Σάντα Μαρία ιν Ντόμνικα
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Συντεταγμένες: 41°53′4.99″N 12°29′44.02″E / 41.8847194°N 12.4955611°E
| Σάντα Μαρία ιν Ντόμνικα | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| Είδος | βασιλική και ενοριακή εκκλησία |
| Αρχιτεκτονική | παλαιοχριστιανική αρχιτεκτονική |
| Διεύθυνση | via della Navicella, 10 - Roma[1] |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 41°53′5″N 12°29′44″E |
| Θρήσκευμα | Καθολικισμός[2] |
| Θρησκευτική υπαγωγή | ρωμαιοκαθολική επισκοπή της Ρώμης |
| Διοικητική υπαγωγή | Ρώμη[1] |
| Τοποθεσία | Celio |
| Χώρα | Ιταλία[1] |
| Έναρξη κατασκευής | 7ος αιώνας |
| Αρχιτέκτονας | Αντρέα Σανσοβίνο |
| Προστασία | ιταλικό πολιτισμικό αγαθό[1] |
| Ιστότοπος | |
| Επίσημος ιστότοπος | |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
H Σάντα Μαρία ιν Ντόμνικα αλλα Ναβιτσέλλα (ιταλ. Santa Maria in Domnica alla Navicella) είναι μία Ρωμαιο-Καθολική βασιλική στη Ρώμη, αφιερωμένη στην Ευλογημένη Παρθένο Μαρία. Δραστηριοποιείται σε πράξεις ελεημοσύνης στην περιοχή, σύμφωνα με τη μακρά παράδοση της εκκλησίας. Είναι επίτιμη (titular), δηλ. έχει καρδινάλιο-ιερέα, έναν από τους 28 της Ρώμης.
Το όνομα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ονομασία ιν Ντόμνικα έχει εξηγηθεί με διάφορους τρόπους. Μία εξήγηση είναι ότι προέρχεται από το dominicum, δηλ. (εκκλησία) του Κυρίου. Άλλη εξήγηση είναι ότι αναφέρεται στην Κυριακή (Dominica), μία γυναίκα που έμενε κοντά. Ή πάλι προέρχεται από το in dominica praedia, που σημαίνει αυτοκρατορική ιδιοκτησία. Μπορεί όμως να προέρχεται από το ότι είναι Εκκλησία σταθμός, δηλ. λειτουργεί μία Κυριακή (Domenica) της Τεσσαρακοστής (τη δεύτερη Κυριακή). Όπως και να έχει, η ονομασία δόθηκε για να ξεχωρίζει από τις πολλές εκκλησίες με το όνομα Σάντα Μαρία.
Η επίκληση αλλα Ναβιτσέλλα (στο πλοιάριο) αναφέρεται στο αναβρυτήριο μπροστά στην εκκλησία, που έχει ένα μαρμάρινο πλοίο. Το γλυπτό βρισκόταν εκεί από την αρχαιότητα μάλλον ως αφιέρωμα, ώσπου ο Πάπας Λέων Ι΄ το μετέτρεψε στη Φοντάνα ντελλα Ναβιτσέλλα.
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
H βασιλική κτίστηκε την αρχαία εποχή, κοντά στους στρατώνες της 5ης Κοόρτης των Ρωμαίων Φυλάκων (Vigiles, αστυφύλακες και πυροσβέστες) επί του Καιλίου λόφου. Η εκκλησία αναφέρεται στα πρακτικά της Συνόδου του 499, που έκανε ο Πάπας Σύμμαχος. Το 678 ήταν μία από τις επτά εκκλησίες, που της δόθηκε καρδινάλιος-διάκονος από τον πάπα Αγάθωνα.
Η βασιλική ξανακτίστηκε το 812-822 από τον πάπα Πασχάλη Α΄ και φτιάχτηκε ψηφιδωτός διάκοσμος. Στον πάπα αυτόν οφείλεται η ανακαίνιση της Ρώμης και η καλλιτεχνική της λάμψη στις αρχές του 9ου αι.
