Έντουαρντ Νόρτον

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Έντουαρντ Νόρτον
Ο Ένοτυαρντ Νόρτον το 2009
Γέννηση18 Αυγούστου 1969 (1969-08-18) (54 ετών)
Κολούμπια, Μέριλαντ, ΗΠΑ Country flag
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΣπουδέςWilde Lake High School (1987)[1], Πανεπιστήμιο Γέιλ (1991), Ezra Stiles College και Κολέγιο Γέιλ
Ιδιότηταηθοποιός ταινιών, σκηνοθέτης κινηματογράφου, παραγωγός ταινιών, καρατερίστας, σεναριογράφος[2][3], περιβαλλοντολόγος[4], ηθοποιός θεάτρου, ηθοποιός φωνής, ηθοποιός τηλεόρασης[5], ηθοποιός[6] και σκηνοθέτης[7]
ΣύζυγοςShauna Robertson (από 2012)
ΓονείςEdward Mower Norton Jr. και Lydia Robinson Rouse
Είδος τέχνηςΗθοποιός, Σκηνοθέτης, Σεναριογράφος, Παραγωγός
Σημαντικά έργαΜαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας και Fight Club[8]
ΒραβεύσειςΧρυσή Σφαίρα Β' Ανδρικού Ρόλου - κινηματογραφική ταινία (1996), Βραβείο Β' Ανδρικού Ρόλου της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου του Λος Άντζελες (1996), Βραβείο Β' Ανδρικού Ρόλου της Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου της Βοστώνης (1996) και Βραβείο Satellite Καλύτερου Α' ανδρικού ρόλου σε δραματική ταινία (1999)
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Έντουαρντ Νόρτον (Edward Harrison Norton, 18 Αυγούστου 1969) είναι Αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης.

Πρώτα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Έντουαρντ Νόρτον γεννήθηκε στη Βοστόνη, της Μασαχουσέτης, των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής στις 18 Αυγούστου 1969 και μεγάλωσε στο Κολούμπια του Μέριλαντ. Η μητέρα του, Ρόμπιν, πέθανε το 1997 εξαιτίας ενός όγκου στον εγκέφαλο, ενώ ο πατέρας του, Έντουαρντ ο πρεσβύτερος, είναι δικηγόρος και πρώην ομοσπονδιακός εισαγγελέας των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής υπό την κυβέρνηση του Τζίμι Κάρτερ. Αυτή τη στιγμή εργάζεται για την Nature Conservancy. Ο Έντουαρντ Νόρτον ο νεότερος είναι εγγονός του James W. Rouse ο οποίος μεταξύ άλλων σχεδίασε την πόλη στην οποία μεγάλωσε ο Νόρτον. Έχει δύο αδέλφια, τη Μόλυ και τον Τζιμ.

Ο Νόρτον αποφοίτησε από το Wilde Lake High School το 1987 και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Γέιλ το 1991 με Bachelor of Arts στην Ιστορία. Στο Γέιλ ήταν το σημείο στο οποίο ο Νόρτον άρχισε να ασχολείται με το θέατρο και την υποκριτική. Παρακολούθησε αρκετά μαθήματα πάνω σε αυτό αν και ποτέ δεν ακολούθησε ανώτερες σπουδές πάνω στη δραματική τέχνη. Συμφοιτητές του ήταν οι ηθοποιοί Ron Livingston και Paul Giamatti.

Μετά την αποφοίτηση του, ο Νόρτον εργάστηκε στην Οσάκα την Ιαπωνίας ως σύμβουλος στην εταιρεία Enterprise Foundation η οποία ανήκε στον παππού του.

