Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Πατήσια

{{πηγές|13|05|2010}}
{{Συνοικία|Χάρτης τοποθεσίας=Μητροπολιτική περιοχή Αθήνας}}
Τα '''Πατήσια''' είναι περιοχή της [[Αθήνα]]ς. Εκτείνονται από 3,5 ως 5 περίπου χιλιόμετρα βόρεια του ιστορικού κέντρου. Υπάγονται στον [[Δήμος Αθηναίων|Δήμο Αθηναίων]], του οποίου κατέχουν το βόρειο άκρο. Παλαιότερα, τα Πατήσια ήταν εξοχική περιοχή εκτός των ορίων της [[πρωτεύουσα]]ς και τόπος μικρών εκδρομών για τους Αθηναίους του 19ου αιώνα. Χαρακτηριστικά, στην απογραφή του 1879 είχαν μόλις 847 μόνιμους κατοίκους.<ref>[http://dlib.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/showdetails?p_id=11807138&p_derive=book&p_topic=10007862 Ελληνική στατιστική αρχή, απογραφή 1879]</ref>

Σήμερα τα Πατήσια είναι ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη περιοχή, αναπόσπαστο τμήμα του κεντρικού αστικού συγκροτήματος της Αθήνας. Η περιοχή διακρίνεται σε '''Άνω Πατήσια''' και '''Κάτω Πατήσια''', όπως φαίνεται και από τα ονόματα των εκεί σταθμών του ηλεκτρικού στην [[Γραμμή Ηλεκτρικού (Μετρό Αθήνας)|γραμμή 1]] του [[Μετρό Αθήνας|Μετρό της Αθήνας]]. Τα Πατήσια έδωσαν το όνομά τους σε μία από τις μεγάλες οδικές αρτηρίες της Αθήνας, την [[Οδός Πατησίων|οδό Πατησίων]] (επίσημα ονομάζεται ''28ης Οκτωβρίου'' από την διασταύρωση με την [[Οδός Πανεπιστημίου|οδό Πανεπιστημίου]] μέχρι τη διασταύρωση με την οδό Αγίου Μελετίου).

== Ετυμολογία ονόματος ==
Υπάρχουν διάφορες εκδοχές για την προέλευση του ονόματος ''Πατήσια'':

* Κατά τον [[Κώστας Μπίρης|Κώστα Μπίρη]], το όνομα προέρχεται από τον επιρρηματικό τύπο ''Βατήσι'' του ονόματος του αρχαίου ελληνικού δήμου [[Βατή]]ς.{{πηγή}}
* Κατά τον [[Δημήτριος Καμπούρογλου|Δημήτριο Καμπούρογλου]], το όνομα οφείλεται σε έναν Τούρκο αξιωματούχο της [[Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα|Οθωμανικής εποχής]] ονόματι ''Πατίς-Αγά''.{{πηγή}}

== Άνω Πατήσια ==
{{Location map               | Αθήνα
|label                       = Άνω Πατήσια
|lat                         = 18.7
|long                        = 8.7
|position                    = right
|width                       = 288
|float                       = right
|caption                     = Η θέση των '''Άνω Πατησίων''' στο χάρτη
}}

Τα '''Άνω Πατήσια''' είναι κυρίως τα Πατήσια των παλαιών Αθηναίων. Το τέρμα της οδού Πατησίων, η [[Αλυσίδα (Αθήνας)|Αλυσίδα]], όπου και ο σημερινός [[Σταθμός Άνω Πατήσια (Μετρό Αθήνας)|σταθμός Άνω Πατήσια]] ήταν επίκεντρο εορτασμού της [[Πρωτομαγιά]]ς, με πολλές εξορμήσεις των Αθηναίων εκείνη την εποχή του έτους. Η περιοχή ορίζεται στα βόρεια από την [[Ριζούπολη]], διπλανή περιοχή είναι η περιοχή της Λαμπρινής, με την χαρακτηριστική πλατεία του Αγίου Ανδρέα, βορειοανατολικά και ανατολικά από τον συνοικισμό [[Κυπριάδου]] και το [[Γαλάτσι]], νοτιοανατολικά και νότια από την [[Κυψέλη (Αθήνα)|Κυψέλη]] και τα Κάτω Πατήσια, και δυτικά από τον ποταμό [[Κηφισός|Κηφισό]]. Βορειοδυτικά εκτείνονται οι Δήμοι [[Νέα Χαλκηδόνα|Νέας Χαλκηδόνας]] και [[Νέα Φιλαδέλφεια]], με όριο τον χείμαρρο '''[[Ποδονίφτης|Ποδονίφτη]]''', αριστερό παραπόταμο του Κηφισού.

