Γαϊνάς

Ο Γαϊνάς (Λατινικά : Gainas) ήταν ένας Γότθος ηγέτης που υπηρέτησε στον ρωμαίικό στρατό στη Ανατολική ρωμαίική αυτοκρατορία ως Magister militum κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Θεοδόσιου του πρώτου και του Αρκάδιου.

Ο Γαϊνάς ξεκίνησε τη στρατιωτική του καριέρα σαν απλός στρατιώτης αλλά αργότερα ηγήθηκε του αποσπάσματος βάρβαρων στρατιωτών του στρατού του Θεοδόσιο Ά εναντίον του σφετεριστή του θρόνου της ρωμαίικής αυτοκρατορίας Ευγένιου το 394. Υπό τις εντολές του Γαϊνά , ενός άντρα που δεν είχε ευγενική καταγωγή , ήταν ο Αλάριχος του οίκου των Μπαλτ . Το 395 μ.Χ. ο Στιλίχων έστειλε αυτόν και τις δυνάμεις του δήθεν για να ενισχύσουν τις δυνάμεις στα ανατολικά της αυτοκρατορίας αλλά στη πραγματικότητα για να καθαιρέσουν τον ύπαρχο Ρούφινο ο οποίος ήταν εχθρικός με τον Στιλίχωνα. Ο Γαϊνάς δολοφόνησε τον Ρούφινο αλλά ο ευνούχος Ευτρόπιος ο οποίος ήταν επίσης εχθρός του του Στιλίχωνα , ήταν αυτός που συγκέντρωσε δύναμη στα χέρια του. Ο Γαϊνάς έμεινε ως επι των πλείστων από τον ισχυρό ευνούχο πράγμα που προκάλεσε το θυμό του.

Το 399 μ/.Χ. ανέβηκε σε μεγαλύτερη θέση αντικαθιστώντας τον magister militum Λέοντα αφότου ο Λέοντας απέτυχε να κατευνάσει εξέγερση των Οστρογότθων στη Μικρά Ασία υπό τον αρχηγό του Τριβίγιλδο ο οποίος ήταν επίσης εχθρός του Ευτρόπιου. Ο Γαϊνάς επίσης απέτυχε να πατάξει την επανάσταση και σύμφωνα με μερικές από τις πηγές συνωμότησε μαζί με τον Τρίβιγιλδο (με τον οποίο λέγεται ότι ήταν συγγενείς) με σκοπό να ρίξουν τον Ευτρόπιο.

Μετά τις συνεχείς αποτυχίες εναντίον των Οστρογότθων οι οποίοι συνέχιζαν να καταστρέφουν τις επαρχίες της Μικράς Ασίας ο Γαϊνάς συμβούλεψε τον Αρκάδιο να αποδεχτεί τους όρους του Τριβίγιλδου οι οποίες περιλάμβαναν τη θανάτωση του Ευτρόπιου. Ο Γαϊνάς τότε έδειξε τις πραγματικές του προθέσεις συμμαχώντας ανοιχτά με τον Τριβίγιλδο και το στρατό του. Ο Αρκάδιος αναγκάστηκε να υπογράψει μια συνθήκη με την οποία οι Γότθοι θα επιτρέπονταν να εγκατασταθούν στη Θράκη δείχνοντας τους εμπιστοσύνη στη φύλαξη του συνόρου κάτω από το Δούναβη. Ο Γαϊνάς συνέχισε εγκαθιστώντας τις δυνάμεις του στη Κωνσταντινούπολη όπου κυβέρνησε για αρκετούς μήνες. Ουσιαστικά προσπάθησε να αντιγράψει την επιτυχία του Στιλίχωνα στη δύση , έτσι φάνηκε επικίνδυνος για την επιβίωση της Ανατολικής Ρωμαίικής Αυτοκρατορίας. Καθαίρεσε όλους τους αξιωματούχους που δεν ήθελαν τους Γότθους και εκτέλσε τον ήδη καθαιρεμένο Ευτρόπιο ενώ οι υπόλοιποι μετά από παρέμβαση του Ιωάννη του Χρυσόστομου .

