Υδραγωγείο του Μάρκιου

Υδραγωγείο του Μάρκιου
Είδος	ρωμαϊκό υδραγωγείο και αρχαιολογική θέση
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°50′48″N 12°33′48″E
Διοικητική υπαγωγή	Roma Capitale
Τοποθεσία	Parco degli Acquedotti
Χώρα	Ιταλία
Μήκος	91 χλμ
Προστασία	ιταλικό πολιτισμικό αγαθό
	Πολυμέσα
	δεδομένα (π)

Tο Υδραγωγείο του Μάρκιου, (λατιν.: Aqua Marcia), είναι από τα μεγαλύτερα υδραγωγεία που ύδρευαν την πόλη της Ρώμης. Το υδραγωγείο κτίστηκε μεταξύ 144-140 π.Χ. κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Το Άκουα Φελίτσε, που λειτουργεί ακόμη από το 1586, τρέχει σε μεγάλο τμήμα κατά μήκος της διαδρομής του Υδραγωγείου του Μάρκιου.

Μαζί με το Άκουα Άνιο Βέτους, το Άκουα Άνιο Νόβους και το Άκουα Κλαούντια, θεωρείται ένα από τα «τέσσερα μεγάλα υδραγωγεία της Ρώμης». ^[1]

Διαδρομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αρχαία πηγή για το υδραγωγείο ήταν κοντά στις σύγχρονες πόλεις Aρσόλι και Aγκόστα, περισσότερο από 91 χλμ. μακριά στην κοιλάδα του ποταμού Ανιένε. Αυτή η γενική τοποθεσία, σε λόφους στα ανατολικά της πόλης, χρησιμοποιήθηκε επίσης για άλλα υδραγωγεία, συμπεριλαμβανομένων των Άνιο Βέτους, Άνιο Νόβους και Άκουα Κλαούντια. Η ίδια πηγή χρησιμοποιείται σήμερα για την τροφοδοσία του σύγχρονου υδραγωγείου.

Η διαδρομή ήταν αρχικά υπόγεια για περίπου 80 χλμ. και στη συνέχεια αναδυόταν σε μεγάλα μνημειακά τόξα.

Η αρχική διαδρομή του υδραγωγείου πήγαινε παράλληλα με τη δεξιά όχθη του ποταμού Άνιο, μετά τον διέσχιζε με γέφυρα λίγο πριν το Βικοβάρο και μετά ακολουθούσε τη διαδρομή του Άκουα Άνιο Βέτους (σε χαμηλότερο υψόμετρο). Συνέχιζε προς το Tίβολι και στη συνέχεια, παρακάμπτοντας τα βουνά Tιμπουρτίνι, έφτανε τη Βία Πρενεστίνα. Μετά τον σημερινό δήμο Τζερικόμιο διέσχισε την περιοχή Γκαλικάνο στο Λάτσιο με εναλλασσόμενες γέφυρες (από τις οποίες είναι πολλές ορατές) και υπόγεια τμήματα. Μετά την περιοχή Καπανέλε κατευθυνόταν ευθεία στη Ρώμη και εμφανιζόταν στο 7ο μίλι της Βία Λατίνα, όπου υπήρχε μία λεκάνη καθαρισμού (limaria). Από εδώ ένα τμήμα με τόξα περίπου 9 χιλιομέτρων πήγαινε παράλληλα με τη Βία Λατίνα και έφτανε στη Ρώμη στην τοποθεσία Ελπίδες Παλαιές (ad Spem Veterem), κοντά στην Πόρτα Ματζόρε, όπου συναντιόταν με άλλα υδραγωγεία. Από εδώ ακολουθούσε τα μελλοντικά Αυρηλιανά Τείχη, μέχρι που διέσχιζε την Tιμπουρτίνα με ένα τόξο, που αργότερα μετατράπηκε σε Πόρτα Τριμπουρτίνα. Η διαδρομή περνούσε την Πόρτα Βιμινάλια, όπου βρίσκεται σήμερα ο σταθμός Tέρμινι, και κατέληγε κοντά στην Πόρτα Κολίνα, όπου βρισκόταν η δεξαμενή διανομής (castellum aquae), κοντά στη σημερινή Βία ΧΧ Σετέμπρε. Ο κύριος κλάδος του υπόλοιπου δικτύου (που κάλυπτε τα 2/3 της πόλης) έφτανε στον Κυρινάλιο και στη συνέχεια στον Καπιτωλίνο λόφο, ενώ ένας δευτερεύων κλάδος (rivus Herculaneus), που ξεκινούσε από την Πύλη Τριμπουρτίνα, εξυπηρετούσε τον Καίλιο και τον Aβεντίνο λόφο.

