Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον Korfiotis (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό CubicStar Ετικέτα: Επαναφορά |
+ μετάφραση από τα αγγλικά |
||
| Γραμμή 17: | Γραμμή 17: | ||
| MeshNumber = C08.381.495.389 |
| MeshNumber = C08.381.495.389 |
||
}} |
}} |
||
Η '''Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια''' ( '''ΧΑΠ''' ) είναι τύπος προοδευτικής πνευμονοπάθειας που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί. Η ΧΑΠ χαρακτηρίζεται από μακροχρόνια αναπνευστικά συμπτώματα και περιορισμό της ροής του αέρα. {{Sfn|Gold Report 2021}} Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν [[δύσπνοια]] και [[Βήχας|βήχα]], που μπορεί ή όχι να παράγει [[βλέννα]]. {{Sfn|Gold Report 2021}} Η ΧΑΠ επιδεινώνεται προοδευτικά με τις [[Δραστηριότητες καθημερινής ζωής|καθημερινές δραστηριότητες]] όπως το περπάτημα ή το ντύσιμο να γίνονται δύσκολες. <ref name="WHO2021">{{Cite web|url=https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/chronic-obstructive-pulmonary-disease-(copd)|title=Chronic obstructive pulmonary disease (COPD)|website=Fact Sheets|publisher=World Health Organization|language=en|accessdate=1 July 2021}}</ref> |
|||
Ο όρος '''χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια''' ('''ΧΑΠ''') χρησιμοποιείται για τα άτομα που έχουν [[χρόνια βρογχίτιδα]], [[εμφύσημα]] ή και τα δύο. Είναι χρόνια πάθηση του [[Αναπνευστικό σύστημα|αναπνευστικού συστήματος]]. Όταν κάποιος έχει ΧΑΠ εμποδίζεται η εκπνευστική ροή αέρα από τους πνεύμονες. Η συνηθέστερη αιτία που προκαλεί ΧΑΠ είναι το κάπνισμα. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν βήχα και δύσπνοια. Η πιο σημαντική θεραπεία είναι η άμεση διακοπή του καπνίσματος. |
|||
Οι δύο πιο συχνές παθήσεις της ΧΑΠ είναι το [[εμφύσημα]] και η [[Βρογχίτιδα|χρόνια βρογχίτιδα]], και αποτελούν τους δύο κλασικούς φαινότυπους της ΧΑΠ. <ref name="Myc1">{{Cite journal|title=Role of medical and molecular imaging in COPD|journal=Clin Transl Med|volume=8|issue=1|pages=12|date=April 2019|pmid=30989390|pmc=6465368|doi=10.1186/s40169-019-0231-z|url=}}</ref> Το εμφύσημα ορίζεται ως διευρυμένες [[Κυψελίδα|κυψελίδες]] του πνεύμονα των οποίων τα τοιχώματα καταρρέουν με αποτέλεσμα μόνιμη βλάβη στον πνευμονικό ιστό . Ως χρόνια βρογχίτιδα ορίζεται ο παραγωγικός βήχας που εμφανίζεται για τουλάχιστον τρεις μήνες κάθε χρόνο για δύο χρόνια. Και οι δύο αυτές καταστάσεις μπορεί να υπάρχουν χωρίς περιορισμό της ροής αέρα όταν δεν ταξινομούνται ως ΧΑΠ. Το εμφύσημα είναι μόνο μία από τις δομικές ανωμαλίες που μπορεί να περιορίσουν τη ροή του αέρα και μπορεί να υπάρξει χωρίς περιορισμό της ροής του αέρα σε σημαντικό αριθμό ατόμων. <ref name="ICD11">{{Cite web|url=https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http%3a%2f%2fid.who.int%2ficd%2fentity%2f1948124976|title=ICD-11 - ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics|website=icd.who.int|accessdate=30 June 2021}}</ref> <ref name="Martini">{{Cite journal|title=Advances in imaging for lung emphysema|journal=Ann Transl Med|volume=8|issue=21|pages=1467|date=November 2020|pmid=33313212|pmc=7723580|doi=10.21037/atm.2020.04.44|url=}}</ref> Η χρόνια βρογχίτιδα δεν οδηγεί πάντα σε περιορισμό της ροής του αέρα, αλλά στους νεαρούς ενήλικες που καπνίζουν ο κίνδυνος εμφάνισης ΧΑΠ είναι υψηλός. {{Sfn|Gold Report 2021}} Πολλοί ορισμοί της ΧΑΠ στο παρελθόν περιελάμβαναν το εμφύσημα και τη χρόνια βρογχίτιδα, αλλά ποτέ δεν συμπεριλήφθηκαν στους ορισμούς της [[Παγκόσμια Πρωτοβουλία για τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια|έκθεσης GOLD]] . {{Sfn|Gold Report 2021}} Το εμφύσημα και η χρόνια βρογχίτιδα παραμένουν οι κυρίαρχοι φαινότυποι της ΧΑΠ, αλλά συχνά υπάρχει αλληλεπικάλυψη μεταξύ τους και έxουν επίσης περιγραφεί και άλλοι φαινότυποι. <ref name="Myc1" /> <ref name="De Rose">{{Cite journal|title=Airway Epithelium Dysfunction in Cystic Fibrosis and COPD|journal=Mediators Inflamm|volume=2018|issue=|pages=1309746|date=2018|pmid=29849481|pmc=5911336|doi=10.1155/2018/1309746|url=}}</ref> |
|||
== Αιτιολογία == |
|||
Η κύρια αιτία ΧΑΠ είναι τοξικά αέρια ή σωματίδια που προκαλούν χρόνια φλεγμονώδη απόκριση των αεραγωγών. Συγκεκριμένα: |
|||
Η πιο κοινή αιτία ΧΑΠ είναι το [[κάπνισμα]] . Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την [[ατμοσφαιρική ρύπανση]], την έκθεση σε επαγγελματικές ερεθιστικές ουσίες όπως η σκόνη από [[Σιτηρά|δημητριακά]], η σκόνη ή οι αναθυμιάσεις [[Κάδμιο|καδμίου]] και [[Γενετική|γενετικοί παράγοντες]]. {{Sfn|Gold Report 2021}} <ref name="HSE">{{Cite web|url=https://www.hse.gov.uk/copd/causes.htm#substances|title=COPD causes - occupations and substances|website=www.hse.gov.uk|accessdate=3 July 2021}}</ref> Στις [[αναπτυσσόμενες χώρες]], κοινές πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης εσωτερικών χώρων είναι η χρήση άνθρακα και [[Βιομάζα|βιομάζας]] όπως ξύλο και ξηρή κοπριά ως καύσιμο για μαγείρεμα και θέρμανση . <ref name="Torres-Duque_2016">{{Cite journal|title=Is Chronic Obstructive Pulmonary Disease Caused by Wood Smoke a Different Phenotype or a Different Entity?|journal=Archivos de Bronconeumologia|volume=52|issue=8|pages=425–31|date=August 2016|pmid=27207325|doi=10.1016/j.arbres.2016.04.004}}</ref> {{Sfn|Gold Report 2021}} Οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν στις ευρωπαϊκές πόλεις εκτίθενται σε επιβλαβή επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. <ref name="EEA">{{Cite web|url=https://www.eea.europa.eu/media/infographics/air-pollution-exposure-in-cities/view|title=Air pollution exposure in cities — European Environment Agency|website=www.eea.europa.eu|language=en|accessdate=28 June 2021}}</ref> Η διάγνωση βασίζεται στην κακή ροή αέρα όπως μετράται με τη [[σπιρομέτρηση]] . {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
* Κάπνισμα: Αποτελεί τον κυριότερο εκλυτικό παράγοντα ΧΑΠ. Περίπου το 15-20% των χρονίων καπνιστών εμφανίζει ΧΑΠ. |
|||
* Η επαγγελματική έκθεση σε χημικές ουσίες και καυσαέρια ευθύνεται για το 1/3 των περιπτώσεων ΧΑΠ |
|||
Οι περισσότερες περιπτώσεις ΧΑΠ μπορούν να προληφθούν με τη μείωση της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα και οι ατμοσφαιρικοί ρύποι. {{Sfn|Gold Report 2021}} Ενώ η θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει την επιδείνωση, δεν υπάρχουν πειστικές ενδείξεις ότι οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή μπορεί να αλλάξει τη μακροπρόθεσμη έκπτωση της πνευμονικής λειτουργίας. {{Sfn|Gold Report 2021}} Οι θεραπείες για τη ΧΑΠ περιλαμβάνουν τη διακοπή του καπνίσματος, τους [[Εμβολιασμός|εμβολιασμούς]], την πνευμονική αποκατάσταση, τα εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και τα [[κορτικοστεροειδή]] . {{Sfn|Gold Report 2021}} Μερικοί άνθρωποι μπορεί να ωφεληθούν από τη μακροχρόνια [[οξυγονοθεραπεία]], τη [[Εμφύσημα|μείωση του όγκου των πνευμόνων]] και τη μεταμόσχευση πνευμόνων . {{Sfn|Gold Report 2021}} Σε όσους έχουν περιόδους οξείας επιδείνωσης, μπορεί να χρειαστεί αυξημένη χρήση φαρμάκων, [[Αντιβιοτικό|αντιβιοτικών]], κορτικοστεροειδών και νοσηλεία. <ref>{{Cite journal|display-authors=etal|title=Pharmacologic Therapies in Patients With Exacerbation of Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A Systematic Review With Meta-analysis|journal=Annals of Internal Medicine|volume=172|issue=6|pages=413–422|date=March 2020|pmid=32092762|doi=10.7326/M19-3007}}</ref> |
|||
* Η καύση βιομάζας (ξύλο, κάρβουνο) σε σπίτια με ανεπαρκή αερισμό είναι αίτιο ΧΑΠ κυρίως σε αναπτυσσόμενες χώρες. |
|||
* Γενετικά αίτια: η έλλειψη α<sub>1</sub>-αντιθρυψίνης προκαλεί εμφύσημα σε ηλικία <40 ετών και αποτελεί αίτιο λιγότερου του 1% των περιπτώσεων ΧΑΠ. Άλλα γονίδια επίσης αποτελούν αίτια ΧΑΠ. |
|||
Όσον αφορά το 2015, η ΧΑΠ επηρέασε περίπου 174,5 εκατομμύρια άνθρωποι (2,4% του παγκόσμιου πληθυσμού). <ref name="GBD2015Pre">{{Cite journal|last=((GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators))|title=Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|journal=Lancet|volume=388|issue=10053|pages=1545–1602|date=October 2016|pmid=27733282|pmc=5055577|doi=10.1016/S0140-6736(16)31678-6}}</ref> Εμφανίζεται τυπικά σε άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 35-40 ετών. <ref name="WHO20212">{{Cite web|url=https://www.who.int/en/news-room/fact-sheets/detail/chronic-obstructive-pulmonary-disease-(copd)|title=Chronic obstructive pulmonary disease (COPD)|website=Fact Sheets|publisher=World Health Organization|language=en|accessdate=1 July 2021}}</ref> Το 2019 προκάλεσε 3,2 εκατομμύρια θανάτους, το 80% των οποίων σημειώθηκε σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, <ref name="WHO20212" /> μια άνοδος από τους 2,4 εκατομμύρια θανάτους το 1990. <ref name="GBD2015De">{{Cite journal|last=((GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators))|title=Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|journal=Lancet|volume=388|issue=10053|pages=1459–1544|date=October 2016|pmid=27733281|pmc=5388903|doi=10.1016/S0140-6736(16)31012-1}}</ref> <ref name="GDB2013">{{Cite journal|last=((GBD 2013 Mortality and Causes of Death Collaborators))|title=Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013|journal=Lancet|volume=385|issue=9963|pages=117–71|date=January 2015|pmid=25530442|pmc=4340604|doi=10.1016/S0140-6736(14)61682-2}}</ref> Ο αριθμός των θανάτων αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω λόγω της συνεχιζόμενης έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου και της γήρανσης του πληθυσμού. {{Sfn|Gold Report 2021}} Στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2010 το οικονομικό κόστος υπολογίστηκε σε 32,1 δισεκατομμύρια [[Δολάριο ΗΠΑ|δολάρια ΗΠΑ]] και αναμένεται να ανέλθει στα 49 δολάρια ΗΠΑ δισεκατομμύρια το 2020. <ref name="CDCinfo">{{Cite web|url=https://www.cdc.gov/copd/infographics/copd-costs.html|title=COPD Costs|ημερομηνία=5 July 2019|website=www.cdc.gov|language=en-us}}</ref> Στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτό το κόστος υπολογίζεται σε 3,8 δισεκατομμύρια £ ετησίως. <ref name="toolkit">{{Cite web|url=https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/212876/chronic-obstructive-pulmonary-disease-COPD-commissioning-toolkit.pdf|title=COPD commissioning toolkit|website=www.assets.publishing.service.gov.uk|accessdate=18 July 2021}}</ref> |
|||
== Συμπτώματα == |
== Συμπτώματα == |
||
Ένα βασικό σύμπτωμα της ΧΑΠ είναι η χρόνια και προοδευτική [[δύσπνοια]] που είναι το πιο χαρακτηριστικό της πάθησης. Η δύσπνοια είναι συχνά το πιο οδυνηρό σύμπτωμα που ευθύνεται για το σχετικό άγχος και την αίσθηση αναπηρίας. {{Sfn|Gold Report 2021}} Τα συμπτώματα του [[Συριγμός|συριγμού]] και το σφίξιμο στο στήθος που σχετίζονται με τη δύσπνοια μπορεί να ποικίλλουν κατά τη διάρκεια μιας ημέρας ή μεταξύ ημερών και δεν είναι πάντα παρόντα. Το σφίξιμο στο στήθος συχνά ακολουθεί προσπάθεια. {{Sfn|Gold Report 2021}} Πολλοί άνθρωποι με πιο προχωρημένη ΧΑΠ [[Αναπνοή σφιγμένου χείλους|αναπνέουν με σφιγμένα χείλη]], κάτι που μπορεί να βελτιώσει τη δύσπνοια. <ref name="Mayer">{{Cite journal|title=Effects of acute use of pursed-lips breathing during exercise in patients with COPD: a systematic review and meta-analysis|journal=Physiotherapy|volume=104|issue=1|pages=9–17|date=March 2018|pmid=28969859|doi=10.1016/j.physio.2017.08.007|url=}}</ref> Η δύσπνοια είναι συχνά υπεύθυνη για μειωμένη σωματική δραστηριότητα και τα χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας συνδέονται με χειρότερα αποτελέσματα. {{Sfn|Gold Report 2021}} <ref>{{Cite journal|title=Dyspnea in COPD: New Mechanistic Insights and Management Implications|journal=Advances in Therapy|volume=37|issue=1|pages=41–60|date=January 2020|pmid=31673990|pmc=6979461|doi=10.1007/s12325-019-01128-9}}</ref> Σε σοβαρές και πολύ σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει συνεχής κόπωση, απώλεια βάρους, απώλεια μυών και [[Νευρική ανορεξία|ανορεξία]] . Τα άτομα με ΧΑΠ έχουν συχνά αυξημένη δύσπνοια και συχνά [[Κοινό κρυολόγημα|κρυολογήματα]] πριν αναζητήσουν θεραπεία. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
* Ο [[βήχας]] είναι συνήθως το πρώτο σύμπτωμα. Τείνει αρχικά να εμφανίζεται σποραδικά αλλά σταδιακά γίνεται πιο επίμονος (χρόνιος). Μπορεί να παρερμηνευτεί ότι ο βήχας ως ‘ο βήχας του καπνιστή’, στα αρχικά στάδια της νόσου. |
|||
* [[Δύσπνοια]] (δυσκολία στην αναπνοή) και λαχάνιασμα μπορεί να εμφανιστεί αρχικά σε κάποιες συγκεκριμένες δραστηριότητες, για παράδειγμα στο ανέβασμα μίας σκάλας. Τα συμπτώματα αυτά τείνουν να επιδεινώνονται σταδιακά χρόνο με τον χρόνο καθώς συνεχίζεται το κάπνισμα. Η δυσκολία στην αναπνοή μπορεί να επιδεινωθεί αρκετά. |
|||
=== Παροξύνσεις === |
|||
* Βλέννα. Οι αεραγωγοί που έχουν υποστεί φθορά παράγουν πολύ περισσότερη βλέννα απ ότι κανονικά. Με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η ποσότητα της ημερήσιας παραγωγής πτυέλων. |
|||
Μια παρόξυνση είναι η ξαφνική επιδείνωση των σημείων και των συμπτωμάτων που διαρκεί για αρκετές ημέρες. Το βασικό σύμπτωμα είναι η αυξημένη δύσπνοια, άλλα εμφανή συμπτώματα είναι η υπερβολική βλέννα, ο αυξημένος βήχας και ο συριγμός. Ένα συνηθισμένο σημάδι είναι η παγίδευση αέρα . {{Sfn|Gold Report 2021}} Η συνήθης αιτία μιας έξαρσης είναι μια [[ιογενής λοίμωξη]], πιο συχνά το [[κοινό κρυολόγημα]] . {{Sfn|Gold Report 2021}} Το κοινό κρυολόγημα είναι συνηθέστερο τους χειμερινούς μήνες, αλλά μπορεί να εμφανιστεί ανά πάσα στιγμή. <ref name="CDC2">{{Cite web|url=https://www.cdc.gov/features/rhinoviruses/|title=Common Colds|ημερομηνία=7 October 2020|website=Centers for Disease Control and Prevention|language=en-us|accessdate=20 August 2021}}</ref> Άλλες [[λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος|λοιμώξεις του αναπνευστικού]] μπορεί να είναι βακτηριακές ή σε συνδυασμό μερικές φορές δευτερογενώς σε ιογενή λοίμωξη. <ref name="Guo-Parke">{{Cite journal|title=Mechanisms of Virus-Induced Airway Immunity Dysfunction in the Pathogenesis of COPD Disease, Progression, and Exacerbation|journal=Frontiers in Immunology|volume=11|issue=|pages=1205|date=2020|pmid=32655557|pmc=7325903|doi=10.3389/fimmu.2020.01205|url=}}</ref> Η πιο κοινή βακτηριακή λοίμωξη προκαλείται από το ''[[Haemophilus influenzae]]'' . <ref name="Short">{{Cite journal|display-authors=etal|title=Non-typeable Haemophilus influenzae chronic colonization in chronic obstructive pulmonary disease (COPD)|journal=Critical Reviews in Microbiology|volume=47|issue=2|pages=192–205|date=March 2021|pmid=33455514|doi=10.1080/1040841X.2020.1863330|url=}}</ref> Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου (ενεργητικά και [[Παθητικό κάπνισμα|παθητικά]]) και περιβαλλοντικούς ρύπους{{Spaced ndash}}τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους. <ref name="EPA">{{Cite web|url=https://www.epa.gov/pm-pollution/particulate-matter-pm-basics#effects|title=Particulate Matter (PM) Basics|last=US EPA|first=OAR|ημερομηνία=19 April 2016|website=www.epa.gov|language=en|accessdate=21 July 2021}}</ref> Κατά τη διάρκεια της [[Πανδημία COVID-19|πανδημίας COVID-19]], οι εισαγωγές στα νοσοκομεία για παροξύνσεις ΧΑΠ μειώθηκαν απότομα, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί στη μείωση των εκπομπών και στον καθαρότερο αέρα. <ref name="Halpin">{{Cite journal|title=Global Initiative for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Lung Disease. The 2020 GOLD Science Committee Report on COVID-19 and Chronic Obstructive Pulmonary Disease|journal=Am J Respir Crit Care Med|volume=203|issue=1|pages=24–36|date=January 2021|pmid=33146552|pmc=7781116|doi=10.1164/rccm.202009-3533SO|url=}}</ref> Υπήρξε επίσης μια αξιοσημείωτη μείωση στον αριθμό των κρυολογημάτων και λοιμώξεων από γρίπη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. <ref name="Iacobucci">{{Cite journal|last=Iacobucci|first=Gareth|title=Covid lockdown: England sees fewer cases of colds, flu, and bronchitis|url=https://www.bmj.com/content/370/bmj.m3182|journal=BMJ|pages=m3182|language=en|doi=10.1136/bmj.m3182|date=11 August 2020|volume=370|pmid=32784206}}</ref> |
