Ναός Αγίου Ζαχαρία Ελευσίνας
| Ναός Αγίου Ζαχαρία Ελευσίνας | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | εκκλησία |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 38°2′35″N 23°32′28″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Ελευσίνας |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα[1] |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Ο ναός του Αγίου Ζαχαρία είναι ένας μικρός μεταβυζαντινός ναός, ο οποίος βρίσκεται στο κέντρο της Ελευσίνας, στην πλατεία Ηρώων και σε μικρή απόσταση από τον αρχαιολογικό χώρο της πόλης. Είναι μικρός σε μέγεθος και χτισμένος πάνω στα θεμέλια παλαιότερου ομώνυμου πρωτοχριστιανικού ναού του 5ου αι. μ.Χ.
Πρωτοχριστιανικός ναός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο πρωτοχριστιανικός ναός αποκαλύφθηκε το 1928 από την ανασκαφή που διενήργησε ο Κωνσταντίνος Κουρουνιώτης ήταν μία τρίκλιτη βασιλική με ημικυκλική αψίδα,15,70μ. μήκους x 15.40μ. πλάτους, με δύο κιονοστοιχίες αποτελούμενες από πέντε κίονες.[2] Εκτός από τον κυρίως ναό, ο οποίος διέθετε δύο διαδοχικούς νάρθηκες, η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε επίσης ένα τετράγωνο βαπτιστήριο πρόσκτιστο στη βορειοδυτική πλευρά και στο κέντρο του υπάρχει σταυροειδής κολυμβήθρα χτισμένη με πλίνθους που φέρουν επένδυση από μαρμάρινες πλάκες, ενώ σώθηκε και επιγραφή που αναφέρει ως κτήτορα του βαπτιστηρίου τον "Αρτεμίσιο". Ο τύπος αυτός του βαπτιστηρίου μοιάζει με ανάλογα κτίσματα της Μικράς Ασίας και θεωρείται ότι φανερώνει την ύπαρξη σχέσεων μεταξύ της χριστιανικής κοινότητας της Ελευσίνας με άλλα χριστιανικά κέντρα. Στη βόρεια πλευρά του αρχικού ναού και ανατολικά του βαπτιστηρίου εντοπίστηκαν δύο συνεχόμενοι χώροι που ταυτίζονται ως αποδυτήριο και φωτιστήριο.[3]
Μεταβυζαντινός ναός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην ανατολική πλευρά του μεσαίου κλίτους του ναού του 5ου αι. ανεγέρθηκε το μεταβυζαντινό εκκλησάκι το οποίο στη σημερινή μορφή του είναι μία μονόχωρη καμαροσκέπαστη βασιλική[4]. Στη δυτική του πλευρά, πάνω από την είσοδο, υπάρχει κωδωνοστάσιο που αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη. Στην τοιχοποιία του έχουν ενσωματωθεί αρχιτεκτονικά μέλη και επιγραφές που προέρχονται από τον παρακείμενο αρχαιολογικό χώρο του ιερού των αρχαίων ελευσίνιων μυστηρίων. Επίσης, ίδιας προέλευσης είναι και τα διάσπαρτα μέλη που βρίσκονται στον περιβάλλοντα χώρο. Το Ιερό Βήμα του σημερινού ναού βρίσκεται στην ίδια θέση με αυτό του πρώτου ναού και χωρίζεται από τον κυρίως ναό με ξυλόγλυπτο τέμπλο. Το εσωτερικό του σήμερα κοσμείται με τοιχογραφίες της νεώτερης εποχής, ενώ η φορητή εικόνα του τιμώμενου Αγίου Ζαχαρία φέρει τη χρονολογία 1912.
Λειτουργία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο ναός πανηγυρίζει στις 5 Σεπτεμβρίου.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ www
.arxaiologikoktimatologio .gov .gr /el /monuments _info?id=148076&type=Monument. - ↑ Αρχαιολογικό Δελτίο, 24. 1969.
- ↑ Παπαϊωάννου, Βίκυ. «Τα εκκλησάκια της Ελευσίνας» (PDF). www.elefsina.gr. Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2016.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ». www.eie.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2015.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Σωτηρίου, Γ. «Αι παλαιοχριστιανικαί βασιλικαί της Ελλάδος», Αρχαιολογικής Εφημερίς, 1929.
- Αρχαιολογικό Δελτίο 24 (1969), σ. 98
- Σφυρόερα, Βασ. Βλ. (2005). Ιστορία της Ελευσίνας, τ. Β΄, Από τη Βυζαντινή περίοδο μέχρι σήμερα (Β΄ έκδοση). Δήμος Ελευσίνος, σ. 12-14.
- Οι Μεταμορφώσεις του Ελευσινιακού Τοπίου, Αρχαιότητες και Σύγχρονη Πόλη, Κατάλογος Έκθεσης, 2011, επιμέλεια Καλλιόπη Παπαγγελή, Ελένη-Άννα Ευθυμίου-Χλέπα, σ. 44. Ανακτήθηκε 18/1/2016
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο Άγιος Ζαχαρίας (βίντεο)
- Δήμος Ελευσίνας, Ο Άγιος ΖαχαρίαςΑνακτήθηκε 18/1/2016