Η επέκτασή του στον λόφο του Καπιτωλίου προκάλεσε διαμάχη εκείνη την εποχή, επειδή οι παραδοσιακοί ανησυχούσαν για ένα απόσπασμα των βιβλίων της Σιβύλλας, που προειδοποιούσε να μην φέρουν νερό εκεί. ^[2]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Άκουα Μάρκια, γνωστό για τα κρύα και καθαρά νερά του, κατασκευάστηκε από το 144 έως το 140 π.Χ. από τον πραίτορα Κόιντο Μάρκιο Ρεξ (πρόγονο του Ιουλίου Καίσαρα), από τον οποίο ονομάστηκε και του οποίου ο ρόλος αξιωματούχου επιμηκύνθηκε, για την ολοκλήρωση του έργου. Η δαπάνη έγινε σε μεγάλο βαθμό με λάφυρα από τις πρόσφατες ρωμαϊκές κατακτήσεις της Κορίνθου το 146 π.Χ. και την καταστροφή της Καρχηδόνας στο τέλος του Γ΄ Καρχηδονιακού Πολέμου, την ίδια χρονιά. ^[3] Ακολουθούσε τη Βία Τριμπουρτίνα στη Ρώμη και εισερχόταν στην πόλη στα ανατολικά της όρια, στην Πόρτα Τριμπουρτίνα των Αυρηλιανών Τειχών.

Το υδραγωγείο επισκευάστηκε από τον Μ. Β. Αγρίππα το 33 π.Χ. και αργότερα ξανά από τον Αύγουστο, σύμφωνα με την επιγραφή στο τόξο που έγινε αργότερα η Πόρτα Τριμπουρτίνα. Ο Aύγουστος αύξησε επίσης την ποσότητα ύδατος, συνδέοντάς το με μία πρόσθετη πηγή, το Άκουα Αουγκούστα, διπλασιάζοντας έτσι την απόδοσή του. Μεγάλο μέρος του ύδατος αφαιρείτο από ιδιώτες για δική τους χρήση, καθιστώντας το Υδραγωγείο ουσιαστικά να ρέει ελάχιστα στην πόλη την εποχή του Νέρωνα. Η ποσότητα αυξήθηκε ξανά από μεταγενέστερους αυτοκράτορες. Ο Φροντίνος μέτρησε τη ροή του Άκουα Μάρκια στην πηγή του γύρω στο 97 μ.Χ. και την υπολόγισε σε 4690 quinariae, ^[4] καθιστώντας το τη δεύτερη μεγαλύτερη πηγή νερού της πόλης. Οι σύγχρονες εκτιμήσεις για το μέγεθος ενός quinaria ποικίλλουν σε ένα ευρύ φάσμα, από 10.000 lt σε 76.800 lt νερού την ημέρα, ^[5] δίνοντας στο Άκουα Μάρκια ρυθμό ροής 46.900.000 lt 360.192.000 lt σε 360.192.000 νερού την ημέρα.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Coarelli, Filippo, Guida Archeologica di Roma, Arnoldo Mondadori Editore, Μιλάνο, 1989.
Claridge, Amanda, Rome: An Oxford Archaeological Guide, Oxford University Press, Νέα Υόρκη, 1998
Stambaugh, John E (1988). The Ancient Roman City. Johns Hopkins University Press. σελ. 395. ISBN 9780801836923. 9780801836923

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές σε πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ Blackman, Deane R. (1978). «The Volume of Water Delivered by the Four Great Aqueducts of Rome». Papers of the British School at Rome 46: 52–72. doi:10.1017/S0068246200011417.
↑ Stambaugh 1988, σελ. 37.
↑ Stambaugh 1988, σελ. 36.
↑ Rodgers, Robert (2004). Frontinus. De aquaeductu urbis Romae. Edited with an introduction and commentary by R. H. Rodgers. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 67. ISBN 0-521-83251-9. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2018.
↑ Keenan-Jones, Duncan; Motta, Davide; Garcia, Marcelo H.; Fouke, Bruce W. (2015). «Travertine-based estimates of the amount of water supplied by ancient Rome's Anio Novus aqueduct». Journal of Archaeological Science: Reports 3: 1–10. doi:10.1016/j.jasrep.2015.05.006.

[1] Blackman, Deane R. (1978). «The Volume of Water Delivered by the Four Great Aqueducts of Rome». Papers of the British School at Rome 46: 52–72. doi:10.1017/S0068246200011417.

[FOOTNOTEStambaugh198837-2] Stambaugh 1988, σελ. 37.

[FOOTNOTEStambaugh198836-3] Stambaugh 1988, σελ. 36.

[4] Rodgers, Robert (2004). Frontinus. De aquaeductu urbis Romae. Edited with an introduction and commentary by R. H. Rodgers. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 67. ISBN 0-521-83251-9. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2018.

[5] Keenan-Jones, Duncan; Motta, Davide; Garcia, Marcelo H.; Fouke, Bruce W. (2015). «Travertine-based estimates of the amount of water supplied by ancient Rome's Anio Novus aqueduct». Journal of Archaeological Science: Reports 3: 1–10. doi:10.1016/j.jasrep.2015.05.006.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]