Κινηματογραφική καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Νόρτον μετακόμισε στη Νέα Υόρκη και ξεκίνησε την καριέρα του ηθοποιού στο θέατρο Off-Broadway. Στον κινηματογράφο τον γνωρίσαμε με την ταινία Primal Fear, η οποία έκανε την εμφάνιση της στις κινηματογραφικές αίθουσες εν έτει 1996 και στην οποία υποδύθηκε τον Aaron Stampler, έναν νεαρό άντρα ο οποίος κατηγορούνταν για φόνο. Η ερμηνεία του σε αυτή την ταινία του χάρισε την πρώτη του υποψηφιότητα για βραβείο Όσκαρ Β΄ Ανδρικού Ρόλου, καθώς και μια Χρυσή Σφαίρα. Την ίδια χρονιά εμφανίστηκε στο μιούζικαλ του Γούντι Άλεν Όλοι λένε σ' αγαπώ, στην οποία ο ηθοποιός απέδειξε πως μπορεί να τα βγάλει εξίσου καλά και με κωμικούς ρόλους. Η πρώτη του χρονιά στο κινηματογραφικό πανί έκλεισε με τη βιογραφική ταινία Υπόθεση Λάρι Φλιντ του Μίλος Φόρμαν.

Αφού πρόσθεσε αρκετά μυϊκά κιλά και ξύρισε τα μαλλιά του, ο Νόρτον έδωσε μια πολύ καλή ερμηνεία στο Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας το 1998. Στην ταινία αυτή υποδύθηκε έναν βίαιο νεοναζί, τον Derek Vinyard. Το American History X του χάρισε μια δεύτερη υποψηφιότητα για Όσκαρ, αυτή τη φορά όμως για Α' Ανδρικό ρόλο. Το 1998 ο Έντουαρντ Νόρτον εμφανίστηκε και στην ταινία The Rounders στο πλάι του Matt Damon. Την επόμενη χρονιά, έπαιξε στο Fight Club μαζί με τους Μπραντ Πιτ και Έλενα Μπόναμ Κάρτερ, μια παράξενη ταινία γύρω από βίαιες υπόγειες ομάδες.

Ο Νόρτον έκανε το σκηνοθετικό του ντεμπούτο με την ταινία Πιστά ερωτευμένοι το 2000, στην οποία συμπρωταγωνίστησε με τον Μπεν Στίλερ. Η ιστορία της ταινίας αφορούσε ένα καθολικό ιερέα και ένα ραβίνο που ερωτεύονται την ίδια γυναίκα, ενώ ένα χρόνο αργότερα τον είδαμε στο The Score, μαζί με τους Μάρλον Μπράντο και Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Μαζί με τη μνηστή του Σάλμα Χάγιεκ συμπρωταγωνίστησε το 2002 στο Φρίντα, στο οποίο συμμετείχε και ως σεναριογράφος. Ακολούθησαν το Κόκκινος δράκος, prequel του ιστορικού Η σιωπή των αμνών καθώς και το 25η ώρα (25th Hour) του Σπάικ Λι, στα οποία είχε πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Το 2003 είχε έναν μικρό ρόλο στο Ληστεία αλά ιταλικά (The Italian Job). Όπως έγινε γνωστό αργότερα, συμμετείχε στην ταινία εξαιτίας της εταιρείας παραγωγής, στην οποία και κατά κάποιο τρόπο "χρωστούσε" αυτή τη χάρη. Το 2005 υποδύθηκε τον εαυτό του στην πειραματική εκπομπή Stella ενώ κέρδισε διθυραμβικές κριτικές υποδυόμενος τον βασιλιά της Ιερουσαλήμ στο Βασίλειο των ουρανών (Kingdom of Heaven), στο οποίο δεν εμφανίστηκε καθόλου με το πρόσωπο του ούτε υπήρχε στους τίτλους τέλους της ταινίας.

Ακολούθησαν τα Η κοιλάδα του πόθου και Ο μάγος Αϊζενχάιμ (The Illusionist). Στο πρώτο υποδύθηκε έναν καουμπόι του σήμερα και στο δεύτερο έναν μάγο. Στο The Illusionist μάλιστα συμπρωταγωνίστησε με τον πρώην συμφοιτητή του Πολ Τζιαμάτι. Το 2006 βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το Βαμμένο πέπλο (The Painted Veil). Το 2008 κυκλοφόρησε το Ζήτημα τιμής (Pride and Glory) και το 2019 το Οι σκιές του Μπρούκλιν (Motherless Brooklyn), η μεταφορά του γνωστού βιβλίου στη μεγάλη οθόνη, στο οποίο ο Νόρτον πρωταγωνίστησε αλλά και το οποίο σκηνοθέτησε.

