Μιλτιάδης (όνομα)
Μιλτιάδης (γενική: Μιλτιάδη· στα αρχαία ελληνικά και στην καθαρεύουσα Μιλτιάδου), ελληνικό αντρικό κύριο όνομα.
Ετυμολογία του ονόματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τον Γ. Μπαμπινιώτη, όνομα αρχαιοελληνικό, που σήμαινε ο «κοκκινωπός, αυτός που έχει το χρώμα του αίματος» (για τους άντρες στα μαλλιά ή στα γένια, για τις γυναίκες στα μαλλιά ή στην επιδερμίδα),[1] και προέρχεται από τον τεχνικό όρο μίλτος (ἡ), ονομασία του ορυκτού αιματίτη και του χρώματός του, πιθανά δάνειο.[2] Το όνομα είναι συναφές σημασιολογικά με τα νεότερα Κρεμεζία, Πορφύριος, Ρουμπίνη, Ρούσος, Ρούφος, Σκαρλάτος, Ροδούλα, Τριανταφυλλένια κτλ
Ονομαστική εορτή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις 10 Απριλίου, ημέρα κατά την οποία η Εκκλησία της Ελλάδος τιμά τη μνήμη τού εν αγίοις πατρός Μιλτιάδου ή Μελχιάδου, επισκόπου Ρώμης (311–314).[3] Η Καθολική Εκκλησία τιμά τη μνήμη του στις 10 Ιανουαρίου.[4]
Στις 10 Απριλίου η Εκκλησία της Ελλάδος τιμά επίσης τη μνήμη των Αλεξάνδρου, Επαμεινώνδου, Μιλτιάδου και των συν αυτοίς μαρτύρων.[5]
Γυναικείος τύπος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μίλτη, στην Καππαδοκία.[6]
Διάδοση του ονόματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
(Γλυπτοθήκη Μονάχου.)
Το όνομα, γνωστό από την ελληνική ιστορία από τον στρατηγό Μιλτιάδη που οδήγησε τους Αθηναίους στην περίφημη νίκη στη μάχη του Μαραθώνα (490 π.Χ.), διαδόθηκε ανεξαρτήτως των ομώνυμων αγίων, μαζί με άλλα αρχαιοελληνικά ονόματα, τα οποία ύστερα από αιώνες επανήλθαν στο ελληνικό ονοματολόγιο τις παραμονές της επανάστασης του 1821, σαν σύμβολο της συνέχειας του ελληνισμού και της επιθυμίας του έθνους να ζήσει ελεύθερο. Έτσι, ο Αθ. Μπούτουρας το συμπεριλαμβάνει στα «Ονόματα εκ της αρχαίας ελληνικής παραδόσεως».[7]
Ενδεικτικά, σήμερα στον ελλαδικό χώρο, σε μια προσπάθεια στατιστικής αποτίμησης της συχνότητας των ελληνικών ονομάτων από τον Απρίλιο του 2009, το βαφτιστικό Μιλτιάδης παρουσιάζεται στην 172η θέση (58ο ανάμεσα στα αντρικά), και το φέρουν γύρω στους 10.000 Έλληνες ή ποσοστό 0,067%.[8] Στην Κύπρο, κατά την απογραφή του πληθυσμού το 2011, το Μιλτιάδης παρουσιάζεται 204ο σε συχνότητα, με 446 εμφανίσεις σε σύνολο 145.612 ή ποσοστό 0,31%.[9]
Στο Lexicon of Greek Personal Names (LGPN), το όνομα Μιλτιάδης εμφανίζεται 61 φορές, με παλιότερη καταγραφή στην Αθήνα το 664/663 π.Χ.,[10] ενώ ο λιγότερο συχνός τύπος Μιλτιάδας εμφανίζεται 4 φορές.[11]
Στο ίδιο λεξικό, LGPN, καταγράφονται και οι τύποι:
- Μιλτίας, 4 φορές·[12]
- Μιλτεύς, 1 φορά, στην Επίδαυρο τον 5ο αι. π.Χ.·[13]
- Μίλτων, 1 φορά στην Ερέτρια·[14]
- και το γυναικείο Μιλτώ, 1 φορά στη Φώκαια τον 5ο/4ο αι. π.Χ.[15]
Τύποι του ονόματος Μιλτιάδης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το όνομα Μιλτιάδης σε άλλες γλώσσες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρόσωπα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Μιλτιάδης Μαλακάσης (1869–1943), Έλληνας ποιητής.
