Ελένη Σπάροου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ελένη Σπάροου
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Hélène Sparrow (Γαλλικά)
Γέννηση5  Ιουνίου 1891[1][2]
Μποχουσλάβ
Θάνατος13  Νοεμβρίου 1970[1][3][2]
Κορσική
ΥπηκοότηταΓαλλία, Ρωσική Αυτοκρατορία και Πολωνία
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, Εθνικό Πανεπιστήμιο του Κιέβου «Ταράς Σεβτσένκο» και Πανεπιστήμιο του Πόζναν «Άνταμ Μιτσκιέβιτς»
Σύζυγος
  • Μπάρον φον Κούγκελγκεν (12/11/1887 - 1932);
  • Φιλίπ Γκέρμα, γεωπόνος ~1890 - 1960
ΤέκναΜαρία Μπόγκνα φον Κούγκελγκεν, κόρη (1918 - 2004)
Επιστημονική σταδιοδρομία
Ερευνητικός τομέαςεμβολιασμοί (για τύφο, οστρακιά, κηλιδώδη πυρετό, υπόστροφο πυρετό, κ.α.)
Αξίωμακαθηγητής πανεπιστημίου
Ιδιότηταακαδημαϊκός, ιατρός, καθηγητής πανεπιστημίου, Επικεφαλής εργαστηρίου, βιολόγος και μικροβιολόγος
Εργοδότης
  • Ινστιτούτο Βακτηριολογίας στο Κίεβο
  • Πανεπιστήμιο του Πόζναν
  • Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας
  • Ινστιτούτο Παστέρ στην Τύνιδα

H Ελένη Σπάροου (Ουκρανικά: Елен Спарроу, 5 Iουνίου 1891 – 13 Nοεμβρίου 1970) ήταν πρωτοπόρος στην παγκόσμια δημόσια υγεία, ιατρός και μικροβιολόγος. Είναι περισσότερο γνωστή για το έργο της στον έλεγχο του τύφου στην Πολωνία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά από σημαντικά εθνικά προγράμματα εμβολιασμού για διφθερίτιδα, οστρακιά, κηλιδώδη πυρετό και υπόστροφο πυρετό στην Πολωνία και την Τυνησία τη δεκαετία του 1960.[4]

Παιδική ηλικία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Σπάροου γεννήθηκε την 5 Ιουνίου 1891 στο Μπόχουσλαβ του Κυβερνείου του Κίεβου σε μία οικογένεια Πολωνών. Οι γονείς της είχαν παντρευτεί το 1890, η μητέρα της ήταν η Χ. Στεφάνσκα (γεν. ~1870) και ο πατέρας της, Λεοπόλδος Σπάροου (γεν. ~1860), ήταν δικαστής.[4] Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Κιέβου, από όπου έλαβε ένα πτυχίο ιατρικής (με έπαινο) το 1915.[5] Το 1923 έλαβε δεύτερο πτυχίο ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Πόζναν. Το 1928 απέκτησε το διδακτορικό της από το Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας.[4]

Ακαδημαϊκή σταδιοδρομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1915 ασχολήθηκε ενεργά με τον έλεγχο των επιδημικών νόσων στον ρωσικό στρατό κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Όταν σταμάτησαν οι εχθροπραξίες άρχισε να εργάζεται σε κλινικές στο Ντορπάτ (σημερινό Τάρτου Εσθονίας), υπό την επίβλεψη του Καθηγητή Μπυλίνα, και σύντομα μεταφέρθηκε στο Ινστιτούτο Βακτηριολογίας του Κίεβου ως βοηθός του Βολοντιμίρ Λίντεμαν. Άρχισε να εργάζεται στον επιδημικό τύφο με τους Ολεκσίι Κροντόβσκι και Λ. Πόλεβ. Το 1920 πήγε στη Βαρσοβία για να συνεργαστεί με τον Δρ Λούντβιχ Ράτζμαν, τον Διευθυντή του Κρατικού Ινστιτούτου Υγιεινής.[5] Το 1922 διορίστηκε Αρχηγός της Υπηρεσίας και, στη συνέχεια, το 1928 έγινε Αρχηγός της Υπηρεσίας Προληπτικών Εμβολιασμών. Στα καθήκοντά της περιλαμβάνονταν η διοργάνωση εκστρατειών εμβολιασμού και η διερεύνηση των αιτίων έξαρσης της χολέρας. Το 1923 απέκτησε ένα δεύτερο πτυχίο Ιατρικής από το Πανεπιστήμιο του Πόζναν. Την περίοδο 1921-1933 εργάστηκε επίσης με τον Ρούντολφ Βέιγκλ στο Πανεπιστήμιο του Λβιβ στον επιδημικό τύφο. Παράλληλα συμμετείχε στη δημιουργία 4 εργαστηρίων δημόσιας υγείας στην ανατολική Πολωνία προς όφελος των πολιτών που μετεγκαταστάθηκαν κατόπιν των εθνικών συνοριακών αλλαγών, καθώς και με την εποπτεία προγραμμάτων εμβολιασμού μεγάλης κλίμακας για διφθερίτιδα και οστρακιά στην περιοχή της Βαρσοβίας, με την υποστήριξη του Ρομπέρ Ντεμπρέ.[4]

