Μπαϊράμ Ντουρντί

Μπαϊράμ Ντουρντί
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	14  Απριλίου 1938 Μπαΐραμαλι
Θάνατος	14  Φεβρουαρίου 2014 Ασγκαμπάτ
Αιτία θανάτου	καρκίνος του ήπατος
Χώρα πολιτογράφησης	Τουρκμενιστάν Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Τουρκμενική γλώσσα Ρωσικά
Σπουδές	Κρατικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Καλών Τεχνών Σουρικώφ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ζωγράφος φωτογράφος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Βραβείο Λένιν Κομσομόλ Χρυσό μετάλλιο της έκθεσης επιτευγμάτων εθνικής οικονομίας
Σχετικά πολυμέσα

Ο Μπαϊράμ Ντουρντί (τουρκμεν.: Durdý Bayrám) ήταν Τουρκομάνος- Ρώσος ζωγράφος, καθηγητής και φωτογράφος, μέλος της Ακαδημίας Τέχνης της Δημοκρατίας της Κιργιζίας (1998), εθνικός ζωγράφος της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Τουρκμενιστάν (1991), επίτιμος καλλιτέχνης της Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Τουρκμενιστάν (1980).

Δημιούργησε περισσότερα από 5.000 έργα ζωγραφικής, γραφικής και φωτογραφίας. Τα είδη: προσωπογραφία, τοπιογραφία, νατουρμόρτ, θεματικές συνθέσεις.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στις 14 Απριλίου 1938 στην πόλη Μπαϊράμ Αλί (τουρκμ. Baýramaly) στην πρώην Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Τουρκμενιστάν. Νωρίς έχασε τους γονείς του και μεγάλωσε στο ορφανοτροφείο στην πόλη Κιζίλ Αρβάτ (σημερινή Serdar). Το 1954 ο Μπαϊράμ γράφτηκε στο Τουρκμενικό Κρατικό Καλλιτεχνικό Σχολείο «Ρουσταβελί» στην πρωτεύουσα του Τουρκμενιστάν Ασγκαμπάτ. Οι καθηγητές του ο Μπρουσεντσόφ και ο Χατζίεφ από την αρχή αναγνώριζαν το ταλέντο του και κατά τη διάρκεια των σπουδών υποστήριζαν το νεαρό ζωγράφο σε όλες τις προσπάθειές του. Με αυτούς τους ζωγράφους ο Μπαϊράμ συνδέθηκε με στενή φιλία. Ο Ντουρντί θεωρούσε τον Μπρουσεντσόφ μεγαλύτερο δάσκαλό του, συμμετείχε στην οργάνωση των προσωπικών του εκθέσεων και έγραψε τρεις σημαντικές προσωπογραφίες του. Όπως σημείωσε ο ίδιος εξέλαβε τον πρώτο του καθηγητή σαν τον πατέρα του.

Το 1959 ο Μπαϊράμ γράφτηκε στο Κρατικό Ακαδημαϊκό Καλλιτεχνικό Ινστιτούτο της Μόσχας «Σούρικοφ», όπου σπούδασε στο εργαστήριο του γνωστού ζωγράφου και εθνικού ζωγράφου της Σοβιετικής Ένωσης Δ.Κ. Μοτσάλσκι. Ο Ντουρντί έγινε Τουρκομάνο-Ρώσος ζωγράφος που αφομοίωσε τη ρωσική ζωγραφική σχολή για να δοξάζει έπειτα την πατρίδα του. Τώρα τα ζωγραφικά του έργα περιλαμβάνονται στη συλλογή της Κρατικής Πινακοθήκης Τρετιακόφ μαζί με τα έργα των καθηγητών του Μπρουσεντσόφ και Μοτσάλσκι. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών επέστρεψε στο Ασγκαμπάτ. Τα πρώιμα έργα του, τα οποία ολοκλήρωσε ήδη κατά τη διάρκεια των σπουδών του, προκάλεσαν μεγάλο ενδιαφέρον από τον κοινό και από τους ειδικούς. Σύντομα έγινε γνωστός ως επαγγελματία καλλιτέχνης. Το 1965 έγινε δεκτός στο καλλιτεχνικό σωματείο της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών, συμμετείχε στις πανεθνικές εκθέσεις στο Ασγκαμπάτ και στη Μόσχα, και δίδασκε στο Τουρκμενικό Κρατικό καλλιτεχνικό σχολείο.

Το 1966 ο Μπαϊράμ νυμφεύθηκε την Ντουνιαγκοζέλ (Γκοζέλ) Ιλιάσοβα, με την οποία έζησε όλη τη ζωή του. Στη γυναίκα του ο Μπαϊράμ αφιέρωσε μια συλλογή προσωπογραφιών «Γκοζέλ», που περιλαμβάνει 57 ζωγραφικά έργα.

Από το 1968 ο ζωγράφος ταξίδεψε πολύ. Επηρεασμένος από τις εντυπώσεις ο Μπαϊράμ έπλασε καινούριες δημιουργικές ιδέες και ανάπτυξε νέες μορφές της τέχνης. Ο ίδιος ο Μπαϊράμ ομολογούσε ότι όλη τη ζωή του τον επηρέασαν μεγάλοι καλλιτέχνες όπως ο Τιτσιάνο, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο Φρανθίσκο ντε Θουρμπαράν και ο Ρέμπραντ. Αυτός συνέχισε να ταξιδεύει τακτικά, να μελετά τα έργα των μεγάλων ζωγράφων στα μουσεία, να μαθαίνει από τους συναδέλφους του και να τελειοποιεί την τέχνη του. Κατά τα 55 χρόνια της δραστηριότητάς του ο Μπαϊράμ συμμετείχε στις περισσότερα από 100 εκθέσεις. Οι πρώτες του εκθέσεις στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας, σημερινή Γερμανία (Βερολίνο, 1981) και Ουγγαρία (Βουδαπέστη, 1986) του χάρισαν αναγνώριση όχι μόνο στη Σοβιετική Ένωση, αλλά και στις Ευρωπαϊκές χώρες.

