Ματίας φαν ντεν Γκέιν
| Ματίας φαν ντεν Γκέιν | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 7 Απριλίου 1721[1][2][3] Τίνεν |
| Θάνατος | 22 Ιουνίου 1785[1][2][3] Λέβεν[4] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Αυστριακές Κάτω Χώρες |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | συνθέτης[5] οργανίστας παίκτης καριγιόν τσεμπαλίστας |
| Υπογραφή | |
 | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Ματίας φαν ντεν Γκέιν ή Γκέυν (Matthias van den Gheyn ή Matthias Vanden Gheyn ή Mathias Van Den Gheijn, Τίνεν 7 Απριλίου 1721 – Λέουβεν 22 Ιουνίου 1785) ήταν Φλαμανδός συνθέτης, οργανίστας και δεξιοτέχνης καριγιονέρ του 18ου αιώνα.
Βιογραφικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ματίας φαν ντεν Γκέιν γεννήθηκε στο Τίνεν (Thienen, γαλλ. Tirlemont) του Βελγίου και ήταν γόνος μιας παλιάς οικογένειας κατασκευαστών καμπανών, των οποίων η ιστορία χρονολογείται από τον 14ο αιώνα και, αρχικά, δραστηριοποιήθηκε στο Μέχελεν.[6] Γεννήθηκε ως ο δεύτερος γιος του Αντρέ Φρανσουά (André François van den Gheyn), ο οποίος ήταν επίσης κατασκευαστής καμπανών. Μέχρι την ηλικία των 18 ετών, εργάστηκε στο χυτήριο το οποίο ο θείος του, Πέιτερ (Peeter van den Gheyn) διατήρησε προσωρινά, όταν πέθανε ο πατέρας του. Έλαβε επίσης μια σταθερή μουσική εκπαίδευση, πιθανώς από τον αβά Ντιεντονέ ντε Ράικ (Dieudonné de Raick),[7] ο οποίος ήταν οργανίστας στο Λέουφεν. Το 1741 έγινε οργανίστας στην Εκκλησία του Αγίου Πέτρου στο Λέουφεν, διαδεχόμενος τον ντε Ράικ.[8]. Ο, κατά έξι χρόνια, νεότερος αδελφός του Ανδρέας Ιωσήφ ανέλαβε το εργαστήριο χύτευσης καμπανών και έγινε ξακουστός για τη δουλειά του, καθ’ όλη τη διάρκεια του 18ου αιώνα. Ο ίδιος ο Ματίας φαν ντεν Γκέιν νυμφεύτηκε το 1745 και απέκτησε 17 παιδιά.[6]
Όταν, τo 1745, έμεινε κενή η θέση του καριγιονέρ στο Λέουφεν, ο φαν ντεν Γκέιν κέρδισε εύκολα το πόστο μετά από διαγωνισμό,[7] στον οποίο ο νικητής έπρεπε να πληρώσει τις αμοιβές της κριτικής επιτροπής. Στα καθήκοντά του αναφέρονταν: «Προς γνώσιν του κυρίου Ματίας φαν ντεν Γκέιν σημειώνουμε ότι, είναι υποχρεωμένος να παίζει για την πόλη στο καριγιόν για όλες τις λειτουργίες, τις εκδηλώσεις, τις εορτές, να κουρδίζει τις καμπάνες του καριγιόν κ.λπ.». Ωστόσο, ο φαν ντεν Γκέιν δεν ήταν μόνο δεξιοτέχνης στο καριγιόν, καθώς οι σύγχρονοι με αυτόν χρονικογράφοι, τον αναφέρουν ως τον καλύτερο οργανίστα του 18ου αιώνα. Επίσης, συνέθετε, για το εκκλησιαστικό όργανο, το τσέμπαλο και το καριγιόν. Χάρη σε ένα αντίγραφο του 1862 σώζονται 15 συνθέσεις για το καριγιόν. Ειδικά τα 11 πρελούδια εξακολουθούν να ανήκουν στο βασικό ρεπερτόριο για το συγκεκριμένο όργανο, γι’ αυτό και ο φαν ντεν Γκέιν, μαζί με τις αυτοσχεδιαστικές του ικανότητες [7] έχει κερδίσει το προσωνύμιο, «Μπαχ του καριγιόν». Το 1995 βρέθηκε το αυτόγραφο χειρόγραφο αυτών των συνθέσεων, το οποίο φυλάσσεται σήμερα στη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου του Λέουφεν.
