Υπεροξειδιόσωμα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
→‎Λειτουργία: προσθήκη ονόματος ενζύμου
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1: Γραμμή 1:


Τα υ''περοξειδιοσώματα'' ή υ''περοξεισώματα''<ref>{{Cite web|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/peroxisome|title=Definition of PEROXISOME|website=www.merriam-webster.com|language=en|accessdate=2019-11-09}}</ref> είναι μονομεμβρανικά [[Οργανίδιο|οργανίδια]] (προηγουμένως γνωστά και ως [[Μικροσωμάτιο|μικροσωμάτια]]), που βρίσκονται στο κυτταρόπλασμα σχεδόν όλων των [[Ευκαρυωτικά κύτταρα|ευκαρυωτικών κυττάρων]].<ref>{{Cite journal|title=The peroxisome: an update on mysteries 2.0|url=https://doi.org/10.1007/s00418-018-1722-5|journal=Histochemistry and Cell Biology|date=2018-11-01|issn=1432-119X|pmc=PMC6182659|pmid=30219925|pages=443–471|volume=150|issue=5|doi=10.1007/s00418-018-1722-5|language=en|first=Markus|last=Islinger|first2=Alfred|last2=Voelkl|first3=H. Dariush|last3=Fahimi|first4=Michael|last4=Schrader}}</ref> Τα υπεροξεισώματα είναι [[Οξείδωση|οξειδωτικά]] οργανίδια. Συχνά, παρατηρείται η χρήση του μοριακού οξυγόνου σαν υπόστρωμα για τη δημιουργία [[Υπεροξείδιο του υδρογόνου|υπεροξειδίου του υδρογόνου]] (H<sub>2</sub>O<sub>2</sub>), από το οποίο τα συγκεκριμένα οργανίδια έχουν πάρει το όνομά τους. Εκτελούν σημαντικούς ρόλους στο μεταβολισμό των λιπιδίων και στη μετατροπή [[:en:Reactive_oxygen_species|δραστικών μορφών οξυγόνου]]. Συμμετέχουν στον [[Μεταβολισμός|καταβολισμό]] [[Λιπαρό οξύ|λιπαρών οξέων]] [[:en:Very_long_chain_fatty_acid|πολύ μακράς αλύσου]], [[:en:Branched_chain_fatty_acids|λιπαρών οξέων διακλαδισμένης αλύσου]], ενδιαμέσων χολικού οξέος (στο συκώτι), [[:en:D-Amino_acid|D-αμινοξέων]], [[:en:Polyamine|πολυαμινών]], στην [[Αναγωγή (χημεία)|αναγωγή]] δραστικών μορφών οξυγόνου, ειδικά υπεροξειδίου του υδρογόνου<ref>{{Cite journal|title=Reactive oxygen species and peroxisomes: Struggling for balance|url=https://iubmb.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/biof.48|journal=BioFactors|date=2009|issn=1872-8081|pages=346–355|volume=35|issue=4|doi=10.1002/biof.48|language=en|first=Nina A.|last=Bonekamp|first2=Alfred|last2=Völkl|first3=H. Dariush|last3=Fahimi|first4=Michael|last4=Schrader}}</ref> και στη βιοσύνθεση [[:en:Plasmalogen|πλασμαλογόνων]], π.χ [[:en:Ether_lipid|αιθερικών φωσφολιπιδίων]] σημαντικών για τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου και των πνευμόνων των θηλαστικών.