== Κάτω Πατήσια ==
{{Location map             | Αθήνα
|label                     = Κάτω Πατήσια
|lat                       = 16.3
|long                      = 6.3
|position                  = right
|width                     = 218
|float                     = right
|caption                   = Η θέση των '''Κάτω Πατησίων''' στο χάρτη
}}

Τα '''Κάτω Πατήσια''' έχουν ως κύριο οδικό άξονα την [[Οδός Αχαρνών|οδό Αχαρνών]] αντί της Πατησίων. Στην Αχαρνών βρίσκεται και ο ομώνυμος [[Σταθμός Κάτω Πατήσια (Μετρό Αθήνας)|σταθμός Κάτω Πατήσια]]. Ορίζονται στα βόρεια-βορειοανατολικά από τα Άνω Πατήσια, στα ανατολικά από την Κυψέλη, νότια από τον [[Άγιος Νικόλαος (Αθήνα)|Άγιο Νικόλαο]], νοτιοδυτικά από τα [[Θυμαράκια]] και τα [[Σεπόλια]], δυτικά από τον ποταμό Κηφισό και την τοποθεσία [[Τρεις Γέφυρες (συνοικία)|Τρεις Γέφυρες]], όπου η [[Αυτοκινητόδρομος 1 (Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Εύζωνοι)|Εθνική Οδός Αθηνών-Λαμίας]] περνά πάνω από τον Κηφισό και τις σιδηροδρομικές γραμμές Αθηνών-Πελοποννήσου (κλειστές) και Αθηνών-Θεσσαλονίκης, σε ένα αξιόλογο για την εποχή του τεχνικό έργο. Είναι γενικώς πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή σε σχέση με τα Άνω Πατήσια. Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου Όπλων πήρε το προσωνύμιό της επειδή μόνο εδώ ο Άγιος Δημήτριος εικονίζεται ένοπλος. Για αυτό και η στενή της περιοχή ονομάστηκε ''Όπλα'' ή ''Στα όπλα''. Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, κατά τη διάρκεια του [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Αγώνα του 1821]] μια ομάδα αγωνιστών που είχε καταλύσει στον ναό για τη νύχτα, ξύπνησε ξαφνικά από μία φωνή: «Στα όπλα!» και σηκώθηκαν και μόλις πρόλαβαν να αποκρούσουν μία τουρκική επίθεση. Αργότερα, όταν ρωτήθηκαν μεταξύ τους, βρέθηκε ότι όλοι κοιμόντουσαν την ώρα που είχε ακουστεί η φωνή. Απέδωσαν λοιπόν τη φωνή σε θαύμα του [[Άγιος Δημήτριος|Αγίου Δημητρίου]].

== Κλίμα ==
Τα Πατήσια έχουν [[Μεσογειακό κλίμα]] (''Csa''), με ήπιους χειμώνες και θερμά καλοκαίρια.<ref name="Monthly Bulletins">{{Cite web|url=https://www.meteo.gr/Monthly_Bulletins.cfm|title=Monthly Bulletins|website=www.meteo.gr}}</ref><ref>{{cite web | url=https://penteli.meteo.gr/stations/patissia/ | title=Latest Conditions in Patisia, Greece }}</ref>