Το 2012 ο Μπαϊράμ εγκαταστάθηκε στον Καναδά που έγραψε μια συλλογή των πινάκων Το φθινόπωρο στον Καναδά. Στις 14 Φεβρουαρίου 2014 ο Μπαϊράμ πέθανε σε ηλικία 76 χρονών.

Η ζωγραφική

Στην τέχνη του ο Μπαϊράμ συγκέντρωσε το ενδιαφέρον του στην ψυχολογική προσωπογραφία που χαρακτηρίζεται με σύνθεση των παραδοσιακών στοιχείων της τουρκμενικής εθνικής σχολής, των παραδειγμάτων των μαστόρων του κλασικού ρεαλισμού και καινοτομίας του ιμπρεσιονισμού. Με τη φιλοσοφία του που συνδυάζει διάφορες κουλτούρες ο ζωγράφος κατόρθωσε να καθρεφτίζει με ακρίβεια την προσωπικότητα κάθε ανθρώπου που απεικόνισε. Ένας σημαντικός σταθμός της προσωπογραφίας του Μπαϊράμ είναι η συλλογή «Τα Πρόσωπα της κουλτούρας», που αποτελείται από 150 προσωπογραφίες των συγκαιρινών του - των διανοουμένων τουρκμενικής καταγωγής. Το έργο αυτό απασχόλησε τον Μπαϊράμ για 40 χρόνια.

Ο Μπαϊράμ διακρίθηκε τόσο σε προσωπογραφίες, όσο και σε νατουρμόρτ και τοπιογραφία, που συμβάλλουν το εθνικό στοιχείο της τουρκμενικής κουλτούρας και οι φυσικές καλλονές της πατρίδας του. Του ζωγράφου άρεσε να ζωγραφίζει τις παπαρούνες και τα φρούτα. Ο πίνακας «Ήσυχη χώρα» (1969) θεωρείται κλασικό παράδειγμα τουρκμενικής τοπιογραφίας. Ταυτόχρονα, στα πολυάριθμα ταξίδια του ο ζωγράφος ολοκλήρωσε μια σειρά των έργων που κατοπτρίζουν τις κουλτούρες των χωρών όπως η Ρωσία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γερμανία, ο Καναδάς, η Ινδία, η Ιαπωνία, το Βασίλειο της Ταϊλάνδης, η Τουρκία, η Δημοκρατία των Μαλδίβων, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.

Ο Μπαϊράμ έδειξε ταλέντο και στη φωτογραφία. Όμως δεν εργαστήκατε ποτέ σαν επαγγελματίας φωτογράφος και δεν παρουσίασε ούτε μια έκθεση των φωτογραφιών του. Μόνο μετά το θάνατό του στα πλαίσια του CONTACT Photography Festival παρουσιάστηκε στο Τορόντο, στον Κάναδα η πρώτη έκθεση των φωτογραφιών του «Με τα μάτια του Ντουρντί Μπαϊράμ: η ζωή στις τουρκμενικές αποικίες (1960-1980)». Το Μάιο του 2015 οι επισκέπτες για την πρώτη φορά είδαν τις φωτογραφίες του ζωγράφου. Για την ίδια έκθεση τυπώθηκε ένα κατάλογο όλων των φωτογραφιών του Μπαϊράμ.

Κληρονομία

Ο Μπαϊράμ αφιέρωσε πολύ καιρό στην εκπαίδευση της νέας γενιάς των ζωγράφων. Δίδασκε στο καλλιτεχνικό σχολείο και βοηθούσε σ'αυτούς που δεν μπορούσαν να αγοράσουν όλα τα απαραίτητα ύλη. Έγινε ζωηρός οπαδός της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης για όσους επιθυμούν να αφιερώνουν τη ζωή τους στην τέχνη, ιδίως όσον αφορά τους νέους. Το 2015 στο Τορόντο μια από τις θυγατέρες του Κεϊίκ Μπαϊράμ οργάνωσε το Ίδρυμα Τεχνών «Ντουρντί Μπαϊράμ», με σκοπό την προστασία και διάδοση του έργου του Μπαϊράμ. Το Ίδρυμα σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο του Ντουρντί Μπαϊράμ και εκπληρώνει μερικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες: οργανώνει διαλέξεις και σεμινάρια, χορηγεί υποτροφίες για νέους ζωγράφους και συμμετέχει στην οργάνωση τις εκθέσεις τους. Το Μουσείο εκτός από τη συλλογή έργων του ζωγράφου στεγάζει μια μεγάλη βιβλιοθήκη που περιλαμβάνει περισσότερα από 6000 βιβλία για την τέχνη.

Σήμερα τα έργα του Ντουρντί Μπαϊράμ φιλοξενούνται σε ιδιωτικές συλλογές, καλλιτεχνικά ιδρύματα σε όλο τον κόσμο και μουσεία, συμπεριλαμβανομένων της Κρατικής Πινακοθήκης Τρετιακόφ στη Μόσχα και της Πινακοθήκης των Παλαιών Δασκάλων της Δρέσδης.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Durdy Bayramov στο Wikimedia Commons