<ref name=":0">{{Cite journal|title=Biochemistry of Mammalian Peroxisomes Revisited|url=https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.biochem.74.082803.133329|journal=Annual Review of Biochemistry|date=2006-06-01|issn=0066-4154|pages=295–332|volume=75|issue=1|doi=10.1146/annurev.biochem.74.082803.133329|first=Ronald J.A.|last=Wanders|first2=Hans R.|last2=Waterham}}</ref> Επίσης, στα υπεροξεισώματα επιτελείται περίπου το 10% της συνολικής δραστηριότητας δύο ενζύμων, της [[:en:Phosphogluconate_dehydrogenase|αφυδρογονάσης της 6-φωσφορικής γλυκόζης]] και της [[:en:Phosphogluconate_dehydrogenase|αφυδρογονάσης του 6-φωσφογλυκονικού]], στο [[:en:Pentose_phosphate_pathway|μονοπάτι φωσφορικών πεντοζών]],<ref>{{Cite journal|title=Dehydrogenases of the pentose phosphate pathway in rat liver peroxisomes|url=https://febs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1432-1033.1989.tb14898.x|journal=European Journal of Biochemistry|date=1989|issn=1432-1033|pages=75–82|volume=183|issue=1|doi=10.1111/j.1432-1033.1989.tb14898.x|language=en|first=Vasily D.|last=Antonenkov}}</ref> το οποίο είναι απαραίτητο για τον ενεργειακό μεταβολισμό.<ref name=":0" /> Ακόμη, εξετάζεται έντονα το κατά πόσο τα υπεροξεισώματα εμπλέκονται στη σύνθεση [[Ισοπρενοειδή|ισοπρενοειδών]] και [[Χοληστερόλη|χοληστερόλης]] στα ζώα.<ref name=":0" /> Άλλες γνωστές λειτουργίες των υπεροξεισωμάτων περιλαμβάνουν τον [[:en:Glyoxylate_cycle|γλυοξυλικό κύκλο]] σε βλαστάνοντες σπόρους ("[[:en:Glyoxysomes|γλυοξυσώματα]]"), τη [[:en:Photorespiration|φωτοαναπνοή]] στα φύλλα,<ref>{{Cite book|title=Esau's Plant anatomy : meristems, cells, and tissues of the plant body : their structure, function, and development|last=Evert, Ray Franklin.|last2=Esau, Katherine, 1898-1997.|publisher=Wiley-Interscience|isbn=0471738433|date=2006|edition=3rd ed|location=Hoboken, N.J.|url=https://www.worldcat.org/oclc/70265585|id=70265585}}</ref> τη [[γλυκόλυση]] στα [[:en:Trypanosomatida|τρυπανοσώματα]] ("[[:en:Glycosome|γλυκοσώματα]]"), την οξείδωση [[Μεθανόλη|μεθανόλης]] ή/και αμινών και την αφομοίωση θρεπτικών σε συγκεκριμένους [[ζυμομύκητες]].
Τα ''Υπεροξειδιοσώματα'' ή ''Υπεροξεισώματα'' είναι μικρά κυστίδια στο εσωτερικό των [[κύτταρο|κυττάρων]] που αποτελούνται από [[μεμβράνη (βιολογία)|μεμβράνη]] και επιτελούν εξειδικευμένες λειτουργίες με την βοήθεια διαφόρων [[ένζυμο|ενζύμων]] που βρίσκονται στο εσωτερικό τους. Ταυτοποιήθηκαν για πρώτη φορά το 1967 από Βέλγο κυτταρολόγο. Ένα κύτταρο περιέχει περίπου 400 υπεροξειδιοσώματα με τον αριθμό να διαφέρει σημαντικά ανάλογα με το είδος του κυττάρου.


