Πραξικόπημα στη Γκαμπόν το 2023

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Πραξικόπημα σημειώθηκε στη Γκαμπόν στις 30 Αυγούστου 2023. Μετά από αμφισβητούμενα αποτελέσματα και πολιτική ένταση για τις γενικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 26 Αυγούστου, ο στρατός ανέτρεψε τον επανεκλεγμένο πρόεδρο, Αλί Μπόνγκο Οντίμπα, του οποίου η νίκη ανακοινώθηκε στις 30 Αυγούστου.

Το πραξικόπημα έδωσε τέλος στην 56χρονη κυριαρχία της οικογένειας Μπονγκό στη Γκαμπόν. Ήταν επίσης το όγδοο επιτυχημένο πραξικόπημα που σημειώθηκε στη Δυτική και Κεντρική Αφρική από το 2020, μετά από παρόμοια πραξικοπήματα στο Μάλι (δύο φορές), στο Τσαντ, στη Γουινέα, στη Μπουρκίνα Φάσο (δύο φορές) και στον Νίγηρα. [1]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία το 1960, η Γκαμπόν διοικείται κυρίως από την οικογένεια Μπόνγκο ξεκινώντας από τον Πρόεδρο Ομάρ Μπονγκό το 1967 [2] και μετά τον θάνατό του το 2009, από τον γιο του Αλί Μπόνγκο Οντίμπα. Ο Αλί Μπονγκό Οντίμπα επανεξελέγη σε αμφιλεγόμενες εκλογές το 2016 που προκάλεσε μια αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος το 2019 [3] . Υπό τη διακυβέρνησή τους, η χώρα είχε δεχθεί κατηγορίες για διαφθορά και νεποτισμό, [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] αρκετές εκλογές είχαν αναφορές για νοθεία ή παρατυπίες, [12] [13] [14] [15] και το Σύνταγμα και οι εκλογικοί νόμοι είχαν αλλάξει πολλές φορές προκειμένου να αρθούν τα όρια θητείας, να αλλάξει το εκλογικό σύστημα για να εκμεταλλευτεί τη διαλυμένη αντιπολίτευση και να αλλάξει ο χρόνος των εκλογών για να διασφαλιστεί η η αντιπολίτευση δεν μπορούσε να συνεργαστεί μετά από νίκη του κυβερνώντος κόμματος. [16]

Παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΟΠΕΚ [17], ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου της Αφρικής [18] (που αντιπροσωπεύει το 60% των εθνικών εσόδων) και έχει ένα από τα υψηλότερα κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην ήπειρο, η Γκαμπόν αντιμετωπίζει σοβαρές κοινωνικοοικονομικές κρίσεις : το ένα τρίτο του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας με ημερομίσθιο 5,50 δολαρίων ΗΠΑ, [19] και το ποσοστό ανεργίας μεταξύ των Γκαμπονέζων ηλικίας 15 έως 24 ετών υπολογίστηκε σε 40% το 2020. [20]

Σε μια ομιλία που εκφωνήθηκε την Ημέρα της Ανεξαρτησίας της χώρας στις 17 Αυγούστου, ο Μπονγκό, στενός σύμμαχος της Γαλλίας, επέμεινε ότι δεν θα επιτρέψει στην Γκαμπόν να υποβληθεί σε «αποσταθεροποίηση», αναφερόμενος σε άλλα πρόσφατα πραξικοπήματα στην περιοχή. [21]

Προεδρικές εκλογές 2023[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά τις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 26 Αυγούστου 2023, ο νυν πρόεδρος, Αλί Μπονγκό, ο οποίος επεδίωκε να επανεκλεγεί για τρίτη θητεία, ανακηρύχθηκε νικητής σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση στις 30 Αυγούστου. [22] Ωστόσο, καταγγελίες για εκλογική νοθεία και παρατυπίες προέκυψαν αμέσως από κόμματα της αντιπολίτευσης και ανεξάρτητους παρατηρητές, θέτοντας αμφιβολίες για τη νομιμότητα των εκλογικών αποτελεσμάτων. Συγκεκριμένα, ο Άλμπερτ Όντο Όσα ο οποίος ήρθε δεύτερος στις εκλογές, ισχυρίστηκε εκλογικές παρατυπίες. [23]

