Αγάθυρνον
Το Αγάθυρνον ή Αγάθυρνα[1] (λατ. Agathyrnum) ήταν αρχαία ελληνική πόλη στη βόρεια ακτή της Σικελίας, που ιδρύθηκε κατά την παράδοση από τον μυθικό ήρωα Αγάθυρνο[2] (γιο του θεού των ανέμων Αιόλου) και πήρε το όνομά της από αυτόν («επώνυμος ήρωας»). Βρισκόταν ανάμεσα στις πόλεις Τυνδαρίδα και Καλή Ακτή (Καλάκτα).
Ωστόσο, παρά το ότι μπορεί να συμπεράνει κάποιος από τον παραπάνω «ιδρυτικό μύθο» ότι το Αγάθυρνον ήταν πανάρχαια πόλη, πιθανώς ιδρυθείσα από Δωριείς της πολύ κοντινής κωμοπόλεως Δημέννης, δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά σε αυτό στις ιστορικές πηγές πριν από την εποχή που η Σικελία κατέστη ρωμαϊκή επαρχία. Κατά τον Β΄ Καρχηδονιακό Πόλεμο η πόλη έγινε το άντρο μιας τεράστιας συμμορίας ληστών και τυχοδιωκτών λεηλατών, που επεξέτειναν τις λεηλασίες τους στη γύρω περιοχή, αλλά ο ύπατος Λαίβινος σταμάτησε τη δράση τους το 210 π.Χ. και μετέφερε 4 χιλιάδες από αυτούς στο Ρήγιο.[3] Είναι πολύ πιθανό ότι εξαιτίας αυτού η πόλη αποστερήθηκε των δικαιωμάτων της ως δήμου, τα οποία είχαν παραχωρηθεί στις περισσότερες σικελικές πόλεις, και για αυτό ίσως δεν αναφέρεται από τον Κικέρωνα, αν και αναφέρεται από τον Στράβωνα ως μία από τις λίγες πόλεις που υπήρχαν ακόμα στη βόρεια ακτή της Σικελίας[4], αλλά και αργότερα από τον Πλίνιο[5] και τον Πτολεμαίο[6], καθώς και τον Χάρτη του Αντωνίνου[7] και τον Πευτιγγεριανό Πίνακα.
Θέση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι μελετητές ευνοούν την άποψη ότι η θέση του Αγαθύρνου ήταν κοντά στο σημερινό Κάπο ντ' Ορλάντο[8] ή κοντά στη Σάντα Αγκάτα ντι Μιλιτέλλο. Ωστόσο το θέμα έχει συζητηθεί πολύ κατά το παρελθόν, εξαιτίας της μεγάλης ασυμφωνίας μεταξύ των αρχαίων συγγραφέων: Ο Στράβων την τοποθετεί 30 ρωμαϊκά μίλια από την Τυνδαρίδα και επίσης 30 μίλια από την Alaesa. Ο Χάρτης του Αντωνίνου δίνει 28 μίλια από την Τυνδαρίδα και 20 από την Καλή Ακτή, ενώ ο Πευτιγγεριανός Πίναξ (του οποίου οι αριθμοί φαίνονται πιο αξιόπιστοι για το μέρος αυτό της Σικελίας από εκείνους του Χάρτη του Αντωνίνου) δίνει μόνο 12 μίλια απόσταση από την Καλή Ακτή. Αν η τελευταία απόσταση θεωρηθεί η σωστή, θα συνέπιπτε ακριβώς με εκείνη από τη σημερινή Καρόνια (την Καλή Ακτή) μέχρι μια κωμόπολη που ονομάζεται σήμερα Ακουεντόλτσι, κάτω από το Σαν Φρατέλλο και περί τα 3 χιλιόμετρα δυτικά της Σάντα Αγκάτα ντι Μιλιτέλλο, όπου ο Fazello περιέγραψε ευμεγέθη ερείπια που υπήρχαν ακόμα κατά την εποχή του (αλλά ο ίδιος και ο Κλουβέριος τα θεωρούσαν ερείπια του Αλουντίου). Με δεδομένη την ανυπαρξία άλλης αρχαίας πόλεως οποιουδήποτε μεγέθους στην περιοχή, τα ερείπια αυτά του Ακουεντόλτσι θα μπορούσαν να είναι η Αγάθυρνα, ωστόσο στον πλέον πρόσφατο άτλαντα για την αρχαιότητα, εκείνον του Barrington, ταυτοποιούνται με τα ερείπια της μικρής αρχαίας κωμοπόλεως Απολλωνίας.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Πολύβιος αναφερόμενος από τον Στέφανος τον Βυζάντιο, Πτολεμαίος, Σίλιος ο Ιταλικός xiv. 259, Λίβιος, Πλίνιος ο Πρεσβύτερος
- ↑ Διόδωρος Σικελιώτης, v. 8
- ↑ [Λίβιος]], xxvi. 40, xxvii. 12
- ↑ Στράβων, vi. 266
- ↑ Φυσική Ιστορία, iii. 8
- ↑ Πτολεμαίος, iii. 4. § 2
- ↑ Χάρτης του Αντωνίνου, σελ. 92
- ↑ Barrington Atlas of the Greek and Roman World, χάρτης 47, σημειώσεις
=Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Smith, William (επιμ.): Dictionary of Greek and Roman Geography, εκδ. John Murray, Λονδίνο 1854-1857
- Talbert, Richard: Barrington Atlas of the Greek and Roman World, Princeton University Press, 2000, ISBN 0-691-03169-X, Χάρτης 47