<br />
==Λειτουργία==


==Ιστορία==
Τα υπεροξειδιοσώματα συμμετέχουν στην αποδόμηση των [[λιπίδια|λιπιδίων]] μέσω [[οξείδωση|οξείδωσης]]. Οι αντιδράσεις της οξείδωσης καταλύονται από ειδικά ένζυμα. Κατά την διάρκεια της οξείδωσης παράγεται μια επικίνδυνη τοξική ουσία, το [[υπεροξείδιο του υδρογόνου]](H<sub>2</sub>O<sub>2</sub>) που μπορεί να προκαλέσει πολλές και σοβαρές βλάβες στο κύτταρο. Τα υπεροξειδιοσώματα αδρανοποιούν αυτήν την ένωση με την βοήθεια ενζύμου (καταλάση) που την μετατρέπει σε [[νερό]](H<sub>2</sub>O).


Τα υπεροξεισώματα (μικροσωμάτια) χαρακτηρίστικαν για πρώτη φορά από έναν Σουηδό διδακτορικό μαθητή, τον J. Rhodin, το 1954.<ref>{{Cite journal|url=|title=Correlation of ultrastructural organization and function in normal and experimentally changed proximal tubule cells of the mouse kidney|last=Rhodin|first=J.|date=1954|journal=Doctorate Thesis. Karolinska Institutet, Stockholm.|accessdate=|doi=|quote=}}</ref><br />
Προς το παρόν οι γνώσεις μας για την λειτουργία των υπεροξειδιοσωμάτων είναι περιορισμένες, ενώ ο τρόπος μεταφοράς των διάφορων μορίων ([[πρωτεΐνες]], [[λιπίδια]]) δεν έχει διαλευκανθεί πλήρως.


==Πηγές==
== Δομή ==
Τα υπεροξεισώματα είναι μικρά (0.1-1μm διάμετρο) υποκυτταρικά οργανίδια με λεπτή, κοκκιώδη μήτρα. Περιβάλλονται από μονοστιβάδα λιπιδικής μεμβράνης και βρίσκονται στο κυτταρόπλασμα ενός κυττάρου.<ref>{{Cite book|title=Karlsons Biochemie und Pathobiochemie.|last=Karlson, Peter.|publisher=Thieme|isbn=3133578154|date=2005|edition=15., komplett überarb. und neugestaltete Aufl|location=Stuttgart|url=https://www.worldcat.org/oclc/181474420|id=181474420}}</ref><ref>{{Cite book|title=Biologie der Pflanzen|last=Raven, Peter H.|last2=Eichhorn, Susan E.|publisher=De Gruyter|isbn=9783110185317|date=2006|edition=4. Aufl|location=Berlin|url=https://www.worldcat.org/oclc/180904366|id=180904366}}</ref><br /> <br />

== Μεταβολικές λειτουργίες ==
Μία σημαντική λειτουργία ενός υπεροξεισώματος είναι ο καταβολισμός των λιπαρών οξέων πολύ μακράς αλύσου, μέσω της [[:en:Beta_oxidation|β-οξείδωσης]]. <br />

== Συγκρότηση υπεροξεισωμάτων ==
Τα υπεροξεισώματα δημιουργούνται από το [[ενδοπλασματικό δίκτυο]] υπό συγκεκριμένες πειραματικές συνθήκες. Αναδιπλασιάζονται μέσω μεμβρανικής ανάπτυξης και διαιρούνται από προυπάρχοντα οργανίδια.<ref>{{Cite journal|title=Contribution of the Endoplasmic Reticulum to Peroxisome Formation|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0092867405004058|journal=Cell|date=2005-7|pages=85–95|volume=122|issue=1|doi=10.1016/j.cell.2005.04.025|language=en|first=Dominic|last=Hoepfner|first2=Danny|last2=Schildknegt|first3=Ineke|last3=Braakman|first4=Peter|last4=Philippsen|first5=Henk F.|last5=Tabak}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Proliferation and fission of peroxisomes — An update|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0167488915003365|journal=Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Molecular Cell Research|date=2016-5|pages=971–983|volume=1863|issue=5|doi=10.1016/j.bbamcr.2015.09.024|language=en|first=Michael|last=Schrader|first2=Joseph L.|last2=Costello|first3=Luis F.|last3=Godinho|first4=Afsoon S.|last4=Azadi|first5=Markus|last5=Islinger}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Biogenesis of Peroxisomes|url=http://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.cb.01.110185.002421|journal=Annual Review of Cell Biology|date=1985-11|issn=0743-4634|pages=489–530|volume=1|issue=1|doi=10.1146/annurev.cb.01.110185.002421|language=en|first=P. B.|last=Lazarow|first2=Y.|last2=Fujiki}}</ref><br />

== Αλληλεπίδραση και επικοινωνία με άλλα οργανίδια ==
Για την επιτέλεση των διαφορετικών λειτουργιών των υπεροξεισωμάτων απαιτούνται δυναμικές αλληλεπιδράσεις και συνεργασίες με πολλαπλά οργανίδια, τα οποία συμμετέχουν στο μεταβολισμό λιπιδίων στο κύτταρο. Τέτοια οργανίδια είναι το ενδοπλασματικό δίκτυο (ΕΔ), τα μιτοχόνδρια, τα λιπιδικά σωμάτια και τα λυσοσώματα.<ref>{{Cite journal|title=No peroxisome is an island — Peroxisome contact sites|url=https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0167488915003092|journal=Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Molecular Cell Research|date=2016-5|pmc=PMC4869879|pmid=26384874|pages=1061–1069|volume=1863|issue=5|doi=10.1016/j.bbamcr.2015.09.016|language=en|first=Nadav|last=Shai|first2=Maya|last2=Schuldiner|first3=Einat|last3=Zalckvar}}</ref><br />