Μόλις δύο ώρες πριν κλείσουν οι κάλπες, ο Όντο Όσα κατήγγειλε «απάτη που ενορχηστρώθηκε από το στρατόπεδο Μπονγκό». Είχε ήδη διεκδικήσει τη νίκη και προέτρεψε τον Μπονγκό να διευκολύνει μια ειρηνική μεταφορά της εξουσίας με βάση τη δική του καταμέτρηση ψήφων. Τα επίσημα αποτελέσματα των εκλογών ανακοινώθηκαν τα μεσάνυχτα από την κρατική τηλεόραση χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση. Η χώρα τέθηκε σε απαγόρευση κυκλοφορίας και η πρόσβαση στο Διαδίκτυο διακόπηκε σε όλη τη χώρα, μέτρα που εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση για την πρόληψη της διάδοσης «ψευδών ειδήσεων» και πιθανής βίας. [24]

Πραξικόπημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εν μέσω αυξανόμενου ελέγχου και εκτεταμένων διαμαρτυριών για τη διεξαγωγή των εκλογών, οι Ένοπλες Δυνάμεις της Γκαμπόν προχώρησαν σε πραξικόπημα πριν από την αυγή στις 30 Αυγούστου. Στρατιώτες με επικεφαλής υψηλόβαθμους αξιωματικούς κατέλαβαν τον έλεγχο βασικών κυβερνητικών κτιρίων, διαύλων επικοινωνίας και στρατηγικών σημείων εντός της πρωτεύουσας Λιμπρεβίλ . [25] [26] [27]

Το πραξικόπημα σημειώθηκε λίγα λεπτά μετά την ανακήρυξη της επανεκλογής του Μπονγκό στις 3:30 π.μ. WAT από την εκλογική επιτροπή της Γκαμπόν με 64,27% των ψήφων. Κατά τη διάρκεια μιας πρωινής τηλεοπτικής ομιλίας από το Προεδρικό Μέγαρο στη Λιμπρεβίλ [28] στο κρατικό κανάλι Γκαμπόν 24, περίπου δώδεκα στρατιωτικοί ανακοίνωσαν το τέλος του υπάρχοντος καθεστώτος, με έναν στρατιωτικό εκπρόσωπο να ισχυρίζεται ότι μιλούσε εξ ονόματος της «Επιτροπής για την Μετάβαση και Αποκατάστασεις Θεσμών», [1] [24] [29] αναφέροντας «ανεύθυνη, απρόβλεπτη διακυβέρνηση» που είχε οδηγήσει σε «συνεχή υποβάθμιση της κοινωνικής συνοχής, με κίνδυνο να ωθήσει τη χώρα στο χάος». [24] Ανακοίνωσαν την ακύρωση των πρόσφατων εκλογών, τη διάλυση των κρατικών θεσμών [26] και το κλείσιμο των συνόρων της χώρας. Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο, η οποία είχε διακοπεί μετά τις εκλογές, αναφέρθηκε ότι αποκαταστάθηκε. [18] Μεταξύ των αξιωματικών που φάνηκαν κατά τη διάρκεια της ανακοίνωσης ήταν συνταγματάρχες του στρατού και μέλη της Δημοκρατικής Φρουράς . [17]

Η στρατιωτική χούντα ανακοίνωσε αργότερα τη σύλληψη και την κατ' οίκον κράτηση του Μπονγκό και του μεγαλύτερου γιου και συμβούλου του Νουρεντίν Μπονγκό Βαλεντίν, προσθέτοντας ότι οι δυο τους ήταν με την οικογένεια και τους γιατρούς. [30] Επίσης συνελήφθησαν από τη χούντα ο αρχηγός του προεδρικού επιτελείου Ian Ghislain Ngoulou, ο αναπληρωτής του Mohamed Ali Saliou, η προεδρική εκπρόσωπος Jessye Ella Ekogha, ένας άλλος σύμβουλος του προέδρου και τα δύο κορυφαία στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος της Γκαμπόν (PDG). Η στρατιωτική χούντα ανέφερε ότι συνελήφθησαν με κατηγορίες που περιλαμβάνουν προδοσία, υπεξαίρεση, διαφθορά, πλαστογράφηση της υπογραφής του προέδρου και διακίνηση ναρκωτικών. [31] Παρά την κράτηση του, ο Μπονγκό δημοσίευσε ένα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο οποίο εμφανιζόταν στενοχωρημένος ενώ εκλιπαρούσε για βοήθεια στα αγγλικά, καλώντας τους φίλους και υποστηρικτές του τόσο στη Γκαμπόν όσο και σε όλο τον κόσμο να «υψώσουν τη φωνή τους» και να «αντιδράσουν» ως απάντηση στο πραξικόπημα. [18] [32]