|||
* Αναπνευστικές λοιμώξεις είναι πιο κοινές στην ΧΑΠ. Το λαχάνιασμα, ο βήχας και η δύσπνοια μπορούν να επιδεινωθούν σε κάποια αναπνευστική λοίμωξη. Τα πτύελα έχουν συνήθως κίτρινο ή πράσινο χρώμα. |
|||
Ο καπνός από τις πυρκαγιές αποδεικνύεται αυξανόμενος κίνδυνος σε πολλά μέρη του κόσμου και οι κυβερνητικές υπηρεσίες έχουν δημοσιεύσει προστατευτικές συμβουλές στους ιστότοπούς τους. Στις ΗΠΑ, η [[EPA]] συμβουλεύει ότι η χρήση μάσκας σκόνης δεν παρέχει προστασία από τα λεπτά σωματίδια στις [[Αγροτοδασική πυρκαγιά|πυρκαγιές]], και αντ' αυτού συμβουλεύει τη χρήση ''μάσκας σωματιδίων'' που εφαρμόζουν καλά. <ref name="USEPA">{{Cite web|url=https://www.epa.gov/wildfire-smoke-course/health-effects-attributed-wildfire-smoke|title=Health Effects Attributed to Wildfire Smoke|last=US EPA|first=OAR|ημερομηνία=13 August 2019|website=www.epa.gov|language=en|accessdate=21 July 2021}}</ref> Αυτή η ίδια συμβουλή προσφέρεται στον Καναδά για τις επιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών τους. <ref name="LACA">{{Cite web|url=https://www.lung.ca/lung-health/air-quality/outdoor-air-quality/forest-fires-and-lung-health|title=Forest Fires and Lung Health|ημερομηνία=25 August 2014|website=the lung association|language=en|accessdate=21 July 2021}}</ref> Οι πυρκαγιές στην Αυστραλία δουν επιπρόσθετα στους παράγοντες υψηλού κινδύνου για ΧΑΠ και την επιδείνωσή της για τους αγρότες. <ref name="farmer">{{Cite web|url=https://farmerhealth.org.au/2014/03/19/bushfire-smoke|title=Bushfire smoke|ημερομηνία=19 March 2014|website=National Centre for Farmer Health|language=en-AU|accessdate=21 July 2021}}</ref> |
|||
Ο αριθμός των παροξύνσεων δεν φαίνεται να σχετίζεται με κάποιο στάδιο της νόσου. Όσοι έχουν δύο ή περισσότερες το χρόνο θεωρείται ότι έχουν επιδείνωση της εξέλιξης της νόσου. {{Sfn|Gold Report 2021}} Η ευθραυστότητα στη γήρανση αυξάνει τις παροξύνσεις και τη νοσηλεία. <ref name="Luo">{{Cite journal|title=Impact of Frailty on the Risk of Exacerbations and All-Cause Mortality in Elderly Patients with Stable Chronic Obstructive Pulmonary Disease|journal=Clin Interv Aging|volume=16|issue=|pages=593–601|date=2021|pmid=33880018|pmc=8053481|doi=10.2147/CIA.S303852|url=}}</ref> |
|||
Οι παροξύνσεις στη ΧΑΠ είναι συχνά ανεξήγητες και μια μελέτη υπογραμμίζει την πιθανότητα [[Πνευμονική εμβολή|πνευμονικής εμβολής]] ως πιθανή αιτία μερικών από αυτές. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν [[Πλευρίτιδα|πλευριτικού τύπου]] πόνο στον θώρακα και [[καρδιακή ανεπάρκεια]] χωρίς εικόνα λοίμωξης. Τέτοια έμβολα θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στα [[Αντιπηκτικό φάρμακο|αντιπηκτικά]] . <ref>{{Cite journal|display-authors=etal|title=Prevalence and Localization of Pulmonary Embolism in Unexplained Acute Exacerbations of COPD: A Systematic Review and Meta-analysis|journal=Chest|volume=151|issue=3|pages=544–554|date=March 2017|pmid=27522956|doi=10.1016/j.chest.2016.07.034}}</ref> |
|||
== Συννοσηρότητες == |
|||
Η ΧΑΠ εμφανίζεται συχνά μαζί με μια σειρά από άλλες καταστάσεις ( [[Συννοσηρότητα|συννοσηρότητες]]) που οφείλονται εν μέρει σε κοινούς παράγοντες κινδύνου. Οι κοινές συννοσηρότητες περιλαμβάνουν [[Καρδιαγγειακές παθήσεις|καρδιαγγειακή νόσο]], δυσλειτουργία των σκελετικών μυών, [[μεταβολικό σύνδρομο]], [[οστεοπόρωση]], [[Μείζων καταθλιπτική διαταραχή|κατάθλιψη]], [[αγχώδης διαταραχή|άγχος]] και [[Καρκίνος του πνεύμονα|καρκίνο του πνεύμονα]] . {{Sfn|Gold Report 2021}} Το μεταβολικό σύνδρομο έχει βρεθεί ότι επηρεάζει έως και το πενήντα τοις εκατό των ατόμων με ΧΑΠ και επηρεάζει σημαντικά την έκβαση. Δεν είναι γνωστό εάν συνυπάρχει με ΧΑΠ ή αναπτύσσεται ως συνέπεια της παθολογίας. Το μεταβολικό σύνδρομο από μόνο του έχει υψηλό ποσοστό νοσηρότητας και θνησιμότητας και αυτό το ποσοστό ενισχύεται όταν συνυπάρχει με ΧΑΠ. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΧΑΠ πεθαίνουν από συννοσηρότητες και όχι από αναπνευστικά προβλήματα. <ref name="Chan">{{Cite journal|title=Pathobiological mechanisms underlying metabolic syndrome (MetS) in chronic obstructive pulmonary disease (COPD): clinical significance and therapeutic strategies|journal=Pharmacol Ther|volume=198|issue=|pages=160–188|date=June 2019|pmid=30822464|pmc=7112632|doi=10.1016/j.pharmthera.2019.02.013|url=}}</ref> |
|||
Το άγχος και η κατάθλιψη είναι συχνά επιπλοκές της ΧΑΠ. <ref name="BMJbp">{{Cite web|url=https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/7/complications|title=Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) - Complications {{!}} BMJ Best Practice|website=bestpractice.bmj.com|accessdate=11 July 2021}}</ref> Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν μειωμένη ποιότητα ζωής και αυξημένη αναπηρία, καρδιοπνευμονικό σύνδρομο, συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένης της [[Πνευμονία|πνευμονίας]], της [[Δευτεροπαθής πολυκυτταραιμία|δευτεροπαθούς πολυκυτταραιμίας]], της [[αναπνευστική ανεπάρκεια|αναπνευστικής ανεπάρκειας]], του [[Πνευμοθώρακας|πνευμοθώρακα]], του καρκίνου του πνεύμονα και της [[Καχεξία|καχεξίας]] (μυϊκή απώλεια). <ref name="BMJbp" /> <ref name="Forfia">{{Cite journal|title=Pulmonary heart disease: The heart-lung interaction and its impact on patient phenotypes|journal=Pulm Circ|volume=3|issue=1|pages=5–19|date=January 2013|pmid=23662171|pmc=3641739|doi=10.4103/2045-8932.109910|url=}}</ref> |
|||
[[Γνωστική δυσλειτουργία|Η γνωσιακή έκπτωση]] είναι κοινή σε άτομα με ΧΑΠ, όπως συμβαίνει και σε άλλες πνευμονικές παθήσεις που επηρεάζουν τη ροή του αέρα. Η γνωσιακή έκπτωση σχετίζεται με τη μείωση της ικανότητας αντιμετώπισης βασικών [[Δραστηριότητες καθημερινής ζωής|δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής]] . {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
Δεν είναι σαφές εάν τα άτομα με ΧΑΠ διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από [[COVID-19]], αν και εάν μολυνθούν κινδυνεύουν να νοσηλευτούν και να αναπτύξουν σοβαρότερη νόσο. Η διαφοροποίηση των συμπτωμάτων της COVID-19 από μια έξαρση είναι δύσκολη. Τα ήπια πρόδρομα συμπτώματα μπορεί να καθυστερήσουν την αναγνώρισή της και, όπου περιλαμβάνουν απώλεια γεύσης ή όσφρησης, πρέπει να τίθεται η υποψία για COVID-19. <ref name="Halpin2">{{Cite journal|title=Global Initiative for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Lung Disease. The 2020 GOLD Science Committee Report on COVID-19 and Chronic Obstructive Pulmonary Disease|journal=Am J Respir Crit Care Med|volume=203|issue=1|pages=24–36|date=January 2021|pmid=33146552|pmc=7781116|doi=10.1164/rccm.202009-3533SO|url=}}</ref> |
|||
=== Ορισμός === |
|||
Πολλοί ορισμοί της ΧΑΠ στο παρελθόν περιελάμβαναν τη χρόνια βρογχίτιδα και το [[εμφύσημα]], αλλά αυτοί δεν έχουν συμπεριληφθεί στους ορισμούς της έκθεσης GOLD . {{Sfn|Gold Report 2021}} Το εμφύσημα ορίζεται ως η διάταση του πνευμονικού ιστού και συγκεκριμένα των [[Κυψελίδα|κυψελίδων]], των οποίων τα τοιχώματα καταρρέουν με αποτέλεσμα μόνιμη βλάβη στον [[Πνευμονικό παρέγχυμα|πνευμονικό ιστό]] και είναι μόνο μία από τις δομικές ανωμαλίες που μπορούν να περιορίσουν τη ροή του αέρα. Η κατάσταση μπορεί να υπάρχει χωρίς περιορισμό ροής αέρα, αλλά συνήθως συμβαίνει. <ref name="ICD112">{{Cite web|url=https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http%3a%2f%2fid.who.int%2ficd%2fentity%2f1948124976|title=ICD-11 - ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics|website=icd.who.int|accessdate=30 June 2021}}</ref> Ως χρόνια βρογχίτιδα ορίζεται ο [[Βήχας|παραγωγικός βήχας]] που εμφανίζεται για τουλάχιστον τρεις μήνες κάθε χρόνο για δύο χρόνια, αλλά δεν οδηγεί πάντα σε περιορισμό της ροής του αέρα, αν και ο κίνδυνος εμφάνισης ΧΑΠ είναι μεγάλος. {{Sfn|Gold Report 2021}} Αυτοί οι παλαιότεροι ορισμοί ομαδοποίησαν τους δύο τύπους ως ''τύπου Α'' και ''τύπου Β'' . Ο τύπος Α ήταν τύποι εμφυσήματος γνωστοί ως ''pink puffers'' λόγω της ροζ επιδερμίδας, του γρήγορου ρυθμού αναπνοής και των σφιγμένων χειλιών τους. Ο τύπος Β ήταν χρόνιοι βρογχικοί τύποι που αναφέρονται ως ''blue bloaters'' λόγω των χαμηλών επιπέδων οξυγόνου που προκαλούσαν [[κυάνωση|μπλε χρώμα στο δέρμα και τα χείλη]] και πρησμένους αστραγάλους. <ref name="Weinberger">{{Cite book|title=Principles of pulmonary medicine|isbn=9780323523714|date=2019|edition=Seventh|location=Philadelphia, PA|page=104}}</ref> Αυτές οι διαφορές προτάθηκε ότι οφείλονται στην παρουσία ή όχι παράπλευρου αερισμού, εμφανούς στο εμφύσημα και απόντα στη χρόνια βρογχίτιδα. <ref name="Delaunois">{{Cite journal|title=Anatomy and physiology of collateral respiratory pathways|journal=The European Respiratory Journal|volume=2|issue=9|pages=893–904|date=October 1989|pmid=2680588|url=https://erj.ersjournals.com/content/2/9/893|accessdate=30 August 2021}}</ref> Αυτή η ορολογία δεν ήταν πλέον αποδεκτή ως χρήσιμη, καθώς τα περισσότερα άτομα με ΧΑΠ έχουν συνδυασμό εμφυσήματος και νόσου των αεραγωγών. <ref name="Weinberger" /> Αυτοί πλέον αναγνωρίζονται ως οι δύο κύριοι φαινότυποι της ΧΑΠ - ο εμφυσηματικός φαινότυπος και ο χρόνιος βρογχικός φαινότυπος. <ref name="Myc12">{{Cite journal|title=Role of medical and molecular imaging in COPD|journal=Clin Transl Med|volume=8|issue=1|pages=12|date=April 2019|pmid=30989390|pmc=6465368|doi=10.1186/s40169-019-0231-z|url=}}</ref> |
|||
== Υπότυποι == |
|||
Οι δύο κλασικοί εμφυσηματικοί και χρόνιοι βρογχικοί φαινότυποι είναι θεμελιωδώς διαφορετικές καταστάσεις με μοναδικούς υποκείμενους μηχανισμούς. <ref name="Myc13">{{Cite journal|title=Role of medical and molecular imaging in COPD|journal=Clin Transl Med|volume=8|issue=1|pages=12|date=April 2019|pmid=30989390|pmc=6465368|doi=10.1186/s40169-019-0231-z|url=}}</ref> Έκτοτε έχει αναγνωριστεί ότι η ΧΑΠ είναι πιο περίπλοκη, με ποικιλόμορφη ομάδα διαταραχών διαφορετικών παραγόντων κινδύνου και κλινικών εκβάσεων που οδήγησε στην αποδοχή και προτεινόμενη σειρά άλλων υποτύπων ή φαινοτύπων της ΧΑΠ. <ref name="RIC">{{Cite journal|title=SMALLa AIRWAY DISEASE IN COPD ASSOCIATED TO BIOMASS EXPOSURE|journal=Rev Invest Clin|volume=71|issue=1|pages=70–78|date=2019|pmid=30810542|doi=10.24875/RIC.18002652|url=}}</ref> <ref name="Corlateanu">{{Cite journal|title=Chronic obstructive pulmonary disease and phenotypes: a state-of-the-art|journal=Pulmonology|volume=26|issue=2|pages=95–100|date=2020|pmid=31740261|doi=10.1016/j.pulmoe.2019.10.006}}</ref> Τα αποτελέσματα της σπιρομέτρησης είναι ανεπαρκή για τον καθορισμό των φαινοτύπων και έχουν χρησιμοποιηθεί κυρίως ακτινογραφίες, αξονικές τομογραφίες και μαγνητική τομογραφία θώρακα. Οι περισσότερες περιπτώσεις ΧΑΠ διαγιγνώσκονται σε μεταγενέστερο στάδιο και η χρήση απεικονιστικών μεθόδων θα επέτρεπε την έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία. <ref name="Myc13" /> |
|||
Η αναγνώριση των διαφορετικών φαινοτύπων μπορεί να καθοδηγήσει στη λήψη των κατάλληλων θεραπευτικών προσεγγίσεων. Για παράδειγμα, ο [[αναστολέας PDE4]] [[ροφλουμιλάστη]] στοχεύει στον χρόνιο βρογχικό φαινότυπο. <ref name="Halpin22">{{Cite journal|title=Impact and prevention of severe exacerbations of COPD: a review of the evidence|journal=Int J Chron Obstruct Pulmon Dis|volume=12|issue=|pages=2891–2908|date=2017|pmid=29062228|pmc=5638577|doi=10.2147/COPD.S139470|url=}}</ref> |
|||
Δύο φλεγμονώδεις φαινότυποι δείχνουν σταθερότητα φαινοτύπου. ο [[Ουδετερόφιλα - πολυμορφοπύρηνα|ουδετεροφιλικός]] φλεγμονώδης φαινότυπος και ο [[Ηωσινόφιλα|ηωσινόφιλος]] φλεγμονώδης φαινότυπος. <ref name="Brightling">{{Cite journal|title=Airway inflammation in COPD: progress to precision medicine|journal=Eur Respir J|volume=54|issue=2|pages=|date=August 2019|pmid=31073084|doi=10.1183/13993003.00651-2019|url=https://leicester.figshare.com/articles/journal_contribution/Airway_inflammation_in_COPD-_progress_to_precision_medicine/10221875/files/18436544.pdf}}</ref> Η μεπολιζουμάμπη, ένα [[μονοκλωνικό αντίσωμα]], έχει αποδειχθεί ότι παρέχει όφελος στη θεραπεία του ηωσινοφιλικού φλεγμονώδους τύπου παρά στη χρήση κορτικοστεροειδών από το στόμα, αλλά απαιτούνται περαιτέρω μελέτες. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
Ένας άλλος αναγνωρισμένος φαινότυπος είναι η συχνή έξαρση. <ref name="Bai">{{Cite journal|title=Imbalance Between Injury and Defense in the COPD Emphysematous Phenotype|journal=Frontiers in Medicine|volume=8|issue=|pages=653332|date=2021|pmid=34026786|pmc=8131650|doi=10.3389/fmed.2021.653332|url=}}</ref> Η συχνή έξαρση έχει δύο ή περισσότερες παροξύνσεις το χρόνο, έχει κακή πρόγνωση και περιγράφεται ως μέτρια σταθερός φαινότυπος. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
Ένας φαινότυπος πνευμονικής αγγειακής ΧΑΠ έχει περιγραφεί λόγω καρδιαγγειακής δυσλειτουργίας. <ref name="Kumar">{{Cite journal|display-authors=etal|title=Impact of human immunodeficiency virus on pulmonary vascular disease|journal=Glob Cardiol Sci Pract|volume=2021|issue=2|pages=e202112|date=June 2021|pmid=34285903|pmc=8272407|doi=10.21542/gcsp.2021.12|url=}}</ref> Ένας μοριακός φαινότυπος της δυσλειτουργίας του CFTR είναι κοινός με την [[κυστική ίνωση]] . <ref name="De Rose2">{{Cite journal|title=Airway Epithelium Dysfunction in Cystic Fibrosis and COPD|journal=Mediators Inflamm|volume=2018|issue=|pages=1309746|date=2018|pmid=29849481|pmc=5911336|doi=10.1155/2018/1309746|url=}}</ref> Ένας συνδυασμένος φαινότυπος χρόνιας βρογχίτιδας και [[Βρογχιεκτασίες|βρογχεκτασίας]] έχει περιγραφεί με δυσκολία στον προσδιορισμό της καλύτερης θεραπείας. <ref name="Osadnik">{{Cite journal|title=Clinical issues of mucus accumulation in COPD|journal=Int J Chron Obstruct Pulmon Dis|volume=9|issue=|pages=301–2|date=2014|pmid=24741301|pmc=3970915|doi=10.2147/COPD.S61797|url=}}</ref> |
|||
Ο μόνος [[γονότυπος]] είναι ο γενετικός υπότυπος [[Ανεπάρκεια άλφα-1 αντιθρυψίνης|έλλειψης άλφα-1 αντιτρυψίνης]] (AATD) και αυτός έχει ειδική θεραπεία. <ref name="Silverman">{{Cite journal|title=Genetics of COPD|journal=Annu Rev Physiol|volume=82|issue=|pages=413–431|date=February 2020|pmid=31730394|pmc=7193187|doi=10.1146/annurev-physiol-021317-121224|url=}}</ref> |
|||
== Αίτια == |
|||
Η αιτία της ανάπτυξης της ΧΑΠ είναι η έκθεση σε επιβλαβή [[σωματίδια]] ή αέρια που ερεθίζουν τον πνεύμονα προκαλώντας φλεγμονή που αλληλεπιδρά με έναν αριθμό παραγόντων ξενιστή. Αυτή η έκθεση πρέπει να είναι σημαντική ή μακροπρόθεσμη. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
Ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη της ΧΑΠ είναι ο καπνός του τσιγάρου, αλλά λιγότερο από το 50 τοις εκατό των βαρέων καπνιστών εμφανίζουν ΧΑΠ, οπότε άλλοι παράγοντες, όπως η έκθεση σε εσωτερικούς και εξωτερικούς ρύπους, αλλεργιογόνα, επαγγελματική έκθεση και παράγοντες του ξενιστή πρέπει να ληφθούν υπόψη. <ref name="Szalontai">{{Cite journal|display-authors=et al.|title=Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Epidemiology, Biomarkers, and Paving the Way to Lung Cancer|journal=J Clin Med|volume=10|issue=13|date=June 2021|page=2889|pmid=34209651|doi=10.3390/jcm10132889|url=|pmc=8268950}}</ref> {{Sfn|Gold Report 2021}} Οι παράγοντες ξενιστή περιλαμβάνουν γενετική ευαισθησία, παράγοντες που σχετίζονται με τη φτώχεια, τη γήρανση και τη σωματική αδράνεια. Το [[άσθμα]] και η [[φυματίωση]] έχουν αναγνωριστεί επίσης ως παράγοντες κινδύνου. {{Sfn|Gold Report 2021}} Στην Ευρώπη η [[υπερανταπόκριση των αεραγωγών]] αξιολογείται ως ο δεύτερος σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου μετά το κάπνισμα. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
