Κρητική επανάσταση 1878

Η Κρήτη για μια δεκαετία (1868-1877) διοικούνταν με βάση τον Οργανικό Νόμο του 1868, τον οποίο διαρκώς παραβίαζαν οι μουσουλμάνοι του νησιού. Το 1877 επικρατούσε επαναστατικός αναβρασμός παράλληλα με τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο. Ιδρύθηκαν τότε στην Κρήτη τρία επαναστατικά κομιτάτα, στο Βάμο, στα Χανιά και στο Ρέθυμνο, ενώ μέχρι τον Ιανουάριο του 1878 η επανάσταση είχε επεκταθεί σε όλο το νησί. Μετά την ήττα της Τουρκίας στον πόλεμο με τη Ρωσία οι Μεγάλες Δυνάμεις, στις 13 Ιουνίου 1878 στο Βερολίνο, υποχρέωσαν το Σουλτάνο να εφαρμόσει τον Οργανικό Νόμο του 1868. Το αποτέλεσμα αυτό δεν ικανοποιούσε τους Κρητικούς, οι οποίοι συνέχισαν να εξεγείρονται. Η Τουρκία, μετά από υπόδειξη της Αγγλίας, δέχθηκε να υπογράψει τον Οκτώβριο του 1878 τη Σύμβαση της Χαλέπας, προάστιο των Χανίων, η οποία παραχωρούσε στην Κρήτη ημιαυτονομία

Η Σύμβαση αποτελούνταν από 16 άρθρα και 6 ειδικές διατάξεις. Οι κυριότερες διατάξεις της είναι οι ακόλουθες:

1) Ο Γενικός Διοικητής Κρήτης θα μπορούσε να είναι και Χριστιανός και η θητεία του οριζόταν για πέντε χρόνια με δυνατότητα ανανέωσης.

2) Ο Γενικός Διοικητής θα είχε και ένα σύμβουλό του από το αντίθετο θρήσκευμα

3) Οι Χριστιανοί Πληρεξούσιοι στη Γενική Συνέλευση ορίζονταν σε 49 έναντι 31 Μουσουλμάνων.

4) Ιδρυόταν Κρητική Χωροφυλακή.

5) Αναγνωριζόταν η Ελληνική ως επίσημη γλώσσα των δικαστηρίων και της Γενικής Συνέλευσης. Μόνο τα επίσημα πρακτικά, οι αποφάσεις των δικαστηρίων και η επίσημη αλληλογραφία θα συντάσσονταν και στις δύο γλώσσες.

6) Για να επικρατήσουν ειρηνικές συνθήκες διαβίωσης, δόθηκε γενική αμνηστία.

7) Προβλεπόταν προσωρινή απαλλαγή από ορισμένους φόρους.

8) Επιτρεπόταν η ίδρυση Φιλολογικών Συλλόγων και η έκδοση εφημερίδων.

Η Σύμβαση της Χαλέπας αποτελούσε ένα θετικό βήμα προς τη σταδιακή διαμόρφωση ενός καθεστώτος αυτοδιοίκησης.

Βιβλιογραφία

1) Θεοχάρη Δετοράκη, Ιστορία την Κρήτης, 1990.

2) Γιάννη Κορδάτου, Ιστορία την Νεώτερης Ελλάδας, τόμος IV, 1958.

3) Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τόμος ΙΓ’.