Ιμπν Αλ - Ναφίς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ιμπν Αλ - Ναφίς
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
علاء الدين أبو الحسن علي بن أبي الحزم الخالدي المخزومي القَرشي الدمشقي (Αραβικά)
Γέννηση1210 (περίπου)[1][2]
Δαμασκός
Θάνατος17  Δεκεμβρίου 1288
Κάιρο
ΥπηκοότηταΑγιουβίδες και Μαμελουκικό Σουλτανάτο
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςιατρική
Ιδιότηταφιλόσοφος, συγγραφέας, ιατρός και Islamic jurist

Ο Ιμπν Αλ-Ναφίς (αραβικά: ابن النفيس, Ibn Al-Nafis, 1213 - 17 Δεκεμβρίου 1288) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Άραβες ιατρούς του 13ου μ. Χ. αιώνα και από τους πρωτοπόρους στην ιστορία της ιατρικής επιστήμης, ο οποίος περιέγραψε πρώτος την πνευμονική κυκλοφορία του αίματος.

Βιογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ιμπν Αλ-Ναφίς γεννήθηκε στη Δαμασκό της Συρίας το 1213 και σπούδασε στο Νοσοκομειακό Ιατρικό Κολέγιο της πόλης, κοντά στον Άραβα ιατρό Αντ – Νταχβάρ. Το 1236 εγκαταστάθηκε στο Κάιρο της Αιγύπτου, το οποίο αποτελούσε το πνευματικό κέντρο του ισλαμικού κόσμου της εποχής. Εκεί εργάστηκε ως αρχίατρος στο νοσοκομείο Αλ -Νασρί (Al – Nassri) και αργότερα στο 8.000 κλινών νοσοκομείο Αλ- Μανσουρί (Al – Mansouri).

Το 1242, σε ηλικία 29 ετών, ο Ιμπν Αλ – Ναφίς δημοσίευσε το διάσημο έργο του «Σχόλια στον Κανόνα της Ανατομίας του Αβικέννα» (Sharh Tashrih al – Qanun Ibn Sina), όπου περιέγραψε καινοτόμες ανατομικές ανακαλύψεις, μεταξύ των οποίων τη πνευμονική κυκλοφορία του αίματος και των τριχοειδών αγγείων. Ήταν και ο πρώτος που εγκαινίασε τις μεθόδους της πειραματικής ιατρικής.

Ο Ιμπν Αλ – Ναφίς έγραψε επίσης πραγματείες για τις νόσους των ματιών και για θέματα διαίτης, καθώς και σχόλια στα ιατρικά συγγράμματα του Ιπποκράτη, του Αβικέννα και του Χουνάυν ιμπν Ισάκ (Hunayn ibn Ishaq).

Ο Ιμπν Αλ – Ναφίς πέθανε στις 17 Δεκεμβρίου του 1288 σε ηλικία 75 ετών.

Η κυκλοφορία του αίματος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Άραβας ιατρός Ιμπν Αλ-Ναφίς, που έζησε κατά τον 13ο αιώνα, ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε και διατύπωσε την άποψη ότι το αίμα περνά και οξυγονώνεται μέσω των πνευμόνων, σχηματίζοντας ένα μικρό κυκλοφορικό σύστημα.

Περιέγραψε πρώτος την «πνευμονική κυκλοφορία του αίματος» (αγγλ. pulmonary circulation of blood), τρεις αιώνες πριν από τον Άγγλο ιατρό Ουίλλιαμ Χάρβεϋ (1578 – 1637), αποδεικνύοντας την κυκλοφορία του αίματος μέσα από τους πνεύμονες.

Ο Ιμπν Αλ-Ναφίς βρήκε ότι το τοίχωμα μεταξύ δεξιάς και αριστεράς κοιλίας της καρδιάς είναι συμπαγές και χωρίς ορατά ανοίγματα ή αόρατους πόρους, μέσω των οποίων θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί η δίοδος του αίματος. Έτσι, ο Ιμπν Αλ-Ναφίς αμφισβήτησε και ανέτρεψε τη λανθασμένη θεωρία του Έλληνα ιατρού του 2ου αιώνα Γαληνού (129 – 189) μ.Χ.), ο οποίος υποστήριζε ότι το αίμα περνά αμέσως από τη δεξιά στην αριστερά πλευρά της καρδιάς.

Απέδειξε την έλλειψη κάθε μεσοκοιλιακής επικοινωνίας, αποδεικνύοντας ότι οι δύο κοιλίες της καρδιάς δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Καθόρισε ορθά ότι το αίμα πρέπει να περνά από τη δεξιά κοιλία της καρδιάς στους πνεύμονες, μέσω της πνευμονικής αρτηρίας, όπου, αφού φιλτραριστεί, διαχέεται και αναμιγνύεται με τον αέρα, οξυγονώνεται και περνά στην πνευμονική φλέβα για να καταλήξει στη συνέχεια στην αριστερά κοιλία της καρδιάς και τελικά να κυκλοφορήσει σε ολόκληρο το σώμα. Ήταν για πρώτη φορά που κάποιος μπόρεσε να εξηγήσει, πώς ο αέρας εισχωρούσε στο αίμα.

Οι διαπιστώσεις του Ιμπν Αλ-Ναφίς για την κυκλοφορία του αίματος αγνοήθηκαν από τους επιστήμονες της Δυτικής Ευρώπης για πολλούς αιώνες. Μόλις τον 20ο αιώνα ήρθε στο φως το έργο του, όταν το 1924 ο Αιγύπτιος ιατρός Muhyo al - Deen Altawi ανακάλυψε ένα χειρόγραφο των «Σχολίων» του στην Πρωσική Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, όπου περιγράφει σαφώς τη «μικρή κυκλοφορία του αίματος» μεταξύ καρδιάς και πνευμόνων.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • David W. Tschanz: “Pioneer Physicians”, Saudi Aramco World, Vol. 62, No 1, January/February 2011.
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα «Ιμπν αλ-Ναφίς», τόμ. 29, σελ. 180, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.