Το 1923 μία επιχορήγηση από την Κοινωνία των Εθνών την οδήγησε στη Γαλλία για την έναρξη της δια βίου συμμετοχής της στο Ινστιτούτο Παστέρ.[6] Μελέτησε τη φυματίωση με τους Αλμπέρ Καλμέτ και Καμίγ Γκεράν στη Λιλ, στη συνέχεια εργάστηκε με τον Γιούλες Μπορντέ στις Βρυξέλλες και επίσης με τον Αμεντί Μπορέλ στο Ινστιτούτο Υγείας του Στρασβούργου. Το 1924 στάλθηκε εκ νέου στη Γαλλία για εκπαίδευση στη μικροβιολογία στο Ινστιτούτο Παστέρ και στο εργαστήριο του Αλεξάντρ Μπεσρέντκα. Εκεί κατά τη διάρκεια του ετήσιου συνεδρίου για τον τύφο γνώρισε τον Τσάρλς Νικόλ που άλλαξε την πορεία της ζωής της.[7] Το 1925, το Ινστιτούτο Παστέρ χρηματοδότησε τις έρευνες της με τον Τσάρλς Νικόλ για την επιδημία τύφου στην Τυνησία. Την περίοδο 1927-28 βρισκόταν στο Ινστιτούτο Παστέρ της Τύνιδας όπου συνέχισε τις δοκιμές των εμβολιασμών για τύφο με επαναλαμβανόμενες ενέσεις μικρών δόσεων από ένα εξασθενημένο στέλεχος.

Tο 1928 ανέλαβε τη θέση της αναπληρώτριας καθηγήτριας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας, παρουσιάζοντας τη διδακτορική της διατριβή με θέμα «Τα προβλήματα στους εμβολιασμούς για τον εξανθηματικό τύφο»[8], και στη συνέχεια έγινε Καθηγήτρια Βακτηριολογίας. Τη δεκαετία του 1930 ήταν υπεύθυνη για τα μαθήματα μικροβιολογίας και συμμετείχε ενεργά σε Πολωνικές ιατρικές εταιρείες και στο υποκατάστημα της γαλλικής Société de biologie στη Βαρσοβία. Το 1931 στάλθηκε από την κυβέρνηση, μαζί με τον Τσαρλς Νικόλ, για να μελετήσει την επιδημία τύφου στο Μεξικό και τη Γουατεμάλα. Το 1933, μαζί με τον Νικόλ, βρισκόταν στο Ινστιτούτο Παστέρ της Τύνιδας ως αρχηγός εργαστηρίου και εισήγαγε την προσέγγιση Βέιγκλ για την παραγωγή εμβολίων. Η τεχνογνωσία της στην εργαστηριακή καλλιέργεια ψειρών αναδείχθηκε σημαντική για την πρόοδο στην αντιμετώπιση του τύφου. Στις έρευνες περιλαμβάνονταν η ανάπτυξη ενός εμβολίου, δοκιμές εντομοκτόνων και απομόνωση των βακτηρίων που προκαλούν τον τύφο και τους τυφοειδείς πυρετούς.[7] Από το 1935 εργάστηκε σε έναν ιό μυινών ως πιθανή βάση για το αντι-τυφοειδές εμβόλιο, και το 1940 μαζί με τον Πολ Ντουράντ [9] ανέπτυξαν το αντι-τυφοειδές εμβόλιο Ντουράντ-Σπάροου. Εργάστηκε επίσης στην καλλιέργεια των φορέων του κηλιδώδους πυρετού προαναγγέλοντας την ανάπτυξη ενός εμβολίου για τον κηλιδώδη πυρετό των Βραχωδών Ορών.