- Μίλτος Κουντουράς (1889–1940), Έλληνας παιδαγωγός.
- Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης (1897–1960), Έλληνας νομικός και πολιτικός.
- Μίλτης Παρασκευαΐδης (1911-1999), Έλληνας ζωγράφος και φιλόλογος από τη Λέσβο.
- Μίλτος Σαχτούρης (1919-2005), Έλληνας ποιητής.
- Μιλτιάδης Καρύδης (1923–1998), Έλληνας διευθυντής ορχήστρας.
- Μίλτος Παπαποστόλου (1936), Έλληνας ποδοσφαιριστής του Αιγάλεω και της ΑΕΚ, προπονητής της Εθνικής Ελλάδος.
- Μιλτιάδης Έβερτ (1939–2011), Έλληνας πολιτικός, πρώην Δήμαρχος Αθηναίων και πρώην Πρόεδρος της Ν.Δ.
- Μιλτιάδης Παπαϊωάννου (1947), Έλληνας πολιτικός επιστήμων, δικηγόρος και πολιτικός, ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ.
- Μίλτος Κύρκος (1959), Έλληνας ευρωβουλευτής με Το Ποτάμι.
- Μίλτος Μανέτας (1964), Έλληνας εικαστικός καλλιτέχνης.
- Μιλτιάδης Ι. Βαρβιτσιώτης (1969), Έλληνας νομικός και βουλευτής της Ν.Δ.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ βλ. λ.χ. την Ασπασία τη Φωκαΐδα, που για το χρώμα της επιδερμίδας της οι Φωκαείς την αποκαλούσαν Μιλτώ, στον Αιλιανό, Ποικίλη ιστορία, βιβλίον ιβ΄.
- ↑ Γεώργιος Μπαμπινιώτης, Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα, δεύτερη έκδοση, ανατύπωση, 2005.
- ↑ Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος
- ↑ «San Milziade (o Melchiade)», Santi e beati
- ↑ «Εκκλησία της Ελλάδος». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2016.
- ↑ Φ. Δ. Αποστολόπουλος, «Τα βαπτιστικά ονόματα ανδρών και γυναικών της Καππαδοκίας», Δελτίο Κέντρου Μικρασιατικών Σπουδών, τχ. #1, Αθήνα 1997, τχ. #1, σ. 121.
- ↑ Αθανάσιος Χ. Μπούτουρας, Τα νεοελληνικά κύρια ονόματα ιστορικώς και γλωσσικώς ερμηνευόμενα, Αθήνα 1912, σ. 43
- ↑ Χάρης Φουνταλής, «Ελληνικά ονόματα (και ολίγη από στατιστική)» Αρχειοθετήθηκε 2015-06-22 στο Wayback Machine..
- ↑ «Πληθυσμός – Συχνότητα Ονομάτων, 2011», Στατιστική Υπηρεσία Κύπρου.
- ↑ Lexicon of Greek Personal Names[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ ό.π.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ ό.π.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ ό.π.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ ό.π.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ ό.π.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ Σίμος Μενάρδος, «Περί των ονομάτων των Κυπρίων», Αθηνά, τμ. #16 (1904), σ. 281.
- ↑ Emidio De Felice, Dizionario dei nomi italiani, Mondadori, Μιλάνο 1986, ISBN 978-88-04-42791-9, σ. 264.