== Σχετιζόμενες ασθένειες ==
Οι υπεροξειδιοσωματικές διαταραχές αποτελούν μία κατηγορία ασθενειών που επιδρούν στο νευρικό, αλλά και σε άλλα συστήματα του οργανισμού. Δύο κοινά παραδείγματα είναι η Χ-συνδεδεμένη [[αδρενολευκοδυστροφία]] και οι [[:en:Peroxisome_biogenesis_disorders|διαταραχές στη βιογένεση υπεροξειδιοσωμάτων.]]<ref>{{Cite journal|title=Human peroxisomal disorders|url=http://doi.wiley.com/10.1002/jemt.10330|journal=Microscopy Research and Technique|date=2003-06-01|issn=1059-910X|pages=203–223|volume=61|issue=2|doi=10.1002/jemt.10330|language=en|first=Marianne|last=Depreter|first2=Marc|last2=Espeel|first3=Frank|last3=Roels}}</ref><ref>{{Cite journal|title=The peroxisome: an update on mysteries|url=http://link.springer.com/10.1007/s00418-012-0941-4|journal=Histochemistry and Cell Biology|date=2012-5|issn=0948-6143|pages=547–574|volume=137|issue=5|doi=10.1007/s00418-012-0941-4|language=en|first=Markus|last=Islinger|first2=Sandra|last2=Grille|first3=H. Dariush|last3=Fahimi|first4=Michael|last4=Schrader}}</ref>

== Γονίδια ==
Τα ''PEX'' γονίδια κωδικοποιούν το μηχανισμό πρωτεινών ("περοξίνες") που απαιτείται για την άρτια συγκρότηση των υπεροξεισωμάτων.

== Εξελικτική προέλευση ==
Το πρωτεινικό περιεχόμενο τον υπεροξεισωμάτων ποικίλει ανάλογα με το είδος ή τον οργανισμό, αλλά η παρουσία πρωτεινών που είναι κοινές σε πολλά είδη παραπέμπει [[:en:Endosymbiotic_theory|ενδοσυμβιωτική]] προέλευση. Δηλαδή, τα υπεροξεισώματα εξελίχθηκαν από βακτήρια που εισέβαλλαν σε μεγαλύτερα κύτταρα και ανέπτυξαν σταδιακά μία συμβιωτική σχέση.<ref>{{Cite journal|title=Biogenesis of Peroxisomes|url=http://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.cb.01.110185.002421|journal=Annual Review of Cell Biology|date=1985-11|issn=0743-4634|pages=489–530|volume=1|issue=1|doi=10.1146/annurev.cb.01.110185.002421|language=en|first=P. B.|last=Lazarow|first2=Y.|last2=Fujiki}}</ref><br />

== Λοιπά σχετιζόμενα οργανίδια ==
Άλλα οργανίδια της οικογένειας των μικροσωματίων που σχετίζονται με τα υπεροξεισώματα, είναι τα γλυοξυσώματα των φυτών και [[Μύκητας|μυκήτων]], τα γλυκοσώματα μιας ομάδας Πρωτίστων που ονομάζονται [[:en:Kinetoplastida|Kinetoplastea]] και τα σώματα Woronin των ασκομυκήτων. <br />

== Δείτε επίσης ==

* [[:en:Peroxisome_proliferator-activated_receptor|'''Υποδοχείς που ενεργοποιούνται''' '''από παράγοντες που επάγουν τον''' '''πολλαπλασιασμό''' '''των''' '''υπεροξεισωμάτων''' '''(PPARs)''']]<br />

