Ζηλιάνα
| Ζηλιάνα | |
|---|---|
| Εκβολές | Θερμαϊκός κόλπος |
| Χώρα | Ελλάδα[1] |
 | |
| wikidata () | |
Η Ζηλιάνα ή Συς (γεν.: της Συός, αρχαία ελληνικά: Σῦς, δηλ. αγριόχοιρος) είναι ποταμός και διοικητικό όριο των χωριών Σκοτίνας και Λεπτοκαρυάς, στη Νότια Πιερία. Πηγάζει από τον Όλυμπο και εκβάλει στο νότιο Θερμαϊκό κόλπο. Στην κοίτη του ποταμού βρίσκονται κυρίως δασικές και σε λιγότερο βαθμό αγροτικές εκτάσεις. Κοντά στις όχθες του ποταμού βρίσκονται οι οικισμοί Σκοτίνα, Άνω Σκοτίνα, Καρυά και Συκαμινέα.[2]
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ποταμός σήμερα ονομάζεται Ζηλιάνα, Ζυλιάνα[εκκρεμεί παραπομπή] και Ζλ(ι)άνα παρά τα υγρά η ένρινα. Η Ζυλιάνα φωνητικώς φαίνεται να προήλθε από την αρχική ονομασία του ποταμού με τις εξής αλλοιώσεις: Συς=Ζυς=Ζυσιάνα με προσθήκη της μεγεθυντικής κατάληξης (ι)άνα - Ζυλιάνα η Ζλ(ι)άνα.
Χαρακτηριστικό της Ζηλιάνας είναι πως πρόκειται για ένα από τα λίγα ποτάμια στην Ελλάδα που έχει ονομασία θηλυκού γένους, με την Αράπιτσα στη Νάουσα, την Έρκυνα στη Λειβαδιά, την Ερμίτσα στο Αγρίνιο, τη Νέδα στα σύνορα Ηλείας και Μεσσηνίας να συναποτελούν τα πιο γνωστά.
Πορεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ποταμός εκβάλλει στον Θερμαϊκό κόλπο κοντά στον σταθμό διοδίων της εταιρείας Αυτοκινητόδρομος Αιγαίου (Αθηνών - Θεσσαλονίκης) στη Λεπτοκαρυά. Η Ζυλιάνα σχηματίζεται από πηγαία ύδατα του Ολύμπου επί της Ν.Α κοιλάδας του χωριού Καρυές σε υψόμετρο 900μ. Η κοίτη της Ζυλιάνας διέρχεται μέσα από δασώδη χαράδρα και καθώς κατέρχεται προς τον Θερμαϊκό κόλπο στενεύει ακόμη περισσότερο και γίνεται αρκετά βαθιά. Μέσα σε αυτή διαβιούν ακόμη και σήμερα αγριόχοιροι από τους οποίους πήρε και το όνομα ο ποταμός (Σύς=Αγριόχοιρος, Κάπρος). Τα νερά της Ζυλιάνας κατά την έξοδο στην πεδιάδα της Σκοτίνας καταδύονται κατά το καλοκαίρι σε μία αμμουδερή από τον χρόνο κοίτη, ενώ παλαιότερα κατέρρεαν μέχρι την εκβολή. Ως χείμαρρος ήδη, και μάλιστα κατά την πτώση ραγδαίας βροχής ή και της τήξης των χιονιών, συμπαρασύρει λίθους και δένδρα και ρέει με θόρυβο και πολύ ορμητικός, πολλές φορές εκχειλίζει και κατακλύζει μεγάλη έκταση από τα κτήματα της Σκοτίνας. Εξαιτίας των καιρικών φαινομένων, στο παρελθόν σημειώθηκαν καταστροφές σε συγκοινωνιακά έργα του ποταμού. Τον Μάρτιο του 1972 κατέρρευσε η σιδηροδρομική γέφυρα, ενώ τον Νοέμβριο του 1998 κατέρρευσε η γέφυρα της εθνικής οδού Αθηνών - Θεσσαλονίκης.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ GEOnet Names Server. 11 Ιουνίου 2018. -831359.
- ↑ Πολυχρονιάδης, Κωνσταντίνος Ευσταθίου (2010). «Τυπολογία και εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης με τη χρήση των γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών (ΓΣΠ) στη λεκάνη απορροής του ποταμού Ζηλιάνα (υδατικό διαμέρισμα Δυτικής Μακεδονίας)». Μεταπτυχιακή Διπλωματική εργασία. http://invenio.lib.auth.gr/record/123174/export/xm.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Λαϊκή Παράδοση στον Κάτω Όλυμπο "Η Σκοτίνα", Ιωάννης Α. Καλιαμπός, Κώδικας, Θεσσαλονίκη 2007.