Λέαρχος (σφετεριστής)

Λέαρχος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	6ος αιώνας π.Χ. Κυρήνη
Θάνατος	6ος αιώνας π.Χ. Κυρήνη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	αρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματος	βασιλοκτονία
Οικογένεια
Οικογένεια	Βαττιάδες

Ο Λέαρχος ο Βασιλοκτόνος (άκμασε τον 6ο αι. π.Χ.) ήταν σύμβουλος στην κυβέρνηση τού βασιλείου της Κυρηναϊκής επί βασιλείας τού βασιλιά Αρκεσίλαου Β΄. Ο Λέαρχος είναι περισσότερο γνωστός για τη δολοφονία του ίδιου του Αρκεσίλαου Β΄

Πρώιμη ζωή

Λίγα είναι γνωστά για τον Λέαρχο, εκτός από όσα γράφονται στα Ηθικά τού Πλουτάρχου και τις Ιστορίες τού Ηρόδοτου, ο οποίος τον αναφέρει εν παρόδω. Ο Λέαρχος φαίνεται ότι άσκησε από νωρίς τον φόνο, αφού σκότωσε έναν Κυρηναίο ευγενή, που ήταν σύζυγος της πριγκίπισσας Κρίτολα και πατέρας της βασίλισσας Eρυξώς.

Άνοδος στην εξουσία

Όταν απεβίωσε ο Βάττος Β΄ της Κυρήνης, ο γιος του Αρκεσίλαος Β΄ ανέβηκε στο θρόνο, μαζί με τη βασίλισσά του, Ερυξώ. Ο Αρκεσίλαος Β΄ διόρισε σύμβουλό του τον Λέαρχο. Ο Ηρόδοτος δηλώνει ότι ο Λέαρχος ήταν αδελφός του, αλλά ο Πλούταρχος τον αντικρούει, λέγοντας ότι ο Λέαρχος ήταν ένας κακότροπος και μοχθηρός φίλος του. Μία περαιτέρω αντίφαση παρουσιάζεται στο ότι ο Ηρόδοτος μιλά για τις δραστηριότητες τού Λέαρχου ως τις δραστηριότητες των «αδελφών τού Αρκεσίλαου» και δεν αναφέρει τον Λέαρχο ονομαστικά μέχρι να αναγνωριστεί ως ο φονέας τού Αρκεσίλαου Β΄. Ο Αρκεσίλαος Β΄ ακολούθησε τις συμβουλές του Λέαρχου και γινόταν όλο και πιο τυραννικός. Με αυτόν τον τρόπο ο Αρκεσίλαος Β΄ απέκτησε το επίθετο «ο Καταπιεστής». Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ο Λέαρχος σχεδίαζε κρυφά να ανατρέψει τον Αρκεσίλαο Β΄ και να γίνει ο νέος βασιλιάς της Κυρηναϊκής, και χειραγωγούσε τον Αρκεσίλαο Β΄ για να διατάζει την εξορία ή τον θάνατο πολλών Κυρηναίων ευγενών.

Εξορία

Όταν ο Αρκεσίλαος έμαθε για τη συνωμοσία τού Λέαρχου, μάλωσαν για τη βασιλεία και ο Λέαρχος έρριψε ψευδώς όλα τα λάθη στον βασιλιά. Τότε ο Αρκεσίλαος Β΄ διέταξε τον Λέαρχο και τους υποστηρικτές του να εξοριστούν από την Κυρηναϊκή.

Ο Λέαρχος και οι υποστηρικτές του εγκατέλειψαν την πόλη της Κυρήνης και δημιούργησαν τον δικό τους οικισμό με το όνομα Βάρκη (μερικές φορές γνωστό ως Μέρι, Λιβύη). Κατά την κατασκευή της Βάρκης, ο Λέαρχος κατάφερε να πείσει τους εντόπιους Λίβυους να αποσύρουν την πίστη τους από την Κυρήνη και τους ενθάρρυνε να έρθουν μαζί του και να κηρύξουν τον πόλεμο στον Αρκεσίλαο Β΄. Οι Λίβυοι ήταν ήδη δυσαρεστημένοι, που είχαν αποκοπεί από ένα μεγάλο μέρος των εδαφών τους. Έτσι ο Λέαρχος απέκτησε στρατό.

Μάχη με τον Αρκεσίλαο Β΄

Τα νέα του Λέαρχου και τού στρατού του προηγήθηκαν και έφτασαν στα αυτιά τού Αρκεσίλαου Β΄, ο οποίος συγκέντρωσε τις δυνάμεις του και βάδισε για να συναντήσει τους αντιπάλους του. Ο Λέαρχος και οι εντόπιοι Λίβυοι ανησύχησαν με τα Κυρηναϊκά στρατεύματ,α που τους πλησίαζαν και αποχώρησαν βιαστικά. Ο Αρκεσίλαος Β΄ και τα Κυρηναϊκά στρατεύματα κυνήγησαν τον Λέαρχο και τους υποστηρικτές του σε όλη τη χώρα στην ανατολική Λιβύη, ως σε μία τοποθεσία που ονομάζεται Λευκόν, η τοποθεσία της οποίας είναι άγνωστη. Τότε ο Λέαρχος και οι υποστηρικτές του αποφάσισαν να επιτεθούν στον βασιλιά και τον στρατό του. Ο Αρκεσίλαος Β΄ και τα Κυρηναϊκά στρατεύματα ηττήθηκαν και έχασαν έως και 7.000 στρατιώτες.