Η οικογένεια των Μεδίκων τροποποίησε εκτεταμένα το εσωτερικό τον 16ο αι., καθώς μερικοί από αυτούς ήταν καρδινάλιοι-αρχιδιάκονοι κατά το μεγαλύτερο μέρος του αιώνα αυτού: Το 1513 ο καρδινάλιος Τζιοβάννι ντι Λορέντσο ντε Μέντιτσι, λίγο πριν γίνει ο Πάπας Λέων Ι΄, με ανάθεση στον Αντρέα Σανσοβίνο. πρόσθεσε το προστώο (νάρθηκα) στην πρόσοψη με Τοσκανικούς κίονες και ένα αναβρυτήριο. Τον διαδέχθηκε (1513-17) ο Τζούλιο ντι Τζουλιάνο ντε Μέντιτσι, ο μέλλων Πάπας Κλήμης Ζ΄. Ο Τζοβάννι των Μεδίκων έγινε καρδινάλιος-διάκονος σε ηλικία 17 ετών το 1560, απεβίωσε όμως το 1562. Τον διαδέχθηκε ο Φερδινάνδος Α΄ των Μεδίκων, που πρόσθεσε τη με φατνώματα οροφή· μετά έγινε μεγάλος δούκας της Τοσκάνης.
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το εξωτερικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η πρόσοψη της βασιλικής είναι σε ρυθμό Αναγέννησης και έχει προστώο με πέντε τόξα, που χωρίζονται από ημικίονες τραβερτίνη. Το επάνω μέρος του κτηρίου έχει δύο παράθυρα ορθογώνια και στη μέση ένα κυκλικό. Στο ημικύκλιο επάνω από τη θύρα υπάρχει το οικόσημο του πάπα Ιννοκεντίου Η΄ στη μέση και εκατέρωθεν αυτά των καρδιναλίων Τζοβάννι και Φερδινάνδου των Μεδίκων. Το αφανές κωδωνοστάσιο φέρει κώδωνα από το 1288. Το σχέδιο της πρόσοψης (1512-13) αποδίδεται στον Αντρέα Σανσοβίνο.
Το εσωτερικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αυτό κρατά το σχέδιο του 9ου αι. και αποτελείται από ένα κύριο και δύο παράπλευρα κλίτη. Τα παράπλευρα χωρίζονται από το κύριο με δύο κιονοστοιχίες των 9 κιόνων, οι οποίοι είναι λεία από αρχαίο ναό και φέρουν κορινθιακά κιονόκρανα. Ο τοίχος επάνω από τα παράθυρα έχει νωπογραφίες του Πέριν ντελ Βάγκα, που βασίστηκαν σε σχέδια του Τζούλιο Ρομάνο: λέοντες εναλλάσσονται με αγγέλους και αμφορείς.
Το κύριο κλίτος έχει γεωμετρικές νωπογραφίες του Λάτσαρο Μπάλντι. Η με φατνώματα οροφή έχει το οικόσημο των Μεδίκων στο κέντρο και συμβολικές αναπαραστάσεις της κιβωτού του Νώε και του ναού του Σολομώντος.
Το ημιθόλιο του ιερού βαστάζουν δύο πορφυροί κίονες. Το ψηφιδωτό του ανατολικού τοίχου είναι του 9ου αι. και αναπαριστά στην άνω ζώνη τον Χριστό μεταξύ 2 αγγέλων και 12 αποστόλων. Πιο κάτω ο Μωϋσής και ο Ηλίας είναι εκατέρωθεν του ημιθολίου. Αυτό έχει την Ευλογημένη Παρθένο Μαρία ένθρονη να βαστάζει τον Χριστό παιδί, μεταξύ δύο ομάδων με πλήθος αγγέλων. Το δεξί της πόδι πιάνει γονατιστός ο πάπας Πασχάλιος Α΄, που φέρει τετράγωνο φωτοστέφανο.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Armellini, Mariano, Le chiese di Roma dal secolo IV al XIX [1]
- Thayer, Bill, "S. Maria in Domnica", Gazetteer
- Richard Krautheimer, Corpus basilicarum Christianarum Romae. The early Christian basilicas of Rome (IV-IX cent.) (Città del Vaticano, Pontificio istituto di archeologia cristiana, 1937), pp. 309 ff.
Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
|