Μάχη της Μορέλια

Μάχη της Μορέλια
	Χριστιανική ανακατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου
	Κάστρο του Olocau
Χρονολογία	14 Αυγούστου 1084
Τόπος	Μορέλια νοτιοδυτικά της Τορτόζα, Ισπανία
Έκβαση	Νίκη των στρατευμάτων του Ροδρίγο Ντίαθ ντε Βιβάρ
Αντιμαχόμενοι
Ταϊφά της Σαραγόσας	Tαϊφά της Λέριδας; Βασίλειο της Αραγωνίας.
Ηγετικά πρόσωπα
Ροδρίγο Ντίαθ ντε Βιβάρ	Αλ-Μουνδίρ αλ-Χαϊμπ της Λέριδας; Σάντσο Ραμίρεθ της Αραγωνίας
Δυνάμεις
Άγνωστο	Άγνωστο
Απολογισμός
Άγνωστο	Σύλληψη των ιπποτών του στρατού της Λέριδας-Αραγωνίας

Η μάχη της Μορέλια, ή του Olocau, ήταν μια πολεμική σύραξη που έλαβε χώρα στις 14 Αυγούστου 1084 μεταξύ των στρατευμάτων που διοικούνταν υπό τον Ροδρίγο Ντίαθ ντε Βιβάρ (γνωστό ως Ελ Σιντ) του βασιλιά Αλ-Μουταμάν της Ταϊφά της Σαραγόσας και εκείνων ενός συνασπισμένου στρατού του Αλ-Μουνδίρ (Al- Mundir al-Hayib 'Imad al-Dawla) της Tαϊφά της Λέριδας και του βασιλιά της Αραγωνίας Σάντσο Ραμίρεθ ως το αποκορύφωμα μιας εκστρατείας για την οχύρωση ενός κάστρου στην Pobleta de Alcolea από τον Ελ Σιντ προκειμένου να υποδουλωθεί το σημαντικό οχυρό της Μορέλια (τότε άνηκε στα εδάφη της Τορτόζα του βασιλιά της Ταϊφά της Λέριδας) στο πλαίσιο του πολέμου μεταξύ του Αλ-Μουταμάν της Σαρακούστα και του αδελφού του Αλ-Μουνδίρ αλ-Χαϊμπ της Λέριδας, οι οποίοι ανταγωνίζονταν για να ενοποιήσουν ξανά υπό την κυριαρχία τους την ταϊφά του Αλ Μουκτανδίρ, που είχε χωριστεί μεταξύ των δύο του παιδιών. Η μάχη έληξε με αποφασιστική νίκη του Ελ Σιντ, ο οποίος αιχμαλώτισε μεγάλο αριθμό επιφανών προσωπικοτήτων.^[1]

Ιστορικό

Οι επιχειρήσεις ξεκίνησαν το 1083, μετά από πολλές αψιμαχίες στα βόρεια σύνορα του ισλαμικού βασιλείου της Σαραγόσας και της νότιας Αραγωνίας μεταξύ του Ελ Σιντ και του Σάντσο Ραμίρεθ, όταν ο βασιλιάς της Ταϊφά Αλ Μουταμάν ανέθεσε στον Ελ Σιντ να απειλήσει την Μορέλια ανακατασκευάζοντας ή αποκαθιστώντας ένα φρούριο το οποίο βρισκόταν περίπου είκοσι χιλιόμετρα βόρεια της Μορέλια, σε μια επίπεδη περιοχή, ονομαζόμενη στα αραβικά Hisn al-Uqab («κάστρο του αετού»), στις χριστιανικές πηγές αναφέρεται ως «Alolala», που συνήθως έχει ταυτιστεί με το κάστρο του Olocau και πιο πρόσφατα με το Pobleta de Alcolea.

Αντιμέτωπος με την απειλή που αποτελούσε αυτό το προχωρημένο σημείο για την Ταϊφά της Λέριδας, ο παρορμητικός βασιλιάς Αλ-Μουνδίρ αλ-Χαϊμπ κανόνισε μια επαφή με τον Σάντσο Ραμίρεθ της Αραγωνίας προκειμένου να συμμαχήσει μαζί του και να εκδιώξει τον Ελ Σιντ από τη θέση του. Οι στρατοί του συνασπισμού αυτού, που συγκεντρώθηκαν στις όχθες του ποταμού Έβρου, προχώρησαν μαζί προς τα νότια και έφτασαν κοντά στην στρατιωτική συνοδεία του φημισμένου πολεμιστή Ελ Σιντ το πρώτο μισό του 1084 . Η Historia Roderici, η κύρια πηγή αυτού του γεγονότος, αναφέρει ότι ο βασιλιάς της Αραγωνίας έστειλε απεσταλμένους στον Ροδρίγο Ντίαθ για να του ζητήσει να καθαρίσει αυτά τα περάσματα, στα οποία ο Καστιλιάνος (σύμφωνα με το προαναφερθέν λατινικό χρονικό) απάντησε περήφανα ότι αν ο βασιλιάς της Αραγωνίας ήθελε να διασχίσει το έδαφος που ελεγχόταν από αυτόν, μπορούσε να το κάνει και μάλιστα προσφέρθηκε να παράσχει προστασία σε όλους τους άνδρες του και την προσωπική συνοδεία για τον βασιλιά της Αραγωνίας. Όμως αν οι προθέσεις του ήταν να τον εκδιώξει από το οχυρωμένο φρούριο, θα έπρεπε να τον αντιμετωπίσει.