Πολλαπλά πόστα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέρα από την επιτυχημένη καριέρα ηθοποιού, ο Έντουαρντ Νόρτον συμμετείχε σε πολλές ταινίες ως σεναριογράφος αλλά και ως παραγωγός. Αυτές είναι τα Πιστά ερωτευμένοι, στην οποία είχε πρωταγωνιστικό ρόλο, ήταν παραγωγός και σκηνοθέτης, το Down in the Valley στο οποίο συμμετείχε και ως παραγωγός ενώ έκανε και την παραγωγή του The Painted Veil. Αυτή την εποχή συμμετέχει στην παραγωγή των A Soldier of the Great War, Buffalo for the Broken Heart, Motherless Brooklyn και Pride and Glory. Στα δύο τελευταία θα έχει και πρωταγωνιστικούς ρόλους ενώ στο Motherless Brooklyn θα υπογράψει και το σενάριο, το οποίο θα είναι μεταφορά από γνωστό βιβλίο.

Δράση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Έντουαρντ Νόρτον σε συνεργασία με τον αδελφό του, Jim Norton, δημιούργησε την εταιρεία παραγωγής ταινιών Class 5 Films, στην οποία συμμετέχουν επίσης ο συγγραφέας Stuart Blumberg και ο παραγωγός Bill Migliore. Η εταιρεία πρόσφατα ανακοίνωσε μια νέα συνεργασία με την Plan B του Brad Pitt και το National Geographic για την παραγωγή μιας σειράς δέκα επεισοδίων για το HBO, βασισμένη στο βιβλίο Undaunted Courage του Stephen Ambrose. Το The Painted Veil είναι η πιο πρόσφατα παραγωγή της Class 5. Άλλες παραγωγές της Class 5 είναι τα The Great Rivers Expedition και Dirty Work ενώ συνεργάστηκε με την Sea Studios Foundation για την παραγωγή του Strange Days on Planet Earth για το National Geographic.

Ο ηθοποιός έχει ακόμη διευρυμένη κοινωνική και περιβαλλοντική ακτιβιστική δράση, ενώ υποστηρίζει οικονομικά διάφορα projects όπως τα Nature Conservancy's Yunnan Great Rivers, Grand Canyon Trust, EarthJustice, Wilderness Society, Southern Center for Human Rights, American Museum of Natural History, Credit Where Credit is Due, American Visionary Arts Museum και Johns Hopkins Neuro-oncology Research Lab.

Φιλμογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χρονιά Τίτλος Ρόλος Σημειώσεις
1996 Primal Fear Aaron Stampler
Υπόθεση Λάρι Φλιντ Άλαν Αιζακμαν
Όλοι Λένε Σ' Αγαπώ Holden Spence
1998 Rounders Lester 'Worm' Murphy
American History X Derek Vinyard
1999 Fight Club The Narrator
2000 Keeping the Faith Father Brian Finn Σκηνοθέτης/παραγωγός
2001 The Score Brian/ Jack 'Jackie' Teller
2002 Death to Smoochy Sheldon Mopes/Smoochy the Rhino
Frida Nelson Rockefeller
Red Dragon Will Graham
25th Hour Monty Brogan Παραγωγός
2003 The Italian Job Steve Frazelli
2004 National Geographic's Strange Days on Planet Earth Παρουσιαστής
2005 Kingdom of Heaven Baldwin IV Δεν εμφανίστηκε στους τίτλους τέλους
2006 Down in the Valley Harlan Παραγωγός
The Illusionist Eisenheim
The Painted Veil Walter Fane Παραγωγός
Motherless Brooklyn Lionel Essrog Ανακοινώθηκε. Συγγραφέας, σκηνοθέτης και παραγωγός
2008 The Incredible Hulk Bruce Banner/Hulk
Bustin Down The Door Αφηγητής Ντοκιμαντέρ
Pride and Glory Ray Tierney
2009 The Invention of Lying Traffic Cop
Modern Family Spandau Ballet Bassist Izzy LaFontaine τηλεοπτική σειρά (1 επεισόδιο)
2010 Leaves of Grass Bill Kincaid / Brady Kincaid
Stone Gerald "Stone" Creeson
2012 The Bourne Legacy
2014 Birdman Ρίγκαν Τόμσον
The Grand Budapest Hotel Inspector Henckels
2016 Πάρτι με... λουκάνικα Sammy Bagel Jr. φωνή
2018 Isle of Dogs Ρεξ φωνή
2021 Η γαλλική αποστολή Σοφέρ
2022 Glass Onion: Στα Μαχαίρια Μάιλς Μπρον
2023 Asteroid City Κόνραντ Ερπ