== Βιβλιογραφία ==
<references /><br />

== Περαιτέρω αναζήτηση ==

* [https://itn-perico.eu/home/ Innovative Training Network PERICO]
* Schrader M, Costello J, Godinho LF, Islinger M (2015). "Peroxisome-mitochondria interplay and disease". ''J Inherit Metab Dis''. '''38''' (4): 681–702. doi:[[doi:10.1007/s00418-008-0396-9|10.1007/s10545-015-9819-7]]. PMID [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25687155 25687155]

<br />

== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Commonscat|Peroxisomes}}
{{Commonscat|Peroxisomes}}

''Βασικές αρχές κυτταρικής βιολογίας'' των Alberts, Bray, Hopkin, Johnson, Lewis, Raff, Roberts και Walter
* [http://www.peroxisomedb.org/ PeroxisomeDB: Peroxisome-Database]
* [http://www.peroxisomekb.nl/ PeroxisomeKB: Peroxisome Knowledge Base]
* [https://itn-perico.eu/home/ Innovative Training Network PERICO]<br />


{{Οργανίδια του κυττάρου}}
{{Οργανίδια του κυττάρου}}

Έκδοση από την 23:47, 12 Νοεμβρίου 2019

Τα υπεροξειδιοσώματα ή υπεροξεισώματα[1] είναι μονομεμβρανικά οργανίδια (προηγουμένως γνωστά και ως μικροσωμάτια), που βρίσκονται στο κυτταρόπλασμα σχεδόν όλων των ευκαρυωτικών κυττάρων.[2] Τα υπεροξεισώματα είναι οξειδωτικά οργανίδια. Συχνά, παρατηρείται η χρήση του μοριακού οξυγόνου σαν υπόστρωμα για τη δημιουργία υπεροξειδίου του υδρογόνου (H2O2), από το οποίο τα συγκεκριμένα οργανίδια έχουν πάρει το όνομά τους. Εκτελούν σημαντικούς ρόλους στο μεταβολισμό των λιπιδίων και στη μετατροπή δραστικών μορφών οξυγόνου. Συμμετέχουν στον καταβολισμό λιπαρών οξέων πολύ μακράς αλύσου, λιπαρών οξέων διακλαδισμένης αλύσου, ενδιαμέσων χολικού οξέος (στο συκώτι), D-αμινοξέων, πολυαμινών, στην αναγωγή δραστικών μορφών οξυγόνου, ειδικά υπεροξειδίου του υδρογόνου[3] και στη βιοσύνθεση πλασμαλογόνων, π.χ αιθερικών φωσφολιπιδίων σημαντικών για τη φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου και των πνευμόνων των θηλαστικών.[4] Επίσης, στα υπεροξεισώματα επιτελείται περίπου το 10% της συνολικής δραστηριότητας δύο ενζύμων, της αφυδρογονάσης της 6-φωσφορικής γλυκόζης και της αφυδρογονάσης του 6-φωσφογλυκονικού, στο μονοπάτι φωσφορικών πεντοζών,[5] το οποίο είναι απαραίτητο για τον ενεργειακό μεταβολισμό.[4] Ακόμη, εξετάζεται έντονα το κατά πόσο τα υπεροξεισώματα εμπλέκονται στη σύνθεση ισοπρενοειδών και χοληστερόλης στα ζώα.[4] Άλλες γνωστές λειτουργίες των υπεροξεισωμάτων περιλαμβάνουν τον γλυοξυλικό κύκλο σε βλαστάνοντες σπόρους ("γλυοξυσώματα"), τη φωτοαναπνοή στα φύλλα,[6] τη γλυκόλυση στα τρυπανοσώματα ("γλυκοσώματα"), την οξείδωση μεθανόλης ή/και αμινών και την αφομοίωση θρεπτικών σε συγκεκριμένους ζυμομύκητες.


Ιστορία

Τα υπεροξεισώματα (μικροσωμάτια) χαρακτηρίστικαν για πρώτη φορά από έναν Σουηδό διδακτορικό μαθητή, τον J. Rhodin, το 1954.[7]

Δομή

Τα υπεροξεισώματα είναι μικρά (0.1-1μm διάμετρο) υποκυτταρικά οργανίδια με λεπτή, κοκκιώδη μήτρα. Περιβάλλονται από μονοστιβάδα λιπιδικής μεμβράνης και βρίσκονται στο κυτταρόπλασμα ενός κυττάρου.[8][9]

Μεταβολικές λειτουργίες

Μία σημαντική λειτουργία ενός υπεροξεισώματος είναι ο καταβολισμός των λιπαρών οξέων πολύ μακράς αλύσου, μέσω της β-οξείδωσης.