Ανάπτυξη

Τελικά, οι εχθροπραξίες ξεκίνησαν στις 14 Αυγούστου και η μάχη ήταν πολύ ισορροπημένη μέχρι που τελικά ο Αλ-Μουνδίρ και ο Σάντσο Ραμίρεθ αναγκάστηκαν να τραπούν σε φυγή με τον στρατό της Σαραγόσας του Ροδρίγο να τους καταδιώκει έπειτα σθεναρά. Η αποδιοργάνωση του στρατού πρέπει να ήταν καταστροφική, όπως και η ήττα, αν κρίνουμε από την ποιότητα και την ποσότητα των αιχμαλώτων που αιχμαλωτίστηκαν, μεταξύ των οποίων ήταν σημαντικοί ευγενείς από την Αραγωνία, την Παμπλόνα, την Πορτογαλία, την Καστίλλη και τη Γαλικία. Πολλοί χριστιανοί ιππότες, αναζητώντας πιθανώς την τύχη τους μετά την εξορία, εντάχθηκαν στις τάξεις του στρατού της Αραγωνίας ή της Λέριδας. Μεταξύ εκείνων που αιχμαλωτίστηκαν ήταν ο επίσκοπος της Ρόδας, Ραμόν Νταλμάθιο, ο Sancho Sánchez de Erro, κυβερνήτης της "κομητείας της Ναβάρρας" (γαμπρός του κόμη García Ordóñez ). Ο ανιψιός του ή ένας νεαρός άνδρας από τη συνοδεία του Laín Pérez, που περιγράφεται στην Historia Roderici ως μπάτλερ του βασιλιά της Αραγωνίας Blasco Garcés, ο οποίος είχε υπό την διοίκησή του τη Χάκα. Οι Αραγωνέζοι διοικητές Pepino Aznárez (καταγεγραμμένος στα έτη μεταξύ 1066 και 1087, ως διοικητής στην ακολουθία του βασιλιά της Αραγωνίας και κύριος του Αλκέθαρ). Ο αδελφός του García Aznárez, κύριος του Aibar και αργότερα του Latrás. Ο Íñigo Sánchez, κύριος των Peña, Ara και Monclús. Ο Jimeno Garcés, κύριος του Buil μεταξύ των ετών 1084/1085 και 1104. Ο Calvet, κύριος πολλών θέσεων στη Ριβαγόρθα. Ο Fortún Garcés, κύριος στο Punicastro. Ο Sancho Garcés, πιθανώς κύριος του Αλκέθαρ μεταξύ των ετών 1087 και 1093 και αργότερα του Echauri. Ο Πορτογάλος κόμης Nuño Menéndez, σύζυγος της κόμισσας Goncina. Ο Nuño Suárez (καταγεγραμένος στα έτη 1100 και το 1101), τον οποίο η λατινική βιογραφία του Ελ Σιντ περιγράφει ως Λεονέζο, αν και ήταν Πορτογάλος και συνδεόταν με τον κόμη Ερρίκο της Βουργουνδίας, γαμπρό του Αλφόνσου ΣΤ΄. Οι Γαλικιανοί Anaya Suárez και Gudesteo Guntádiz και ο καστιλιάνικος García Díaz. ^[2]

Συνέπειες

Μετά την αποφασιστική νίκη που επιτεύχθηκε δύο χρόνια πριν από τον Ελ Σιντ στη μάχη του Αλμενάρ για τον βασιλιά Αλ-Μουταμάν έναντι ενός άλλου συνασπισμού μεταξύ της Ταϊφά της Λέριδας, του κόμη της Βαρκελώνης και άλλων Καταλανών κόμητων, αυτή η δέυτερη συντριβή σε έναν νέο συνασπισμό αυτή τη φορά με τα στρατεύματα της Αραγωνίας, θα είχε αυξήσει σημαντικά το κύρος του Ελ Σιντ ως πολεμιστή και είναι πιθανό ότι κατά τη διάρκεια της παραμονής του στη Σαραγόσα (1081-1086) ο Ροντρίγκο Ντίαθ έλαβε το παρατσούκλι του sidi (στα Ανδαλουσιανά αραβικά, «κύριέ μου»), από το οποίο προέκυψε το ψευδώνυμο «Cid» (Σιντ). Σε κάθε περίπτωση, ήταν τόση η σημασία αυτής της νίκης για την Ταΐφα της Σαρακούστα που, μόλις έγινε γνωστή η είδηση, ο βασιλιάς Αλ Μουταμάν και η οικογένειά του βγήκαν μαζί με ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού για να υποδεχτούν τον νικητή Ελ Σιντ στην περιοχή Fuentes de Ebro (βρίσκεται 25 χλμ. ανατολικά της Σαραγόσας) προκειμένου να χαιρετίσει την άφιξη του Καστιλιάνου μαζί με μια πολύ σημαντική λεία.