Ο φαν ντεν Γκέιν δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά και στο χυτήριο του αδελφού του, Ανδρέα Ιωσήφ, ως σύμβουλος χύτευσης και επιλογέας καμπανών. Μαζί με τον θείο του Πέτερ ασχολήθηκε με τη χύτευση 29 καμπανών για το καριγιόν του Ναϊμέχεν (1738). Πολύ αργότερα, το 1774, τοποθέτησε το καριγιόν του Val Saint Lambert στη Λιέγη, ένα σύνολο 40 καμπανών που αναστηλώθηκε πρόσφατα, το 2014, με άλλες 38 καμπάνες). Πέθανε στο Λέουφεν, το 1785. Τη θέση του στο Λέουφεν πήρε ένας από τους γιους του, ο Γιόσε Τόμας.[6]
Μουσική και μουσικολογικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι συνθέσεις του φαν ντεν Γκέιν κινούνται στο πνεύμα της παράδοσης του Χέντελ.[7] Έγραψε για τσέμπαλο και εκκλησιαστικό όργανο, καθώς και μία πραγματεία για το μπάσο κοντίνουο. Επιπλέον, πολλές συνθέσεις του, καθώς και και μια δεύτερη πραγματεία περί αρμονίας (1783) παραμένουν σε χειρόγραφα.[8]
Κυριότερα έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Έξι Σουίτες για το Τσέμπαλο (1750)
- Έξι Ντιβερτιμέντι για το Τσέμπαλο (1760)
- Κομμάτια Φούγκας (έκδοση 1865)
- Πρελούδια για το Καριγιόν (έκδοση 1997)
- Φούγκες (έκδοση 1991)
- Κομμάτια Φούγκας (έκδοση 1985)
- Ανθολογία Έργων Παλαιών και Διασήμων Φλαμανδών Τσεμπαλιστών (έκδοση 1877)
- Θεμελιώδη Στοιχεία για το Μπάσο Κοντίνουο, πραγματεία (1764)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb13940519r. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 2,0 2,1 2,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Matthias-van-den-Gheyn. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 International Music Score Library Project. Category:Gheyn,_Matthias_van_den. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ 17046.
- ↑ (Γαλλικά, Ολλανδικά, Αγγλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ισπανικά) Musicalics. 79702. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2022.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Grove (1880)
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 ΠΛΜ
- ↑ 8,0 8,1 https://universalium.academic.ru/269211/Gheyn,_Matthias_van_den
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- «Λεξικό Μουσικής και Μουσικών» (Dictionary of Music and Musicians) του George Grove, D. C. L (Oxford, 1880)
- Baker’s biographical dictionary of musicians, on line
- Rob. Eitner, Biographisch-bibliographisches Quellen-LexiKon, on line
- Kennedy, Michael Λεξικό Μουσικής της Οξφόρδης (Oxford University Press Αθήνα: Γιαλλέλης, 1989) ISBN 960-85226-1-7
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα (ΠΛΜ), έκδοση 1996, τόμος 18, σ. 29-30
- Enciclopedia Bompiani-Musica, Milano (εκδ. ΑΛΚΥΩΝ, 1985)
- Enciclopedia Treccani, on line
- Eric Blom The New Everyman Dictionary of Music (Grove Weidenfeld, N. York, 1988)