Σχολαστικισμός

Οι επτά ελεύθερες τέχνες γύρω από το κέντρο της φιλοσοφίας, εικονογρ. περ. Hortus delicarium «ο κήπος των απολαύσεων» 1180 περ. Χέραντ του Λάντσμπεργκ.

Σχολαστικισμός ονομάζεται το θεολογικό και φιλοσοφικό ρεύμα, που άκμασε από τον 12ο ως τον 14ο αιώνα στην ευρωπαϊκή Δύση, στον χώρο της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας, και αποσκοπούσε στη συμφιλίωση της φιλοσοφίας που αναπτύχθηκε από τους αρχαίους κλασικούς φιλοσόφους, όπως ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας, με την μεσαιωνική θεολογία. Συχνά οι Σχολαστικοί θεολόγοι δεν περιορίζονταν στα θεολογικά ζητήματα, αλλά ασχολούνταν και με ζητήματα επιστημονικά, δίδασκαν δε θεολογία, αλλά και τα εγκύκλια μαθήματα της εποχής σε εκκλησιαστικές σχολές, σε Πανεπιστήμια και Μονές. Οι Σχολαστικοί έδιναν ιδιαίτερη έμφαση στην λογική θεμελίωση των θέσεων και χρησιμοποιούσαν τις φιλοσοφικές μεθόδους στο πεδίο της θεολογίας. Προσέγγιζαν δηλαδή τη θεολογία με τις επιστημονικές μεθόδους της εποχής, κύριος δε σκοπός της θεολογίας τους ήταν η μελέτη της Αγίας Γραφής και η ερμηνεία της διαμέσου της λογικής διερεύνησης.

Ο Σχολαστικισμός καλλιεργήθηκε από Ρωμαιοκαθολικούς μοναχούς, ενώ σημαντικότεροι εκπρόσωποί του θεωρούνται οι εξής:

• Πέτρος Αβελάρδος (1079-1142)
• Φραγκίσκος της Ασίζης (1182-1226)
• Ρογήρος Βάκων (1214-1294)
• Μποναβεντούρα (1221-1274)
• Θωμάς Ακινάτης (1225-1274)
• Βαρλαάμ ο Καλαβρός (1290-1348)

Βιβλιογραφία

• Παναγιώτου, Π. Π.: «Ρογήρος Βάκων (Roger Bacon) ο πρίγκηπας της σκέψης στον Μεσαίωνα και η θεμελίωση της πειραματικής επιστήμης». Παρνασσός 25 (1983), 350-371.
• Κ. Γ. Αθανασόπουλος, Ancillae Theologiae: Το φιλοσοφείν και Θεολογείν κατά το Μεσαίωνα και το Βυζάντιο, εκδ. Παρουσία, Αθήνα, 2004, σελ.350 (με πίνακες και λεπτομερή βιβλιογραφία στην Ελληνική, Λατινική, Αγγλική, Γαλλική και Γερμανική) (ISBN: 960-7956-94-X)
• Κ. Γ. Αθανασόπουλος, Φιλοσοφία στην Ευρώπη, τόμος Α: Η Φιλοσοφία στην Ευρώπη από τον 6ο ως τον 16ο αι., Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Πάτρα 2001, σελ.203 (ISBN: 960-538-286-5)