Ένας παράγοντας ξενιστή που έχει περιγραφεί είναι μια παραλλαγή διακλάδωσης αεραγωγού που προκύπτει κατά [[Πνεύμονας|την ανάπτυξη]]. Το [[αναπνευστικό δέντρο]] είναι ένα φίλτρο για επιβλαβείς ουσίες και κάθε παραλλαγή έχει τη δυνατότητα να το διαταράξει. Έχει βρεθεί ότι μια παραλλαγή σχετίζεται με την ανάπτυξη χρόνιας βρογχίτιδας και μια άλλη με την ανάπτυξη εμφυσήματος. Μια παραλλαγή κλάδου στον κεντρικό αεραγωγό σχετίζεται ειδικά με αυξημένη ευαισθησία για την μετέπειτα ανάπτυξη ΧΑΠ. Μια γενετική συσχέτιση για τις παραλλαγές έχει βρεθεί μερικές φορές με το ''[[FGF10]]'' . <ref name="Nikolić">{{Cite journal|title=Human lung development: recent progress and new challenges|journal=Development|volume=145|issue=16|pages=|date=August 2018|pmid=30111617|pmc=6124546|doi=10.1242/dev.163485|url=}}</ref> <ref name="Smith">{{Cite journal|display-authors=et al|title=Human airway branch variation and chronic obstructive pulmonary disease|journal=Proc Natl Acad Sci U S A|volume=115|issue=5|pages=E974–E981|date=January 2018|pmid=29339516|pmc=5798356|doi=10.1073/pnas.1715564115|url=}}</ref> |
|||
Η κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε αλκοολική πνευμονοπάθεια και θεωρείται ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για ΧΑΠ. <ref name="Bailey">{{Cite journal|title=Alcohol use disorder: A pre-existing condition for COVID-19?|journal=Alcohol|volume=90|issue=|pages=11–17|date=February 2021|pmid=33080339|pmc=7568767|doi=10.1016/j.alcohol.2020.10.003|url=}}</ref> <ref name="Smith1">{{Cite journal|title=Effects of different routes of endotoxin injury on barrier function in alcoholic lung syndrome|journal=Alcohol|volume=80|issue=|pages=81–89|date=November 2019|pmid=31278041|pmc=6613986|doi=10.1016/j.alcohol.2018.08.007|url=}}</ref> [[Βλεννογονοειδική κάθαρση|Η κάθαρση]] των βλεννογόνων διαταράσσεται από τη χρόνια έκθεση στο αλκοόλ. Η δραστηριότητα των μακροφάγων μειώνεται και προωθείται φλεγμονώδης απόκριση. <ref name="Arvers">{{Cite journal|title=[Alcohol consumption and lung damage: Dangerous relationships]|language=French|journal=Rev Mal Respir|volume=35|issue=10|pages=1039–1049|date=December 2018|pmid=29941207|doi=10.1016/j.rmr.2018.02.009|url=}}</ref> <ref name="Smith1" /> Η ζημιά οδηγεί σε ευαισθησία σε λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της [[COVID-19]], <ref name="Slovinsky">{{Cite journal|title=The involvement of GM-CSF deficiencies in parallel pathways of pulmonary alveolar proteinosis and the alcoholic lung|journal=Alcohol|volume=80|issue=|pages=73–79|date=November 2019|pmid=31229291|pmc=6592783|doi=10.1016/j.alcohol.2018.07.006|url=}}</ref> περισσότερο όταν συνδυάζεται με το κάπνισμα. Το κάπνισμα επάγει την ανοδική ρύθμιση της έκφρασης του ΜΕΑ2, ενός αναγνωρισμένου παράγοντα στην ανάπτυξη του COVID-19. <ref name="Bailey" /> |
|||
=== Κάπνισμα === |
|||
Ο κύριος παράγοντας κινδύνου για ΧΑΠ παγκοσμίως είναι [[Κάπνισμα|το κάπνισμα]] με αυξημένο ποσοστό εμφάνισης ΧΑΠ σε καπνιστές και πρώην καπνιστές. {{Sfn|Gold Report 2021}} Από αυτούς που καπνίζουν, περίπου το 20% θα νοσήσει από ΧΑΠ, <ref name="Ward2012">{{Cite book|title=Oxford Handbook of Epidemiology for Clinicians|first=Helen|last=Ward|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-165478-7|year=2012|pages=289–290|url=https://books.google.com/books?id=dHLjLwru-l8C&pg=RA1-PT194}}</ref> που αυξάνεται σε λιγότερο από 50% στους βαρείς καπνιστές. {{Sfn|Gold Report 2021}} Στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, από τα άτομα με ΧΑΠ, το 80–95% είναι είτε νυν είτε προηγούμενοι καπνιστές. <ref name="Ward2012" /> <ref name="Ren2013">{{Cite book|title=Clinical management of chronic obstructive pulmonary disease|first=Stephen|last=Rennard|publisher=Informa Healthcare|isbn=978-0-8493-7588-0|year=2013|edition=2nd|page=23|url=https://books.google.com/books?id=DiTThQJkc0UC&pg=PA23}}</ref> <ref name="Rich2010">{{Cite book|title=COPD in primary care|first=Anita|last=Sharma|first2=Joyce|last2=Barclay|publisher=Radcliffe Pub.|isbn=978-1-84619-316-3|year=2010|page=9|url=https://books.google.com/books?id=CrXFqhezbeMC&pg=PA9}}</ref> Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες στις βλαβερές συνέπειες του καπνού του τσιγάρου. <ref name="CCM">{{Cite journal|title=Host, Gender, and Early-Life Factors as Risks for Chronic Obstructive Pulmonary Disease|journal=Clin Chest Med|volume=41|issue=3|pages=329–337|date=September 2020|pmid=32800188|pmc=7993923|doi=10.1016/j.ccm.2020.06.009|url=}}</ref> Για την ίδια ποσότητα καπνίσματος, οι γυναίκες έχουν υψηλότερο κίνδυνο ΧΑΠ από τους άνδρες. <ref>{{Cite journal|title=Female Smokers Are at Greater Risk of Airflow Obstruction Than Male Smokers. UK Biobank|journal=American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine|volume=195|issue=9|pages=1226–1235|date=May 2017|pmid=28075609|doi=10.1164/rccm.201608-1545OC|url=http://spiral.imperial.ac.uk/bitstream/10044/1/45106/2/Amaral_AJRCCM_accepted2017.pdf}}</ref> Στους μη καπνιστές, η έκθεση στο [[παθητικό κάπνισμα]] (παθητικό κάπνισμα) είναι η αιτία 1,2 εκατομμυρίων θανάτων από τους περισσότερους από 8 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως λόγω του καπνού του τσιγάρου . <ref name="WHO2020">{{Cite web|url=https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tobacco|title=Tobacco|website=Fact Sheets|publisher=World Health Organization|language=en|accessdate=12 July 2021}}</ref> Οι γυναίκες που καπνίζουν κατά τη διάρκεια της [[Εγκυμοσύνη|εγκυμοσύνης]] και στην πρώιμη ζωή του παιδιού είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την μετέπειτα ανάπτυξη ΧΑΠ στο παιδί τους. <ref name="Savran">{{Cite journal|title=Early life insults as determinants of chronic obstructive pulmonary disease in adult life|journal=Int J Chron Obstruct Pulmon Dis|volume=13|issue=|pages=683–693|date=2018|pmid=29520136|pmc=5834168|doi=10.2147/COPD.S153555|url=}}</ref> |
|||
Άλλοι τύποι καπνού τσιγάρου, όπως από τη χρήση πούρων, [[Πίπα|πίπας]] και [[Ναργιλές|ναργιλέ]], ενέχουν επίσης κίνδυνο. {{Sfn|Gold Report 2021}} Ο καπνός του ναργιλέ φαίνεται να είναι εξίσου επιβλαβής ή ακόμη πιο επιβλαβής με το κάπνισμα τσιγάρων. <ref name="Patel">{{Cite journal|title=A Review of the Pulmonary and Health Impacts of Hookah Use|journal=Annals of the American Thoracic Society|volume=16|issue=10|pages=1215–1219|date=October 2019|pmid=31091965|doi=10.1513/AnnalsATS.201902-129CME}}</ref> |
|||
Η [[Κάνναβη (φάρμακο)|μαριχουάνα]] είναι η δεύτερη πιο συχνά καπνιζόμενη ουσία, αλλά τα στοιχεία που συνδέουν τη χρήση της με τη ΧΑΠ είναι πολύ περιορισμένα. Περιορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι η μαριχουάνα δεν επιταχύνει την πτώση της πνευμονικής λειτουργίας. <ref name="Chatkin">{{Cite journal|title=Lung Disease Associated With Marijuana Use|journal=Arch Bronconeumol|volume=53|issue=9|pages=510–515|date=September 2017|pmid=28483343|doi=10.1016/j.arbres.2017.03.019|url=}}</ref> Η μικρή χρήση μαριχουάνας έχει βρογχοδιασταλτικό αποτέλεσμα παρά βρογχοσυσπαστικό αποτέλεσμα από τη χρήση καπνού, αλλά συχνά καπνίζεται σε συνδυασμό με τον καπνό ή μόνη της από καπνιστές. Ωστόσο, περισσότερη χρήση έδειξε μείωση του FEV1 . <ref name="Underner">{{Cite journal|title=[Spontaneous pneumothorax and lung emphysema in cannabis users]|language=French|journal=Rev Pneumol Clin|volume=74|issue=6|pages=400–415|date=December 2018|pmid=30420278|doi=10.1016/j.pneumo.2018.06.003|url=}}</ref> Υπάρχουν ενδείξεις ότι προκαλεί ορισμένα αναπνευστικά προβλήματα και η συνδυασμένη χρήση της μπορεί να έχει αθροιστική τοξική επίδραση υποδηλώνοντάς το ως παράγοντα κινδύνου για αυτόματο πνευμοθώρακα, [[εμφύσημα]], ΧΑΠ και καρκίνο του πνεύμονα. <ref name="Chatkin" /> <ref name="RC">{{Cite journal|title=A Systematic Review of the Respiratory Effects of Inhalational Marijuana|journal=Respir Care|volume=61|issue=11|pages=1543–1551|date=November 2016|pmid=27507173|doi=10.4187/respcare.04846|url=}}</ref> Μια σημαντική διαφορά μεταξύ της χρήσης μαριχουάνας και του καπνού ήταν ότι τα αναπνευστικά προβλήματα επιλύθηκαν με τη διακοπή της χρήσης σε αντίθεση με τη συνεχιζόμενη μείωση με τη διακοπή του καπνίσματος. <ref name="Chatkin" /> Τα αναπνευστικά συμπτώματα που αναφέρθηκαν με τη χρήση μαριχουάνας περιελάμβαναν χρόνιο βήχα, αυξημένη παραγωγή πτυέλων και συριγμό αλλά όχι δύσπνοια. Επίσης αυτά τα συμπτώματα συνήθως αναφέρονταν δέκα χρόνια πριν από τους καπνιστές. <ref name="Chatkin" /> Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι οι χρόνιοι καπνιστές μαριχουάνας ακόμη και με την πρόσθετη χρήση καπνού ανέπτυξαν παρόμοια αναπνευστικά προβλήματα, αλλά δεν φάνηκε να αναπτύσσουν περιορισμό της ροής του αέρα και ΧΑΠ. <ref name="Ribeiro">{{Cite journal|title=Effect of cannabis smoking on lung function and respiratory symptoms: a structured literature review|journal=NPJ Primary Care Respiratory Medicine|volume=26|issue=|pages=16071|date=October 2016|pmid=27763599|pmc=5072387|doi=10.1038/npjpcrm.2016.71|url=}}</ref> |
|||
=== Ρύπανση === |
|||
Οι φωτιές με κακό αερισμό που χρησιμοποιούνται για μαγείρεμα και θέρμανση, συχνά τροφοδοτούνται από άνθρακα ή [[βιομάζα]], όπως ξύλο και ξηρή κοπριά, οδηγώντας σε ρύπανση του εσωτερικού αέρα και αποτελούν μία από τις πιο κοινές αιτίες ΧΑΠ στις [[αναπτυσσόμενες χώρες]] . Οι γυναίκες επηρεάζονται περισσότερο καθώς έχουν μεγαλύτερη έκθεση. {{Sfn|Gold Report 2021}} Αυτά τα καύσιμα χρησιμοποιούνται ως η κύρια πηγή ενέργειας στο 80% των σπιτιών στην [[Ινδία]], [[Κίνα|την Κίνα]] και [[Υποσαχάρια Αφρική|την υποσαχάρια Αφρική]] . <ref name="Piro2012">{{Cite journal|title=Smoking cessation and environmental hygiene|journal=The Medical Clinics of North America|volume=96|issue=4|pages=849–67|date=July 2012|pmid=22793948|doi=10.1016/j.mcna.2012.04.014}}</ref> |
|||
Οι άνθρωποι που ζουν σε μεγάλες πόλεις έχουν υψηλότερο ποσοστό ΧΑΠ σε σύγκριση με τους ανθρώπους που ζουν σε αγροτικές περιοχές. <ref>{{Cite journal|display-authors=etal|title=Global burden of COPD: systematic review and meta-analysis|journal=The European Respiratory Journal|volume=28|issue=3|pages=523–32|date=September 2006|pmid=16611654|doi=10.1183/09031936.06.00124605}}</ref> Ενώ η αστική [[ατμοσφαιρική ρύπανση]] είναι παράγοντας που συμβάλλει στις παροξύνσεις, ο συνολικός ρόλος της ως αιτία της ΧΑΠ είναι ασαφής. Ωστόσο, ο αστικός αέρας επηρεάζει σημαντικά τον αναπτυσσόμενο πνεύμονα και την ωρίμανση του και συμβάλλει σε έναν πιθανό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη της ΧΑΠ. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
Περιοχές με κακή ποιότητα εξωτερικού αέρα, συμπεριλαμβανομένου αυτού από τα καυσαέρια, έχουν γενικά υψηλότερα ποσοστά ΧΑΠ. <ref name="Piro20122">{{Cite journal|title=Smoking cessation and environmental hygiene|journal=The Medical Clinics of North America|volume=96|issue=4|pages=849–67|date=July 2012|pmid=22793948|doi=10.1016/j.mcna.2012.04.014}}</ref> Η συνολική επίδραση σε σχέση με το κάπνισμα, πιστεύεται ότι είναι μικρή. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
=== Επαγγελματική έκθεση === |
|||
Η έντονη και παρατεταμένη έκθεση σε [[Σκόνη|σκόνες]], χημικές ουσίες και αναθυμιάσεις στο χώρο εργασίας αυξάνει τον κίνδυνο ΧΑΠ σε καπνιστές, μη καπνιστές και μη καπνιστές. Ουσίες που εμπλέκονται στην επαγγελματική έκθεση και καταγράφονται στο Ηνωμένο Βασίλειο, περιλαμβάνουν [[Οργανική ένωση|οργανικές]] και [[Ανόργανη ένωση|ανόργανες]] σκόνες όπως [[κάδμιο]], [[Διοξείδιο του πυριτίου|πυρίτιο]], σκόνη από [[Σιτηρά|δημητριακά]] και [[αλεύρι]] και αναθυμιάσεις από κάδμιο και συγκολλήσεις που προάγουν τα αναπνευστικά συμπτώματα. <ref name="HSE2">{{Cite web|url=https://www.hse.gov.uk/copd/causes.htm#substances|title=COPD causes - occupations and substances|website=www.hse.gov.uk|accessdate=3 July 2021}}</ref> {{Sfn|Gold Report 2021}} Η έκθεση στο χώρο εργασίας πιστεύεται ότι είναι η αιτία στο 10-20% των περιπτώσεων, και στις Ηνωμένες Πολιτείες, πιστεύεται ότι σχετίζεται με περίπου το 30% των περιπτώσεων μεταξύ μη καπνιστών ποτέ και πιθανώς αντιπροσωπεύει μεγαλύτερο κίνδυνο σε χώρες χωρίς επαρκείς κανονισμούς. {{Sfn|Gold Report 2021}} <ref>{{Cite book|title=Mosby's Pharmacy Technician – E-Book: Principles and Practice|first=Teresa|last=Hopper|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=9780323292450|date=2014|page=610|url=https://books.google.com/books?id=PtDsAwAAQBAJ&pg=PA610}}</ref> Οι αρνητικές επιπτώσεις της έκθεσης στη σκόνη και της έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου φαίνεται να είναι σωρευτικές. <ref name="Barn2009">{{Cite book|title=Asthma and COPD: Basic Mechanisms and Clinical Management|publisher=Academic|isbn=978-0-12-374001-4|year=2009|chapter=Relationship between cigarette smoking and occupational exposures|editor-last=Barnes|editor-first=Peter J.|page=464}}</ref> |
|||
=== Γενετική === |
|||
Η γενετική παίζει ρόλο στην ανάπτυξη της ΧΑΠ. Είναι συχνότερη σε συγγενείς ασθενών με ΧΑΠ που καπνίζουν από τους μη συγγενείς καπνιστές. {{Sfn|Gold Report 2021}} Ο πιο γνωστός γενετικός παράγοντας κινδύνου είναι η ανεπάρκεια άλφα-1 αντιτρυψίνης (AATD) και αυτός είναι ο μόνος [[γονότυπος]] (γενετικός υπότυπος) με ειδική θεραπεία. <ref name="Silverman2">{{Cite journal|title=Genetics of COPD|journal=Annu Rev Physiol|volume=82|issue=|pages=413–431|date=February 2020|pmid=31730394|pmc=7193187|doi=10.1146/annurev-physiol-021317-121224|url=}}</ref> Αυτός ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός εάν καπνίζει επίσης κάποιος με έλλειψη άλφα-1 αντιθρυψίνης (AAT). <ref name="Foreman2012">{{Cite journal|title=Genes and chronic obstructive pulmonary disease|journal=The Medical Clinics of North America|volume=96|issue=4|pages=699–711|date=July 2012|pmid=22793939|pmc=3399759|doi=10.1016/j.mcna.2012.02.006}}</ref> Ευθύνεται για περίπου 1–5% των περιπτώσεων <ref name="Foreman2012" /> <ref name="Brode2012">{{Cite journal|title=Alpha-1 antitrypsin deficiency: a commonly overlooked cause of lung disease|journal=CMAJ|volume=184|issue=12|pages=1365–71|date=September 2012|pmid=22761482|pmc=3447047|doi=10.1503/cmaj.111749}}</ref> και η πάθηση είναι παρούσα σε περίπου τρία έως τέσσερα στα 10.000 άτομα. <ref name="Harr2012">{{Cite book|title=Harrison's Principles of Internal Medicine|first=John J.|last=Reilly|first2=Edwin K.|last2=Silverman|publisher=McGraw Hill|isbn=978-0-07-174889-6|year=2011|chapter=Chronic Obstructive Pulmonary Disease|editor-last=Longo|editor-first=Dan|edition=18th|pages=2151–9}}</ref> |
|||
Η μελέτη COPDGene είναι μια συνεχιζόμενη διαχρονική μελέτη για την επιδημιολογία της ΧΑΠ, εντοπίζοντας φαινοτύπους και αναζητώντας την πιθανή συσχέτισή τους με ευαίσθητα γονίδια. Οι αναλύσεις σε επίπεδο γονιδιώματος σε συνεννόηση με το ''International COPD Genetics Consortium'' εντόπισαν περισσότερες από 80 περιοχές γονιδιώματος που σχετίζονται με τη ΧΑΠ και απαιτήθηκαν περαιτέρω μελέτες σε αυτές τις περιοχές. Η [[αλληλουχία ολόκληρου του γονιδιώματος]] είναι μια συνεχής συνεργασία (2019) με το [[Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς, Πνεύμονα και Αίματος]] (NHLBI) για τον εντοπισμό σπάνιων γενετικών καθοριστικών παραγόντων. <ref name="COPDGene">{{Cite journal|display-authors=etal|title=Clinical Epidemiology of COPD: Insights From 10 Years of the COPDGene Study|journal=Chest|volume=156|issue=2|pages=228–238|date=August 2019|pmid=31154041|pmc=7198872|doi=10.1016/j.chest.2019.04.135|url=}}</ref> |
|||
== Παθοφυσιολογία == |
|||