Σκηνοθέτης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραγωγός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Undaunted Courage (2007)
  • Down in the Valley (2006)
  • The Painted Veil (2006)
  • Keeping the Faith(2000)

Μουσική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Death to Smoochy (2002) τραγούδι ("My Stepdad's Not Mean (He's Just Adjusting)")
  • Death to Smoochy (2002) τραγούδι ("Smoochy's Methadone Song" "Smoochy's Magic Jungle Theme" "The Cookie Chant")
  • Everyone Says I Love You (1996) τραγούδι ("Just You Just Me" "My Baby Just Cares for Me" "I'm Thru With Love")

Ενδεικτικοί μισθοί[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • The Italian Job (2003): $1,000,000
  • 25th Hour (2002): $500,000
  • Red Dragon (2002): $8,000,000
  • Death to Smoochy (2002): $8,000,000
  • The Score (2001): $6,500,000
  • Primal Fear (1996): $50,000

Βραβεύσεις και υποψηφιότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Χρονιά Ομάδα Βραβείο Κέρδισε; Ταινία
2005 Satellite Awards Outstanding Actor in a Supporting Role, Drama Όχι Kingdom of Heaven
2004 Sant Jordi Awards Best Foreign Actor (Mejor Actor Extranjero) Ναι 25th Hour
2003 Satellite Awards Best Performance by an Actor in a Motion Picture, Drama Όχι 25th Hour
2001 Best Performance by an Actor in a Motion Picture, Comedy or Musical Όχι Keeping the Faith
2000 Street Film Festival, Milan Best Feature Film Ναι
MTV Movie Awards Best Fight Όχι Fight Club
Online Film Critics Society Awards Best Actor Όχι
Blockbuster Entertainment Awards Favorite Action Team (with Brad Pitt) Όχι
1999 Satellite Awards Best Performance by an Actor in a Motion Picture - Drama Ναι American History X
Southeastern Film Critics Association Awards Best Actor Ναι
Online Film Critics Society Awards Best Actor Όχι
Chlotrudis Awards Best Actor Όχι
Chicago Film Critics Association Awards Best Actor Όχι
Academy Awards Best Performance by an Actor in a Leading Role Όχι
Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films Best Actor Όχι
1997 Southeastern Film Critics Association Awards Best Supporting Actor Ναι Primal Fear
Kansas City Film Critics Circle Awards Best Supporting Actor Ναι
MTV Movie Awards Best Villain Όχι
Academy Awards Best Actor in a Supporting Role Όχι
Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films Best Supporting Actor Όχι
BAFTA Awards Best Performance by an Actor in a Supporting Role Όχι
Golden Globes Best Performance by an Actor in a Supporting Role in a Motion Ναι
Chicago Film Critics Association Awards Most Promising Actor Ναι Primal Fear, The People vs. Larry Flynt and Everyone Says I Love You
Florida Film Critics Circle Awards Best Supporting Actor Ναι
1996 Boston Society of Film Critics Awards Best Supporting Actor Ναι
Los Angeles Film Critics Association Awards Best Supporting Actor Ναι
National Board of Review Best Supporting Actor Ναι Everyone Says I Love You
Society of Texas Film Critics Awards Best Supporting Actor Ναι Primal Fear και The People vs. Larry Flynt

Πηγές και σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]