο ύφος. Από ένα χωρίο εκ των 54, συμπεραίνεται ότι δεν τού ήσαν άγνωστες οι θεωρίες των φιλοσόφων. Σύμφωνα με τον Αύλο Γέλλιο, ο Αλφήνος είχε κάποια περιέργεια για τα θέματα της αρχαιότερης εποχής και ο Γέλλιος παραθέτει ένα απόσπασμα από το 34ο βιβλίο του Πανδέκτου, όπου ο Αλφήνος αναφέρει έναν από τους όρους μιας συνθήκης μεταξύ των Ρωμαίων και των Καρχηδονίων. Οι μεταγενέστεροι νομικοί παραθέτουν συχνά τον Αλφήνο. Τα αποσπάσματα στον Πανδέκτην έχουν ληφθεί από το δεύτερο έως το έβδομο βιβλίο της Συνόψεως, ενώ υπάρχουν και αποσπάσματα από το όγδοο βιβλίο, που λήφθηκαν από την επιτομή που συνέταξε ο νομομαθής Ιούλιος Παύλος.

Σύμφωνα με τον Γέλλιο, ο Αλφήνος συνέγραψε και το έργο Σύμμεικτα (Conjectanea, ορθότερα Conlectanea): «Alfenus ... in libro Digestorum trigesimo et quarto, Conjectaneorum autem secundo», αλλά και αυτό επιδέχεται δύο ερμηνείες. Είναι σαφές ότι το χωρίο στα Conlectanea αποδίδεται στον Αλφήνο και επίσης σαφές ότι υπονοείται ένα και μόνο χωρίο, ή ότι το ίδιο χωρίο αναφέρεται ως υπάρχον σε δύο διαφορετικά έργα. Αλλά φαίνεται να εννοείται μόνο ένα έργο και συνεπώς πρέπει να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι το Digesta, που αποτελείται από 40 βιβλία, εμπεριείχε ένα μέρος που αποκαλείτο Conlectanea. Ωστόσο, κάποιοι μελετητές έχουν εικάσει ότι τα Conlectanea είναι η συγκέντρωση νομικών κειμένων που δημιούργησε ο Aufidius Namusa, έτσι ώστε το χωρίο του Γέλλιου εμφανιζόταν τόσο στο αρχικό έργο του Αλφήνου Βάρου, όσο και στη μεγάλη συλλογή του Namusa, η οποία περιέχει έργα τόσο του Αλφήνου, όσο και άλλων μαθητών του Σερβίου.

Πηγές

• Το λήμμα «Αλφήνος» στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 4, σελ. 567