Η ΧΑΠ είναι μια προοδευτική πνευμονική νόσος στην οποία υπάρχει χρόνια, ατελώς αναστρέψιμη κακή ροή αέρα (περιορισμός ροής αέρα) και αδυναμία πλήρους εκπνοής ( [[παγίδευση αέρα]] ). <ref name="Capron">{{Cite journal|title=COPD beyond proximal bronchial obstruction: phenotyping and related tools at the bedside|journal=Eur Respir Rev|volume=28|issue=152|date=June 2019|page=190010|pmid=31285287|doi=10.1183/16000617.0010-2019|url=https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-02180604/file/190010.full.pdf}}</ref> Η κακή ροή αέρα είναι αποτέλεσμα της νόσου των μικρών αεραγωγών και του [[Εμφύσημα|εμφυσήματος]] (η διάταση του [[Πνευμονικό παρέγχυμα|πνευμονικού ιστού]]). <ref name="Robbins1">{{Cite book|title=Robbins basic pathology|isbn=9780323353175|date=2018|edition=Tenth|location=Philadelphia, Pennsylvania|pages=498–502}}</ref> Η σχετική συμβολή αυτών των δύο παραγόντων ποικίλλει. {{Sfn|Gold Report 2021}} Η παγίδευση αέρα προηγείται της υπερδιάτασης των πνευμόνων. <ref name="IJCOPD">{{Cite journal|title=Assessing Static Lung Hyperinflation by Whole-Body Plethysmography, Helium Dilution, and Impulse Oscillometry System (IOS) in Patients with COPD|journal=Int J Chron Obstruct Pulmon Dis|volume=15|issue=|pages=2583–2589|date=2020|pmid=33116475|pmc=7585810|doi=10.2147/COPD.S264261|url=}}</ref> |
|||
Η ΧΑΠ αναπτύσσεται ως μια σημαντική και χρόνια φλεγμονώδης απόκριση σε εισπνεόμενες ερεθιστικές ουσίες που τελικά οδηγεί σε βρογχική και κυψελιδική αναδιαμόρφωση στον πνεύμονα, γνωστή ως '''νόσος των μικρών αεραγωγών''' . Έτσι, η αναδιαμόρφωση των αεραγωγών με στένωση του περιφερικού αεραγωγού και το εμφύσημα ευθύνονται για την αλλαγή της πνευμονικής λειτουργίας. <ref name="Brightling2">{{Cite journal|title=Airway inflammation in COPD: progress to precision medicine|journal=Eur Respir J|volume=54|issue=2|pages=|date=August 2019|pmid=31073084|doi=10.1183/13993003.00651-2019|url=https://leicester.figshare.com/articles/journal_contribution/Airway_inflammation_in_COPD-_progress_to_precision_medicine/10221875/files/18436544.pdf}}</ref> Η κάθαρση του βλεννογόνου μεταβάλλεται ιδιαίτερα εξαιτίας της απορρύθμισης των [[βλεφαρίδα (οργανίδιο)|βλεφαρίδων]] και της παραγωγής [[Βλέννα|βλέννας]] . <ref name="ERRM">{{Cite journal|display-authors=etal|title=Role of the mucins in pathogenesis of COPD: implications for therapy|journal=Expert Rev Respir Med|volume=14|issue=5|pages=465–483|date=May 2020|pmid=32133884|doi=10.1080/17476348.2020.1739525|url=}}</ref> Η νόσος των μικρών αεραγωγών που μερικές φορές ονομάζεται [[χρόνια βρογχιολίτιδα]], φαίνεται να είναι πρόδρομος για την ανάπτυξη εμφυσήματος. <ref name="Higham">{{Cite journal|title=The pathology of small airways disease in COPD: historical aspects and future directions|journal=Respir Res|volume=20|issue=1|pages=49|date=March 2019|pmid=30832670|pmc=6399904|doi=10.1186/s12931-019-1017-y|url=}}</ref> Τα εμπλεκόμενα φλεγμονώδη κύτταρα περιλαμβάνουν [[Ουδετερόφιλα - πολυμορφοπύρηνα|ουδετερόφιλα]] και μακροφάγα, δύο τύπους λευκών αιμοσφαιρίων. Όσοι καπνίζουν επιπροσθέτως έχουν εμπλοκή κυτταροτοξικών Τ-λεμφοκυττάρων και ορισμένα άτομα με ΧΑΠ έχουν εμπλοκή [[Ηωσινόφιλα|ηωσινοφίλων]] παρόμοια με αυτή στο άσθμα. Μέρος αυτής της κυτταρικής απόκρισης προκαλείται από φλεγμονώδεις μεσολαβητές όπως οι [[Χημειοτακτισμός|χημειοτακτικοί παράγοντες]] . Άλλες διεργασίες που εμπλέκονται στην πνευμονική βλάβη περιλαμβάνουν το [[οξειδωτικό στρες]] που παράγεται από υψηλές συγκεντρώσεις [[Χημική ρίζα|ελεύθερων ριζών]] στον καπνό του τσιγάρου και απελευθερώνονται από φλεγμονώδη κύτταρα και η διάσπαση του [[Συνδετικός ιστός|συνδετικού ιστού]] των πνευμόνων από [[Πεπτιδάση|πρωτεάσες]] (ιδιαίτερα την [[ελαστάση]] ) που αναστέλλονται ανεπαρκώς από αναστολείς πρωτεάσης . Η καταστροφή του συνδετικού ιστού των πνευμόνων οδηγεί σε εμφύσημα, το οποίο στη συνέχεια συμβάλλει στην κακή ροή αέρα και, τέλος, στην κακή απορρόφηση και απελευθέρωση των αερίων του αναπνευστικού. Η γενική απώλεια μυών που εμφανίζεται συχνά στη ΧΑΠ μπορεί να οφείλεται εν μέρει σε φλεγμονώδεις μεσολαβητές που απελευθερώνονται από τους πνεύμονες στο αίμα. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
Η στένωση των αεραγωγών συμβαίνει λόγω φλεγμονής και ουλών μέσα σε αυτούς. Αυτό συμβάλλει στην αδυναμία πλήρους εκπνοής. Η μεγαλύτερη μείωση της ροής του αέρα συμβαίνει κατά την εκπνοή, καθώς η πίεση στο στήθος συμπιέζει τους αεραγωγούς αυτή τη στιγμή. <ref name="Cal2005">{{Cite journal|title=Flow limitation and dynamic hyperinflation: key concepts in modern respiratory physiology|journal=The European Respiratory Journal|volume=25|issue=1|pages=186–99|date=January 2005|pmid=15640341|doi=10.1183/09031936.04.00113204}}</ref> Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα περισσότερος αέρας από την προηγούμενη αναπνοή να παραμένει μέσα στους πνεύμονες όταν ξεκινά η επόμενη αναπνοή, με αποτέλεσμα την αύξηση του συνολικού όγκου αέρα στους πνεύμονες ανά πάσα στιγμή, μια διαδικασία που ονομάζεται παγίδευση αέρα που ακολουθείται στενά από υπερδιάταση . <ref name="Cal2005" /> <ref>{{Cite book|title=ABC of COPD|publisher=Wiley-Blackwell, BMJ Books|isbn=978-1-4443-2948-3|year=2010|edition=2nd|page=32|url=https://books.google.com/books?id=eEoYQA4QD_wC&pg=PA32}}</ref> <ref name="IJCOPD2">{{Cite journal|title=Assessing Static Lung Hyperinflation by Whole-Body Plethysmography, Helium Dilution, and Impulse Oscillometry System (IOS) in Patients with COPD|journal=Int J Chron Obstruct Pulmon Dis|volume=15|issue=|pages=2583–2589|date=2020|pmid=33116475|pmc=7585810|doi=10.2147/COPD.S264261|url=}}</ref> Η υπερδιάταση από την άσκηση συνδέεται με τη δύσπνοια στη ΧΑΠ, καθώς η εισπνοή είναι λιγότερο άνετη όταν οι πνεύμονες είναι ήδη εν μέρει γεμάτοι. <ref name="Odon2006">{{Cite journal|title=Hyperinflation, dyspnea, and exercise intolerance in chronic obstructive pulmonary disease|journal=Proceedings of the American Thoracic Society|volume=3|issue=2|pages=180–4|date=April 2006|pmid=16565429|doi=10.1513/pats.200508-093DO}}</ref> Η υπερδιάταση μπορεί επίσης να επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης. <ref name="Coop2006">{{Cite journal|title=The connection between chronic obstructive pulmonary disease symptoms and hyperinflation and its impact on exercise and function|journal=The American Journal of Medicine|volume=119|issue=10 Suppl 1|pages=21–31|date=October 2006|pmid=16996896|doi=10.1016/j.amjmed.2006.08.004}}</ref> Μπορεί επίσης να υπάρχει ένας βαθμός υπερανταπόκρισης των αεραγωγών σε ερεθιστικά παρόμοια με αυτά που βρίσκονται στο άσθμα. <ref name="Harr20122">{{Cite book|title=Harrison's Principles of Internal Medicine|first=John J.|last=Reilly|first2=Edwin K.|last2=Silverman|publisher=McGraw Hill|isbn=978-0-07-174889-6|year=2011|chapter=Chronic Obstructive Pulmonary Disease|editor-last=Longo|editor-first=Dan|edition=18th|pages=2151–9}}</ref> |
|||
[[Υποξαιμία|Χαμηλά επίπεδα οξυγόνου]] και τελικά [[Υπερκαπνία|υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα]], μπορεί να προκύψουν από κακή ανταλλαγή αερίων λόγω μειωμένου αερισμού από απόφραξη των αεραγωγών, υπερδιάταση και μειωμένη επιθυμία για αναπνοή. {{Sfn|Gold Report 2021}} Κατά τη διάρκεια των παροξύνσεων, η φλεγμονή των αεραγωγών αυξάνεται επίσης, με αποτέλεσμα αυξημένη υπερδιάταση, μειωμένη εκπνευστική ροή αέρα και επιδείνωση της μεταφοράς αερίων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα, τα οποία εάν υπάρχουν για παρατεταμένη περίοδο, μπορεί να οδηγήσουν σε [[Αγγειοσυστολή|στένωση των αρτηριών]] στους πνεύμονες, ενώ το εμφύσημα οδηγεί στη διάσπαση των τριχοειδών αγγείων στους πνεύμονες. Και οι δύο αυτές καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε [[Πνευμονική καρδιοπάθεια|πνευμονική καρδιοπάθεια,]] επίσης κλασικά γνωστή ως ''cor pulmonale'' . <ref name="Forfia2">{{Cite journal|title=Pulmonary heart disease: The heart-lung interaction and its impact on patient phenotypes|journal=Pulm Circ|volume=3|issue=1|pages=5–19|date=January 2013|pmid=23662171|pmc=3641739|doi=10.4103/2045-8932.109910|url=}}</ref> |
|||
== Διάγνωση == |
|||
Η διάγνωση της ΧΑΠ θα πρέπει να εξετάζεται σε οποιονδήποτε ηλικίας άνω των 35 έως 40 ετών που έχει [[δύσπνοια]], χρόνιο βήχα, παραγωγή πτυέλων ή συχνά κρυολογήματα του χειμώνα και ιστορικό έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου για τη νόσο. Στη συνέχεια χρησιμοποιείται σπιρομέτρηση για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. {{Sfn|Gold Report 2021}} <ref name="NICE2021">{{Cite web|url=https://pathways.nice.org.uk/pathways/chronic-obstructive-pulmonary-disease#path=view%3A/pathways/chronic-obstructive-pulmonary-disease/diagnosing-and-assessing-copd.xml&content=view-node%3Anodes-prognosis-and-severity-assessment|title=Chronic obstructive pulmonary disease - NICE Pathways|website=pathways.nice.org.uk|accessdate=29 June 2021}}</ref> |
|||
Η [[σπιρομέτρηση]] μετρά την ποσότητα της παρούσας απόφραξης της ροής του αέρα και γενικά πραγματοποιείται μετά τη χρήση ενός [[Βρογχοδιασταλτικό|βρογχοδιασταλτικού]], ενός φαρμάκου για το άνοιγμα των αεραγωγών. <ref name="Qas2011">{{Cite journal|display-authors=etal|title=Diagnosis and management of stable chronic obstructive pulmonary disease: a clinical practice guideline update from the American College of Physicians, American College of Chest Physicians, American Thoracic Society, and European Respiratory Society|journal=Ann Intern Med|volume=155|issue=3|pages=179–91|date=August 2011|pmid=21810710|doi=10.7326/0003-4819-155-3-201108020-00008|url=}}</ref> Δύο βασικά στοιχεία μετρώνται για να τεθεί η διάγνωση, ο εξαναγκασμένος εκπνευστικός όγκος σε ένα δευτερόλεπτο (FEV1), που είναι ο μεγαλύτερος όγκος αέρα που μπορεί να εκπνευστεί στο πρώτο δευτερόλεπτο της αναπνοής, και η εξαναγκασμένη ζωτική ικανότητα (FVC), που είναι ο μεγαλύτερος όγκος αέρα που μπορεί να εκπνεύσει σε μία μόνο μεγάλη αναπνοή. <ref name="Young2010">{{Cite book|title=Blueprints medicine|first=Vincent B.|last=Young|publisher=Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins|isbn=978-0-7817-8870-0|year=2010|edition=5th|page=69|url=https://books.google.com/books?id=_DHtahEUgXcC&pg=PA69}}</ref> Κανονικά, το 75–80% του FVC εμφανίζεται το πρώτο δευτερόλεπτο <ref name="Young2010" /> και μια αναλογία FEV1/FVC μικρότερη από 70% σε κάποιον με συμπτώματα ΧΑΠ ορίζει ότι ένα άτομο έχει τη νόσο. <ref name="Qas2011" /> Με βάση αυτές τις μετρήσεις, η σπιρομέτρηση θα οδηγούσε σε υπερδιάγνωση της ΧΑΠ στους ηλικιωμένους. <ref name="Qas2011" /> Τα κριτήρια του Εθνικού Ινστιτούτου Αριστείας Υγείας και Φροντίδας απαιτούν επιπλέον FEV1 λιγότερο από το 80% του προβλεπόμενου. <ref name="NICE2010P60">{{NICE|101|Chronic Obstructive Pulmonary Disease|June 2010|60–70}}</ref> Τα άτομα με ΧΑΠ παρουσιάζουν επίσης μείωση της ικανότητας διάχυσης του πνεύμονα για μονοξείδιο του άνθρακα λόγω μειωμένης επιφάνειας των κυψελίδων καθώς και βλάβης στο τριχοειδές στρώμα. <ref>{{Cite journal|title=The importance of the assessment of pulmonary function in COPD|journal=The Medical Clinics of North America|volume=96|issue=4|pages=745–52|date=July 2012|pmid=22793942|pmc=3998207|doi=10.1016/j.mcna.2012.04.011}}</ref> Ο έλεγχος της μέγιστης εκπνευστικής ροής (η μέγιστη ταχύτητα εκπνοής), που χρησιμοποιείται συνήθως στη διάγνωση του άσθματος, δεν αρκεί για τη διάγνωση της ΧΑΠ. <ref name="NICE2010P60" /> |
|||
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος με σπιρομέτρηση σε άτομα χωρίς συμπτώματα έχει αβέβαιο αποτέλεσμα και γενικά δεν συνιστάται. Ωστόσο, συνιστάται σε άτομα χωρίς συμπτώματα αλλά με γνωστό παράγοντα κινδύνου. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
=== Αξιολόγηση === |
|||
Ένας αριθμός μεθόδων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση των επιπτώσεων και της σοβαρότητας της ΧΑΠ. <ref name="NICE20212">{{Cite web|url=https://pathways.nice.org.uk/pathways/chronic-obstructive-pulmonary-disease#path=view%3A/pathways/chronic-obstructive-pulmonary-disease/diagnosing-and-assessing-copd.xml&content=view-node%3Anodes-prognosis-and-severity-assessment|title=Chronic obstructive pulmonary disease - NICE Pathways|website=pathways.nice.org.uk|accessdate=29 June 2021}}</ref> {{Sfn|Gold Report 2021}} Η [[Δύσπνοια|κλίμακα δύσπνοιας MRC]] ή το τεστ αξιολόγησης ΧΑΠ (CAT) είναι απλά ερωτηματολόγια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. <ref name="Williams">{{Cite journal|title=The MRC breathlessness scale|journal=Occup Med (Lond)|volume=67|issue=6|pages=496–497|date=August 2017|pmid=28898975|doi=10.1093/occmed/kqx086|url=}}</ref> <ref name="NICE20212" /> Το GOLD αναφέρεται σε μια τροποποιημένη κλίμακα MRC που εάν χρησιμοποιηθεί, πρέπει να περιλαμβάνει άλλες δοκιμές, καθώς είναι απλώς μια δοκιμασία δύσπνοιας. {{Sfn|Gold Report 2021}} <ref name="BMJ">{{Cite web|url=https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/7/criteria|title=Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) - Criteria {{!}} BMJ Best Practice|website=bestpractice.bmj.com|accessdate=2 July 2021}}</ref> Οι βαθμολογίες στο CAT κυμαίνονται από 0-40 με όσο υψηλότερη είναι η βαθμολογία, τόσο πιο σοβαρή είναι η ασθένεια. <ref name="ATS">{{Cite web|url=http://www.thoracic.org/assemblies/srn/questionaires/copd.php|title=COPD Assessment Test (CAT)|publisher=[[American Thoracic Society]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203054054/http://www.thoracic.org/assemblies/srn/questionaires/copd.php|archivedate=December 3, 2013|url-status=live|accessdate=November 29, 2013}}</ref> Η σπιρομέτρηση μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της σοβαρότητας του περιορισμού της ροής του αέρα. {{Sfn|Gold Report 2021}} Αυτό βασίζεται συνήθως στον FEV1 που εκφράζεται ως ποσοστό του προβλεπόμενου "φυσιολογικού" για την ηλικία, το φύλο, το ύψος και το βάρος του ατόμου. {{Sfn|Gold Report 2021}} Τόσο οι αμερικανικές όσο και οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν τη μερική βάση των συστάσεων θεραπείας στον FEV1. <ref name="Qas20112">{{Cite journal|display-authors=etal|title=Diagnosis and management of stable chronic obstructive pulmonary disease: a clinical practice guideline update from the American College of Physicians, American College of Chest Physicians, American Thoracic Society, and European Respiratory Society|journal=Ann Intern Med|volume=155|issue=3|pages=179–91|date=August 2011|pmid=21810710|doi=10.7326/0003-4819-155-3-201108020-00008|url=}}</ref> Οι οδηγίες GOLD ομαδοποιούν τους ανθρώπους σε τέσσερις κατηγορίες με βάση την αξιολόγηση των συμπτωμάτων, τον βαθμό περιορισμού της ροής αέρα και το ιστορικό παροξύνσεων. <ref name="BMJ" /> Η απώλεια βάρους, η απώλεια μυών και η κόπωση παρατηρούνται σε σοβαρές και πολύ σοβαρές περιπτώσεις. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
Η χρήση του διαγνωστικού ερωτηματολογίου της ΧΑΠ μόνο του ή σε συνδυασμό με μετρητές ροής χειρός είναι κατάλληλη για τον έλεγχο της ΧΑΠ στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. <ref>{{Cite journal|title=Diagnostic accuracy of screening tools for chronic obstructive pulmonary disease in primary health care: Rapid evidence synthesis|journal=Journal of Family Medicine and Primary Care|volume=10|issue=6|pages=2184–2194|date=June 2021|pmid=34322411|pmc=8284240|doi=10.4103/jfmpc.jfmpc_2263_20}}</ref> |
|||
=== Άλλες εξετάσεις === |
|||