Πηγές

↑ Alfonso Boix Jovani, «La batalla de Morella (1084)», en A. Boix Jovani y A. Montaner Frutos, Guerra en Sarq Al'andalus. Las batallas cidianas de Morella (1084) y Cuarte (1094), Σαραγόσα, Instituto de Estudios Islámicos y del Oriente Próximo, 2005. Apud Peña Pérez, op. cit., 2009, σελ. 93 και n. 7.
↑ Η ιστορικότητα του καταλόγου των αιχμαλώτων που έφτιαξε ο Ελ Σιντ σε αυτή τη μάχη αποδείχθηκε από τον Carlos Laliena Corbera (1996:122-123). Το 2011 ο Alberto Montaner Frutos επικυρώνει την εν λόγω ιστορικότητα, αν και επισημαίνει ότι τα ονόματα που εμφανίζονται στην Historia Roderici παρουσιάζουν κάποιους αναχρονισμούς λόγω της ημερομηνίας συγγραφής αυτού του έργου, το οποίο τοποθετεί στο 1185. Σε κάθε περίπτωση, η λατινική βιογραφία θα χρησιμοποιούσε ως πηγή ένα αυθεντικό δίπλωμα που περιέχει τον κατάλογο των αιχμαλώτων στη μάχη της Μορέλια, έναν πιστοποιημένο διπλωματικό τύπο. Βλέπε Montaner Frutos, «La Historia Roderici y el archivo cidiano: cuestiones filológicas, diplomáticas, jurídicas e historiográficas», e-Legal History Review, 12, 2011, σελ. 15-19.

Βιβλιογραφία

FLETCHER, Richard, El Cid, San Sebastián, Nerea, 2001. ISBN 84-89569-29-0 . 4η έκδ. 2007. ISBN 978-84-89569-29-4 . μεταφ. από The quest for El Cid, Λονδίνο, Hutchinson, 1989. ISBN 0-09-173889-X
LALIENA CORBERA, Carlos, Ο σχηματισμός του φεουδαρχικού κράτους: Αραγωνία και Ναβάρρα την εποχή του Πέτρου Α΄, Ουέσκα, Instituto de Estudios Altoaragoneses, 1996. ISBN 978-84-8127-052-5
MARTÍNEZ DIEZ, Gonzalo, El Cid histórico, Βαρκελώνη, Planeta, 1999. ISBN 84-08-03161-9 .
MONTANER FRUTOS, Alberto, El Cid en Aragón, Σαραγόσα, CAI-Edelvives, 1998. ISBN 84-88305-75-3 .
— «La Historia Roderici y el archivo cidiano: φιλολογικά, διπλωματικά, νομικά και ιστοριογραφικά ζητήματα», e-Legal History Review, 12, 2011 . ISSN 1699-5317
PEÑA PÉREZ, F. Javier, Mio Cid el del Cantar. Ένας μεσαιωνικός ήρωας σε ανθρώπινη κλίμακα, Μαδρίτη, Silex, 2009. ISBN 978-84-7737-217-2 .

[1] Alfonso Boix Jovani, «La batalla de Morella (1084)», en A. Boix Jovani y A. Montaner Frutos, Guerra en Sarq Al'andalus. Las batallas cidianas de Morella (1084) y Cuarte (1094), Σαραγόσα, Instituto de Estudios Islámicos y del Oriente Próximo, 2005. Apud Peña Pérez, op. cit., 2009, σελ. 93 και n. 7.

[2] Η ιστορικότητα του καταλόγου των αιχμαλώτων που έφτιαξε ο Ελ Σιντ σε αυτή τη μάχη αποδείχθηκε από τον Carlos Laliena Corbera (1996:122-123). Το 2011 ο Alberto Montaner Frutos επικυρώνει την εν λόγω ιστορικότητα, αν και επισημαίνει ότι τα ονόματα που εμφανίζονται στην Historia Roderici παρουσιάζουν κάποιους αναχρονισμούς λόγω της ημερομηνίας συγγραφής αυτού του έργου, το οποίο τοποθετεί στο 1185. Σε κάθε περίπτωση, η λατινική βιογραφία θα χρησιμοποιούσε ως πηγή ένα αυθεντικό δίπλωμα που περιέχει τον κατάλογο των αιχμαλώτων στη μάχη της Μορέλια, έναν πιστοποιημένο διπλωματικό τύπο. Βλέπε Montaner Frutos, «La Historia Roderici y el archivo cidiano: cuestiones filológicas, diplomáticas, jurídicas e historiográficas», e-Legal History Review, 12, 2011, σελ. 15-19.

[1]

[2]