Πολιτισμός Κέρου-Σύρου
Ο πολιτισμός Κέρου-Σύρου ήταν πολιτιστική ενότητα της πρώιμης εποχής του Χαλκού στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων και χρονολογείται αδρώς μεταξύ 2700 π.Χ. και 2300 π.Χ.[1]. Αν και οφείλει την ονομασία του στα νησιά Κέρος και Σύρος, οι καλύτερα διατηρημένοι οικισμοί της εποχής έχουν βρεθεί στα γειτονικά νησιά Κέα και Ίος.
Οι άνθρωποι εκείνης της εποχής ζούσαν σε μια σχετική ευημερία. H παραγωγή κυκλαδικών ειδωλίων έφτασε στην ακμή της. Μόνον από τον πολιτισμό Κέρου-Σύρου έχουν διασωθεί ειδώλια που αποκλίνουν από τη βασική, λατρευτική-τελετουργική μορφή, προσλαμβάνοντας φόρμες που απεικονίζουν πιο καθημερινές δραστηριότητες, όπως π.χ. εκείνα που απεικονίζουν μουσικούς.
Ορολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο όρος πολιτισμός Κέρου-Σύρου προτάθηκε από τον αρχαιολόγο Collin Renfrew το 1972 και αποτελεί μία εκ των 5 πολιτισμικών ομάδων, στις οποίες κατέταξε τoν Πρωτοκυκλαδικό πολιτισμό. Στην κατάταξη που πρότεινε ο αρχαιολόγος Χρήστος Ντούμας, αντιστοιχεί χρονικά στην Πρωτοκυκλαδική ΙΙ φάση (2800/2700 έως 2400/2300 π.Χ.), χωρίς, ωστόσο, να αποτελεί ξεχωριστή χρονολογική/πολιτισμική ενότητα.
Οικισμοί του πολιτισμού Κέρου-Σύρου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε αντίθεση με παλαιότερους κυκλαδικούς πολιτισμούς, τους οποίους γνωρίζουμε από έναν μόνο ή λιγοστούς οικισμούς, για πρώτη φορά αποκαλύφθηκαν οικισμοί αυτής της περιόδου σε περισσότερα νησιά, γεγονός από το οποίο συμπεραίνεται μεγάλη αύξηση του πληθυσμού. Λόγω της ομοιογένειας των κεραμικών εικάζονται εντατικές πολιτσμικές ανταλλαγές τόσο μεταξύ των νησιών όσο και με παρακείμενες περιοχές.
Οικισμοί και κτήρια της Πρωτοκυκλαδικής ΙΙ περιόδου έχουν έως τώρα βρεθεί στις εξής τοποθεσίες:
- Αγία Ειρήνη στην Κέα,
- Σκάρκος στην Ίο,
- Κάβος Δασκαλιού στην Κέρο και Δασκαλιό Κουφονησίων,
- διάσπαρτες ομάδες σπιτιών στη Μήλο και
- Χαλανδριανή Σύρου (μόνο το νεκροταφείο, όχι όμως ο οικισμός).
Οι μορφές των οικισμών προσαρμόστηκαν στις κατά τόπους συνθήκες. Ενώ στην Αγία Ειρήνη και το Σκάρκο αποκαλύφθηκαν οικισμοί με πολεοδομική οργάνωση, χτισμένοι σε περιορισμένο χώρο επάνω σε μικρή χερσόνησο ή στην κορυφή ενός λοφίσκου αντίστοιχα, στη Μήλο οι κατοικίες εκτείνονταν κατά μήκος μίας ακτογραμμής, η οποία δεν φέρει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Κάθε οικισμός, συμπεριλαμβανομένων των μεμονωμένων οικοδομικών συστάδων, συνοδεύεται από ένα νεκροταφείο, σε μικρή απόσταση. Από τον αριθμό των τάφων συμπεραίνεται πως οι οργανωμένοι οικισμοί κατοικούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ οι διάσπαρτες οικίες χρησιμοποιούνταν συνήθως μόνο για λίγες γενιές, προτού εγκαταλειφθούν για άγνωστους λόγους.
Πολιτιστικές σχέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τη χρονολογική κατάταξη του C. Renfrew, ο πολιτισμός Κέρου-Σύρου αποτελεί τη συνέχεια του πολιτισμού Γκρόττας-Πηλού. Οι εμπορικές σχέσεις των Κυκλαδιτών αυτής της περιόδου έφθαναν έως την ηπειρωτική Ελλάδα, την Κρήτη, στην οποία εξάγονταν κυκλαδικά ειδώλια -τα οποία επηρέασαν καταλυτικά τους τοπικούς καλλιτέχνες- και τη Μικρά Ασία. Ευρήματα που έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στα στρώματα Τροία I και Τροία II αποδεικνύουν εμπορικές ανταλλαγές έως τα βορειοδυτικά της Μικράς Ασίας.
Τον πολιτισμό Κέρου-Σύρου διαδέχθηκε ο πολιτισμός Καστρίου (κατά C. Renfrew / 2300 έως 2000 π.Χ.). Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αναπτύχθηκαν νέες τεχνικές κεραμικής, ενώ οι οικισμοί απέκτησαν οχυρώσεις.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Keros-Syros Culture». www.britishmuseum.org. Ανακτήθηκε στις 20 Οκτωβρίου 2020.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Χρήστος Τσούντας: Αι προϊστορικαί ακροπόλεις Διμηνίου και Σέσκλου. Η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, Αθήνα 1908, ISBN 978-960-8145-05-4.
Διαδικτυακοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ιστοσελίδα του Dartmouth College[νεκρός σύνδεσμος] Ιστοσελίδα του Κολεγίου Ντάρτμουθ για την Πρωτοκυκλαδική Περίοδο (αγγλική)
- Η Τυπολογική και Χρονολογική Εξέλιξη των Πρωτοκυκλαδικών Ειδωλίων βάσει Ευρημάτων Γνωστής Ανασκαφικής Προέλευσης Αρχειοθετήθηκε 2020-10-25 στο Wayback Machine.