Η ακτινογραφία θώρακος δεν είναι χρήσιμη για τη διάγνωση της ΧΑΠ, αλλά είναι χρήσιμη είτε για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων είτε για συννοσηρότητες όπως η [[πνευμονική ίνωση]] και οι [[Βρογχιεκτασίες|βρογχεκτασίες]] . Χαρακτηριστικά σημεία της ΧΑΠ στην ακτινογραφία περιλαμβάνουν υπερδιάταση (που φαίνεται από πεπλατυσμένο διάφραγμα και αυξημένο οπισθοστερνικό αέρα) και υπερδιαυγαστικότητα των πνευμόνων. {{Sfn|Gold Report 2021}} Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί τραχεία σαν θηκάρι που είναι ενδεικτική της ΧΑΠ. <ref name="radiopedia">{{Cite web|url=https://radiopaedia.org/search?utf8=✓&q=saber+sheath+trachea&scope=all&lang=gb|title=saber sheath trachea {{!}} Search {{!}} Radiopaedia.org|website=Radiopaedia|accessdate=13 August 2021}}</ref> |
|||
Η [[αξονική τομογραφία]] δεν χρησιμοποιείται συνήθως πέρα από τον αποκλεισμό βρογχεκτασιών. {{Sfn|Gold Report 2021}} Μια ανάλυση του αρτηριακού αίματος χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της ανάγκης για θεραπεία οξυγόνου και την αξιολόγηση [[Υπερκαπνία|υψηλών επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα]] στο αίμα. Αυτό συνιστάται σε άτομα με προβλεπόμενο FEV1 μικρότερο από 35%, σε άτομα με περιφερειακό κορεσμό οξυγόνου μικρότερο από 92% και σε άτομα με συμπτώματα συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. <ref name="GOLD2013Chp2">{{Cite journal|display-authors=etal|title=Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease: GOLD executive summary|journal=American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine|volume=187|issue=4|pages=350–352|date=February 2013|pmid=22878278|doi=10.1164/rccm.201204-0596PP|url=http://ajrccm.atsjournals.org/content/187/4/347.full.pdf+html}}</ref> Ο [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|ΠΟΥ]] συνιστά όλοι όσοι έχουν διαγνωστεί με ΧΑΠ να υποβάλλονται σε έλεγχο για [[ανεπάρκεια άλφα-1 αντιθρυψίνης]] . {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
=== Διαφορική διάγνωση === |
|||
Η ΧΑΠ μπορεί να χρειαστεί να [[Διαφορική διάγνωση|διαφοροδιαγνωστεί]] από άλλες καταστάσεις όπως η [[Καρδιακή ανεπάρκεια|συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια]], το [[άσθμα]], οι [[Βρογχιεκτασίες|βρογχεκτασίες]], η [[φυματίωση]], η αποφρακτική βρογχιολίτιδα και η διάχυτη πανβρογχιολίτιδα . {{Sfn|Gold Report 2021}} Η διάκριση μεταξύ άσθματος και ΧΑΠ γίνεται με βάση τα συμπτώματα, το ιστορικό καπνίσματος και αν ο περιορισμός της ροής του αέρα είναι αναστρέψιμος με βρογχοδιασταλτικά στη σπιρομέτρηση. <ref>{{Cite web|url=https://www.brit-thoracic.org.uk/document-library/delivery-of-respiratory-care/spirometry/spirometry-in-practice/|title=Spirometry in practice – a practical guide to using spirometry in primary care|last=BTS COPD Consortium|year=2005|pages=8–9|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140826120148/https://www.brit-thoracic.org.uk/document-library/delivery-of-respiratory-care/spirometry/spirometry-in-practice/|archivedate=26 August 2014|url-status=dead|accessdate=25 August 2014}}</ref> Η χρόνια βρογχίτιδα με φυσιολογική ροή αέρα δεν ταξινομείται ως ΧΑΠ. <ref name="Harr20123">{{Cite book|title=Harrison's Principles of Internal Medicine|first=John J.|last=Reilly|first2=Edwin K.|last2=Silverman|publisher=McGraw Hill|isbn=978-0-07-174889-6|year=2011|chapter=Chronic Obstructive Pulmonary Disease|editor-last=Longo|editor-first=Dan|edition=18th|pages=2151–9}}</ref> |
|||
== Πρόληψη == |
|||
Οι περισσότερες περιπτώσεις ΧΑΠ είναι δυνητικά αποτρέψιμες μέσω της μειωμένης έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου και άλλους εσωτερικούς και εξωτερικούς ρύπους. {{Sfn|Gold Report 2021}} |
|||
=== Διακοπή του καπνίσματος === |
|||
Οι [[Κάπνισμα|πολιτικές]] των κυβερνήσεων, των φορέων δημόσιας υγείας και των αντικαπνιστικών οργανώσεων μπορούν να μειώσουν τα ποσοστά καπνίσματος αποθαρρύνοντας τους ανθρώπους να ξεκινήσουν και ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους να σταματήσουν το κάπνισμα. <ref name="WHO2003">{{Cite book|title=Policy Recommendations for Smoking Cessation and Treatment of Tobacco Dependence|publisher=World Health Organization|isbn=978-92-4-156240-9|year=2003|pages=15–40|url=https://www.who.int/tobacco/resources/publications/tobacco_dependence/en/|archive-date=https://web.archive.org/web/20080915105015/http://www.who.int/tobacco/resources/publications/tobacco_dependence/en/|archivedate=2008-09-15}}</ref> Η απαγόρευση του [[Απαγόρευση καπνίσματος|καπνίσματος]] σε δημόσιους χώρους και χώρους εργασίας είναι σημαντικά μέτρα για τη μείωση της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα, και ενώ πολλά μέρη έχουν θεσπίσει απαγορεύσεις, προτείνονται περισσότερα. <ref name="Piro20123">{{Cite journal|title=Smoking cessation and environmental hygiene|journal=The Medical Clinics of North America|volume=96|issue=4|pages=849–67|date=July 2012|pmid=22793948|doi=10.1016/j.mcna.2012.04.014}}</ref> |
|||
Σε όσους καπνίζουν, η [[διακοπή του καπνίσματος]] είναι το μόνο μέτρο που φαίνεται να επιβραδύνει την επιδείνωση της ΧΑΠ. <ref name="Jim2013">{{Cite journal|title=Smoking cessation treatment for COPD smokers: the role of counselling|journal=Monaldi Archives for Chest Disease|volume=79|issue=1|pages=33–7|date=March 2013|pmid=23741944|doi=10.4081/monaldi.2013.107}}</ref> <ref name="NICECG101">{{Cite web|url=http://www.nice.org.uk/guidance/cg101/ifp/chapter/Chronic-obstructive-pulmonary-disease|title=Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management {{!}} Guidance and guidelines {{!}} NICE|website=www.nice.org.uk|accessdate=2018-06-05}}</ref> Ακόμη και σε μεταγενέστερο στάδιο της νόσου, μπορεί να μειώσει τον ρυθμό επιδείνωσης της πνευμονικής λειτουργίας και να καθυστερήσει την εμφάνιση αναπηρίας και θανάτου. <ref name="kc">{{Cite book|title=Clinical Medicine|publisher=Elsevier Saunders|isbn=978-0-7020-2763-5|year=2005|edition=6th|pages=900–1}}</ref> Συχνά, απαιτούνται αρκετές προσπάθειες πριν επιτευχθεί μακροχρόνια αποχή. <ref name="WHO20032">{{Cite book|title=Policy Recommendations for Smoking Cessation and Treatment of Tobacco Dependence|publisher=World Health Organization|isbn=978-92-4-156240-9|year=2003|pages=15–40|url=https://www.who.int/tobacco/resources/publications/tobacco_dependence/en/|archive-date=https://web.archive.org/web/20080915105015/http://www.who.int/tobacco/resources/publications/tobacco_dependence/en/|archivedate=2008-09-15}}</ref> Προσπάθειες άνω των 5 ετών οδηγούν σε επιτυχία σχεδόν στο 40% των ανθρώπων. <ref name="Ton2013">{{Cite journal|title=Smoking cessation and COPD|journal=European Respiratory Review|volume=22|issue=127|pages=37–43|date=March 2013|pmid=23457163|doi=10.1183/09059180.00007212}}</ref> |
|||
Μερικοί καπνιστές μπορούν να επιτύχουν μακροχρόνια διακοπή του καπνίσματος μόνο μέσω της θέλησης. Το κάπνισμα, ωστόσο, είναι πολύ εθιστικό και πολλοί καπνιστές χρειάζονται περαιτέρω υποστήριξη. <ref name="NHS2018">{{Cite web|url=https://www.nhs.uk/live-well/quit-smoking/stop-smoking-coping-with-cravings/|title=Coping with cravings|ημερομηνία=27 April 2018|website=nhs.uk|language=en|accessdate=15 July 2021}}</ref> Η πιθανότητα διακοπής του καπνίσματος βελτιώνεται με την κοινωνική υποστήριξη, τη συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα διακοπής του καπνίσματος και τη χρήση φαρμάκων όπως η [[Υποκατάστατα νικοτίνης|θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης]], η [[βουπροπιόνη]] ή η [[βαρενικλίνη]] . <ref name="WHO20033">{{Cite book|title=Policy Recommendations for Smoking Cessation and Treatment of Tobacco Dependence|publisher=World Health Organization|isbn=978-92-4-156240-9|year=2003|pages=15–40|url=https://www.who.int/tobacco/resources/publications/tobacco_dependence/en/|archive-date=https://web.archive.org/web/20080915105015/http://www.who.int/tobacco/resources/publications/tobacco_dependence/en/|archivedate=2008-09-15}}</ref> <ref name="NICECG1012">{{Cite web|url=http://www.nice.org.uk/guidance/cg101/ifp/chapter/Chronic-obstructive-pulmonary-disease|title=Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management {{!}} Guidance and guidelines {{!}} NICE|website=www.nice.org.uk|accessdate=2018-06-05}}</ref> <ref name="Ton20132">{{Cite journal|title=Smoking cessation and COPD|journal=European Respiratory Review|volume=22|issue=127|pages=37–43|date=March 2013|pmid=23457163|doi=10.1183/09059180.00007212}}</ref> Ο συνδυασμός της φαρμακευτικής αγωγής για τη διακοπή του καπνίσματος με τη συμπεριφορική θεραπεία έχει υπερδιπλάσιες πιθανότητες να είναι αποτελεσματικός στο να βοηθήσει τα άτομα με ΧΑΠ να σταματήσουν το κάπνισμα, σε σύγκριση με τη συμπεριφορική θεραπεία μόνο. <ref>{{Cite journal|title=Smoking cessation for people with chronic obstructive pulmonary disease|journal=The Cochrane Database of Systematic Reviews|issue=8|pages=CD010744|date=August 2016|volume=2019|pmid=27545342|doi=10.1002/14651858.CD010744.pub2|pmc=6400424}}</ref> |
|||
=== Επαγγελματική περίθαλψη === |
|||
Έχουν ληφθεί ορισμένα μέτρα για να μειωθεί η πιθανότητα οι εργαζόμενοι σε βιομηχανίες που κινδυνεύουν -όπως στην εξόρυξη άνθρακα, τις κατασκευές και τη λιθοδομή- να αναπτύξουν ΧΑΠ. <ref name="Piro20124">{{Cite journal|title=Smoking cessation and environmental hygiene|journal=The Medical Clinics of North America|volume=96|issue=4|pages=849–67|date=July 2012|pmid=22793948|doi=10.1016/j.mcna.2012.04.014}}</ref> Παραδείγματα αυτών των μέτρων περιλαμβάνουν τη δημιουργία δημόσιας πολιτικής, <ref name="Piro20124" /> εκπαίδευση των εργαζομένων και της διοίκησης σχετικά με τους κινδύνους, την προώθηση της διακοπής του καπνίσματος, τον [[Παρακολούθηση ασθενειών|έλεγχο]] των εργαζομένων για πρώιμα σημάδια ΧΑΠ, τη χρήση [[αναπνευστήρας|αναπνευστικών συσκευών]] και τον έλεγχο της σκόνης. <ref>{{Cite book|title=Essentials of nursing : care of adults and children|first=Barbara K.|last=Smith|first2=Nancy E.|last2=Timby|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=978-0-7817-5098-1|year=2005|page=338|url=https://books.google.com/books?id=LJWDJMoStnMC&pg=PA338}}</ref> <ref>{{Cite book|title=Environmental and occupational medicine|publisher=Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins|isbn=978-0-7817-6299-1|year=2007|editor-last=Rom|editor-first=William N.|edition=4th|pages=521–2|url=https://books.google.com/books?id=H4Sv9XY296oC&pg=PA521}}</ref> Ο αποτελεσματικός έλεγχος της σκόνης μπορεί να επιτευχθεί με τη βελτίωση του αερισμού, τη χρήση ψεκασμών νερού και με τη χρήση τεχνικών εξόρυξης που ελαχιστοποιούν τη δημιουργία σκόνης. <ref>{{Cite web|url=http://www.hse.gov.uk/copd/casestudies/wetcut.htm|title=Wet cutting|publisher=[[Health and Safety Executive]]|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131203004449/http://www.hse.gov.uk/copd/casestudies/wetcut.htm|archivedate=December 3, 2013|url-status=live|accessdate=November 29, 2013}}</ref> Εάν ένας εργαζόμενος εμφανίσει ΧΑΠ, η περαιτέρω βλάβη στους πνεύμονες μπορεί να μειωθεί αποφεύγοντας τη συνεχή έκθεση στη σκόνη, για παράδειγμα αλλάζοντας τον εργασιακό του ρόλο. <ref>{{Cite book|title=Chest medicine : essentials of pulmonary and critical care medicine|first=Ronald B.|last=George|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=978-0-7817-5273-2|year=2005|edition=5th|page=172|url=https://books.google.com/books?id=ZzlX2zJMbdgC&pg=PA172}}</ref> |
|||
== Θεραπεία == |
== Θεραπεία == |
||
Έκδοση από την 21:06, 17 Φεβρουαρίου 2022
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια | |
|---|---|
| Ειδικότητα | πνευμονολογία |
| Συμπτώματα | δύσπνοια, βήχας και wheeze |
| Ταξινόμηση | |
| ICD-10 | J40–J44, J47 |
| ICD-9 | 490–492, 494–496 |
| OMIM | 606963 |
| DiseasesDB | 2672 |
| MedlinePlus | 000091 |
| eMedicine | med/373 emerg/99 |
| MeSH | C08.381.495.389 |
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια ( ΧΑΠ ) είναι τύπος προοδευτικής πνευμονοπάθειας που μπορεί να προληφθεί και να θεραπευτεί. Η ΧΑΠ χαρακτηρίζεται από μακροχρόνια αναπνευστικά συμπτώματα και περιορισμό της ροής του αέρα. [1] Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν δύσπνοια και βήχα, που μπορεί ή όχι να παράγει βλέννα. [1] Η ΧΑΠ επιδεινώνεται προοδευτικά με τις καθημερινές δραστηριότητες όπως το περπάτημα ή το ντύσιμο να γίνονται δύσκολες. [2]
Οι δύο πιο συχνές παθήσεις της ΧΑΠ είναι το εμφύσημα και η χρόνια βρογχίτιδα, και αποτελούν τους δύο κλασικούς φαινότυπους της ΧΑΠ. [3] Το εμφύσημα ορίζεται ως διευρυμένες κυψελίδες του πνεύμονα των οποίων τα τοιχώματα καταρρέουν με αποτέλεσμα μόνιμη βλάβη στον πνευμονικό ιστό . Ως χρόνια βρογχίτιδα ορίζεται ο παραγωγικός βήχας που εμφανίζεται για τουλάχιστον τρεις μήνες κάθε χρόνο για δύο χρόνια. Και οι δύο αυτές καταστάσεις μπορεί να υπάρχουν χωρίς περιορισμό της ροής αέρα όταν δεν ταξινομούνται ως ΧΑΠ. Το εμφύσημα είναι μόνο μία από τις δομικές ανωμαλίες που μπορεί να περιορίσουν τη ροή του αέρα και μπορεί να υπάρξει χωρίς περιορισμό της ροής του αέρα σε σημαντικό αριθμό ατόμων. [4] [5] Η χρόνια βρογχίτιδα δεν οδηγεί πάντα σε περιορισμό της ροής του αέρα, αλλά στους νεαρούς ενήλικες που καπνίζουν ο κίνδυνος εμφάνισης ΧΑΠ είναι υψηλός. [1] Πολλοί ορισμοί της ΧΑΠ στο παρελθόν περιελάμβαναν το εμφύσημα και τη χρόνια βρογχίτιδα, αλλά ποτέ δεν συμπεριλήφθηκαν στους ορισμούς της έκθεσης GOLD . [1] Το εμφύσημα και η χρόνια βρογχίτιδα παραμένουν οι κυρίαρχοι φαινότυποι της ΧΑΠ, αλλά συχνά υπάρχει αλληλεπικάλυψη μεταξύ τους και έxουν επίσης περιγραφεί και άλλοι φαινότυποι. [3] [6]
Η πιο κοινή αιτία ΧΑΠ είναι το κάπνισμα . Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την ατμοσφαιρική ρύπανση, την έκθεση σε επαγγελματικές ερεθιστικές ουσίες όπως η σκόνη από δημητριακά, η σκόνη ή οι αναθυμιάσεις καδμίου και γενετικοί παράγοντες. [1] [7] Στις αναπτυσσόμενες χώρες, κοινές πηγές ατμοσφαιρικής ρύπανσης εσωτερικών χώρων είναι η χρήση άνθρακα και βιομάζας όπως ξύλο και ξηρή κοπριά ως καύσιμο για μαγείρεμα και θέρμανση . [8] [1] Οι περισσότεροι άνθρωποι που ζουν στις ευρωπαϊκές πόλεις εκτίθενται σε επιβλαβή επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης. [9] Η διάγνωση βασίζεται στην κακή ροή αέρα όπως μετράται με τη σπιρομέτρηση . [1]
Οι περισσότερες περιπτώσεις ΧΑΠ μπορούν να προληφθούν με τη μείωση της έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου όπως το κάπνισμα και οι ατμοσφαιρικοί ρύποι. [1] Ενώ η θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει την επιδείνωση, δεν υπάρχουν πειστικές ενδείξεις ότι οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή μπορεί να αλλάξει τη μακροπρόθεσμη έκπτωση της πνευμονικής λειτουργίας. [1] Οι θεραπείες για τη ΧΑΠ περιλαμβάνουν τη διακοπή του καπνίσματος, τους εμβολιασμούς, την πνευμονική αποκατάσταση, τα εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά και τα κορτικοστεροειδή . [1] Μερικοί άνθρωποι μπορεί να ωφεληθούν από τη μακροχρόνια οξυγονοθεραπεία, τη μείωση του όγκου των πνευμόνων και τη μεταμόσχευση πνευμόνων . [1] Σε όσους έχουν περιόδους οξείας επιδείνωσης, μπορεί να χρειαστεί αυξημένη χρήση φαρμάκων, αντιβιοτικών, κορτικοστεροειδών και νοσηλεία. [10]
Όσον αφορά το 2015, η ΧΑΠ επηρέασε περίπου 174,5 εκατομμύρια άνθρωποι (2,4% του παγκόσμιου πληθυσμού). [11] Εμφανίζεται τυπικά σε άνδρες και γυναίκες ηλικίας άνω των 35-40 ετών. [12] Το 2019 προκάλεσε 3,2 εκατομμύρια θανάτους, το 80% των οποίων σημειώθηκε σε χώρες με χαμηλό και μεσαίο εισόδημα, [12] μια άνοδος από τους 2,4 εκατομμύρια θανάτους το 1990. [13] [14] Ο αριθμός των θανάτων αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω λόγω της συνεχιζόμενης έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου και της γήρανσης του πληθυσμού. [1] Στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2010 το οικονομικό κόστος υπολογίστηκε σε 32,1 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ και αναμένεται να ανέλθει στα 49 δολάρια ΗΠΑ δισεκατομμύρια το 2020. [15] Στο Ηνωμένο Βασίλειο αυτό το κόστος υπολογίζεται σε 3,8 δισεκατομμύρια £ ετησίως. [16]
Συμπτώματα