Ο Μπρις Ολίγκουι, διοικητής της Δημοκρατικής Φρουράς, τοποθετήθηκε αργότερα ως προσωρινός πρόεδρος από τη στρατιωτική χούντα, [33] και εθεάθη στο στρατιωτικό προσωπικό να αποκαλείται «πρόεδρος». [1] Σε συνέντευξή του στη Le Monde αργότερα μέσα στην ημέρα, αναφέρθηκε στον Μπονγκό ως «συνταξιούχο», αλλά είπε ότι δεν αναλαμβάνει ακόμη την προεδρία εν αναμονή των διαβουλεύσεων με άλλους αξιωματικούς αργότερα το απόγευμα. Δήλωσε επίσης ότι ο στρατός πραγματοποίησε το πραξικόπημα λόγω της δυσαρέσκειας που είχε αυξηθεί στη χώρα μετά το εγκεφαλικό επεισόδιο του Μπονγκό το 2018, της απόφασής του να θέσει υποψηφιότητα για τρίτη θητεία, της αγνόησης του συντάγματος της χώρας και της διεξαγωγής των εκλογών. [34]

Η στρατιωτική χούντα έχει άρει εν μέρει την απαγόρευση κυκλοφορίας που είχε τεθεί σε ισχύ από τις εκλογές από τις 6 το απόγευμα έως τις 6 το πρωί, ξεκινώντας στις 31 Αυγούστου. [18]

Αντιδράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εσωτερικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την ανακοίνωση του πραξικοπήματος, ξέσπασαν πανηγυρισμοί στους δρόμους της Λιμπρεβίλ και σε άλλες πόλεις σε όλη τη χώρα. [18] Το λιμάνι της Λιμπρεβίλ ανέστειλε τη λειτουργία του. [35]

Διεθνείς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Μούσα Φακί, επικεφαλής της Επιτροπής της Αφρικανικής Ένωσης, καταδίκασε το πραξικόπημα και κάλεσε τις δυνάμεις ασφαλείας της Γκαμπόν «να τηρήσουν αυστηρά το δημοκρατικό τους αξίωμα» και να εγγυηθούν την ασφάλεια του Μπονγκό, της οικογένειάς του και των μελών της κυβέρνησής του. [36] Ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε ότι το πραξικόπημα θα αυξήσει την αστάθεια στην Αφρική, αποκαλώντας το "μεγάλο ζήτημα για την Ευρώπη". [18] Η Πατρίσια Σκότλαντ, γενική γραμματέας της Κοινοπολιτείας των Εθνών, στην οποία εντάχθηκε η Γκαμπόν το 2022, επανέλαβε ότι ο καταστατικός χάρτης του οργανισμού δηλώνει ξεκάθαρα ότι «τα κράτη μέλη πρέπει να τηρούν το κράτος δικαίου και τις αρχές της δημοκρατίας ανά πάσα στιγμή». [37]

Ένας εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης καταδίκασε το πραξικόπημα και ζήτησε να γίνουν σεβαστά τα αποτελέσματα των ακυρωμένων εκλογών. [38] Ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Γουάνγκ Γουένμπιν κάλεσε «τις σχετικές πλευρές στη Γκαμπόν να επιλύσουν τις διαφορές ειρηνικά μέσω διαλόγου» και να διασφαλίσουν ότι η ασφάλεια του Προέδρου Μπονγκό είναι εγγυημένη. [39] [17] Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα είπε στους δημοσιογράφους ότι ανησυχεί για την κατάσταση στην Γκαμπόν, [40] ενώ το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας εξέδωσε δήλωση λέγοντας ότι επιθυμεί "να αποκατασταθεί η ειρήνη και η σταθερότητα στη χώρα". [41] Το Γραφείο Εξωτερικών, Κοινοπολιτείας και Ανάπτυξης εξέδωσε ταξιδιωτικές οδηγίες για Βρετανούς υπηκόους στη βρίσκονται στη χώρα. [42]