Της επιτράπηκε να συνεχίσει να εργάζεται στο Ινστιτούτο Παστέρ μέχρι το 1961 ως «Προϊστάμενη Υπηρεσίας», πέρα από την υποχρεωτική ηλικία συνταξιοδότησης, και από το 1949 ήταν Επικεφαλής της υπηρεσίας εμβολιασμών, ανοσοποιώντας κατά της φυματίωσης. Από το 1955 ήταν επικεφαλής των εργασιών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον υπόστροφο πυρετό στην Αιθιοπία. Έχει συγγράψει ή συν-συγγράψει τουλάχιστον 103 επιστημονικές δημοσιεύσεις.[8]

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1917 παντρεύτηκε τον Μπάρον Ρόμπερτ φον Κούγκελγκεν, έναν χειρουργό του ρωσικού στρατού, και απέκτησαν μια κόρη, τη Μαρία Μπόγκνα Σέιλερ φον Κούγκελγκεν.[10] Τελικά χωρίσανε.[11] Μετά τη μετακόμισή της στην Τύνιδα, το 1933 πολιτογραφήθηκε στη Γαλλία.[12] Τον Οκτώβριο 1933 παντρεύτηκε τον Φιλίπ Γκέρμα, έναν γεωργό.

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου φιλοξένησε Γάλλους πρόσφυγες (με συμπεριλαμβανόμενο τον Αντρέ Ζιντ) και Πολωνούς λιποτάκτες στην Τύνιδα. Ο Ζιντ ήρθε τον Δεκέμβριο 1942 ενώ η πόλη ήταν υπό κατοχή από Γερμανικά και Ιταλικά στρατεύματα, έμεινε μέχρι το Μάιο 1943 που οι Γαλλικές, Βρετανικές και Αμερικανικές δυνάμεις επανέκτησαν τον έλεγχο της πόλης οπότε μπόρεσε να ταξιδέψει στο Αλγέρι. Για αυτήν την περίοδο κατέγραψε στο ημερολόγιό του ότι η Σπάροου παρευρέθηκε σε ή αρκετές συναντήσεις για γεύματα με αμοιβαίους φίλους από τη γαλλική κοινότητα.[13]Ο Ζιντ αφηγείται επίσης το πως η Σπάροου ίσα που γλίτωσε τον θάνατο από επιδρομές βομβαρδισμών. Την 1η Ιανουαρίου 1943, ενώ βρισκόταν εντός του κτιρίου, μια βόμβα έπεσε στο ισόγειο διαμέρισμα, όπου διέμενε η Σπάροου μαζί με την οικογένεια Μπουτελώ, αλλά ευτυχώς δεν εξερράγη. Πέντε μέρες αργότερα, την 6 Ιανουαρίου δύο παρακείμενα σπίτια καταστράφηκαν από βόμβες.[13]

Η Σπάροου μαζί με τον δεύτερο σύζυγό της καλλιέργησαν έναν πορτοκαλεώνα στην πόλη Σούκρα, κοντά στην Τύνιδα. Στην τελευταία απόσυρση των Γάλλων από την Τύνιδα, το ζευγάρι έφυγε από την Τυνησία και αποσύρθηκε στην Κορσική. Πέθανε στο Πιετρανέρα της Κορσικής το 1970.[14]

Βραβεία και τιμητικές διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Βραβείο από την Ιατρική Ακαδημία της Κρακοβίας, το 1922 [10]
  • Επικεφαλής Εργαστηρίου στο Κρατικό Ινστιτούτο Υγείας της Βαρσοβίας, το 1922
  • Επικεφαλής της Υπηρεσίας Προληπτικών Εμβολιασμών του Κρατικού Ινστιτούτου Υγείας της Βαρσοβίας, το 1928
  • Επικεφαλής Εργαστηρίου στο Ινστιτούτο Παστέρ στην Τύνιδα, το 1933
  • Επικεφαλής της Υπηρεσίας Εμβολιασμών του Ινστιτούτου Παστέρ στην Τύνιδα, τα έτη 1945-1961
  • Εκλεγμένο μέλος της Γαλλικής Κοινωνίας για την Εξωτική Παθολογία, το 1945