Ένα βασικό σύμπτωμα της ΧΑΠ είναι η χρόνια και προοδευτική δύσπνοια που είναι το πιο χαρακτηριστικό της πάθησης. Η δύσπνοια είναι συχνά το πιο οδυνηρό σύμπτωμα που ευθύνεται για το σχετικό άγχος και την αίσθηση αναπηρίας. [1] Τα συμπτώματα του συριγμού και το σφίξιμο στο στήθος που σχετίζονται με τη δύσπνοια μπορεί να ποικίλλουν κατά τη διάρκεια μιας ημέρας ή μεταξύ ημερών και δεν είναι πάντα παρόντα. Το σφίξιμο στο στήθος συχνά ακολουθεί προσπάθεια. [1] Πολλοί άνθρωποι με πιο προχωρημένη ΧΑΠ αναπνέουν με σφιγμένα χείλη, κάτι που μπορεί να βελτιώσει τη δύσπνοια. [17] Η δύσπνοια είναι συχνά υπεύθυνη για μειωμένη σωματική δραστηριότητα και τα χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας συνδέονται με χειρότερα αποτελέσματα. [1] [18] Σε σοβαρές και πολύ σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να υπάρχει συνεχής κόπωση, απώλεια βάρους, απώλεια μυών και ανορεξία . Τα άτομα με ΧΑΠ έχουν συχνά αυξημένη δύσπνοια και συχνά κρυολογήματα πριν αναζητήσουν θεραπεία. [1]
Παροξύνσεις
Μια παρόξυνση είναι η ξαφνική επιδείνωση των σημείων και των συμπτωμάτων που διαρκεί για αρκετές ημέρες. Το βασικό σύμπτωμα είναι η αυξημένη δύσπνοια, άλλα εμφανή συμπτώματα είναι η υπερβολική βλέννα, ο αυξημένος βήχας και ο συριγμός. Ένα συνηθισμένο σημάδι είναι η παγίδευση αέρα . [1] Η συνήθης αιτία μιας έξαρσης είναι μια ιογενής λοίμωξη, πιο συχνά το κοινό κρυολόγημα . [1] Το κοινό κρυολόγημα είναι συνηθέστερο τους χειμερινούς μήνες, αλλά μπορεί να εμφανιστεί ανά πάσα στιγμή. [19] Άλλες λοιμώξεις του αναπνευστικού μπορεί να είναι βακτηριακές ή σε συνδυασμό μερικές φορές δευτερογενώς σε ιογενή λοίμωξη. [20] Η πιο κοινή βακτηριακή λοίμωξη προκαλείται από το Haemophilus influenzae . [21] Άλλοι κίνδυνοι περιλαμβάνουν την έκθεση στον καπνό του τσιγάρου (ενεργητικά και παθητικά) και περιβαλλοντικούς ρύπους – τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους. [22] Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19, οι εισαγωγές στα νοσοκομεία για παροξύνσεις ΧΑΠ μειώθηκαν απότομα, γεγονός που μπορεί να αποδοθεί στη μείωση των εκπομπών και στον καθαρότερο αέρα. [23] Υπήρξε επίσης μια αξιοσημείωτη μείωση στον αριθμό των κρυολογημάτων και λοιμώξεων από γρίπη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. [24]
Ο καπνός από τις πυρκαγιές αποδεικνύεται αυξανόμενος κίνδυνος σε πολλά μέρη του κόσμου και οι κυβερνητικές υπηρεσίες έχουν δημοσιεύσει προστατευτικές συμβουλές στους ιστότοπούς τους. Στις ΗΠΑ, η EPA συμβουλεύει ότι η χρήση μάσκας σκόνης δεν παρέχει προστασία από τα λεπτά σωματίδια στις πυρκαγιές, και αντ' αυτού συμβουλεύει τη χρήση μάσκας σωματιδίων που εφαρμόζουν καλά. [25] Αυτή η ίδια συμβουλή προσφέρεται στον Καναδά για τις επιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών τους. [26] Οι πυρκαγιές στην Αυστραλία δουν επιπρόσθετα στους παράγοντες υψηλού κινδύνου για ΧΑΠ και την επιδείνωσή της για τους αγρότες. [27]
Ο αριθμός των παροξύνσεων δεν φαίνεται να σχετίζεται με κάποιο στάδιο της νόσου. Όσοι έχουν δύο ή περισσότερες το χρόνο θεωρείται ότι έχουν επιδείνωση της εξέλιξης της νόσου. [1] Η ευθραυστότητα στη γήρανση αυξάνει τις παροξύνσεις και τη νοσηλεία. [28]
Οι παροξύνσεις στη ΧΑΠ είναι συχνά ανεξήγητες και μια μελέτη υπογραμμίζει την πιθανότητα πνευμονικής εμβολής ως πιθανή αιτία μερικών από αυτές. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν πλευριτικού τύπου πόνο στον θώρακα και καρδιακή ανεπάρκεια χωρίς εικόνα λοίμωξης. Τέτοια έμβολα θα μπορούσαν να ανταποκριθούν στα αντιπηκτικά . [29]
Συννοσηρότητες
Η ΧΑΠ εμφανίζεται συχνά μαζί με μια σειρά από άλλες καταστάσεις ( συννοσηρότητες) που οφείλονται εν μέρει σε κοινούς παράγοντες κινδύνου. Οι κοινές συννοσηρότητες περιλαμβάνουν καρδιαγγειακή νόσο, δυσλειτουργία των σκελετικών μυών, μεταβολικό σύνδρομο, οστεοπόρωση, κατάθλιψη, άγχος και καρκίνο του πνεύμονα . [1] Το μεταβολικό σύνδρομο έχει βρεθεί ότι επηρεάζει έως και το πενήντα τοις εκατό των ατόμων με ΧΑΠ και επηρεάζει σημαντικά την έκβαση. Δεν είναι γνωστό εάν συνυπάρχει με ΧΑΠ ή αναπτύσσεται ως συνέπεια της παθολογίας. Το μεταβολικό σύνδρομο από μόνο του έχει υψηλό ποσοστό νοσηρότητας και θνησιμότητας και αυτό το ποσοστό ενισχύεται όταν συνυπάρχει με ΧΑΠ. Οι περισσότεροι άνθρωποι με ΧΑΠ πεθαίνουν από συννοσηρότητες και όχι από αναπνευστικά προβλήματα. [30]
Το άγχος και η κατάθλιψη είναι συχνά επιπλοκές της ΧΑΠ. [31] Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν μειωμένη ποιότητα ζωής και αυξημένη αναπηρία, καρδιοπνευμονικό σύνδρομο, συχνές λοιμώξεις του αναπνευστικού, συμπεριλαμβανομένης της πνευμονίας, της δευτεροπαθούς πολυκυτταραιμίας, της αναπνευστικής ανεπάρκειας, του πνευμοθώρακα, του καρκίνου του πνεύμονα και της καχεξίας (μυϊκή απώλεια). [31] [32]
Η γνωσιακή έκπτωση είναι κοινή σε άτομα με ΧΑΠ, όπως συμβαίνει και σε άλλες πνευμονικές παθήσεις που επηρεάζουν τη ροή του αέρα. Η γνωσιακή έκπτωση σχετίζεται με τη μείωση της ικανότητας αντιμετώπισης βασικών δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής . [1]
Δεν είναι σαφές εάν τα άτομα με ΧΑΠ διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από COVID-19, αν και εάν μολυνθούν κινδυνεύουν να νοσηλευτούν και να αναπτύξουν σοβαρότερη νόσο. Η διαφοροποίηση των συμπτωμάτων της COVID-19 από μια έξαρση είναι δύσκολη. Τα ήπια πρόδρομα συμπτώματα μπορεί να καθυστερήσουν την αναγνώρισή της και, όπου περιλαμβάνουν απώλεια γεύσης ή όσφρησης, πρέπει να τίθεται η υποψία για COVID-19. [33]
Ορισμός
Πολλοί ορισμοί της ΧΑΠ στο παρελθόν περιελάμβαναν τη χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα, αλλά αυτοί δεν έχουν συμπεριληφθεί στους ορισμούς της έκθεσης GOLD . [1] Το εμφύσημα ορίζεται ως η διάταση του πνευμονικού ιστού και συγκεκριμένα των κυψελίδων, των οποίων τα τοιχώματα καταρρέουν με αποτέλεσμα μόνιμη βλάβη στον πνευμονικό ιστό και είναι μόνο μία από τις δομικές ανωμαλίες που μπορούν να περιορίσουν τη ροή του αέρα. Η κατάσταση μπορεί να υπάρχει χωρίς περιορισμό ροής αέρα, αλλά συνήθως συμβαίνει. [34] Ως χρόνια βρογχίτιδα ορίζεται ο παραγωγικός βήχας που εμφανίζεται για τουλάχιστον τρεις μήνες κάθε χρόνο για δύο χρόνια, αλλά δεν οδηγεί πάντα σε περιορισμό της ροής του αέρα, αν και ο κίνδυνος εμφάνισης ΧΑΠ είναι μεγάλος. [1] Αυτοί οι παλαιότεροι ορισμοί ομαδοποίησαν τους δύο τύπους ως τύπου Α και τύπου Β . Ο τύπος Α ήταν τύποι εμφυσήματος γνωστοί ως pink puffers λόγω της ροζ επιδερμίδας, του γρήγορου ρυθμού αναπνοής και των σφιγμένων χειλιών τους. Ο τύπος Β ήταν χρόνιοι βρογχικοί τύποι που αναφέρονται ως blue bloaters λόγω των χαμηλών επιπέδων οξυγόνου που προκαλούσαν μπλε χρώμα στο δέρμα και τα χείλη και πρησμένους αστραγάλους. [35] Αυτές οι διαφορές προτάθηκε ότι οφείλονται στην παρουσία ή όχι παράπλευρου αερισμού, εμφανούς στο εμφύσημα και απόντα στη χρόνια βρογχίτιδα. [36] Αυτή η ορολογία δεν ήταν πλέον αποδεκτή ως χρήσιμη, καθώς τα περισσότερα άτομα με ΧΑΠ έχουν συνδυασμό εμφυσήματος και νόσου των αεραγωγών. [35] Αυτοί πλέον αναγνωρίζονται ως οι δύο κύριοι φαινότυποι της ΧΑΠ - ο εμφυσηματικός φαινότυπος και ο χρόνιος βρογχικός φαινότυπος. [37]
Υπότυποι
Οι δύο κλασικοί εμφυσηματικοί και χρόνιοι βρογχικοί φαινότυποι είναι θεμελιωδώς διαφορετικές καταστάσεις με μοναδικούς υποκείμενους μηχανισμούς. [38] Έκτοτε έχει αναγνωριστεί ότι η ΧΑΠ είναι πιο περίπλοκη, με ποικιλόμορφη ομάδα διαταραχών διαφορετικών παραγόντων κινδύνου και κλινικών εκβάσεων που οδήγησε στην αποδοχή και προτεινόμενη σειρά άλλων υποτύπων ή φαινοτύπων της ΧΑΠ. [39] [40] Τα αποτελέσματα της σπιρομέτρησης είναι ανεπαρκή για τον καθορισμό των φαινοτύπων και έχουν χρησιμοποιηθεί κυρίως ακτινογραφίες, αξονικές τομογραφίες και μαγνητική τομογραφία θώρακα. Οι περισσότερες περιπτώσεις ΧΑΠ διαγιγνώσκονται σε μεταγενέστερο στάδιο και η χρήση απεικονιστικών μεθόδων θα επέτρεπε την έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία. [38]
Η αναγνώριση των διαφορετικών φαινοτύπων μπορεί να καθοδηγήσει στη λήψη των κατάλληλων θεραπευτικών προσεγγίσεων. Για παράδειγμα, ο αναστολέας PDE4 ροφλουμιλάστη στοχεύει στον χρόνιο βρογχικό φαινότυπο. [41]
Δύο φλεγμονώδεις φαινότυποι δείχνουν σταθερότητα φαινοτύπου. ο ουδετεροφιλικός φλεγμονώδης φαινότυπος και ο ηωσινόφιλος φλεγμονώδης φαινότυπος. [42] Η μεπολιζουμάμπη, ένα μονοκλωνικό αντίσωμα, έχει αποδειχθεί ότι παρέχει όφελος στη θεραπεία του ηωσινοφιλικού φλεγμονώδους τύπου παρά στη χρήση κορτικοστεροειδών από το στόμα, αλλά απαιτούνται περαιτέρω μελέτες. [1]
Ένας άλλος αναγνωρισμένος φαινότυπος είναι η συχνή έξαρση. [43] Η συχνή έξαρση έχει δύο ή περισσότερες παροξύνσεις το χρόνο, έχει κακή πρόγνωση και περιγράφεται ως μέτρια σταθερός φαινότυπος. [1]
Ένας φαινότυπος πνευμονικής αγγειακής ΧΑΠ έχει περιγραφεί λόγω καρδιαγγειακής δυσλειτουργίας. [44] Ένας μοριακός φαινότυπος της δυσλειτουργίας του CFTR είναι κοινός με την κυστική ίνωση . [45] Ένας συνδυασμένος φαινότυπος χρόνιας βρογχίτιδας και βρογχεκτασίας έχει περιγραφεί με δυσκολία στον προσδιορισμό της καλύτερης θεραπείας. [46]
Ο μόνος γονότυπος είναι ο γενετικός υπότυπος έλλειψης άλφα-1 αντιτρυψίνης (AATD) και αυτός έχει ειδική θεραπεία. [47]
Αίτια
Η αιτία της ανάπτυξης της ΧΑΠ είναι η έκθεση σε επιβλαβή σωματίδια ή αέρια που ερεθίζουν τον πνεύμονα προκαλώντας φλεγμονή που αλληλεπιδρά με έναν αριθμό παραγόντων ξενιστή. Αυτή η έκθεση πρέπει να είναι σημαντική ή μακροπρόθεσμη. [1]
Ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη της ΧΑΠ είναι ο καπνός του τσιγάρου, αλλά λιγότερο από το 50 τοις εκατό των βαρέων καπνιστών εμφανίζουν ΧΑΠ, οπότε άλλοι παράγοντες, όπως η έκθεση σε εσωτερικούς και εξωτερικούς ρύπους, αλλεργιογόνα, επαγγελματική έκθεση και παράγοντες του ξενιστή πρέπει να ληφθούν υπόψη. [48] [1] Οι παράγοντες ξενιστή περιλαμβάνουν γενετική ευαισθησία, παράγοντες που σχετίζονται με τη φτώχεια, τη γήρανση και τη σωματική αδράνεια. Το άσθμα και η φυματίωση έχουν αναγνωριστεί επίσης ως παράγοντες κινδύνου. [1] Στην Ευρώπη η υπερανταπόκριση των αεραγωγών αξιολογείται ως ο δεύτερος σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου μετά το κάπνισμα. [1]
Ένας παράγοντας ξενιστή που έχει περιγραφεί είναι μια παραλλαγή διακλάδωσης αεραγωγού που προκύπτει κατά την ανάπτυξη. Το αναπνευστικό δέντρο είναι ένα φίλτρο για επιβλαβείς ουσίες και κάθε παραλλαγή έχει τη δυνατότητα να το διαταράξει. Έχει βρεθεί ότι μια παραλλαγή σχετίζεται με την ανάπτυξη χρόνιας βρογχίτιδας και μια άλλη με την ανάπτυξη εμφυσήματος. Μια παραλλαγή κλάδου στον κεντρικό αεραγωγό σχετίζεται ειδικά με αυξημένη ευαισθησία για την μετέπειτα ανάπτυξη ΧΑΠ. Μια γενετική συσχέτιση για τις παραλλαγές έχει βρεθεί μερικές φορές με το FGF10 . [49] [50]
Η κατάχρηση αλκοόλ μπορεί να οδηγήσει σε αλκοολική πνευμονοπάθεια και θεωρείται ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για ΧΑΠ. [51] [52] Η κάθαρση των βλεννογόνων διαταράσσεται από τη χρόνια έκθεση στο αλκοόλ. Η δραστηριότητα των μακροφάγων μειώνεται και προωθείται φλεγμονώδης απόκριση. [53] [52] Η ζημιά οδηγεί σε ευαισθησία σε λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένης της COVID-19, [54] περισσότερο όταν συνδυάζεται με το κάπνισμα. Το κάπνισμα επάγει την ανοδική ρύθμιση της έκφρασης του ΜΕΑ2, ενός αναγνωρισμένου παράγοντα στην ανάπτυξη του COVID-19. [51]
Κάπνισμα
Ο κύριος παράγοντας κινδύνου για ΧΑΠ παγκοσμίως είναι το κάπνισμα με αυξημένο ποσοστό εμφάνισης ΧΑΠ σε καπνιστές και πρώην καπνιστές. [1] Από αυτούς που καπνίζουν, περίπου το 20% θα νοσήσει από ΧΑΠ, [55] που αυξάνεται σε λιγότερο από 50% στους βαρείς καπνιστές. [1] Στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, από τα άτομα με ΧΑΠ, το 80–95% είναι είτε νυν είτε προηγούμενοι καπνιστές. [55] [56] [57] Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι πιο επιρρεπείς από τους άνδρες στις βλαβερές συνέπειες του καπνού του τσιγάρου. [58] Για την ίδια ποσότητα καπνίσματος, οι γυναίκες έχουν υψηλότερο κίνδυνο ΧΑΠ από τους άνδρες. [59] Στους μη καπνιστές, η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα (παθητικό κάπνισμα) είναι η αιτία 1,2 εκατομμυρίων θανάτων από τους περισσότερους από 8 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως λόγω του καπνού του τσιγάρου . [60] Οι γυναίκες που καπνίζουν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και στην πρώιμη ζωή του παιδιού είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την μετέπειτα ανάπτυξη ΧΑΠ στο παιδί τους. [61]
Άλλοι τύποι καπνού τσιγάρου, όπως από τη χρήση πούρων, πίπας και ναργιλέ, ενέχουν επίσης κίνδυνο. [1] Ο καπνός του ναργιλέ φαίνεται να είναι εξίσου επιβλαβής ή ακόμη πιο επιβλαβής με το κάπνισμα τσιγάρων. [62]
Η μαριχουάνα είναι η δεύτερη πιο συχνά καπνιζόμενη ουσία, αλλά τα στοιχεία που συνδέουν τη χρήση της με τη ΧΑΠ είναι πολύ περιορισμένα. Περιορισμένα στοιχεία δείχνουν ότι η μαριχουάνα δεν επιταχύνει την πτώση της πνευμονικής λειτουργίας. [63] Η μικρή χρήση μαριχουάνας έχει βρογχοδιασταλτικό αποτέλεσμα παρά βρογχοσυσπαστικό αποτέλεσμα από τη χρήση καπνού, αλλά συχνά καπνίζεται σε συνδυασμό με τον καπνό ή μόνη της από καπνιστές. Ωστόσο, περισσότερη χρήση έδειξε μείωση του FEV1 . [64] Υπάρχουν ενδείξεις ότι προκαλεί ορισμένα αναπνευστικά προβλήματα και η συνδυασμένη χρήση της μπορεί να έχει αθροιστική τοξική επίδραση υποδηλώνοντάς το ως παράγοντα κινδύνου για αυτόματο πνευμοθώρακα, εμφύσημα, ΧΑΠ και καρκίνο του πνεύμονα. [63] [65] Μια σημαντική διαφορά μεταξύ της χρήσης μαριχουάνας και του καπνού ήταν ότι τα αναπνευστικά προβλήματα επιλύθηκαν με τη διακοπή της χρήσης σε αντίθεση με τη συνεχιζόμενη μείωση με τη διακοπή του καπνίσματος. [63] Τα αναπνευστικά συμπτώματα που αναφέρθηκαν με τη χρήση μαριχουάνας περιελάμβαναν χρόνιο βήχα, αυξημένη παραγωγή πτυέλων και συριγμό αλλά όχι δύσπνοια. Επίσης αυτά τα συμπτώματα συνήθως αναφέρονταν δέκα χρόνια πριν από τους καπνιστές. [63] Μια άλλη μελέτη διαπίστωσε ότι οι χρόνιοι καπνιστές μαριχουάνας ακόμη και με την πρόσθετη χρήση καπνού ανέπτυξαν παρόμοια αναπνευστικά προβλήματα, αλλά δεν φάνηκε να αναπτύσσουν περιορισμό της ροής του αέρα και ΧΑΠ. [66]
Ρύπανση
Οι φωτιές με κακό αερισμό που χρησιμοποιούνται για μαγείρεμα και θέρμανση, συχνά τροφοδοτούνται από άνθρακα ή βιομάζα, όπως ξύλο και ξηρή κοπριά, οδηγώντας σε ρύπανση του εσωτερικού αέρα και αποτελούν μία από τις πιο κοινές αιτίες ΧΑΠ στις αναπτυσσόμενες χώρες . Οι γυναίκες επηρεάζονται περισσότερο καθώς έχουν μεγαλύτερη έκθεση. [1] Αυτά τα καύσιμα χρησιμοποιούνται ως η κύρια πηγή ενέργειας στο 80% των σπιτιών στην Ινδία, την Κίνα και την υποσαχάρια Αφρική . [67]
Οι άνθρωποι που ζουν σε μεγάλες πόλεις έχουν υψηλότερο ποσοστό ΧΑΠ σε σύγκριση με τους ανθρώπους που ζουν σε αγροτικές περιοχές. [68] Ενώ η αστική ατμοσφαιρική ρύπανση είναι παράγοντας που συμβάλλει στις παροξύνσεις, ο συνολικός ρόλος της ως αιτία της ΧΑΠ είναι ασαφής. Ωστόσο, ο αστικός αέρας επηρεάζει σημαντικά τον αναπτυσσόμενο πνεύμονα και την ωρίμανση του και συμβάλλει σε έναν πιθανό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη της ΧΑΠ. [1]
Περιοχές με κακή ποιότητα εξωτερικού αέρα, συμπεριλαμβανομένου αυτού από τα καυσαέρια, έχουν γενικά υψηλότερα ποσοστά ΧΑΠ. [69] Η συνολική επίδραση σε σχέση με το κάπνισμα, πιστεύεται ότι είναι μικρή. [1]
Επαγγελματική έκθεση
Η έντονη και παρατεταμένη έκθεση σε σκόνες, χημικές ουσίες και αναθυμιάσεις στο χώρο εργασίας αυξάνει τον κίνδυνο ΧΑΠ σε καπνιστές, μη καπνιστές και μη καπνιστές. Ουσίες που εμπλέκονται στην επαγγελματική έκθεση και καταγράφονται στο Ηνωμένο Βασίλειο, περιλαμβάνουν οργανικές και ανόργανες σκόνες όπως κάδμιο, πυρίτιο, σκόνη από δημητριακά και αλεύρι και αναθυμιάσεις από κάδμιο και συγκολλήσεις που προάγουν τα αναπνευστικά συμπτώματα. [70] [1] Η έκθεση στο χώρο εργασίας πιστεύεται ότι είναι η αιτία στο 10-20% των περιπτώσεων, και στις Ηνωμένες Πολιτείες, πιστεύεται ότι σχετίζεται με περίπου το 30% των περιπτώσεων μεταξύ μη καπνιστών ποτέ και πιθανώς αντιπροσωπεύει μεγαλύτερο κίνδυνο σε χώρες χωρίς επαρκείς κανονισμούς. [1] [71] Οι αρνητικές επιπτώσεις της έκθεσης στη σκόνη και της έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου φαίνεται να είναι σωρευτικές. [72]
