Κύρος Γραμματικόπουλος
| Κύρος Γραμματικόπουλος | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Κύρος Γραμματικόπουλος (Ελληνικά) |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Ελληνικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
Ο Κύρος Γραμματικόπουλος ήταν Έλληνας δωσίλογος και συνεργάτης των Ναζί κατά την Κατοχή της Ελλάδας 1941-1944.
Γεννήθηκε στην Τραπεζούντα και ήρθε στην Ελλάδα ως πρόσφυγας μαζί με την οικογένεια του. Εγκαταστάθηκε αρχικά στη Δράμα όπου εργάστηκε ως αυτοκινητιστής. Στη συνέχεια, μετά την κατάληψη της Ελλάδας από το γερμανικό στρατό και λίγο πριν ή λίγο μετά την παραχώρηση της Ανατολικής Μακεδονίας στη Βουλγαρία, εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη.[1]
Η ένταξη του στη Βέρμαχτ και η δράση του στη Θεσσαλονίκη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην μακεδονική πρωτεύουσα έγινε μέλος του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος του ναζιστή Γεωργίου Σπυρίδη και αργότερα κατατάχτηκε εθελοντής στη Βέρμαχτ. Φέρεται να πολέμησε σε διάφορες μάχες όπως στη Μάχη της Κρήτης, στη Φινλανδία, στο ρωσικό μέτωπο και στην Αφρική. Το 1943 επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και άρχισε να εργάζεται για λογαριασμό της Μυστικής Αστυνομίας. Φορώντας γερμανική στολή συμμετείχε σε εφόδους σε σπίτια και προέβαινε σε συλλήψεις, ανακρίσεις αλλά και δολοφονίες.[2]. Κατά τον εορτασμό της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου το 1944 στη Θεσσαλονίκη κατοχικές δυνάμεις διέλυσαν τις συγκεντρώσεις στον Λευκό Πύργο και στην πλατεία Διοικητηρίου κατά τις οποίες οι συγκεντρωμένοι είχαν καταθέσει στεφάνια στις προτομές του Βότση και του Καρατάσου. Μεταξύ των Γερμανών ήταν και ο Γραμματικόπουλος που φορούσε γερμανική στολή και ο οποίος πήρε το στεφάνι από την προτομή του Βότση και το ποδοπάτησε. [3]
Την 1η Μαρτίου του 1943 η εφημερίδα Νέα Ευρώπη δημοσίευσε άρθρο του Γραμματικόπουλου με τίτλο Ο Αγών κατά του Μπολσεβικισμού. Ιδού η φρικτή πραγματικότης εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ! Η αφήγησις ενός Έλληνος ο οποίος την έζησεν στο οποίο ανέφερε τις απόψεις του για τον κομμουνισμό, εκθείαζε τις ναζιστικές δυνάμεις και ευχόταν την νίκη του Άξονα:
Είμαι υπερήφανος διότι είχον την τιμήν να συμμετάσχω εις τον αγώνα εναντίον του βάρβαρου μπολσεβικισμού και έτσι παρά το πλευρόν των Γερμανών συναδέλφων μου μιας καταδιωκτικης αεροπορικής μονάδος, ως στρατιωτικός διερμηνεύς, να παραβρεθώ σχεδόν εις όλους τους τομείς του Ανατολικού Μετώπου...[4]
Η δράση του στην περιοχή των Γιαννιτσών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις αρχές του 1944 ο Γραμματικόπουλος συμμετείχε στις γερμανικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο όρος Πάικο κατά ανταρτών του ΕΛΑΣ και κατοίκων χωριών της περιοχής που βοηθούσαν τους αντάρτες. Λίγο αργότερα γνωρίστηκε με τον Φριτς Σούμπερτ, που είχε φτάσει στη Μακεδονία από την Κρήτη, εντάχθηκε στο σώμα του και συμμετείχε σε επιχειρήσεις στην περιοχή των Γιαννιτσών. Μεταξύ άλλων συμμετείχε στη δολοφονία 14 ανθρώπων στο Ελευθεροχώρι και στην καταστροφή πολλών σπιτιών του χωριού καθώς και στην επιχείρηση στην Κρύα Βρύση στις 17 Μαρτίου του 1944. Σε επιστολή διαμαρτυρίας που έστειλε λίγες μέρες μετά ο πρόεδρος της Κρύας Βρύσης στον Γερμανό Φρούραρχο Έδεσσας περιέγραψε την εισβολή στο χωριό, τους ξυλοδαρμούς κατοίκων καθώς και τη δολοφονία ενός από αυτούς:
Την πρωίαν της 17ης Μαρτίου αφίκοντο εις Κρύαν Βρύσην αποσπάσματα από Γερμανικά Στρατεύματα και Έλληνας πολίτας ενόπλους, υπό τον έφεδρον Ανθ/γον Γραμματικόπουλον και Ταγματάρχην Παπαβασιλείου[...] Διετάχθη όλος ο πληθυσμός να συγκεντρωθή εις προαύλιον της εκκλησίας [...] Εκ του αυλόγυρου της Εκκλησίας ωδηγήθησαν περί τους 70 εκ των κατοίκων εις το Δημοτικό Σχολείον προς ανάκρισιν, καθ’ οδόν δε [...] ανηλεώς εδάρησαν δια ροπάλων ξύλων υπό ενόπλων Ελλήνων μέχρι έφθασαν εις το Σχολείον μισοπεθαμένοι από τον άγριον και ανευ λόγου ξυλοδαρμόν. Κατα την γενόμενην ανάκρισιν εις κάτοικος [...] επειδή δεν εγνώριζε τίποτε ν’ αναφέρη σχετικώς με τα ύποπτα πρόσωπα εδάρη θανασίμως δια ξύλου...[5]
Μερικούς μήνες αργότερα του ανατέθηκε η διοίκηση των Ταγμάτων Ασφαλείας της περιφέρειας Γιαννιτσών και με την ιδιότητά του αυτή συμμετείχε στις 14 Σεπτεμβρίου του 1944 στα βασανιστήρια και τη δολοφονία περισσοτέρων από 100 κατοίκων της πόλης.[6]
Η φυγή στη Γερμανία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά την ήττα της Γερμανίας ο Κύρος Γραμματικόπουλος, όπως και άλλοι Έλληνες που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς στη διάρκεια της Κατοχής, κατέφυγε στη Γερμανία. [7].
