Χαλυβουργείο (μουσικό έργο)

Εργοστάσιο: μουσική των μηχανών (ρωσικά: Завод: музыка машин‎‎, Zavod: muzyka mashin), Opus 19, το οποίο συνήθως αναφέρεται ως Χαλυβουργείο, είναι το γνωστότερο έργο του Σοβιετικού συνθέτη Αλεξάντερ Μοσόλοφ και χαρακτηριστικό παράδειγμα σοβιετικής φουτουριστικής μουσικής . Η σύνθεση του έργου χρονολογείται μεταξύ 1926 και 1927 ως το πρώτο μέρος της σουίτας μπαλέτου Σταλ. Τα υπόλοιπα μέρη της σουίτας, «Στη φυλακή», «Στο χορό» και «Στην πλατεία» έχουν χαθεί και το Χαλυβουργείο παίζεται σήμερα ως αυτόνομο ορχηστρικό έργο.

Ιστορία

Το Χαλυβουργείο είναι προϊόν της εποχής του. Μετά τη Ρωσική Επανάσταση του 1917, η ρομαντική μουσική —αν και δεν απαγορεύτηκε— παραμερίστηκε ως απομεινάρι της έκπτωτης άρχουσας τάξης ενώ άκμασαν πειραματικές και επαναστατικές ιδέες. Το 1923 ιδρύθηκε ο Σύνδεσμος Σύγχρονης Μουσικής για αβάν-γκαρντ συνθέτες. Σε αυτόν εντάχθηκαν ο Μοσόλοφ, ο δάσκαλός του, Νικολάι Μιασκόφσκι, ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς και άλλοι συνθέτες. Το Χαλυβουργείο γράφτηκε αρχικά για το μπαλέτο Σταλ (Cталь, Stal, «Ατσάλι») σε σενάριο της Ίνα Τσερνέτσκαγια. Το μπαλέτο δεν παίχτηκε ποτέ στη σκηνή, ωστότο το χαλυβουργείο παρουσιάστηκε ως το πρώτο μέρος ορχηστρικής σουίτας από το μπαλέτο, και πρωτοπαρουσιάστηκε στη Μόσχα στις 4 Δεκεμβρίου 1927, σε μια συναυλία του Συλλόγου Σύγχρονης Μουσικής για τον εορτασμό της δέκατης επετείου της Ρωσικής Επανάστασης. Στην ίδια συναυλία παρουσιάστηκε η Δεύτερη Συμφωνία του Σοστακόβιτς, η καντάτα Οκτώβρης του Νικολάι Ροσλάβετς και ο Πρόλογος του Λεονίντ Πολόβινκιν. Η σύνθεση του Μοσόλοφ παρουσιάστηκε στο όγδοο φεστιβάλ Διεθνούς Εταιρείας Σύγχρονης Μουσικής στη Λιέγη στις 6 Σεπτεμβρίου 1930, όπου απέσπασε εξαιρετικές κριτικές. Ένας κριτικός είπε για το κομμάτι: «Έχουμε... ένα είδος λυρικού θέματος, το τραγούδι του ατσαλιού, ή πιθανόν του ανθρώπου, του μάστορα σιδηρουργού. . . . [αυτό] είναι μια ουσιαστικά μουσική ιδέα που υλοποιείται με πειστική δεξιοτεχνία και ως καταληκτικό κομμάτι σε ένα ορχηστρικό πρόγραμμα αξίζει να γίνει δημοφιλές.»

Στο Hollywood Bowl το 1931, το Χαλυβουργείο εντάχθηκε στο μπαλέτο του Adolph Bolm , The Spirit of the Factory (Το πνεύμα του εργοστασίου) — γνωστό και ως Ballet mécanique (δεν πρέπει να συγχέεται με τη σύνθεση του 1924 από τον Τζόρτζ Άντχεϊλ), Mechanical Ballet και The Iron Foundry —το οποίο στην πρώτη παράσταση προκάλεσε «επευφημίες, ενθουσιώδεις κριτικές και δημοφιλείς απαιτήσεις» για μια εκτέλεση ανκόρ. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που το Χαλυβουργείο παρουσιάστηκε σε σκηνική παράσταση, αν και ποτέ δεν παίχτηκε στα πλαίσια της αρχικής του σύνθεσης.