Η γαλλική εταιρεία εξόρυξης Eramet, η οποία εκμεταλλεύεται τα μεγαλύτερα ορυχεία μαγγανίου στον κόσμο στη Μοάντα και έχει 8.000 υπαλλήλους στη Γκαμπόν, δήλωσε ότι σταματά όλες τις εργασίες στη χώρα για λόγους ασφαλείας. [37] Οι μετοχές της Eramet υποχώρησαν 18% το πρωί του πραξικοπήματος. [43]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Kwon, Jake; Yeung, Jessie; Stambaugh, Alex; Kennedy, Niamh; Halasz, Stephanie; Noor Haq, Sana (30 August 2023). «Gabon military officers claim to have seized power after election» (στα αγγλικά). CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 August 2023. https://web.archive.org/web/20230830064634/https://edition.cnn.com/2023/08/30/africa/gabon-military-officers-say-power-seized-election-intl-hnk/index.html. Ανακτήθηκε στις 31 August 2023.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " cnn " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  2. ↑ «Gabon President Bongo detained in coup attempt after winning third term». Al Jazeera. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  3. ↑ Obangome, Gerauds Wilfried; Ross, Aaron (12 January 2019). «Gabon's Bongo names new prime minister after thwarted coup attempt» (στα αγγλικά). Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 January 2021. https://web.archive.org/web/20210116204148/https://www.reuters.com/article/us-gabon-politics/gabons-bongo-names-new-prime-minister-after-thwarted-coup-attempt-idUSKCN1P6095. Ανακτήθηκε στις 13 January 2019. 
  4. ↑ «The corrupt nepotist who ruled Gabon for 40 years». The Independent (στα Αγγλικά). 8 Ιουνίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  5. ↑ Chrisafis, Angelique (30 December 2010). «Omar Bongo pocketed millions in embezzled funds, claims US cable» (στα αγγλικά). The Guardian. ISSN 0261-3077. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 May 2023. https://web.archive.org/web/20230512165931/https://www.theguardian.com/world/2010/dec/30/wikileaks-omar-bongo-nicolas-sarkozy. Ανακτήθηκε στις 30 August 2023. 
  6. ↑ «France charges five of Gabon ex-president Bongo's children with embezzlement, corruption» (στα αγγλικά). Le Monde. 29 July 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 July 2023. https://web.archive.org/web/20230712030914/http://www.lemonde.fr/en/france/article/2022/07/29/france-charges-five-of-gabon-ex-president-bongo-s-children-with-embezzlement-corruption_5991887_7.html. Ανακτήθηκε στις 31 August 2023. 
  7. ↑ «A fight inside Gabon's kleptocratic dynasty exposes the complicity of French business». Quartz (στα Αγγλικά). 1 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  8. ↑ Toto, Elodie. «One family has led Gabon for 55 years. Can this election bring a new era?». Al Jazeera (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  9. ↑ «Attempted coup in Gabon aims to remove President Ali Bongo from power and end 50-year dynasty». France 24 (στα Αγγλικά). 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  10. ↑ Halvorssen, Thor· Gladstein, Alex (19 Σεπτεμβρίου 2016). «Why Did the Atlantic Council Even Consider Giving African Dictator Ali Bongo Ondimba a 'Global Citizen Award'?». Foreign Policy (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Απριλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  11. ↑ Freudenthal, Emmanuel· Taghavi, Roshanak· Zalan, Kira (23 Νοεμβρίου 2020). «Gabon's First Family Stashed Cash in DC Property». OCCRP (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  12. ↑ Lebur, Celia· Tounsi, Samir (31 Αυγούστου 2016). «Gabon parliament set ablaze after Bongo declared winner». Yahoo! News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Σεπτεμβρίου 2016. 
  13. ↑ Yates, Douglas (15 June 2019). «The Dynastic Republic of Gabon». Cahiers d'études africaines (234): 483–513. doi:10.4000/etudesafricaines.25961. ISSN 0008-0055. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 July 2023. https://web.archive.org/web/20230709214705/https://journals.openedition.org/etudesafricaines/25961. Ανακτήθηκε στις 30 August 2023. 
  14. ↑ «Gabon polls reveal a flawed electoral system». ISS Africa (στα Αγγλικά). 1 Σεπτεμβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  15. ↑ «Gabon: Freedom in the World 2023 Country Report». Freedom House (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Ιουλίου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  16. ↑ Yates, Douglas (17 Αυγούστου 2023). «Gabon: how the Bongo family's 56-year rule has hurt the country and divided the opposition». The Conversation (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 «Gabon soldiers say Bongo 'regime' ended, borders closed». Africanews. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " africa1 " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  18. ↑ 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 Wright, George· Armstrong, Kathryn (30 Αυγούστου 2023). «Gabon: Army officers say they are taking power». BBC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " bbc " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  19. ↑ «Gabon: Five Things To Know». Barron's. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2023. 