Γενετική
Η γενετική παίζει ρόλο στην ανάπτυξη της ΧΑΠ. Είναι συχνότερη σε συγγενείς ασθενών με ΧΑΠ που καπνίζουν από τους μη συγγενείς καπνιστές. [1] Ο πιο γνωστός γενετικός παράγοντας κινδύνου είναι η ανεπάρκεια άλφα-1 αντιτρυψίνης (AATD) και αυτός είναι ο μόνος γονότυπος (γενετικός υπότυπος) με ειδική θεραπεία. [73] Αυτός ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός εάν καπνίζει επίσης κάποιος με έλλειψη άλφα-1 αντιθρυψίνης (AAT). [74] Ευθύνεται για περίπου 1–5% των περιπτώσεων [74] [75] και η πάθηση είναι παρούσα σε περίπου τρία έως τέσσερα στα 10.000 άτομα. [76]
Η μελέτη COPDGene είναι μια συνεχιζόμενη διαχρονική μελέτη για την επιδημιολογία της ΧΑΠ, εντοπίζοντας φαινοτύπους και αναζητώντας την πιθανή συσχέτισή τους με ευαίσθητα γονίδια. Οι αναλύσεις σε επίπεδο γονιδιώματος σε συνεννόηση με το International COPD Genetics Consortium εντόπισαν περισσότερες από 80 περιοχές γονιδιώματος που σχετίζονται με τη ΧΑΠ και απαιτήθηκαν περαιτέρω μελέτες σε αυτές τις περιοχές. Η αλληλουχία ολόκληρου του γονιδιώματος είναι μια συνεχής συνεργασία (2019) με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρδιάς, Πνεύμονα και Αίματος (NHLBI) για τον εντοπισμό σπάνιων γενετικών καθοριστικών παραγόντων. [77]
Παθοφυσιολογία
Η ΧΑΠ είναι μια προοδευτική πνευμονική νόσος στην οποία υπάρχει χρόνια, ατελώς αναστρέψιμη κακή ροή αέρα (περιορισμός ροής αέρα) και αδυναμία πλήρους εκπνοής ( παγίδευση αέρα ). [78] Η κακή ροή αέρα είναι αποτέλεσμα της νόσου των μικρών αεραγωγών και του εμφυσήματος (η διάταση του πνευμονικού ιστού). [79] Η σχετική συμβολή αυτών των δύο παραγόντων ποικίλλει. [1] Η παγίδευση αέρα προηγείται της υπερδιάτασης των πνευμόνων. [80]
Η ΧΑΠ αναπτύσσεται ως μια σημαντική και χρόνια φλεγμονώδης απόκριση σε εισπνεόμενες ερεθιστικές ουσίες που τελικά οδηγεί σε βρογχική και κυψελιδική αναδιαμόρφωση στον πνεύμονα, γνωστή ως νόσος των μικρών αεραγωγών . Έτσι, η αναδιαμόρφωση των αεραγωγών με στένωση του περιφερικού αεραγωγού και το εμφύσημα ευθύνονται για την αλλαγή της πνευμονικής λειτουργίας. [81] Η κάθαρση του βλεννογόνου μεταβάλλεται ιδιαίτερα εξαιτίας της απορρύθμισης των βλεφαρίδων και της παραγωγής βλέννας . [82] Η νόσος των μικρών αεραγωγών που μερικές φορές ονομάζεται χρόνια βρογχιολίτιδα, φαίνεται να είναι πρόδρομος για την ανάπτυξη εμφυσήματος. [83] Τα εμπλεκόμενα φλεγμονώδη κύτταρα περιλαμβάνουν ουδετερόφιλα και μακροφάγα, δύο τύπους λευκών αιμοσφαιρίων. Όσοι καπνίζουν επιπροσθέτως έχουν εμπλοκή κυτταροτοξικών Τ-λεμφοκυττάρων και ορισμένα άτομα με ΧΑΠ έχουν εμπλοκή ηωσινοφίλων παρόμοια με αυτή στο άσθμα. Μέρος αυτής της κυτταρικής απόκρισης προκαλείται από φλεγμονώδεις μεσολαβητές όπως οι χημειοτακτικοί παράγοντες . Άλλες διεργασίες που εμπλέκονται στην πνευμονική βλάβη περιλαμβάνουν το οξειδωτικό στρες που παράγεται από υψηλές συγκεντρώσεις ελεύθερων ριζών στον καπνό του τσιγάρου και απελευθερώνονται από φλεγμονώδη κύτταρα και η διάσπαση του συνδετικού ιστού των πνευμόνων από πρωτεάσες (ιδιαίτερα την ελαστάση ) που αναστέλλονται ανεπαρκώς από αναστολείς πρωτεάσης . Η καταστροφή του συνδετικού ιστού των πνευμόνων οδηγεί σε εμφύσημα, το οποίο στη συνέχεια συμβάλλει στην κακή ροή αέρα και, τέλος, στην κακή απορρόφηση και απελευθέρωση των αερίων του αναπνευστικού. Η γενική απώλεια μυών που εμφανίζεται συχνά στη ΧΑΠ μπορεί να οφείλεται εν μέρει σε φλεγμονώδεις μεσολαβητές που απελευθερώνονται από τους πνεύμονες στο αίμα. [1]
Η στένωση των αεραγωγών συμβαίνει λόγω φλεγμονής και ουλών μέσα σε αυτούς. Αυτό συμβάλλει στην αδυναμία πλήρους εκπνοής. Η μεγαλύτερη μείωση της ροής του αέρα συμβαίνει κατά την εκπνοή, καθώς η πίεση στο στήθος συμπιέζει τους αεραγωγούς αυτή τη στιγμή. [84] Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα περισσότερος αέρας από την προηγούμενη αναπνοή να παραμένει μέσα στους πνεύμονες όταν ξεκινά η επόμενη αναπνοή, με αποτέλεσμα την αύξηση του συνολικού όγκου αέρα στους πνεύμονες ανά πάσα στιγμή, μια διαδικασία που ονομάζεται παγίδευση αέρα που ακολουθείται στενά από υπερδιάταση . [84] [85] [86] Η υπερδιάταση από την άσκηση συνδέεται με τη δύσπνοια στη ΧΑΠ, καθώς η εισπνοή είναι λιγότερο άνετη όταν οι πνεύμονες είναι ήδη εν μέρει γεμάτοι. [87] Η υπερδιάταση μπορεί επίσης να επιδεινωθεί κατά τη διάρκεια μιας έξαρσης. [88] Μπορεί επίσης να υπάρχει ένας βαθμός υπερανταπόκρισης των αεραγωγών σε ερεθιστικά παρόμοια με αυτά που βρίσκονται στο άσθμα. [89]
Χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και τελικά υψηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα, μπορεί να προκύψουν από κακή ανταλλαγή αερίων λόγω μειωμένου αερισμού από απόφραξη των αεραγωγών, υπερδιάταση και μειωμένη επιθυμία για αναπνοή. [1] Κατά τη διάρκεια των παροξύνσεων, η φλεγμονή των αεραγωγών αυξάνεται επίσης, με αποτέλεσμα αυξημένη υπερδιάταση, μειωμένη εκπνευστική ροή αέρα και επιδείνωση της μεταφοράς αερίων. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλά επίπεδα οξυγόνου στο αίμα, τα οποία εάν υπάρχουν για παρατεταμένη περίοδο, μπορεί να οδηγήσουν σε στένωση των αρτηριών στους πνεύμονες, ενώ το εμφύσημα οδηγεί στη διάσπαση των τριχοειδών αγγείων στους πνεύμονες. Και οι δύο αυτές καταστάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε πνευμονική καρδιοπάθεια, επίσης κλασικά γνωστή ως cor pulmonale . [90]
Διάγνωση
Η διάγνωση της ΧΑΠ θα πρέπει να εξετάζεται σε οποιονδήποτε ηλικίας άνω των 35 έως 40 ετών που έχει δύσπνοια, χρόνιο βήχα, παραγωγή πτυέλων ή συχνά κρυολογήματα του χειμώνα και ιστορικό έκθεσης σε παράγοντες κινδύνου για τη νόσο. Στη συνέχεια χρησιμοποιείται σπιρομέτρηση για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση. [1] [91]
Η σπιρομέτρηση μετρά την ποσότητα της παρούσας απόφραξης της ροής του αέρα και γενικά πραγματοποιείται μετά τη χρήση ενός βρογχοδιασταλτικού, ενός φαρμάκου για το άνοιγμα των αεραγωγών. [92] Δύο βασικά στοιχεία μετρώνται για να τεθεί η διάγνωση, ο εξαναγκασμένος εκπνευστικός όγκος σε ένα δευτερόλεπτο (FEV1), που είναι ο μεγαλύτερος όγκος αέρα που μπορεί να εκπνευστεί στο πρώτο δευτερόλεπτο της αναπνοής, και η εξαναγκασμένη ζωτική ικανότητα (FVC), που είναι ο μεγαλύτερος όγκος αέρα που μπορεί να εκπνεύσει σε μία μόνο μεγάλη αναπνοή. [93] Κανονικά, το 75–80% του FVC εμφανίζεται το πρώτο δευτερόλεπτο [93] και μια αναλογία FEV1/FVC μικρότερη από 70% σε κάποιον με συμπτώματα ΧΑΠ ορίζει ότι ένα άτομο έχει τη νόσο. [92] Με βάση αυτές τις μετρήσεις, η σπιρομέτρηση θα οδηγούσε σε υπερδιάγνωση της ΧΑΠ στους ηλικιωμένους. [92] Τα κριτήρια του Εθνικού Ινστιτούτου Αριστείας Υγείας και Φροντίδας απαιτούν επιπλέον FEV1 λιγότερο από το 80% του προβλεπόμενου. [94] Τα άτομα με ΧΑΠ παρουσιάζουν επίσης μείωση της ικανότητας διάχυσης του πνεύμονα για μονοξείδιο του άνθρακα λόγω μειωμένης επιφάνειας των κυψελίδων καθώς και βλάβης στο τριχοειδές στρώμα. [95] Ο έλεγχος της μέγιστης εκπνευστικής ροής (η μέγιστη ταχύτητα εκπνοής), που χρησιμοποιείται συνήθως στη διάγνωση του άσθματος, δεν αρκεί για τη διάγνωση της ΧΑΠ. [94]
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος με σπιρομέτρηση σε άτομα χωρίς συμπτώματα έχει αβέβαιο αποτέλεσμα και γενικά δεν συνιστάται. Ωστόσο, συνιστάται σε άτομα χωρίς συμπτώματα αλλά με γνωστό παράγοντα κινδύνου. [1]
Αξιολόγηση
Ένας αριθμός μεθόδων μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση των επιπτώσεων και της σοβαρότητας της ΧΑΠ. [96] [1] Η κλίμακα δύσπνοιας MRC ή το τεστ αξιολόγησης ΧΑΠ (CAT) είναι απλά ερωτηματολόγια που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. [97] [96] Το GOLD αναφέρεται σε μια τροποποιημένη κλίμακα MRC που εάν χρησιμοποιηθεί, πρέπει να περιλαμβάνει άλλες δοκιμές, καθώς είναι απλώς μια δοκιμασία δύσπνοιας. [1] [98] Οι βαθμολογίες στο CAT κυμαίνονται από 0-40 με όσο υψηλότερη είναι η βαθμολογία, τόσο πιο σοβαρή είναι η ασθένεια. [99] Η σπιρομέτρηση μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό της σοβαρότητας του περιορισμού της ροής του αέρα. [1] Αυτό βασίζεται συνήθως στον FEV1 που εκφράζεται ως ποσοστό του προβλεπόμενου "φυσιολογικού" για την ηλικία, το φύλο, το ύψος και το βάρος του ατόμου. [1] Τόσο οι αμερικανικές όσο και οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν τη μερική βάση των συστάσεων θεραπείας στον FEV1. [100] Οι οδηγίες GOLD ομαδοποιούν τους ανθρώπους σε τέσσερις κατηγορίες με βάση την αξιολόγηση των συμπτωμάτων, τον βαθμό περιορισμού της ροής αέρα και το ιστορικό παροξύνσεων. [98] Η απώλεια βάρους, η απώλεια μυών και η κόπωση παρατηρούνται σε σοβαρές και πολύ σοβαρές περιπτώσεις. [1]
Η χρήση του διαγνωστικού ερωτηματολογίου της ΧΑΠ μόνο του ή σε συνδυασμό με μετρητές ροής χειρός είναι κατάλληλη για τον έλεγχο της ΧΑΠ στην πρωτοβάθμια περίθαλψη. [101]
Άλλες εξετάσεις
Η ακτινογραφία θώρακος δεν είναι χρήσιμη για τη διάγνωση της ΧΑΠ, αλλά είναι χρήσιμη είτε για τον αποκλεισμό άλλων παθήσεων είτε για συννοσηρότητες όπως η πνευμονική ίνωση και οι βρογχεκτασίες . Χαρακτηριστικά σημεία της ΧΑΠ στην ακτινογραφία περιλαμβάνουν υπερδιάταση (που φαίνεται από πεπλατυσμένο διάφραγμα και αυξημένο οπισθοστερνικό αέρα) και υπερδιαυγαστικότητα των πνευμόνων. [1] Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί τραχεία σαν θηκάρι που είναι ενδεικτική της ΧΑΠ. [102]
Η αξονική τομογραφία δεν χρησιμοποιείται συνήθως πέρα από τον αποκλεισμό βρογχεκτασιών. [1] Μια ανάλυση του αρτηριακού αίματος χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της ανάγκης για θεραπεία οξυγόνου και την αξιολόγηση υψηλών επιπέδων διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα. Αυτό συνιστάται σε άτομα με προβλεπόμενο FEV1 μικρότερο από 35%, σε άτομα με περιφερειακό κορεσμό οξυγόνου μικρότερο από 92% και σε άτομα με συμπτώματα συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. [103] Ο ΠΟΥ συνιστά όλοι όσοι έχουν διαγνωστεί με ΧΑΠ να υποβάλλονται σε έλεγχο για ανεπάρκεια άλφα-1 αντιθρυψίνης . [1]
Διαφορική διάγνωση
Η ΧΑΠ μπορεί να χρειαστεί να διαφοροδιαγνωστεί από άλλες καταστάσεις όπως η συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, το άσθμα, οι βρογχεκτασίες, η φυματίωση, η αποφρακτική βρογχιολίτιδα και η διάχυτη πανβρογχιολίτιδα . [1] Η διάκριση μεταξύ άσθματος και ΧΑΠ γίνεται με βάση τα συμπτώματα, το ιστορικό καπνίσματος και αν ο περιορισμός της ροής του αέρα είναι αναστρέψιμος με βρογχοδιασταλτικά στη σπιρομέτρηση. [104] Η χρόνια βρογχίτιδα με φυσιολογική ροή αέρα δεν ταξινομείται ως ΧΑΠ. [105]
Πρόληψη
Οι περισσότερες περιπτώσεις ΧΑΠ είναι δυνητικά αποτρέψιμες μέσω της μειωμένης έκθεσης στον καπνό του τσιγάρου και άλλους εσωτερικούς και εξωτερικούς ρύπους. [1]
Διακοπή του καπνίσματος
Οι πολιτικές των κυβερνήσεων, των φορέων δημόσιας υγείας και των αντικαπνιστικών οργανώσεων μπορούν να μειώσουν τα ποσοστά καπνίσματος αποθαρρύνοντας τους ανθρώπους να ξεκινήσουν και ενθαρρύνοντας τους ανθρώπους να σταματήσουν το κάπνισμα. [106] Η απαγόρευση του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους και χώρους εργασίας είναι σημαντικά μέτρα για τη μείωση της έκθεσης στο παθητικό κάπνισμα, και ενώ πολλά μέρη έχουν θεσπίσει απαγορεύσεις, προτείνονται περισσότερα. [107]
Σε όσους καπνίζουν, η διακοπή του καπνίσματος είναι το μόνο μέτρο που φαίνεται να επιβραδύνει την επιδείνωση της ΧΑΠ. [108] [109] Ακόμη και σε μεταγενέστερο στάδιο της νόσου, μπορεί να μειώσει τον ρυθμό επιδείνωσης της πνευμονικής λειτουργίας και να καθυστερήσει την εμφάνιση αναπηρίας και θανάτου. [110] Συχνά, απαιτούνται αρκετές προσπάθειες πριν επιτευχθεί μακροχρόνια αποχή. [111] Προσπάθειες άνω των 5 ετών οδηγούν σε επιτυχία σχεδόν στο 40% των ανθρώπων. [112]
Μερικοί καπνιστές μπορούν να επιτύχουν μακροχρόνια διακοπή του καπνίσματος μόνο μέσω της θέλησης. Το κάπνισμα, ωστόσο, είναι πολύ εθιστικό και πολλοί καπνιστές χρειάζονται περαιτέρω υποστήριξη. [113] Η πιθανότητα διακοπής του καπνίσματος βελτιώνεται με την κοινωνική υποστήριξη, τη συμμετοχή σε ένα πρόγραμμα διακοπής του καπνίσματος και τη χρήση φαρμάκων όπως η θεραπεία υποκατάστασης νικοτίνης, η βουπροπιόνη ή η βαρενικλίνη . [114] [115] [116] Ο συνδυασμός της φαρμακευτικής αγωγής για τη διακοπή του καπνίσματος με τη συμπεριφορική θεραπεία έχει υπερδιπλάσιες πιθανότητες να είναι αποτελεσματικός στο να βοηθήσει τα άτομα με ΧΑΠ να σταματήσουν το κάπνισμα, σε σύγκριση με τη συμπεριφορική θεραπεία μόνο. [117]
Επαγγελματική περίθαλψη
Έχουν ληφθεί ορισμένα μέτρα για να μειωθεί η πιθανότητα οι εργαζόμενοι σε βιομηχανίες που κινδυνεύουν -όπως στην εξόρυξη άνθρακα, τις κατασκευές και τη λιθοδομή- να αναπτύξουν ΧΑΠ. [118] Παραδείγματα αυτών των μέτρων περιλαμβάνουν τη δημιουργία δημόσιας πολιτικής, [118] εκπαίδευση των εργαζομένων και της διοίκησης σχετικά με τους κινδύνους, την προώθηση της διακοπής του καπνίσματος, τον έλεγχο των εργαζομένων για πρώιμα σημάδια ΧΑΠ, τη χρήση αναπνευστικών συσκευών και τον έλεγχο της σκόνης. [119] [120] Ο αποτελεσματικός έλεγχος της σκόνης μπορεί να επιτευχθεί με τη βελτίωση του αερισμού, τη χρήση ψεκασμών νερού και με τη χρήση τεχνικών εξόρυξης που ελαχιστοποιούν τη δημιουργία σκόνης. [121] Εάν ένας εργαζόμενος εμφανίσει ΧΑΠ, η περαιτέρω βλάβη στους πνεύμονες μπορεί να μειωθεί αποφεύγοντας τη συνεχή έκθεση στη σκόνη, για παράδειγμα αλλάζοντας τον εργασιακό του ρόλο. [122]
Θεραπεία
Η διακοπή του καπνίσματος είναι η πιο σημαντική θεραπεία. Μπορεί να μην χρειάζεται καμία άλλη θεραπεία αν η πάθηση είναι στα αρχικά στάδια και τα συμπτώματα είναι ήπια.
Οι θεραπείες δε μπορούν να γιατρέψουν την ΧΑΠ. Η θεραπεία στοχεύει στην υποχώρηση και ανακούφιση των συμπτωμάτων. Επίσης, μερικές θεραπείες μπορούν να αποτρέψουν ορισμένες εξάρσεις των συμπτωμάτων. Ως γενικός κανόνας, μία δοκιμαστική περίοδος 1-3 μηνών για μια θεραπεία μπορεί να δείξει αν αυτή βοηθάει ή όχι. Η θεραπεία μπορεί να συνεχιστεί μετά την δοκιμαστική περίοδο αν βοηθάει ή να διακοπεί αν δεν βελτιώνει την κατάσταση των συμπτωμάτων.
- Συσκευές εισπνοής με βραχείας δράσης Βρογχοδιασταλτικά
- Συσκευές εισπνοής με μακράς δράσης βρογχοδιασταλτικά
- Συσκευή εισπνοής με κορτικοστεροειδή
- Ταμπλέτες με βρογχοδιασταλτικά
- Ταμπλέτες με κορτικοστεροειδή
- Βλεννολυτικά φάρμακα
- Συνεχής Οξυγονοθεραπεία
- Χειρουργική μείωση όγκου του πνεύμονα
Δείτε επίσης
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 1,38 1,39 1,40 1,41 1,42 1,43 1,44 1,45 1,46 1,47 1,48 1,49 1,50 1,51 1,52 Gold Report 2021.
- ↑ «Chronic obstructive pulmonary disease (COPD)». Fact Sheets (στα Αγγλικά). World Health Organization. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2021.
- ↑ 3,0 3,1 «Role of medical and molecular imaging in COPD». Clin Transl Med 8 (1): 12. April 2019. doi:. PMID 30989390.
- ↑ «ICD-11 - ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics». icd.who.int. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Advances in imaging for lung emphysema». Ann Transl Med 8 (21): 1467. November 2020. doi:. PMID 33313212.
- ↑ «Airway Epithelium Dysfunction in Cystic Fibrosis and COPD». Mediators Inflamm 2018: 1309746. 2018. doi:. PMID 29849481.
- ↑ «COPD causes - occupations and substances». www.hse.gov.uk. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Is Chronic Obstructive Pulmonary Disease Caused by Wood Smoke a Different Phenotype or a Different Entity?». Archivos de Bronconeumologia 52 (8): 425–31. August 2016. doi:. PMID 27207325.
- ↑ «Air pollution exposure in cities — European Environment Agency». www.eea.europa.eu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2021.
