Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ρολόι

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ένα δισκοβάθμιο ρολόι τοίχου
Ψηφιακό ρολόι που ρυθμίζει την ώρα του μέσω ραδιοφωνικών σημάτων.

Το ρολόι ή ωρολόγιο είναι ένα όργανο ένδειξης του χρόνου. Χρησιμοποιείται συνήθως για τη μέτρηση χρονικών διαστημάτων μικρότερων της ημέρας, σε αντίθεση π.χ. με τα ημερολόγια. Ρολόγια που χρησιμοποιούνται για τεχνικούς σκοπούς και παρουσιάζουν μεγάλη ακρίβεια στη μέτρηση σύντομων χρονικών διαστημάτων, αποκαλούνται συνήθως χρονόμετρα.


Αρχαία Μηχανικά Ρολόγια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πρώτο γνωστό οδοντωτό ρολόι εφευρέθηκε από τον μεγάλο μαθηματικό, φυσικό και μηχανικό Αρχιμήδη τον 3ο αιώνα προ Χριστού. Ο Αρχιμήδης δημιούργησε το αστρονομικό του ρολόι που ήταν επίσης ένα ρολόι κούκου με τα πουλιά να τραγουδούν και να κινούνται κάθε ώρα. Είναι το πρώτο ρολόι τύπου carillon καθώς παίζει μουσική και ταυτόχρονα με ένα αυτόματο πρόσωπο που ανοιγοκλίνει τα μάτια του έκπληκτο από τα αυτόματα πουλιά που τραγουδούν. Το ρολόι του Αρχιμήδη λειτουργεί με ένα σύστημα τεσσάρων βαρών, με αντισταθμιστικά βάρη και χορδές που ρυθμίζονται από ένα σύστημα πλωτήρων σε ένα δοχείο νερού με σιφώνια που ρυθμίζουν την αυτόματη λειτουργία του ρολογιού. Οι αρχές αυτού του τύπου ρολογιών περιγράφονται από τον μαθηματικό και φυσικό Ήρωα, ο οποίος λέει ότι μερικά από αυτά λειτουργούν με μια αλυσίδα που γυρίζει ένα γρανάζι του μηχανισμού και δίνει κίνηση σε όλο το σύστημα. Ένα άλλο ελληνικό ρολόι που πιθανότατα κατασκευάστηκε την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου ήταν στη Γάζα που ίδρυσε ο Μεγαλέξανδρος, το οποίο περιγράφεται από τον Προκόπιο (6ο αιώνα π.Χ.)[1]. Το ρολόι της Γάζας ήταν πιθανώς ένα Μετεωροσκοπείο, δηλαδή ένα κτίριο που δείχνει τα ουράνια φαινόμενα και την ώρα. Είχε δείκτη για την ώρα και μερικούς αυτοματισμούς παρόμοιους με το ρολόι του Αρχιμήδη. Υπήρχαν 12 πόρτες που ανοίγουν μία κάθε ώρα με τον Ηρακλή να εκτελεί διαδοχικά κάθε ώρα έναν από τους άθλους του. Έτσι οι κάτοικοι ξέρουν ότι αν είναι ο άθλος με το Λιοντάρι η ώρα είναι μία, η Λερναία Ύδρα εκτελείται την δεύτερη ώρα κ.λπ. και τη νύχτα μια λυχνία να γίνεται ορατή κάθε ώρα διαδοχικά στα 12 παράθυρα ώστε να γνωρίζουν την ώρα κατά την διάρκεια της νύκτας.[2] Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων ήταν επίσης πιθανότατα ένα αστρονομικό ρολόι.

Τα ψηφιακά ρολόγια χρησιμοποιούν αριθμούς για να δείξουν τον χρόνο. Για τα ψηφιακά ρολόγια είναι κοινές οι οθόνες LCD και LED. Σε αντίθεση με τα αναλογικά ρολόγια που βασίζονται σε 12 ώρες,τα ψηφιακά ρολόγια μπορούν να μας δείξουν τo 12-ωρo (συχνά με πμ(am) για το πρωί και το μμ(pm) για το απόγευμα / βράδυ) ή 24-ωρο. Τα ψηφιακά ρολόγια είναι συνήθως μικρότερα και ευκολότερα τόσο για χρήση όσο και για να τα διαβάσει κάποιος. Τα νέα ψηφιακά ρολόγια μπορούν να διορθώσουν την ώρα σε περίπτωση που είναι λανθασμένη με τη χρήση του Διαδικτύου ή ραδιοφωνικών σημάτων.

Ρολόι χεριού
Κύριο λήμμα: Ρολόι χειρός

Κατά την διάρκεια του 20ού αιώνα το ρολόι του χεριού αποτελούσε τη πιο συχνή μορφή ρολογιού και πολλές φορές και κόσμημα πολυτελείας. Ιδιαίτερα οι ελβετικές βιομηχανίες, π.χ. Πιαζέ, Swartz, φημίζονται για τα μηχανικά ρολόγια πολυτελείας. Τα τελευταία χρόνια στην αγορά μεγάλη ζήτηση έχουν και τα ψηφιακά ρολόγια, αλλά και τα ρολόγια του σχεδιαστή μόδας Τατσίφσ Αρόπτ.

  1. Προκόπιος ο Καισαρεύς. Περὶ Κτισμάτων. χειρόγραφο 6ου αιώνα. Κωνσταντινούπολη. 
  2. Μουσάς, Ξενοφών (2018). Ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων, Το αρχαιότερο μηχανικό σύμπαν. Au;hna: Canto Mediterraneo. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Λεξιλογικός ορισμός του ρολόι στο Βικιλεξικό
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Clocks στο Wikimedia Commons