Επιλεγμένες δημοσιεύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Σπάροου Ε. "Sur une souche de Rickettsia quintana isolee en Tunisie" (Για ένα στέλεχος της Ρικέτσια κιντάνα που απομονώθηκε στην Τυνησία).Pathologia et Microbiologia, Vol. 24 (1961) pp. 140 -
  • Heisch RB., Σπάροου., Harvey AE. "The behavior of Spirochaeta recurrentis Lebert in lice."(Η συμπεριφορά της σπιροχαίτης ρεκουρέντις σε ψείρες). Bulletin de la Societe de pathologie exotique et de ses filiales, Vol 53 (1960) pp. 140 – 143.
  • Σπάροου Ε. "Etude du foyer ethiopien de fievre recurrente" (Μελέτη για την Αιθιοπική πηγή του υπόστροφου πυρετού) Bulletin of the World Health Organization Vol. 19, No. 2 (1958) pp. 673 – 710
  • Σπάροου Ε. "Emploi des ratons noveaunes pour entrien de Borrelia recurrentis."(Χρήση εμβρύων ποντικών για συντήρηση του Βορέλλια ρεκουρέντις) Bulletin de la Societe de pathologie exotique et de ses filiales, Vol. 49 No. 4 (1956) pp. 630 -
  • Durand P., Σπάροου., "Pulmonary inoculation in typhic and spotty viruses" (Πνευμονικός εμβολιασμός σε ιούς τύφου και κηλιδώδους πυρετού) Comptes Rendus Hebdomadaires des Seances de L'Acadamie des Sciences, Vol. 210 (1940) pp. 420 – 422
  • Nicolle C., Σπάροου., "Experiments on the river virus of Japan (Tsutsugamushi)." (Πειράματα στον ιό Τσουτσουγκαμούσι) Comptes Rendus Hebdomadaires des Seances de L'Acadamie des Sciences, Vol. 199 pp. (1934) 1349 - 1351
  • Nicolle C., Σπάροου Ε, Conseil E. "Preventative vaccination of man against exanthematic typhus by use of small repeated virulent doses (the brain of guinea pig)." (Προστατευτικός εμβολιασμός ανθρώπων για τον εξανθηματικό τύφο με ένεση μικρών επαναλαμβανόμενων δόσεων λοιμογόνου). Comptes Rendus Hebdomadaires des Seances de L'Acadamie des Sciences, Vol. 184 (1927) pp. 859 – 861
  • Σπάροου. "Immunization against scarlet fever with the aid of the scarlet fever toxoid" (Ανοσοποίηση στην οστρακιά με χρήση ανατοξίνης των βακτηρίων) Comptes Rendus des Seances de la Societe de Biologie et de ses filiales, Vol. 97 (1927) pp. 957 – 959

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 10376516b.
  2. 2,0 2,1 (Γαλλικά) Base biographique. 19010.
  3. (Πολωνικά) Internetowy Polski Słownik Biograficzny. helena-sparrow-1891-1970-lekarz-bakteriolog-mikrobiolog.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 «Hélène Sparrow (1891-1970)». Archives de l'Institut Pasteur. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2014. 
  5. 5,0 5,1 Anigstein, Ludwig (1971). «Helene Sparrow-Germa, M. D. (1891 - 1970) A Pioneer in World Health». Polish Medical Science and History Bulletin 14 (3): 100–101. 
  6. Lindermann, Jean (2005). «Women Scientists in Typhus Research During the First Half of the Twentieth Century». Gesnerus 62: 257–272. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-05-14. https://web.archive.org/web/20140514115335/http://www.gesnerus.ch/fileadmin/media/pdf/2005_3-4/257-272_Lindenmann.pdf. Ανακτήθηκε στις 13 May 2014. 
  7. 7,0 7,1 Huet, Maurice. «L'élevage du pou au laboratoire (the laboratory breeding of lice)». Histoire des sciences medicales 37 (1): 43–46. http://www.biusante.parisdescartes.fr/sfhm/hsm/HSMx2003x037x001/HSMx2003x037x001x0043.pdf. Ανακτήθηκε στις 20 May 2014. 
  8. 8,0 8,1 Anigstein, Ludwig (1971). «Helene Sparrow-Germa, M. D. (1891 - 1970) A Pioneer in World Health». Polish Medical Science and History Bulletin 14 (3): 100–101. 
  9. «Paul Durand (1886-1960)». Archives de l'Institut Pasteur. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2014. 
  10. 10,0 10,1 Anigstein, Ludwig (1971). «Helene Sparrow-Germa, M. D. (1891 - 1970) A Pioneer in World Health». Polish Medical Science and History Bulletin 14 (3): 100–101. 
  11. Huet, Maurice. «L'élevage du pou au laboratoire (the laboratory breeding of lice)». Histoire des sciences medicales 37 (1): 43–46. http://www.biusante.parisdescartes.fr/sfhm/hsm/HSMx2003x037x001/HSMx2003x037x001x0043.pdf. Ανακτήθηκε στις 20 May 2014. 
  12. Lindermann, Jean (2005). «Women Scientists in Typhus Research During the First Half of the Twentieth Century». Gesnerus 62: 257–272. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-05-14. https://web.archive.org/web/20140514115335/http://www.gesnerus.ch/fileadmin/media/pdf/2005_3-4/257-272_Lindenmann.pdf. Ανακτήθηκε στις 13 May 2014. 
  13. 13,0 13,1 O'Brien, Justin (1951). The Journals of Andre Gide Volume IV 1939 - 1949. Translated from the French. Secker & Warburg. 
  14. «Hélène Sparrow (1891-1970)». Archives de l'Institut Pasteur. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2014. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Hélène Sparrow στο Wikimedia Commons