Κωνσταντίνος Πρεσλάβας

Κωνσταντίνος Πρεσλάβας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	9ος αιώνας Μεγάλη Πρεσλάβα
Θάνατος	10ος αιώνας Μεγάλη Πρεσλάβα
Χώρα πολιτογράφησης	Βουλγαρία
Θρησκεία	Ανατολικός Ορθόδοξος Χριστιανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	παλαιά εκκλησιαστικά σλαβονικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	γλωσσολόγος ιστορικός κληρικός ποιητής μεταφραστής
Σχετικά πολυμέσα

Ο Κωνσταντίνος Πρεσλάβας ήταν Βούλγαρος κληρικός ιεραπόστολος και συγγραφέας ο οποίος έζησε μεταξύ 9ου και 10ου αιώνα.

Βίος

Δεν γνωρίζουμε πολλές πληροφορίες για τη ζωή του. Ήταν ένας από τους μαθητές του Κυρίλλου και του Μεθοδίου, που πουλήθηκε στη Βενετία, μετά ο Μεθόδιος τον άφησε στην Κωνσταντινούπολη ως δώρο στον αυτοκράτορα Βασίλειο Α’ γύρω στα 881 κι έπειτα μετέβη στη Βουλγαρία. Σε πηγή του 907, σημείωμα του Θεόδωρου του Ντοξ μοναχού και αδελφού του ηγεμόνα Βόρη, αναφέρεται ο Κωνσταντίνος με τον τίτλο του επισκόπου. Πιθανώς ήταν ο πρώτος επίσκοπος Πρεσλάβας. Για μετά από το 907 δεν γνωρίζουμε τίποτα για τον Κωνσταντίνο.

Το επώνυμό του

Το επώνυμό του «Πρεσλάβας» το οφείλει στο ότι κατέφυγε μετά τη διάλυση της ιεραποστολικής ομάδας στην οποία ανήκε και που δρούσε στη Μοραβία, στην τότε πρωτεύουσα της Βουλγαρίας Πρεσλάβα.

Συγγραφικό έργο

Το σπουδαιότερο φιλολογικό του έργο είναι το Διδακτικό Ευαγγέλιο, γραμμένο γύρω στα 893–894. Πρόκειται ουσιαστικά για μια συστηματική συλλογή με κηρύγματα για τα ευαγγέλια της Κυριακής από την Κυριακή του Πάσχα μέχρι την Κυριακή των Βαΐων, η πρώτη του είδους για τη σλαβική γραμματεία. Από τις πενήντα μία ομιλίες μόνο η τεσσαρακοστή δεύτερη είναι ολόκληρη δική του, επίσης οι πρόλογοι και οι επίλογοι κάθε μιας ομιλίας. Οι ομιλίες είναι μεταφράσεις ομιλιών των Χρυσοστόμου και Κύριλλου Αλεξανδρείας. Ο Κωνσταντίνος έγραψε επίσης μία συντομότατη χρονογραφία με τίτλο Ιστορίες. Ξεκινά από τη δημιουργία του κόσμου και σταματά στα χρόνια του Λέοντος Στ’ του Σοφού (886–912). Είναι η πρώτη σλαβική χρονογραφία. Έκανε και μεταφράσεις των τεσσάρων ομιλιών του Μεγάλου Αθανασίου κατά Αρειανών. Η μετάφραση των ομιλιών αυτών έγινε μετά από εντολή του Συμεών το 906 και αποτελεί τη βάση της αντιαιρετικής Βουλγαρικής γραμματείας. Συνέθεσε ‘’Ακολουθία στον Άγιο Μεθόδιο’’ στην οποία ο Μεθόδιος προβάλλεται ως σπουδαίος ποιμένας και πολέμιος της αίρεσης των Τριγλωσσιτών. Η περίφημη ακροστιχίδα του Αλφαβιτική Προσευχή είναι ένα ποίημα γραμμένο στην Παλαιοεκκλησιαστική Σλαβονική,και σε δωδεκασύλλαβους στίχους κατά μίμηση του δωδεκασύλλαβου Βυζαντινού μέτρου. Πρόκειται για ένα ενθουσιώδες εγκώμιο των Σλαβικών γραμμάτων: αφού τιμά τη μνήμη του δημιουργού τους, του Κύριλλου, τονίζει πώς η Σλαβονική απόδοση της Αγίας Γραφής και της Θείας Λατρείας, είναι φανέρωση του Θείου Λόγου.

Αποτίμηση του έργου του

Είναι από τους σκαπανείς της βουλγαρικής κηρυκτικής παράδοσης, από τους θεμελιωτές της βουλγαρικής υμνογραφίας και χρονογραφίας ενώ ανανεώνει την παλαιοβουλγαρική φιλολογική γλώσσα εισάγοντας νέες εκφράσεις για να αποδώσει αφηρημένες, θεολογικές έννοιες.

Πηγές

• Obolensky, Dimitri (1991). Η Βυζαντινή Κοινοπολιτεία. Η Ανατολική Ευρώπη, 500–1453. τόμος 2. μτφρ. Γιάννης Τσεβρεμές. Θεσσαλονίκη: Βάνιας. 
• Γόνης, Δημήτριος (1996). Ιστορία των Ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας. Αθήνα: Συμμετρία. σελίδες 29–30. 
• Ταρνανίδης, Ιωάννης (2004). Σελίδες από την εκκλησιαστική γραμματεία των Σλάβων. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη. σελίδες 269–273.