Άνθιμος Α΄ Νικομηδείας

Ο Άνθιμος A΄ ήταν επίσκοπος Νικομηδείας και άγιος της Εκκλησίας. Έζησε στο δεύτερο μισό του 3ου και στις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ. και το 303 μαρτύρησε δι'αποκεφαλισμού κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού^[α] ή του Μαξιμίνου^[β].

Βίος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για τη ζωή του. Πιθανώς καταγόταν από τη Βιθυνία. Έγινε επίσκοπος Νικομηδείας, μιας πόλης κατά το ήμισυ χριστιανικής και τόπο κύριας διαμονής του Διοκλητιανού^[2]. Το ίδιο το παλάτι ήταν γεμάτο χριστιανούς. Χριστιανικές πηγές μνημόνευαν τους «20.000 μάρτυρες της Νικομήδειας». Η κύρια χριστιανική εκκλησία της πόλης καταστράφηκε στις 23 Φεβρουαρίου 303 και την επόμενη ημέρα δημοσιεύθηκε το Πρώτο Ένδικτο. Λίγο μετά την έκδοση του διατάγματος, ξέσπασε φωτιά στο αυτοκρατορικό παλάτι, για την οποία κατηγορήθηκαν οι Χριστιανοί^[3]. Ξεκίνησαν σφαγές στις χριστιανικές κοινότητες της Βιθυνίας και στήθηκαν βωμοί στις αγορές, στις οποίες δεν επιτρέπονταν συναλλαγές έως ότου γίνει θυσία στους θεούς και τον Αυτοκράτορα.

Κατόπιν αιτήματος του ποιμνίου του, ο Άνθιμος κατέφυγε στο μικρό χωριό Όμανα, όπου παρείχε βοήθεια στους επιζώντες^[4] και έστελνε επιστολές στους Χριστιανούς προτρέποντάς τους να παραμείνουν σταθεροί στην πίστη τους. Όταν οι στρατιώτες του Μαξιμίνου^[γ] στάλθηκαν για να τον βρουν, τους καλωσόρισε και τους έδωσε να φάνε πριν αποκαλύψει ποιος ήταν^[5]. Έκπληκτοι από την καλοσύνη του, οι στρατιώτες του υποσχέθηκαν να πουν στον Μαξιμίνο ότι δεν τον βρήκαν, αλλά ο Άνθιμος επέστρεψε μαζί τους, τους κατήχησε και τους βάφτισε στην πορεία^[6] .

Η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 3 Σεπτεμβρίου και η Δυτική στις 27 Σεπτεμβρίου.

Συγγραφικό έργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πιθανολογείται η σύνταξη επιστολής, η οποία όμως έχει χαθεί, εκ μέρους του προς το ποίμνιό του κατά τη διάρκεια του διωγμού του Διοκλητιανού, από το μέρος στο οποίο κρυβόταν. Απόσπασμα έργου με τίτλο Ανθίμου επισκόπου Νικομηδείας και μάρτυρος εκ των προς Θεόδωρον περί της Αγίας Εκκλησίας-επιστολής προς κάποιον Θεόδωρον-μας διασώζεται σε δύο χειρόγραφα, ένα στην Αμβροσιανή βιβλιοθήκη (13ος αιώνας) κι ένα στο Εσκοριάλ (14ος αιώνας). Σε αυτήν καθορίζονται τα κριτήρια της γνήσιας από την αναυθεντική Εκκλησία: η πρώτη, κατά τον συγγραφέα, διακρίνεται από την ενότητα, την καθολικότητα και την αποστολικότητα και η δεύτερη, η αιρετική, από την πολυαρχία, από τις φιλοσοφικές διδασκαλίες της, και την περιορισμένη διάδοσή της. Φαίνεται πως αρχικώς συντάχθηκε από τον Άνθιμο κι ακόλουθα, κατά τον 4ο αιώνα διασκευάστηκε από κάποιον άγνωστο.

Υποσημειώσεις και παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ κατά τη διάρκεια των οποίων, σύμφωνα με τον Ευσέβιο Καισαρείας, «έρρεαν ποταμοί αίματος»^[1].
↑ Ο Philip Schaff και ο Henry Wace σημειώνουν ότι απόσπασμα επιστολής που σώθηκε στο Chronicon Paschale, όπως γράφτηκε στη φυλακή από τον πρεσβύτερο Λουκιανό Αντιοχείας εν αναμονή του θανάτου του, αναφέρει τον Άνθιμο, επίσκοπο Νικομηδείας, ότι μόλις υπέστη μαρτύριο. Οι Schaff και Wace σημειώνουν ότι ο Λουκιανός φυλακίστηκε και δολοφονήθηκε κατά τη δίωξη του Μαξιμίνου Δάια (το 311 ή το 312) και συνεπώς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, εάν το απόσπασμα είναι γνήσιο, ο Άνθιμος υπέστη μαρτύριο όχι κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού, αλλά σε αυτούς του Μαξιμίνου.
↑ Η λεπτομέρεια που αναφέρεται στον Μαξιμίνο, υποδηλώνει ότι υπέστη δύο διώξεις

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παναγιώτης Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, t;oμ. Β΄, εκδ. Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2005, σελ. 988-989

[2] κατά τη διάρκεια των οποίων, σύμφωνα με τον Ευσέβιο Καισαρείας, «έρρεαν ποταμοί αίματος»^[1].

[3] Ο Philip Schaff και ο Henry Wace σημειώνουν ότι απόσπασμα επιστολής που σώθηκε στο Chronicon Paschale, όπως γράφτηκε στη φυλακή από τον πρεσβύτερο Λουκιανό Αντιοχείας εν αναμονή του θανάτου του, αναφέρει τον Άνθιμο, επίσκοπο Νικομηδείας, ότι μόλις υπέστη μαρτύριο. Οι Schaff και Wace σημειώνουν ότι ο Λουκιανός φυλακίστηκε και δολοφονήθηκε κατά τη δίωξη του Μαξιμίνου Δάια (το 311 ή το 312) και συνεπώς καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι, εάν το απόσπασμα είναι γνήσιο, ο Άνθιμος υπέστη μαρτύριο όχι κατά τους διωγμούς του Διοκλητιανού, αλλά σε αυτούς του Μαξιμίνου.

[7] Η λεπτομέρεια που αναφέρεται στον Μαξιμίνο, υποδηλώνει ότι υπέστη δύο διώξεις

[1] Schaff and Wace, Nicene and Post-Nicene Fathers, Series II, τόμ. I: Βιβλ. VIII, κεφ. VI

[4] Monks of Ramsgate. “Anthimus”. Book of Saints, 1921. CatholicSaints.Info. 21 Ιουλίου 2012.

[5] Amore, Agostino. "Sant 'Antimo of Nicomedia", Santi e Beati, 19 Νοεμβρίου 2001

[6] "About Saint Anthimus of Nicomedia", GreekBoston.com

[8] "Hieromartyr Anthimus the Bishop of Nicomedia", Orthodox Church in America

[9] "Anthimus, Bishop of Nicomedea", Greek Orthodox Archdiocese of America

[α]

[β]

[2]

[3]

[4]

[γ]

[5]

[6]

[1]