Βασιλοκτονία

Μετά την ήττα του από τον Λέαρχο, ο Αρκεσίλαος Β΄ αρρώστησε βαριά, αφού ήπιε ένα δηλητηριώδες ποτό, που περιείχε ένα θανατηφόρο ζώο, το οποίο ονομαζόταν θαλάσσιος λαγός. Αυτό τού είχε δοθεί κατόπιν εντολής τού Λέαρχου, ο οποίος στη συνέχεια κατάφερε να γλιστρήσει στο στρατόπεδό τους, όπου στραγγάλισε τον ίδιο τον Αρκεσίλαο Β΄. Στη μεσοβασιλεία που ακολούθησε, ο Λέαρχος αυτοανακηρύχθηκε βασιλιάς και στη συνέχεια επέστρεψε θριαμβευτικά στην πρωτεύουσα Κυρήνη.

Επιστροφή και το τέλος

Ο Λέαρχος, ως διεκδικητής του θρόνου, ισχυρίστηκε ότι προστάτευε τον Βάττο Γ΄, αν και τότε ο Βάττος Γ΄ ήταν νεαρός άνδρας. Ο Λέαρχος παρίστανε τον ταπεινό υπηρέτη της βασίλισσας Ερυξώς, συμπεριφερόταν με αξιοπρέπεια στον Βάττο Γ΄ και την Ερυξό, με την ελπίδα ότι η Ερυξώ θα τον παντρευόταν. Ο Λέαρχος υποσχέθηκε επίσης ότι στη συνέχεια θα έκανε τον Βάττο Γ΄ συγκυβερνήτη του.

Η Ερυξώ συμβουλεύτηκε τα αδέλφια της και στο τέλος ζήτησε να δει τον Λέαρχο και έδωσε την εντύπωση ότι ήθελε να τον παντρευτεί. Έστειλε την υπηρέτριά της στον Λέαρχο, που του είπε το ίδιο, με τις οδηγίες να έρθει κοντά της το βράδυ για να κάνει την τελετή.

Ο Λέαρχος χάρηκε πολύ με την είδηση ότι η Ερυξώ ήθελε να τον παντρευτεί και ο ήρθε, όταν η Ερυξώ ήταν έτοιμη. Αυτό συνέβη όταν αποκαλύφθηκε ότι η Ερυξώ και ο αδελφός της, Πολύαρχος σχεδίαζαν να σκοτώσουν τον Λέαρχο ως εκδίκηση για τον θάνατο το ύπατέρα τους, τού Κυρηναίου ευγενή, και του βασιλιά Αρκεσίλαου Β΄. Ο Πολύαρχος και δύο άλλοι συνωμότες κράτησαν έτοιμα τα ξίφη, και περίμεναν κρυμμένοι στην κρεβατοκάμαρα της Ερυξώς.

Η Ερυξώ είχε ζητήσει από τον Λέαρχο να έρθει στην κρεβατοκάμαρά της, κάτι που έκανε, χωρίς επίβλεψη. Καθώς ο Λέαρχος μπήκε μέσα, οι νέοι έπεσαν επάνω του και πέρασαν τα ξίφη τους στο σώμα του, σκοτώνοντάς τον. Το σώμα τού Λέαρχου πετάχτηκε από τα τείχη. Τότε ο Πολύαρχος έβγαλε τον Βάτο Γ΄ και τον ανακήρυξε επίσημα βασιλιά της Κυρηναϊκής. Ο Bάττος Γ΄ βασίλευσε από το 550 π.Χ. έως το 530 π.Χ.

Υστεροφημία

Όταν ο Bάττος Γ΄ ανακηρύχθηκε βασιλιάς, ήταν παρόντες στρατιώτες που είχαν υπηρετήσει τον Αιγύπτιο Φαραώ Άμασι Β΄. Όταν αυτοί γύρισαν πίσω στον Άμασι, ο Φαραώ χρησιμοποίησε τη δικαιολογία ότι ήταν σύμμαχος του αείμνηστου Λέαρχου για να επιτεθεί στην Κυρηναϊκή, «εκδικούμενος» έτσι την εκτέλεση τού Λέαρχου. Ωστόσο, αν και ο Άμασις Β΄ ήθελε να κηρύξει τον πόλεμο στους Κυρηναίους, ήταν εκείνη τη στιγμή που απεβίωσε η μητέρα του Άμασι, κάποια Τασερενισέτ, και ο φαραώ ασχολήθηκε με την προετοιμασία τής κηδείας της. Ο Πολύαρχος αποφάσισε να ταξιδέψει στην Αίγυπτο για να εκφράσει τα συλλυπητήριά του στον Άμασι Β΄. Ο Ερυξώ και η Κρίτολα, φοβήθηκαν για τη ζωή του και δεν επέτρεψαν στον Πολύαρχο να ταξιδέψει μόνος του, ταξιδεύοντας τελικά μαζί του. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Bάτου Γ΄, ο Bάττος συνειδητοποίησε την αστάθεια τού βασιλείου του και έφερε έναν νομοθέτη, που ονομαζόταν Δημώναξ για να μεταρρυθμίσει τη διακυβέρνηση. Οι μεταρρυθμίσεις του Δημώνακτα αγνοήθηκαν από τον διάδοχο του Bάττου Γ΄, Aρκεσίλαο Γ΄, ο οποίος υποκίνησε μία ακόμη περίοδο εμφύλιων διαμαχών. Με τον τέλος τού Άμασι Β΄ και του Αρκεσίλαου Γ΄, και τα δύο κράτη εισήλθαν υπό το χέρι της περσικής κυριαρχίας.

Βιβλιογραφικές αναφορές

• Ηρόδοτος, Ιστορίες, Βιβλίο Τέταρτο
• Πλούταρχος, Ηθικά, Γυναικεία Γενναιότητα