Ενώ ήταν αρκετά καλός στρατιωτικός ο ένθερμος υποστηρικτής του Άρειου ήταν εμφανώς αδύναμος να μπορέσει να διαχειριστεί μια πόλη με πληθυσμό 200.000 με 400.000 χιλιάδων κατοίκων όπου ο Ελληνορωμαϊκός πληθυσμός απεχθάνονταν τους Γότθους καθώς και τους οπαδούς του Άρειου. Ο συμβιβασμός του Γαϊνα με τον Τριβίγιλδο (που λέγεται ότι ήταν ξαδέρφια) οδήγησαν σε φήμες ότι συνωμότησε μαζί του έτσι όταν γύρισε στη Κωνσταντινούπολη το 400 ξέσπασε εξέγερση. Ο Γαϊνάς προσπάθησε να παρατάξει τους στρατιώτες του αλλά ακόμα και έτσι οι κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης κατάφεραν να παγιδέψουν και να σκοτώσουν 7000 οπλισμένους Γότθους.

Ο Γαϊνάς με τις δυνάμεις του προσπάθησε να περάσει πάλι τον Ελλήσποντο αλλά ο κακά επιτόπου οργανωμένος στόλος καταστράφηκε από έναν άλλον επίσης Γότθο ο οποίος βρίσκονταν στην υπηρεσία του Αυτοκράτορα τον Φραουίττα ο οποίος τον 401 έγινε φροντιστής αλλά κατηγορήθηκε αργότερα ως προδότης και εκτελέστηκε. Μετά την αποτυχημένη προσπάθεια να διασχίσει τον Ελλήσποντο πέρασε τον Δούναβη όπου πιάστηκε απο τους Ούννους. Ο Γαϊνάς εκτελέστηκε περίπου το 400 μ.Χ. και το κεφάλι του στάλθηκε ως διπλωματικό δώρο από τον φύλαρχο των Ούννων Ουλδίνο .

Μετά την επανάσταση η Αρκάδιος κατασκεύασε τη Στήλη του Αρκάδιου της οποίος η ζωφόρος απεικόνιζε τη νίκη κατά του Γαϊνά.

Ο σφετερισμός του Γαϊνά είμαι το θέμα του Αιγυπτιακού παραμυθιού και ίσως να είναι το θέμα της ομιλίας περί αυτοκρατορικής εξουσίας του Συνέσιου ο οποίος ίσως να εκπροσωπούσε τη πλευρά των βυζαντινών ευγενών που αντιμάχονταν στους βαρβάρους.

Ο ιστορικός των Γότθων Χέργουιγκ Βόλφραμ σημειώνει ότι ο θάνατος του Γαϊνάς σηματοδοτεί το τέλος στη σχετικά μεγάλη φυλετική ανάπτυξη σε ανεξάρτητες φυλές των Γότθων "Μετά από αυτό μόνο δύο εθνογεννήσεις ήταν πιθανές , αυτή των Ρωμαίων Γότθων εντός της αυτοκρατορίας και αυτή των Ούννων Γότθων στο κατώφλι της.

Σημειώσεις

1. Herwig Wolfram, History of the Goths (1979) 1988:138; Wolfram's summary of the career of Gainas and Tribigild: pp 148-50.
2. Edward Gibbon, The Decline and Fall of the Roman Empire, (The Modern Library, 1932), chap. XXIX., p. 1037
3. Cameron and Long, Barbarian and Politics at the Court of Arcadius (1993):7-8
4. Zosimus. See Gibbon, ch. XXXII., p. 1159, note 27
5. Gibbon, pp. 1158, 1159
6. Friell, J. G. P.; Williams, Stephen Joseph (1999). The Rome that did not fall: the survival of the East in the fifth century. New York: Routledge. pp. 11–12. ISBN 0-415-15403-0
7. Gainas and Tribigild is inferred by Wolfram (1988:435 note 182) from Sozomen VIII..4.2, with the understanding that Sozomen may have meant merely that they were of the same tribe.
8. Friell, J. G. P.; Williams, Stephen Joseph (1999). The Rome that did not fall: the survival of the East in the fifth century. New York: Routledge. pp. 11–12. ISBN 0-415-15403-
9. Wolfram (1979) 1988:135.