Τσελέστα
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η τσελέστα (ιτ. celesta, γαλλ. célesta) είναι ιδιόφωνο μουσικό όργανο που συμπεριλαμβάνεται στην ομάδα των κρουστών της συμφωνικής ορχήστρας.
Το όργανο αυτό μοιάζει με μικρό όρθιο πιάνο, φέροντας μουσικό πληκτρολόγιο το οποίο συνδέεται με σχετική διάταξη αποτελούμενη από μικρά τσόχινα σφυράκια που κρούουν μεταλλικές ράβδους. Η ενίσχυση του ήχου της κάθε ράβδου επιτυγχάνεται από μικρά ξύλινα κιβωτιόσχημα αντηχεία. Η κάθε ράβδος φέρεται «χορδισμένη» κατά το μήκος της στον φθόγγο που εξασφαλίζει.
Τέλος φέρει ειδικό ποδόπληκτρο (πεντάλ) με το οποίο ανασηκώνεται ειδικός τσόχινος σιγαστήρας, ο οποίος ακουμπώντας στις ράβδους διακόπτει τον παρατεταμένο ήχο παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα παραγωγής κοφτών ήχων.
Το όργανο αυτό όπου στην ουσία πρόκειται για μεταλλόφωνο, αποτελεί εφεύρεση του Γάλλου Ωγκύστ Μυστέλ ο οποίος και το κατοχύρωσε το 1886. Τούτο όμως αποτελεί εξέλιξη του τυποφώνου, παρόμοιου οργάνου με πιο απαλούς ήχους, που είχε εφεύρει ο πατέρας του Μυστέλ, Βίκτωρας, το 1865 και είχε κατοχυρώσει τρία χρόνια αργότερα.
Το ρεπερτόριό της, αν και περιορισμένο, την καθιστά αναπόσπαστο στοιχείο πολλών συμφωνικών έργων μετά τα τέλη του 19ου αιώνα, με κύρια παραδείγματα τον «Χορό της ζαχαρένιας νεράιδας» από το μπαλέτο «Ο Καρυοθραύστης» του Τσαϊκόφσκι, την όπερα «Ο ιππότης των ρόδων» του Ρίχαρντ Στράους και τη «Μουσική για έγχορδα, κρουστά και τσελέστα» του Μπέλα Μπάρτοκ.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Larousse Britannica" τομ.58ος, σελ.199