Ενορχήστρωση

Το Χαλυβουργείο έχει ενορχηστρωθεί για πίκολο, δύο φλάουτα, δύο όμποε, αγγλικό κόρνο, δύο κλαρινέτα, μπάσο κλαρινέτο, δύο φαγκότα, κοντραφαγκότο, τέσσερα γαλλικά κόρνα, τρεις τρομπέτες, δύο τρομπόνια, μπάσο τρομπόνι και τούμπα, τύμπανα, ταμπούρο, μπάσο τύμπανο, κύμβαλα, ταμ-ταμ, σιδερένιο φύλλο και έγχορδα.

Ανάλυση

Το κομμάτι είναι γραμμένο σε τριαδική μορφή . Ξεκινά με ένα τμήμα allegro, που αποτελείται από σύντομες χρωματικές φράσεις για όλη την ορχήστρα οι οποίες μετατρέπονται σταδιακά σε ένα τρίο, μετά από το οποίο επιστρέφει στην αισθητική του αρχικού allegro για την coda. Με αυτόν τον τρόπο ο Μοσόλοφ «συντονίζει τους μηχανιστικούς ρυθμούς σε συγκεκριμένες τμήματα της ορχήστρας που συνεργάζονται σαν γρανάζια σε μια καλά λαδωμένη μηχανή». Ο Μοσόλοφ χρησιμοποιεί ζωντανή ορχήστρα για να δημιουργήσει τον ήχο του εργοστασίου, σε αντίθεση με το Ballet mécanique του Άντχεϊλ, το οποίο χρησιμοποιεί μηχανικά στοιχεία για να πετύχει τους μουσικούς του στόχους.

Δείτε επίσης

• Φουτουρισμός
• Σουπρεματισμός
• Ρωσικός κονστρουκτιβισμός

Πηγές

• Evans, Edwin (October 1, 1930). «The Liége Festival». The Musical Times (London: Novello) 71 (1052): 898–902. doi:10.2307/916883. ISSN 0027-4666. OCLC 53165808. https://archive.org/details/sim_musical-times_1930-10-01_71_1052/page/898. 
• Ferenc, Anna (2004). «Music in the socialist state». Στο: Edmunds, Neil. Soviet Music and Society under Lenin and Stalin. Abingdon, England: Routledge. σελίδες 8–18. ISBN 0-271-03106-9. 
• Hammer, Les (1997). «'The Spirit of the Factory': Adolph Bolm's Post-Moderne Masterpiece». Dance Chronicle (New York: Marcel Dekker) 20 (2): 191–208. doi:10.1080/01472529708569279. ISSN 0027-4666. OCLC 48483212. https://archive.org/details/sim_dance-chronicle_1997_20_2/page/191. 
• Kozlenko, William (July 1937). Engel, Carl, επιμ. «Soviet Music and Musicians». The Musical Quarterly (New York: G. Schirmer) XXIII (3): 295–305. doi:10.1093/mq/xxiii.3.295. ISSN 0027-4631. OCLC 53165498. 
• Lewis, David· Tyranny, Gene (2005). «Alexander Vasil'yevich Mosolov». Στο: Woodstra, Chris. All Music Guide to Classical Music: The Definitive Guide to Classical Music. San Francisco: Backbeat Books. σελίδες 881–2. ISBN 0-87930-865-6. 
• Makanowitzky, Barbara (July 1965). Mohrenschildt, Dimitri, επιμ. «Music to Serve the State». Russian Review (Hanover, NH) 24 (3): 266–77. doi:10.2307/126628. ISSN 0036-0341. OCLC 47075590. https://archive.org/details/sim_russian-review_1965-07_24_3/page/266. 
• Mosolov, Alexander (1958), Die Eisengießerei "Iron Foundry", Hamburg: Musikverlag Hans Sikorski, SIK1585 
• Mosolov, Alexander, The Foundry (Machine-Music), Boca Raton, FL: Edwin F. Kalmus, KM.A8127-FSC 
• Nelson, Amy (2004). Music for the Revolution: Musicians and Power in Early Soviet Russia. University Park, PA: Penn State Press. ISBN 0-271-03106-9. 
• Sitsky, Larry (1994). «Alexander V. Mosolov: The Man of Steel». Music of the Repressed Russian Avant-Garde, 1900–1929. Westport, CT: Greenwood Press. σελίδες 60–86. ISBN 0-313-26709-X.