Μιχρί Μπελί

Μιχρί Μπελί
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1916 Σηλυβρία
Θάνατος	16  Αυγούστου 2011 Göztepe
Αιτία θανάτου	αναπνευστική ανεπάρκεια
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Κοιμητήριο του Φερικιόι
Χώρα πολιτογράφησης	Τουρκία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	τουρκικά
Σπουδές	Ροβέρτειος Σχολή Πανεπιστήμιο του Μισισίπι
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	πολιτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/Κίνημα	Εργατικό Κόμμα Τουρκίας
Οικογένεια
Σύζυγος	Sevim Belli (από 1955)
Γονείς	Hayrettin Belli

Ο Μιχρί Μπελί (Mihri Belli) (1916 – 16 Αυγούστου 2011) ήταν Τούρκος μαρξιστής πολιτικός και διανοούμενος, ο οποίος πολέμησε στον Ελληνικό Εμφύλιο με το Δημοκρατικό Στρατό (ήταν γνωστός ως Καπετάν-Κεμάλ).

Βιογραφικό

Γεννήθηκε το 1916 στη Σηλυβρία στην Κωνσταντινούπολη. Πατέρας του ήταν ο Mahmut Hayrettin Bey, ένας από τους ηγέτες του Τουρκικού πολέμου της Ανεξαρτησίας στην Ούρφα (Urfa). Ο Μπελί σπούδασε αρχικά στο Robert College στην Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια πήγε με υποτροφία στις ΗΠΑ (1936) όπου σπούδασε οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Μισισιπί. Εκεί ήρθε σε επαφή με τις μαρξιστικές ιδέες και συμμετείχε στο κίνημα για τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Επέστρεψε στην Τουρκία το 1940, εντάχθηκε στο παράνομο Κομμουνιστικό Κόμμα της Τουρκίας και έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος δύο χρόνια αργότερα. Τη διετία 1943-1944 εργάστηκε ως επίκουρος καθηγητής στην Οικονομική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης και υπήρξε ένας από τους ιδρυτές της Ένωσης Προοδευτικής Νεολαίας (İlerici Gençler Birliği). Το 1944 συνελήφθη και πέρασε δύο χρόνια στη φυλακή και στην εξορία.

Το 1946 πέρασε στην Ελλάδα, μέσω Σόφιας, εντάχθηκε στο Δημοκρατικό Στρατό και πήρε μέρος στον Ελληνικό Εμφύλιο, φτάνοντας μέχρι το βαθμό του αντισυνταγματάρχη. Τραυματίστηκε δύο φορές και νοσηλεύτηκε στη Βουλγαρία και στη ΕΣΣΔ.

Το 1950 φυλακίστηκε για ένα μικρό διάστημα στην Τουρκία, γιατί είχε μπει στη χώρα χωρίς διαβατήριο και για παράνομη κατοχή ενός όπλου. Λίγο μετά την απελευθέρωσή του συνελήφθη και φυλακίστηκε ξανά, όπως και άλλα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τουρκίας, και έμεινε στη φυλακή 7 χρόνια και εκτοπίστηκε δύο χρόνια και 4 μήνες. Τη δεκαετία του '60 φυλακίστηκε και πάλι για διάφορα άρθρα και ομιλίες του.

Συμμετείχε στην ομάδα που εξέδιδε τα επαναστατικά περιοδικά Türk Solu και Aydınlık Sosyalist Dergi. Αφού διώχτηκε από το Κομμουνιστικό Κόμμα της Τουρκίας εντάχθηκε στο νεοϊδρυθέν Εργατικό Κόμμα (TİP). Τότε διατύπωσε την πολιτική του θέση που είναι γνωστή ως Εθνική Δημοκρατική Επανάσταση (Milli Demokratik Devrim- National Democratic Revolution) από την οποία επηρεάστηκαν πολλές αριστερές επαναστατικές ομάδες εκείνης της περιόδου στην Τουρκία.

Μετά το πραξικόπημα του 1971 ο Μιχρί Μπελί για να αποφύγει τη σύλληψη διέφυγε αρχικά στην Μέση Ανατολή και στη συνέχεια στη Δυτική Ευρώπη. Στη χώρα του επέστρεψε μετά τις εκλογές του 1973 στις οποίες πρώτο κόμμα αναδείχθηκε το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα. Το 1975, και αφού την προηγούμενη χρονιά είχε χορηγηθεί αμνηστία, ίδρυσε το Εργατικό Κόμμα της Τουρκίας (Labour Party of Turkey) του οποίου όμως η λειτουργία απαγορεύτηκε λίγο αργότερα από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας επειδή ζητούσε ίσα δικαιώματα για τους Κούρδους.

Το 1979 ο Μπελί τραυματίστηκε σοβαρά κατά τη διάρκεια μιας απόπειρας δολοφονίας εναντίον του. Μετά το πραξικόπημα του 1980 έφυγε και πάλι από τη χώρα και εγκαταστάθηκε στη Σουηδία, όπου υποστήριξε το Κουρδικό κίνημα μέχρι την επιστροφή του στην Τουρκία το 1992.

In 1996 συμμετείχε στην ίδρυση του Κόμματος της Ελευθερίας και της Αλληλεγγύης (Freedom and Solidarity Party)(ÖDP) και το 2002 του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος (Socialist Democracy Party)(SDP). Τη χρονιά αυτή ήταν υποψήφιος στις βουλευτικές εκλογές. Το 2007 παραιτήθηκε, μαζί με άλλα ιδρυτικά μέλη του Σοσιαλιστικού Δημοκρατικού Κόμματος, και το 2008 συμμετείχε στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Κόμματος των Εργατών (İşçilerin Sosyalist Partisi -Workers' Socialist Party) που είναι περισσότερο γνωστό ως Σοσιαλιστικό Κόμμα (Sosyalist Parti).

Πέθανε στις 16 Αυγούστου του 2011.

Το 2008 γυρίστηκε το ντοκιμαντέρ Καπετάν Κεμάλ, ο σύντροφος, σε σκηνοθεσία και σενάριο του Φώτου Λαμπρινού.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• http://bianet.org/english/people/132179-turkish-socialist-leader-mihri-belli-passes-away
• https://web.archive.org/web/20120402041930/http://www.makthes.gr/news/reportage/2979/
• http://tanea.gr/ellada/article/?aid=4512639