Πρινιάτικος Πύργος
Συντεταγμένες: 35°7′40″N 25°43′52″E / 35.12778°N 25.73111°E
| Πρινιάτικος Πύργος | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | αρχαιολογική θέση |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 35°7′40″N 25°43′52″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Αγίου Νικολάου |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Ο Πρινιάτικος Πύργος είναι αρχαιολογικός χώρος στο δήμο Αγίου Νικολάου στη βόρεια ακτή του ελληνικού νησιού της Κρήτης. Βρίσκεται στη μικρή χερσόνησο με το ίδιο όνομα στον κόλπο του Μιραμπέλλου, κοντά στον οικισμό Ίστρο στην τοπική κοινότητα Καλού Χωριού. Τα ευρήματα μαρτυρούν τη κατοίκηση του οικισμού από την πρώιμη Μινωική έως τη δεύτερη βυζαντινή περίοδο.
Τοποθεσία και ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ανασκαφικός χώρος, ο οποίος εκτείνεται σε διάφορες τοποθεσίες στη χερσόνησο Πρινιάτικος Πύργος, είναι περίπου 6,5 χιλιόμετρα νότια του Αγίου Νικολάου, πρωτεύουσα της περιφερειακής ενότητας Λασιθίου της Ανατολικής Κρήτης. Ο οικισμός Ίστρο απέχει περίπου 500 μέτρα προς τα νοτιοανατολικά, και το Καλό Χωριό 1,4 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά. Η ασβεστολιθική χερσόνησος χωρίζει τις δύο παραλίες του Αγίου Παντελεήμονα στα ανατολικά και Καραβοστάσι στα δυτικά. Περίπου 250 μέτρα ανατολικά της χερσονήσου, ο Καλός Ποταμός εκβάλλει στη Μεσόγειο Θάλασσα, που ονομάζεται επίσης Ίστρος, από την αρχαία πόλη του Ίστρου στην παραλία του Αγίου Παντελεήμονα.
Μετά τις ανασκαφές στο Βρόκαστρο, περίπου 1,5 χιλιόμετρο νοτιοανατολικά από την Έντιθ Χέιγουορντ Χολ το 1910 και το 1912, η Χολ επισκέφτηκε την ακτή γύρω από τον Πρινιάτικο Πύργο, όπου επιθεώρησε ένα Μινωικό λιμάνι. Κατά τη διάρκεια των σύντομων ανασκαφών στις αρχές του 20ου αιώνα, ήρθαν στο φως κεραμικά από την πρώιμη και ύστερη Μινωική περίοδο (3η και 2η χιλιετία π.Χ.) και τα ερείπια ενός μεγαλύτερου ρωμαϊκού οικισμού που είχε χτιστεί σε μέρος της πόλης της Εποχής του Χαλκού. Από το 1986 η Μπάρμπαρα Χέιντεν και η Τζένιφερ Μούντι πραγματοποίησαν έρευνες για την περιοχή γύρω από το Βρόκαστρο. Η επίγεια επιθεώρηση και χαρτογράφηση του Έργου Έρευνας Βρόκαστρου κάλυψε μια περιοχή από την πεδιάδα Γουρνιά στα ανατολικά μέχρι την κοιλάδα του Καλού Ποταμού στα δυτικά και την κοιλάδα των Μεσελέρων στα νότια. Ως αποτέλεσμα, ο πρώην λιμενικός οικισμός πάνω και γύρω από τη χερσόνησο Πρινιάτικου Πύργου επιλέχθηκε για πιο προσεκτική έρευνα.[1]
Το 2002, με τη συμμετοχή των Αποστόλη Σαρρή και Γιάννη Μπασιάκου, το Γεωαρχαιολογικό Έργο Ίστρο / Πριναϊκός Πύργος ξεκίνησε με γεωφυσική αναζήτηση (τηλεπισκόπηση) και νέα επιτόπια μελέτη γεωλογίας, εδαφών, τοπογραφιών και πόρων της παράκτιας ζώνης. Οι ανασκαφές στη χερσόνησο ξεκίνησαν το 2005, με στόχο να δώσουν μια εικόνα για την πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής μέσω στρωματοποιημένων πλαισίων και να συγκεντρώσουν τα αποτελέσματα της επίγειας επιθεώρησης. Το Γεωαρχαιολογικό Πρόγραμμα, το οποίο συνεχίστηκε μέχρι το 2006, εντόπισε στη δυτική πλαγιά του Πρινιάτικού Πύργου ένας σωρός σκωρίας σιδήρου, που δείχνει την παρουσία φούρνων τήξης μετάλλων. Η τηλεπισκόπηση και επιλεκτικές διερευνητικές ανασκαφές στην περιοχή του Κάμπου στο τοπικό γήπεδο ποδοσφαίρου έδειξε ότι Πρινιάτικος Πύργος ήταν μέρος ενός εκτεταμένου οικισμού λιμανιού κατά τους προϊστορικούς και ιστορικούς χρόνους, που εκτεινόταν γύρω από την παραλία του Αγίου Παντελεήμονα.[1]
Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών στον Πρινιάτικο Πύργο, αρχικά υπό την ηγεσία της Μεταξίας Τσιποπούλου και της Μπάρμπαρα Χέιντεν από το 2005, ανακαλύφθηκαν αρκετοί κλίβανοι για μέταλλα και κεραμικά. Τα κεραμικά ευρήματα χρονολογούνται από την ύστερη Νεολιθική έως τη Ρωμαιοβυζαντινή περίοδο. Έχουν βρεθεί αγγεία του Βασιλικής, καθώς και εισηγμένα από την Αττική μαύρα ερυθρόμορφα αγγεία και γυάλινα θραύσματα από την ύστερη Ρωμαϊκή περίοδο. Βρέθηκαν οψιανός, γυαλί, γύψος, άνθρακας, τα οστά, λίθινα εργαλεία, κομμάτια χειροποίητων αντικειμένων σιδήρου και χαλκού, ένα κάλυμμα από πράσινη πέτρα, ένα μικρό βαμμένο μοντέλο βάρκας, μυλόπετρες, βάρη αργαλειού από πέτρα, πλακάκια, πλακόστρωτα και ένα ελαιοτριβείο. Ο γρανοδιορίτης που βρέθηκε στην περιοχή χρησιμοποιήθηκε για την εξόρυξη σιδήρου, για την παραγωγή εργαλείων και ως μείγμα στην κατασκευή κεραμικών.[2] Από το 2007, το Ιρλανδικό Ινστιτούτο Ελληνικών Σπουδών στην Αθήνα, υπό την κοινή διεύθυνση της Μπάρμπαρα Χέιντεν και του Μπάρι Μολόι, συμμετείχε στις ανασκαφές. Εκτός από τις χειροτεχνικές δραστηριότητες στον Πρινιάτικο Πύργο σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, έχουν βρεθεί λείψανα εκκλησίας της βυζαντινής περιόδου, η οποία πιθανότατα χτίστηκε πάνω από ένα μινωικό ιερό.[3]
- Ο αρχαιολογικός χώρος του Πρινιάτικου Πύργου
-
Ανατολική περιοχή Α -
Δυτική περιοχή Α -
Βόρεια περιοχή G -
Νότια περιοχή G
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 «Priniatikos Pyrgos: Introduction and Background». www.penn.museum. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ «Priniatikos Pyrgos: The Excavation». www.penn.museum. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021.
- ↑ «Irish Institute of Hellenic Studies at Athens - Priniatikos Pyrgos». www.iihsa.ie. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021.
Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Excavations in Eastern Crete, Vrokastro. III. University of Pennsylvania. 1914. σελίδες 79–185.
- Excavations at Vrokastro, Crete, in 1912. 1. Archaeological Institute of America. 1915. σελίδες 33–36.
- The Vrokastro Survey Project. 32. Penn Museum. 1990. σελίδες 42–53.
- The Coastal Settlement of Priniatikos Pyrgos: Archaeological Evidence, Topography, and Environment. Aegaeum 20. Universität Lüttich. 1999. σελίδες 352–355. ISBN 1-935488-14-7.
- The Final Neolithic–Early Minoan I/IIA Settlement History of the Vrokastro Area, Mirabello, Eastern Crete (PDF). 3. University of the Aegean, Department of Mediterranean Studies. 2003. σελίδες 31–44. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 21 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2021.
- Preliminary Results of the Istron, Mirabello, Geophysical and Geoarchaeological Project, 2002–2004. 101. British School at Athens. 2006. σελίδες 135–181.
- Priniatikos Pyrgos: A Primary Harbor Settlement and Emporium in Eastern Crete. 48. Penn Museum. 2006. σελίδες 33–39.
- A New Exploration of Priniatikos Pyrgos: Primary Harbor Settlement and Emporium of the Vrokastro Survey Region (PDF). Prehistory Monographs 22. INSTAP Academic Press. 2007. σελίδες 93–100. ISBN 978-1-931534-22-2.
- The Priniatikos Pyrgos Project: Preliminary Report on the Rescue Excavation of 2005–2006. 81. American School of Classical Studies at Athens. 2012. σελίδες 507–584.
- Contribution of Geophysical Approaches to the Study or Priniatikos Pyrgos. Archaeopress. 2014. σελίδες 61–69. ISBN 978-1-4073-1271-2.
- Cretan Maritime Activities in the Hellenistic Period (PDF). Masaryk University. 2016. σελίδες 26–28, 50–53.