Συγκρότηση υπεροξεισωμάτων

Τα υπεροξεισώματα δημιουργούνται από το ενδοπλασματικό δίκτυο υπό συγκεκριμένες πειραματικές συνθήκες. Αναδιπλασιάζονται μέσω μεμβρανικής ανάπτυξης και διαιρούνται από προυπάρχοντα οργανίδια.[10][11][12]

Αλληλεπίδραση και επικοινωνία με άλλα οργανίδια

Για την επιτέλεση των διαφορετικών λειτουργιών των υπεροξεισωμάτων απαιτούνται δυναμικές αλληλεπιδράσεις και συνεργασίες με πολλαπλά οργανίδια, τα οποία συμμετέχουν στο μεταβολισμό λιπιδίων στο κύτταρο. Τέτοια οργανίδια είναι το ενδοπλασματικό δίκτυο (ΕΔ), τα μιτοχόνδρια, τα λιπιδικά σωμάτια και τα λυσοσώματα.[13]

Σχετιζόμενες ασθένειες

Οι υπεροξειδιοσωματικές διαταραχές αποτελούν μία κατηγορία ασθενειών που επιδρούν στο νευρικό, αλλά και σε άλλα συστήματα του οργανισμού. Δύο κοινά παραδείγματα είναι η Χ-συνδεδεμένη αδρενολευκοδυστροφία και οι διαταραχές στη βιογένεση υπεροξειδιοσωμάτων.[14][15]

Γονίδια

Τα PEX γονίδια κωδικοποιούν το μηχανισμό πρωτεινών ("περοξίνες") που απαιτείται για την άρτια συγκρότηση των υπεροξεισωμάτων.

Εξελικτική προέλευση

Το πρωτεινικό περιεχόμενο τον υπεροξεισωμάτων ποικίλει ανάλογα με το είδος ή τον οργανισμό, αλλά η παρουσία πρωτεινών που είναι κοινές σε πολλά είδη παραπέμπει ενδοσυμβιωτική προέλευση. Δηλαδή, τα υπεροξεισώματα εξελίχθηκαν από βακτήρια που εισέβαλλαν σε μεγαλύτερα κύτταρα και ανέπτυξαν σταδιακά μία συμβιωτική σχέση.[16]

Λοιπά σχετιζόμενα οργανίδια

Άλλα οργανίδια της οικογένειας των μικροσωματίων που σχετίζονται με τα υπεροξεισώματα, είναι τα γλυοξυσώματα των φυτών και μυκήτων, τα γλυκοσώματα μιας ομάδας Πρωτίστων που ονομάζονται Kinetoplastea και τα σώματα Woronin των ασκομυκήτων.