{{Weather box
|width = auto
|location= Πατήσια
|metric first=yes
|single line=yes
|Jan high C=14.1
|Feb high C=15.9
|Mar high C=17.8
|Apr high C=22.3
|May high C=27.0
|Jun high C=31.4
|Jul high C=34.3
|Aug high C=34.3
|Sep high C=30.0
|Oct high C=24.5
|Nov high C=20.1
|Dec high C=15.7

|Jan mean C=10.7
|Feb mean C=12.3
|Mar mean C=14.0
|Apr mean C=17.8
|May mean C=22.5
|Jun mean C=26.8
|Jul mean C=29.8
|Aug mean C=29.9
|Sep mean C=25.7
|Oct mean C=20.5
|Nov mean C=16.5
|Dec mean C=12.4

|Jan low C=7.3
|Feb low C=8.7
|Mar low C=10.1
|Apr low C=13.2
|May low C=18.0
|Jun low C=22.2
|Jul low C=25.3
|Aug low C=25.6
|Sep low C=21.4
|Oct low C=16.5
|Nov low C=13.0
|Dec low C=9.0

|rain colour = green
|Jan rain mm=63.9
|Feb rain mm=48.4
|Mar rain mm=37.2
|Apr rain mm=17.1
|May rain mm=19.8
|Jun rain mm=28.8
|Jul rain mm=11.1
|Aug rain mm=10.5
|Sep rain mm=23.8
|Oct rain mm=50.7
|Nov rain mm=74.5
|Dec rain mm=63.8
|source = [[Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών]] (2013-2022),<ref name="Monthly Bulletins">{{Cite web|url=https://www.meteo.gr/Monthly_Bulletins.cfm|title=Monthly Bulletins|website=www.meteo.gr}}</ref><ref>{{cite web | url=https://penteli.meteo.gr/stations/patissia/ | title=Latest Conditions in Patissia, Greece }}</ref> [[Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός]],<ref>https://oscar.wmo.int/surface/#/search/station/stationReportDetails/0-300-1-patissia</ref> 49ο ΓΕΛ.<ref>http://49lyk-athin.att.sch.gr/2012%20-2022_files/10%20ETH.htm</ref>
}}

== Προσωπικότητες της περιοχής ==

* [[Νάσος Ηλιόπουλος]], πολιτικός{{παραπομπή}}
* [[Θάνος Καλλίρης]], τραγουδιστής{{παραπομπή}}
* [[Ένκε Φεζολλάρι|Ένκε Φεζολάρι]], Αλβανός σκηνοθέτης και ηθοποιός <ref>{{Cite web|url=https://www.tovima.gr/2014/11/28/afieromata/o-enke-fezolari-aytoproswpws-ston-niko-thrasyboyloy/|title=Ο Ένκε Φεζολάρι «Αυτοπροσώπως» στον Νίκο Θρασυβούλου|last=ΤοΒΗΜΑ Team|ημερομηνία=28 Νοεμβρίου 2014|accessdate=17 Ιουλίου 2021}}</ref>
* [[Ελένη Φιλίνη]], ηθοποιός <ref>{{Cite web|url=https://www.lifo.gr/proswpa/athenians/eleni-filini|title=Ελένη Φιλίνη|ημερομηνία=2014-05-28|website=www.lifo.gr|language=el|accessdate=2021-07-17|archive-date=2021-07-17|archive-url=https://web.archive.org/web/20210717054442/https://www.lifo.gr/proswpa/athenians/eleni-filini|url-status=dead}}</ref>
* [[Κώστας Φραγκολιάς]], μοντέλο και τηλεπαρουσιαστής{{παραπομπή}}
* [[Βικτόρια Χίσλοπ]], Βρετανίδα συγγραφέας{{παραπομπή}}
* [[Λέλα Καραγιάννη]], ηρωίδα της Εθνικής Αντίστασης
* [[Αντώνης Καφετζόπουλος]], ηθοποιός

<gallery>
 Patisia-spiti.jpg|Αρχοντικά Πατησίων
 Geitonia-patisia.jpg|Γειτονιά
 Patisia-2.jpg|Πλατεία Πατησίων
 Spitia-patisia.jpg|Πατήσια
 Neoklasiko-patisia.jpg|Νεοκλασικά
 Spiti-patisia-2.jpg|Παλαιά κατοικία
</gallery>

== Παραπομπές ==
{{βικιλεξικό|Πατήσια}}
<references />

{{Συνοικίες Δήμου Αθηναίων}}

[[Κατηγορία:Συνοικίες και περιοχές Αθήνας]]