- ↑ «Pharmacologic Therapies in Patients With Exacerbation of Chronic Obstructive Pulmonary Disease: A Systematic Review With Meta-analysis». Annals of Internal Medicine 172 (6): 413–422. March 2020. doi:. PMID 32092762.
- ↑ ((GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence Collaborators)) (October 2016). «Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015». Lancet 388 (10053): 1545–1602. doi:. PMID 27733282.
- ↑ 12,0 12,1 «Chronic obstructive pulmonary disease (COPD)». Fact Sheets (στα Αγγλικά). World Health Organization. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2021.
- ↑ ((GBD 2015 Mortality and Causes of Death Collaborators)) (October 2016). «Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015». Lancet 388 (10053): 1459–1544. doi:. PMID 27733281.
- ↑ ((GBD 2013 Mortality and Causes of Death Collaborators)) (January 2015). «Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013». Lancet 385 (9963): 117–71. doi:. PMID 25530442.
- ↑ «COPD Costs». www.cdc.gov (στα Αγγλικά). 5 Ιουλίου 2019.
- ↑ «COPD commissioning toolkit» (PDF). www.assets.publishing.service.gov.uk. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Effects of acute use of pursed-lips breathing during exercise in patients with COPD: a systematic review and meta-analysis». Physiotherapy 104 (1): 9–17. March 2018. doi:. PMID 28969859.
- ↑ «Dyspnea in COPD: New Mechanistic Insights and Management Implications». Advances in Therapy 37 (1): 41–60. January 2020. doi:. PMID 31673990.
- ↑ «Common Colds». Centers for Disease Control and Prevention (στα Αγγλικά). 7 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Mechanisms of Virus-Induced Airway Immunity Dysfunction in the Pathogenesis of COPD Disease, Progression, and Exacerbation». Frontiers in Immunology 11: 1205. 2020. doi:. PMID 32655557.
- ↑ «Non-typeable Haemophilus influenzae chronic colonization in chronic obstructive pulmonary disease (COPD)». Critical Reviews in Microbiology 47 (2): 192–205. March 2021. doi:. PMID 33455514.
- ↑ US EPA, OAR (19 Απριλίου 2016). «Particulate Matter (PM) Basics». www.epa.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Global Initiative for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Lung Disease. The 2020 GOLD Science Committee Report on COVID-19 and Chronic Obstructive Pulmonary Disease». Am J Respir Crit Care Med 203 (1): 24–36. January 2021. doi:. PMID 33146552.
- ↑ Iacobucci, Gareth (11 August 2020). «Covid lockdown: England sees fewer cases of colds, flu, and bronchitis» (στα αγγλικά). BMJ 370: m3182. doi:. PMID 32784206. https://www.bmj.com/content/370/bmj.m3182.
- ↑ US EPA, OAR (13 Αυγούστου 2019). «Health Effects Attributed to Wildfire Smoke». www.epa.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Forest Fires and Lung Health». the lung association (στα Αγγλικά). 25 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Bushfire smoke». National Centre for Farmer Health (στα Αγγλικά). 19 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Impact of Frailty on the Risk of Exacerbations and All-Cause Mortality in Elderly Patients with Stable Chronic Obstructive Pulmonary Disease». Clin Interv Aging 16: 593–601. 2021. doi:. PMID 33880018.
- ↑ «Prevalence and Localization of Pulmonary Embolism in Unexplained Acute Exacerbations of COPD: A Systematic Review and Meta-analysis». Chest 151 (3): 544–554. March 2017. doi:. PMID 27522956.
- ↑ «Pathobiological mechanisms underlying metabolic syndrome (MetS) in chronic obstructive pulmonary disease (COPD): clinical significance and therapeutic strategies». Pharmacol Ther 198: 160–188. June 2019. doi:. PMID 30822464.
- ↑ 31,0 31,1 «Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) - Complications | BMJ Best Practice». bestpractice.bmj.com. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Pulmonary heart disease: The heart-lung interaction and its impact on patient phenotypes». Pulm Circ 3 (1): 5–19. January 2013. doi:. PMID 23662171.
- ↑ «Global Initiative for the Diagnosis, Management, and Prevention of Chronic Obstructive Lung Disease. The 2020 GOLD Science Committee Report on COVID-19 and Chronic Obstructive Pulmonary Disease». Am J Respir Crit Care Med 203 (1): 24–36. January 2021. doi:. PMID 33146552.
- ↑ «ICD-11 - ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics». icd.who.int. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2021.
- ↑ 35,0 35,1 Principles of pulmonary medicine (Seventh έκδοση). Philadelphia, PA. 2019. σελ. 104. ISBN 9780323523714.
- ↑ «Anatomy and physiology of collateral respiratory pathways». The European Respiratory Journal 2 (9): 893–904. October 1989. PMID 2680588. https://erj.ersjournals.com/content/2/9/893. Ανακτήθηκε στις 30 August 2021.
- ↑ «Role of medical and molecular imaging in COPD». Clin Transl Med 8 (1): 12. April 2019. doi:. PMID 30989390.
- ↑ 38,0 38,1 «Role of medical and molecular imaging in COPD». Clin Transl Med 8 (1): 12. April 2019. doi:. PMID 30989390.
- ↑ «SMALLa AIRWAY DISEASE IN COPD ASSOCIATED TO BIOMASS EXPOSURE». Rev Invest Clin 71 (1): 70–78. 2019. doi:. PMID 30810542.
- ↑ «Chronic obstructive pulmonary disease and phenotypes: a state-of-the-art». Pulmonology 26 (2): 95–100. 2020. doi:. PMID 31740261.
- ↑ «Impact and prevention of severe exacerbations of COPD: a review of the evidence». Int J Chron Obstruct Pulmon Dis 12: 2891–2908. 2017. doi:. PMID 29062228.
- ↑ «Airway inflammation in COPD: progress to precision medicine». Eur Respir J 54 (2). August 2019. doi:. PMID 31073084. https://leicester.figshare.com/articles/journal_contribution/Airway_inflammation_in_COPD-_progress_to_precision_medicine/10221875/files/18436544.pdf.
- ↑ «Imbalance Between Injury and Defense in the COPD Emphysematous Phenotype». Frontiers in Medicine 8: 653332. 2021. doi:. PMID 34026786.
- ↑ «Impact of human immunodeficiency virus on pulmonary vascular disease». Glob Cardiol Sci Pract 2021 (2): e202112. June 2021. doi:. PMID 34285903.
- ↑ «Airway Epithelium Dysfunction in Cystic Fibrosis and COPD». Mediators Inflamm 2018: 1309746. 2018. doi:. PMID 29849481.
- ↑ «Clinical issues of mucus accumulation in COPD». Int J Chron Obstruct Pulmon Dis 9: 301–2. 2014. doi:. PMID 24741301.
- ↑ «Genetics of COPD». Annu Rev Physiol 82: 413–431. February 2020. doi:. PMID 31730394.
- ↑ «Chronic Obstructive Pulmonary Disease: Epidemiology, Biomarkers, and Paving the Way to Lung Cancer». J Clin Med 10 (13): 2889. June 2021. doi:. PMID 34209651.
- ↑ «Human lung development: recent progress and new challenges». Development 145 (16). August 2018. doi:. PMID 30111617.
- ↑ «Human airway branch variation and chronic obstructive pulmonary disease». Proc Natl Acad Sci U S A 115 (5): E974–E981. January 2018. doi:. PMID 29339516.
- ↑ 51,0 51,1 «Alcohol use disorder: A pre-existing condition for COVID-19?». Alcohol 90: 11–17. February 2021. doi:. PMID 33080339.
- ↑ 52,0 52,1 «Effects of different routes of endotoxin injury on barrier function in alcoholic lung syndrome». Alcohol 80: 81–89. November 2019. doi:. PMID 31278041.
- ↑ «[Alcohol consumption and lung damage: Dangerous relationships]» (στα French). Rev Mal Respir 35 (10): 1039–1049. December 2018. doi:. PMID 29941207.
- ↑ «The involvement of GM-CSF deficiencies in parallel pathways of pulmonary alveolar proteinosis and the alcoholic lung». Alcohol 80: 73–79. November 2019. doi:. PMID 31229291.
- ↑ 55,0 55,1 Ward, Helen (2012). Oxford Handbook of Epidemiology for Clinicians. Oxford University Press. σελίδες 289–290. ISBN 978-0-19-165478-7.
- ↑ Rennard, Stephen (2013). Clinical management of chronic obstructive pulmonary disease (2nd έκδοση). Informa Healthcare. σελ. 23. ISBN 978-0-8493-7588-0.
- ↑ Sharma, Anita· Barclay, Joyce (2010). COPD in primary care. Radcliffe Pub. σελ. 9. ISBN 978-1-84619-316-3.
- ↑ «Host, Gender, and Early-Life Factors as Risks for Chronic Obstructive Pulmonary Disease». Clin Chest Med 41 (3): 329–337. September 2020. doi:. PMID 32800188.
- ↑ «Female Smokers Are at Greater Risk of Airflow Obstruction Than Male Smokers. UK Biobank». American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine 195 (9): 1226–1235. May 2017. doi:. PMID 28075609. http://spiral.imperial.ac.uk/bitstream/10044/1/45106/2/Amaral_AJRCCM_accepted2017.pdf.
- ↑ «Tobacco». Fact Sheets (στα Αγγλικά). World Health Organization. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Early life insults as determinants of chronic obstructive pulmonary disease in adult life». Int J Chron Obstruct Pulmon Dis 13: 683–693. 2018. doi:. PMID 29520136.
- ↑ «A Review of the Pulmonary and Health Impacts of Hookah Use». Annals of the American Thoracic Society 16 (10): 1215–1219. October 2019. doi:. PMID 31091965.
- ↑ 63,0 63,1 63,2 63,3 «Lung Disease Associated With Marijuana Use». Arch Bronconeumol 53 (9): 510–515. September 2017. doi:. PMID 28483343.
- ↑ «[Spontaneous pneumothorax and lung emphysema in cannabis users]» (στα French). Rev Pneumol Clin 74 (6): 400–415. December 2018. doi:. PMID 30420278.
- ↑ «A Systematic Review of the Respiratory Effects of Inhalational Marijuana». Respir Care 61 (11): 1543–1551. November 2016. doi:. PMID 27507173.
- ↑ «Effect of cannabis smoking on lung function and respiratory symptoms: a structured literature review». NPJ Primary Care Respiratory Medicine 26: 16071. October 2016. doi:. PMID 27763599.
- ↑ «Smoking cessation and environmental hygiene». The Medical Clinics of North America 96 (4): 849–67. July 2012. doi:. PMID 22793948.
- ↑ «Global burden of COPD: systematic review and meta-analysis». The European Respiratory Journal 28 (3): 523–32. September 2006. doi:. PMID 16611654.
- ↑ «Smoking cessation and environmental hygiene». The Medical Clinics of North America 96 (4): 849–67. July 2012. doi:. PMID 22793948.
- ↑ «COPD causes - occupations and substances». www.hse.gov.uk. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
- ↑ Hopper, Teresa (2014). Mosby's Pharmacy Technician – E-Book: Principles and Practice. Elsevier Health Sciences. σελ. 610. ISBN 9780323292450.
- ↑ Barnes, Peter J., επιμ. (2009). «Relationship between cigarette smoking and occupational exposures». Asthma and COPD: Basic Mechanisms and Clinical Management. Academic. σελ. 464. ISBN 978-0-12-374001-4.
- ↑ «Genetics of COPD». Annu Rev Physiol 82: 413–431. February 2020. doi:. PMID 31730394.
- ↑ 74,0 74,1 «Genes and chronic obstructive pulmonary disease». The Medical Clinics of North America 96 (4): 699–711. July 2012. doi:. PMID 22793939.
- ↑ «Alpha-1 antitrypsin deficiency: a commonly overlooked cause of lung disease». CMAJ 184 (12): 1365–71. September 2012. doi:. PMID 22761482.
- ↑ Reilly, John J.· Silverman, Edwin K. (2011). «Chronic Obstructive Pulmonary Disease». Στο: Longo, Dan. Harrison's Principles of Internal Medicine (18th έκδοση). McGraw Hill. σελίδες 2151–9. ISBN 978-0-07-174889-6.
- ↑ «Clinical Epidemiology of COPD: Insights From 10 Years of the COPDGene Study». Chest 156 (2): 228–238. August 2019. doi:. PMID 31154041.
- ↑ «COPD beyond proximal bronchial obstruction: phenotyping and related tools at the bedside». Eur Respir Rev 28 (152): 190010. June 2019. doi:. PMID 31285287. https://hal.archives-ouvertes.fr/hal-02180604/file/190010.full.pdf.
- ↑ Robbins basic pathology (Tenth έκδοση). Philadelphia, Pennsylvania. 2018. σελίδες 498–502. ISBN 9780323353175.
- ↑ «Assessing Static Lung Hyperinflation by Whole-Body Plethysmography, Helium Dilution, and Impulse Oscillometry System (IOS) in Patients with COPD». Int J Chron Obstruct Pulmon Dis 15: 2583–2589. 2020. doi:. PMID 33116475.
- ↑ «Airway inflammation in COPD: progress to precision medicine». Eur Respir J 54 (2). August 2019. doi:. PMID 31073084. https://leicester.figshare.com/articles/journal_contribution/Airway_inflammation_in_COPD-_progress_to_precision_medicine/10221875/files/18436544.pdf.
- ↑ «Role of the mucins in pathogenesis of COPD: implications for therapy». Expert Rev Respir Med 14 (5): 465–483. May 2020. doi:. PMID 32133884.
- ↑ «The pathology of small airways disease in COPD: historical aspects and future directions». Respir Res 20 (1): 49. March 2019. doi:. PMID 30832670.
- ↑ 84,0 84,1 «Flow limitation and dynamic hyperinflation: key concepts in modern respiratory physiology». The European Respiratory Journal 25 (1): 186–99. January 2005. doi:. PMID 15640341.
- ↑ ABC of COPD (2nd έκδοση). Wiley-Blackwell, BMJ Books. 2010. σελ. 32. ISBN 978-1-4443-2948-3.
- ↑ «Assessing Static Lung Hyperinflation by Whole-Body Plethysmography, Helium Dilution, and Impulse Oscillometry System (IOS) in Patients with COPD». Int J Chron Obstruct Pulmon Dis 15: 2583–2589. 2020. doi:. PMID 33116475.
- ↑ «Hyperinflation, dyspnea, and exercise intolerance in chronic obstructive pulmonary disease». Proceedings of the American Thoracic Society 3 (2): 180–4. April 2006. doi:. PMID 16565429.
- ↑ «The connection between chronic obstructive pulmonary disease symptoms and hyperinflation and its impact on exercise and function». The American Journal of Medicine 119 (10 Suppl 1): 21–31. October 2006. doi:. PMID 16996896.
- ↑ Reilly, John J.· Silverman, Edwin K. (2011). «Chronic Obstructive Pulmonary Disease». Στο: Longo, Dan. Harrison's Principles of Internal Medicine (18th έκδοση). McGraw Hill. σελίδες 2151–9. ISBN 978-0-07-174889-6.
- ↑ «Pulmonary heart disease: The heart-lung interaction and its impact on patient phenotypes». Pulm Circ 3 (1): 5–19. January 2013. doi:. PMID 23662171.
- ↑ «Chronic obstructive pulmonary disease - NICE Pathways». pathways.nice.org.uk. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2021.
- ↑ 92,0 92,1 92,2 «Diagnosis and management of stable chronic obstructive pulmonary disease: a clinical practice guideline update from the American College of Physicians, American College of Chest Physicians, American Thoracic Society, and European Respiratory Society». Ann Intern Med 155 (3): 179–91. August 2011. doi:. PMID 21810710.
- ↑ 93,0 93,1 Young, Vincent B. (2010). Blueprints medicine (5th έκδοση). Wolters Kluwer Health/Lippincott Williams & Wilkins. σελ. 69. ISBN 978-0-7817-8870-0.
- ↑ 94,0 94,1 Πρότυπο:NICE
- ↑ «The importance of the assessment of pulmonary function in COPD». The Medical Clinics of North America 96 (4): 745–52. July 2012. doi:. PMID 22793942.
- ↑ 96,0 96,1 «Chronic obstructive pulmonary disease - NICE Pathways». pathways.nice.org.uk. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2021.
- ↑ «The MRC breathlessness scale». Occup Med (Lond) 67 (6): 496–497. August 2017. doi:. PMID 28898975.
- ↑ 98,0 98,1 «Chronic obstructive pulmonary disease (COPD) - Criteria | BMJ Best Practice». bestpractice.bmj.com. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2021.
- ↑ «COPD Assessment Test (CAT)». American Thoracic Society. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2013.
- ↑ «Diagnosis and management of stable chronic obstructive pulmonary disease: a clinical practice guideline update from the American College of Physicians, American College of Chest Physicians, American Thoracic Society, and European Respiratory Society». Ann Intern Med 155 (3): 179–91. August 2011. doi:. PMID 21810710.
- ↑ «Diagnostic accuracy of screening tools for chronic obstructive pulmonary disease in primary health care: Rapid evidence synthesis». Journal of Family Medicine and Primary Care 10 (6): 2184–2194. June 2021. doi:. PMID 34322411.
- ↑ «saber sheath trachea | Search | Radiopaedia.org». Radiopaedia. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2021.
- ↑ «Global strategy for the diagnosis, management, and prevention of chronic obstructive pulmonary disease: GOLD executive summary». American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine 187 (4): 350–352. February 2013. doi:. PMID 22878278. http://ajrccm.atsjournals.org/content/187/4/347.full.pdf+html.
- ↑ BTS COPD Consortium (2005). «Spirometry in practice – a practical guide to using spirometry in primary care». σελίδες 8–9. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2014.
- ↑ Reilly, John J.· Silverman, Edwin K. (2011). «Chronic Obstructive Pulmonary Disease». Στο: Longo, Dan. Harrison's Principles of Internal Medicine (18th έκδοση). McGraw Hill. σελίδες 2151–9. ISBN 978-0-07-174889-6.
- ↑ Policy Recommendations for Smoking Cessation and Treatment of Tobacco Dependence. World Health Organization. 2003. σελίδες 15–40. ISBN 978-92-4-156240-9. More than one of
|archivedate=και|archive-date=specified (βοήθεια); Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο:|archive-date=(βοήθεια) - ↑ «Smoking cessation and environmental hygiene». The Medical Clinics of North America 96 (4): 849–67. July 2012. doi:. PMID 22793948.
- ↑ «Smoking cessation treatment for COPD smokers: the role of counselling». Monaldi Archives for Chest Disease 79 (1): 33–7. March 2013. doi:. PMID 23741944.
- ↑ «Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management | Guidance and guidelines | NICE». www.nice.org.uk. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2018.
- ↑ Clinical Medicine (6th έκδοση). Elsevier Saunders. 2005. σελίδες 900–1. ISBN 978-0-7020-2763-5.
- ↑ Policy Recommendations for Smoking Cessation and Treatment of Tobacco Dependence. World Health Organization. 2003. σελίδες 15–40. ISBN 978-92-4-156240-9. More than one of
|archivedate=και|archive-date=specified (βοήθεια); Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο:|archive-date=(βοήθεια) - ↑ «Smoking cessation and COPD». European Respiratory Review 22 (127): 37–43. March 2013. doi:. PMID 23457163.
- ↑ «Coping with cravings». nhs.uk (στα Αγγλικά). 27 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουλίου 2021.
- ↑ Policy Recommendations for Smoking Cessation and Treatment of Tobacco Dependence. World Health Organization. 2003. σελίδες 15–40. ISBN 978-92-4-156240-9. More than one of
|archivedate=και|archive-date=specified (βοήθεια); Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο:|archive-date=(βοήθεια) - ↑ «Chronic obstructive pulmonary disease in over 16s: diagnosis and management | Guidance and guidelines | NICE». www.nice.org.uk. Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2018.
- ↑ «Smoking cessation and COPD». European Respiratory Review 22 (127): 37–43. March 2013. doi:. PMID 23457163.
- ↑ «Smoking cessation for people with chronic obstructive pulmonary disease». The Cochrane Database of Systematic Reviews 2019 (8): CD010744. August 2016. doi:. PMID 27545342.
- ↑ 118,0 118,1 «Smoking cessation and environmental hygiene». The Medical Clinics of North America 96 (4): 849–67. July 2012. doi:. PMID 22793948.
- ↑ Smith, Barbara K.· Timby, Nancy E. (2005). Essentials of nursing : care of adults and children. Lippincott Williams & Wilkins. σελ. 338. ISBN 978-0-7817-5098-1.
- ↑ Rom, William N., επιμ. (2007). Environmental and occupational medicine (4th έκδοση). Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins. σελίδες 521–2. ISBN 978-0-7817-6299-1.
- ↑ «Wet cutting». Health and Safety Executive. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 29 Νοεμβρίου 2013.
- ↑ George, Ronald B. (2005). Chest medicine : essentials of pulmonary and critical care medicine (5th έκδοση). Lippincott Williams & Wilkins. σελ. 172. ISBN 978-0-7817-5273-2.