  20. ↑ «Gabon: Military men announce "cancellation of elections", dissolve institutions». Africanews. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  21. ↑ «Gabon coup: How did events unfold?». Africanews. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2023. 
  22. ↑ «Au Gabon, Ali Bongo réélu président avec 64,27 % des voix». France 24 (στα Γαλλικά). 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  23. ↑ «Gabon's Ali Bongo re-elected president in disputed election». France 24. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  24. ↑ 24,0 24,1 24,2 «Gabon: Ali Bongo réélu pour un 3e mandat, des militaires veulent annuler les résultats». BFM (στα Γαλλικά). 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2023.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " bfm " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  25. ↑ @ (30 Αυγούστου 2023). «#BREAKING 'We are putting an end to the current regime,' Gabon soldiers say on TV» (Tweet) (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023 – μέσω Twitter.  Missing or empty |user= (help); Missing or empty |number= (help)
  26. ↑ 26,0 26,1 «Gabon: après l'annonce de la réélection d'Ali Bongo, des militaires proclament l'annulation du scrutin». RFI. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  27. ↑ «Gabon: coup d'État en cours, les militaires annoncent la fin du régime». africanews. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  28. ↑ Diekhans, Antje. «Nach Präsidentschaftswahl: Militär stürzt Regierung in Gabun». tagesschau (στα Γερμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  29. ↑ «Au Gabon, des militaires proclament l'annulation des élections après l'annonce de la victoire d'Ali Bongo». Le Monde. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  30. ↑ Andrews, Frank (30 Αυγούστου 2023). «Gabon coup attempt sees military chiefs declare election results "cancelled" and "end to current regime"». CBS News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2023. 
  31. ↑ «Gabon: President Ali Bongo under house arrest, according to military putschists». Africanews (στα Αγγλικά). 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  32. ↑ «Gabon coup: Ali Bongo calls for help in video, says "I don't know what is going on"». Africanews (στα Αγγλικά). 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  33. ↑ «Qui est Brice Clotaire Oligui Nguema, le Général à la tête de la transition gabonaise ?» (στα Γαλλικά). 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  34. ↑ «Gabon's coup-leading general says President Bongo has been 'retired'». Le Monde (στα Αγγλικά). 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  35. ↑ Dixon (g_dixon), Gary (30 Αυγούστου 2023). «Gabon closes shipping down after post-election coup». TradeWinds | Latest shipping and maritime news (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  36. ↑ «African Union 'Strongly Condemns Attempted Coup' In Gabon». Barron's. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  37. ↑ 37,0 37,1 «Gabon coup: President Bongo, under 'house arrest,' calls for 'friends' to 'make noise'». Le Monde. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " lemonde " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  38. ↑ «France Condemns 'Coup Which Is Underway' In Gabon: Govt Spokesman». Barron's. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 31 Αυγούστου 2023. 
  39. ↑ «China urges relevant sides in Gabon to resolve differences peacefully through dialogue». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  40. ↑ «Russia concerned about Gabon coup». BusinessLive.co.za. 30 Αυγούστου 2023. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  41. ↑ «Türkiye 'closely' monitoring developments in Gabon following coup». www.aa.com.tr. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  42. ↑ «Gabon travel advice». GOV.UK (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
  43. ↑ «What could the market impact be from Gabon's coup?». Yahoo! News (στα Αγγλικά). 30 Αυγούστου 2023. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2023. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πραξικόπημα_στη_Γκαμπόν_το_2023&oldid=10509329"