Μετάβαση στο περιεχόμενο

Πραξικόπημα στη Χιλή (1973)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πραξικόπημα στη Χιλή (1973)
Επιχείρηση ΚόνδοραςΨυχρός Πόλεμος
Ο βομβαρδισμός του Λα Μονέδα στις 11 Σεπτεμβρίου 1973 από τις χιλιανές ένοπλες δυνάμεις
Χρονολογία11 Σεπτεμβρίου 1973, πριν 51 έτη (1973-09-11)
ΤόποςΧιλή
Έκβαση
Αντιμαχόμενοι
Κυβέρνηση της Χιλής
Κίνημα της Επαναστατικής Αριστεράς
"Ομάδες φίλα προσκείμενων"
Λοιποί μαχητές της εργατικής τάξης[1]

Χιλιανές Ένοπλες Δυνάμεις

  • Χιλιανός Στρατός
  • Χιλιανό Ναυτικό
  • Χιλιανή Αεροπορία
  • Αστυνομία της Χιλής
  • Υποστηρίχθηκε από:
    ΗΠΑ[2][3]
    Βραζιλία[4]
Ηγετικά πρόσωπα
Απολογισμός
46 παραστρατιωτικοί
Συνολικά 60 κατά τη διάρκεια του πραξικοπήματος

Το χιλιανό πραξικόπημα του 1973 ήταν μία κρίσιμη στιγμή, τόσο στην ιστορία της Χιλής, όσο και στον Ψυχρό Πόλεμο. Μετά από μια εκτεταμένη περίοδο κοινωνικών αναταραχών και πολιτικής έντασης μεταξύ του ελεγχόμενου από την αντιπολίτευση Κογκρέσου της Χιλής και του σοσιαλιστή προέδρου Σαλβαδόρ Αλιέντε, καθώς και του οικονομικού πολέμου που διέταξε ο Αμερικανός πρόεδρος, Ρίτσαρντ Νίξον,[5] ο Αλιέντε ανετράπη από τις ένοπλες δυνάμεις και την εθνική αστυνομία.[6][7]

Ο στρατός έπαυσε την κυβέρνηση της Λαϊκής Ενότητας του Αλιέντε και στη συνέχεια εγκαθίδρυσε μία χούντα που ανέστειλε όλες τις πολιτικές δραστηριότητες στη Χιλή και καταπίεσε τα αριστερά κινήματα, ιδιαίτερα τα κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά κόμματα και το Κίνημα της Επαναστατικής Αριστεράς (MIR). Ο διορισμένος από τον Αλιέντε αρχηγός του στρατού, Αουγούστο Πινοσέτ, κατέλαβε την ανώτατη εξουσία εντός ένός έτους από το πραξικόπημα και ανέλαβε την εξουσία επίσημα στα τέλη του 1974.[8] Η κυβέρνηση του Νίξον, η οποία είχε εργαστεί για να δημιουργήσει τις συνθήκες για το πραξικόπημα,[9][10][11] αναγνώρισε αμέσως την κυβέρνηση της χούντας και την στήριξε στην εδραίωση της εξουσίας.[12]

Κατά τη διάρκεια των εναέριων επιδρομών και των επιθέσεων εδάφους που προηγήθηκαν του πραξικοπήματος, ο Αλιέντε έδωσε την τελευταία του ομιλία, στην οποία ορκίστηκε να παραμείνει στο Προεδρικό Μέγαρο, αρνούμενος προσφορές ασφαλούς διέλευσης σε περίπτωση που θα επέλεγε την εξορία έναντι της αντιπαράθεσης. Οι αυτόπτες μάρτυρες του θανάτου του Αλιέντε συμφωνούν ότι αυτοκτόνησε στο Μέγαρο.[13][14]

  1. Lawson, George (2005). Negotiated Revolutions. σελ. 182. The only armed resistance came in a handful of factories, the La Legua poblacion in Santiago and in isolated gunfights with MIR activists. 
  2. McSherry, J. Patrice (2011). «Chapter 5: "Industrial repression" and Operation Condor in Latin America». Στο: Esparza, Marcia· Henry R. Huttenbach· Daniel Feierstein. State Violence and Genocide in Latin America: The Cold War Years (Critical Terrorism Studies). Routledge. σελ. 107. ISBN 978-0415664578. 
  3. Walter L. Hixson (2009). The Myth of American Diplomacy: National Identity and U.S. Foreign Policy. Yale University Press. p. 223. (ISBN 0300151314)
  4. Kornbluh, Peter. «Brazil Conspired with U.S. to Overthrow Allende». National Security Archive (στα English). George Washington University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2019. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  5. Peter Kornbluh. «Chile and the United States: Declassified Documents Relating to the Military Coup, September 11, 1973». 
  6. "Controversial legacy of former Chilean dictator Augusto Pinochet ...Gen. Augusto Pinochet, who overthrew Chile's democratically elected Communist government in a 1973 coup ..." Αρχειοθετήθηκε 16 May 2008 στο Wayback Machine., The Christian Science Monitor, 11 Δεκεμβρίου 2006
  7. "CHILE: The Bloody End of a Marxist Dream" Αρχειοθετήθηκε 2008-09-25 στο Wayback Machine., Time Magazine, Quote: "....Allende's downfall had implications that reached far beyond the borders of Chile. His had been the first democratically elected Marxist government in Latin America..."
  8. Genaro Arriagada Herrera (1988). Pinochet: The Politics of Power. Allen & Unwin. σελ. 36. ISBN 978-0-04-497061-3. 
  9. Winn, Peter (2010). «A Century of Revolution». Στο: Grandin & Joseph, Greg & Gilbert, επιμ. Duke University Press, σσ. 239–275. 
  10. Peter Kornbluh (11 September 2013). The Pinochet File: A Declassified Dossier on Atrocity and Accountability. The New Press. (ISBN 1595589120)
  11. Lubna Z. Qureshi. Nixon, Kissinger, and Allende: U.S. Involvement in the 1973 Coup in Chile. Lexington Books, 2009. (ISBN 0739126563)
  12. Peter Kornbluh (19 Σεπτεμβρίου 2000). «CIA Acknowledges Ties to Pinochet's Repression: Report to Congress Reveals U.S. Accountability in Chile». Chile Documentation Project. National Security Archive. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2006. 
  13. Davison, Phil (20 Ιουνίου 2009). «Hortensia Bussi De Allende: Widow of Salvador Allende who helped lead opposition to Chile's military dictatorship». The Independent (London). https://www.independent.co.uk/news/obituaries/hortensia-bussi-de-allende-widow-of-salvador-allende-who-helped-lead-opposition-to-chiles-military-dictatorship-1710766.html. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2010. 
  14. Gott, Richard (12 Σεπτεμβρίου 2009). «From the archive: Allende 'dead' as generals seize power». The Guardian (London). https://www.theguardian.com/theguardian/2009/sep/12/from-the-guardian-archive. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2010.