Στις 10 Αυγούστου του 1945 η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα ενημέρωσε το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών ότι ο Γραμματικόπουλος βρισκόταν στη Λιουμπλιάνα. Είκοσι μέρες αργότερα με απόφαση του Ειδικού Δικαστηρίου Δοσιλόγων Θεσσαλονίκης ο Κύρος Γραμματικόπουλος καταδικάστηκε ερήμην πεντάκις σε θάνατο. Ενώ όμως συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο Σαλτσμπουργκ και ξεκίνησε η διαδικασία για την έκδοσή του στην Ελλάδα, με την αποστολή στις αμερικανικές αρχές στη Γερμανία της καταδικαστικής απόφασης και όλων των απαραίτητων συνοδευτικών εγγράφων, τελικά δεν εκδόθηκε ποτέ και λίγο καιρό αργότερα αφέθηκε ελεύθερος. Στη συνέχεια φέρεται να εγκαταστάθηκε στις Η.Π.Α. [8].
Η σύζυγός του, ο πατέρας του και τα αδέρφια του επίσης δικάστηκαν από το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων Θεσσαλονίκης, με την κατηγορία της συνεργασίας με τις κατοχικές δυνάμεις. Με την απόφαση του δικαστηρίου της 30ής Αυγούστου του 1945 αθωώθηκαν λόγω αμφιβολιών η σύζυγός του και ο πατέρας του (ο οποίος στη διάρκεια της κατοχής είχε τοποθετηθεί μεσεγγυούχος εβραϊκού καταστήματος) και καταδικάστηκε σε έξι μήνες φυλάκιση ο αδερφός του Άρης για εθνική αναξιότητα. [9].
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Στράτος Ν. Δορδανάς, «Έλληνες εναντίον Ελλήνων-Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, εκδόσεις Επίκεντρο,σ. 330
- ↑ Στράτος Ν. Δορδανάς, «Έλληνες εναντίον Ελλήνων-Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, εκδόσεις Επίκεντρο,σ. 330-331
- ↑ Στράτος Ν. Δορδανάς, «Έλληνες εναντίον Ελλήνων-Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, εκδόσεις Επίκεντρο,σ. 334
- ↑ Στράτος Ν. Δορδανάς, «Έλληνες εναντίον Ελλήνων-Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, εκδόσεις Επίκεντρο,σ. 332
- ↑ Στράτος Ν. Δορδανάς, Έλληνες εναντίον Ελλήνων-Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, εκδόσεις Επίκεντρο,σ. 335
- ↑ Στράτος Ν. Δορδανάς, Έλληνες εναντίον Ελλήνων-Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, εκδόσεις Επίκεντρο, σ. 337
- ↑ Στράτος Ν. Δορδανάς, Έλληνες εναντίον Ελλήνων-Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, εκδόσεις Επίκεντρο,σ. 452
- ↑ Στράτος Ν. Δορδανάς, Η γερμανική στολή στην ναφθαλίνη, Επιβιώσεις του δοσιλογισμού στην Μακεδονία 1945-1974, εκδόσεις Εστία, σ. 210-212
- ↑ Στράτος Ν. Δορδανάς, Η γερμανική στολή στην ναφθαλίνη, Επιβιώσεις του δοσιλογισμού στην Μακεδονία 1945-1974, εκδόσεις Εστία,σ. 210
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Στράτος Δορδανάς,Έλληνες εναντίον Ελλήνων-Ο κόσμος των Ταγμάτων Ασφαλείας στην κατοχική Θεσσαλονίκη 1941-1944, εκδόσεις Επίκεντρο
- Στράτος Ν. Δορδανάς, Η γερμανική στολή στην ναφθαλίνη, Επιβιώσεις του δοσιλογισμού στην Μακεδονία 1945-1974, εκδόσεις Εστία