Δείτε επίσης

Βιβλιογραφία

  1. «Definition of PEROXISOME». www.merriam-webster.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2019. 
  2. Islinger, Markus; Voelkl, Alfred; Fahimi, H. Dariush; Schrader, Michael (2018-11-01). «The peroxisome: an update on mysteries 2.0» (στα αγγλικά). Histochemistry and Cell Biology 150 (5): 443–471. doi:10.1007/s00418-018-1722-5. ISSN 1432-119X. PMID 30219925. PMC PMC6182659. https://doi.org/10.1007/s00418-018-1722-5. 
  3. Bonekamp, Nina A.; Völkl, Alfred; Fahimi, H. Dariush; Schrader, Michael (2009). «Reactive oxygen species and peroxisomes: Struggling for balance» (στα αγγλικά). BioFactors 35 (4): 346–355. doi:10.1002/biof.48. ISSN 1872-8081. https://iubmb.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1002/biof.48. 
  4. 4,0 4,1 4,2 Wanders, Ronald J.A.; Waterham, Hans R. (2006-06-01). «Biochemistry of Mammalian Peroxisomes Revisited». Annual Review of Biochemistry 75 (1): 295–332. doi:10.1146/annurev.biochem.74.082803.133329. ISSN 0066-4154. https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.biochem.74.082803.133329. 
  5. Antonenkov, Vasily D. (1989). «Dehydrogenases of the pentose phosphate pathway in rat liver peroxisomes» (στα αγγλικά). European Journal of Biochemistry 183 (1): 75–82. doi:10.1111/j.1432-1033.1989.tb14898.x. ISSN 1432-1033. https://febs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1432-1033.1989.tb14898.x. 
  6. Evert, Ray Franklin.· Esau, Katherine, 1898-1997. (2006). Esau's Plant anatomy : meristems, cells, and tissues of the plant body : their structure, function, and development (3rd ed έκδοση). Hoboken, N.J.: Wiley-Interscience. ISBN 0471738433. 70265585. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link) CS1 maint: Extra text (link)
  7. Rhodin, J. (1954). «Correlation of ultrastructural organization and function in normal and experimentally changed proximal tubule cells of the mouse kidney». Doctorate Thesis. Karolinska Institutet, Stockholm.. 
  8. Karlson, Peter. (2005). Karlsons Biochemie und Pathobiochemie (15., komplett überarb. und neugestaltete Aufl έκδοση). Stuttgart: Thieme. ISBN 3133578154. 181474420. 
  9. Raven, Peter H.· Eichhorn, Susan E. (2006). Biologie der Pflanzen (4. Aufl έκδοση). Berlin: De Gruyter. ISBN 9783110185317. 180904366. 
  10. Hoepfner, Dominic; Schildknegt, Danny; Braakman, Ineke; Philippsen, Peter; Tabak, Henk F. (2005-7). «Contribution of the Endoplasmic Reticulum to Peroxisome Formation» (στα αγγλικά). Cell 122 (1): 85–95. doi:10.1016/j.cell.2005.04.025. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0092867405004058. 
  11. Schrader, Michael; Costello, Joseph L.; Godinho, Luis F.; Azadi, Afsoon S.; Islinger, Markus (2016-5). «Proliferation and fission of peroxisomes — An update» (στα αγγλικά). Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Molecular Cell Research 1863 (5): 971–983. doi:10.1016/j.bbamcr.2015.09.024. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0167488915003365. 
  12. Lazarow, P. B.; Fujiki, Y. (1985-11). «Biogenesis of Peroxisomes» (στα αγγλικά). Annual Review of Cell Biology 1 (1): 489–530. doi:10.1146/annurev.cb.01.110185.002421. ISSN 0743-4634. http://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.cb.01.110185.002421. 
  13. Shai, Nadav; Schuldiner, Maya; Zalckvar, Einat (2016-5). «No peroxisome is an island — Peroxisome contact sites» (στα αγγλικά). Biochimica et Biophysica Acta (BBA) - Molecular Cell Research 1863 (5): 1061–1069. doi:10.1016/j.bbamcr.2015.09.016. PMID 26384874. PMC PMC4869879. https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0167488915003092. 
  14. Depreter, Marianne; Espeel, Marc; Roels, Frank (2003-06-01). «Human peroxisomal disorders» (στα αγγλικά). Microscopy Research and Technique 61 (2): 203–223. doi:10.1002/jemt.10330. ISSN 1059-910X. http://doi.wiley.com/10.1002/jemt.10330. 
  15. Islinger, Markus; Grille, Sandra; Fahimi, H. Dariush; Schrader, Michael (2012-5). «The peroxisome: an update on mysteries» (στα αγγλικά). Histochemistry and Cell Biology 137 (5): 547–574. doi:10.1007/s00418-012-0941-4. ISSN 0948-6143. http://link.springer.com/10.1007/s00418-012-0941-4. 
  16. Lazarow, P. B.; Fujiki, Y. (1985-11). «Biogenesis of Peroxisomes» (στα αγγλικά). Annual Review of Cell Biology 1 (1): 489–530. doi:10.1146/annurev.cb.01.110185.002421. ISSN 0743-4634. http://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev.cb.01.110185.002421. 


Περαιτέρω αναζήτηση


Εξωτερικοί σύνδεσμοι