Καρδιά
Η καρδιά είναι κοίλος μυς που δίνοντας στο αίμα πίεση, το ωθεί να κυκλοφορεί στο εσωτερικό των αρτηριών, με τέτοιο τρόπο, ώστε να φτάνει σε όλα τα όργανα. Είναι φυσική αντλία που παίρνει το αίμα από τις φλέβες, στις οποίες βρίσκεται σε χαμηλή πίεση και το στέλνει στις αρτηρίες με υψηλή. Η καρδιά αποτελείται από ένα ειδικό τύπο σκελετικού μυ που βρίσκεται μόνο σε αυτή και αποκαλείται καρδιακός μυς και αποτελεί το μυοκάρδιο. Η καρδιά λειτουργεί ακατάπαυστα καθ' όλη τη διάρκεια της ζωής του οργανισμού. Διαθέτει δύο κοιλίες (αριστερή και δεξιά) και δύο κόλπους (αριστερό και δεξιό) που συγκοινωνούν μέσω βαλβίδων.
Ανατομία της καρδιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τοπογραφία της καρδιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η καρδιά βρίσκεται μέσα στην θωρακική κοιλότητα. Μπροστά από τους σπονδύλους (Θ4 έως Θ9), τον οισοφάγο, την τραχεία και την κατιούσα αορτή. Πίσω από το στέρνο και τις πλευρές 2-7. Πάνω από το διάφραγμα. Κάτω από την ανιούσα αορτή και το αορτικό τόξο. Στην μέση μεταξύ των δύο πνευμόνων.[1][2]
Βασική περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το σχήμα της μοιράζει με κώνο, δηλαδή διαθέτει μια βάση η οποία είναι και πιο φαρδιά και μία κορυφή, η κορυφή είναι στραμμένη με μια ελαφριά κλίση προς τα αριστερά. Η καρδιά περιβάλλεται από έναν υμένα, το περικάρδιο, το οποίο σχηματίζει μια κοιλότητα μεταξύ της καρδιάς και του περικαρδίου, την περικαρδική κοιλότητα.[1][2]
Βασικά ανατομικά γνωρίσματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
5.Πνευμονικές αρτηρίες[1][2][3]
12.Τριγλώχινη βαλβίδα[1][2][3]
13.Πνευμονική βαλβίδα[1][2][3]
Στεφανιαία αγγεία καρδιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αριστερή στεφανιαία αρτηρία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η Αριστερή στεφανιαία αρτηρία διχάζεται σε 2 άλλους κλάδους:
-Πρόσθιος μεσοκοιλιακός κλάδος (αριστερός πρόσθιος κατιόντας κλάδος)[1][2][3]
-Μεσοκοιλιακοί διαφραγματικοί κλάδοι (Διατιτραίνοντες)[1][2][3]
-Διαγώνιοι κλάδοι του πρόσθιου μεσοκοιλιακού κλάδου[1][2][3]
-Αριστερή επιχείλιος αρτηρία[1][2][3]
-Οπισθοπλάγιοι κλάδοι[1][2][3]
Δεξιά στεφανιαία αρτηρία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Δεξιά στεφανιαία αρτηρία δίνει τους εξής κλάδους:
-Κλάδος κολποκοιλιακού κόμβου[1][2][3]
-Δεξιός επιχείλιος κλάδος (οξύς)[1][2][3]
-Οπίσθιος μεσοκοιλιακός κλάδος (οπίσθια κατιούσα αρτηρία)[1][2][3]
-Κλάδοι οπισθίως της αριστερής κοιλίας[1][2][3]
Στεφανιαίος κόλπος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στον στεφανιαίο κόλπο εκβάλουν αυτά τα αγγεία:
-Μείζων καρδιακή φλέβα[1][2][3]
-Ελάσσων καρδιακή φλέβα[1][2][3]
-Οπίσθια φλέβα της αριστερής κοιλίας[1][2][3]
-Λοξή φλέβα του αριστερού κόλπου (Marshall)[1][2][3]
Ερεθισματαγωγική ανατομία της καρδιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]2.Μεσοκολπική οδός[1][2][3][4][5]
4.Μεσοκομβική οδός[1][2][3][4][5]
6.Κολποκοιλιακός κόμβος[1][2][3][4][5]
7.Κολποκοιλιακό δεμάτιο του His[1][2][3][4][5]
8.Δεξιός κλάδος του δεματίου του His[1][2][3][4][5]
9.Αριστερός κλάδος του δεματίου του His [1][2][3][4][5]
12.Ίνες Purkinje (Πουρκινιέ) [1][2][3][4][5]
Ιστολογία της καρδιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιστολογικά χαρακτηριστικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Συσταλτά και αυτορρυθμικά κύτταρα
Η καρδιά αποτελείται από κύτταρα όπου εμφανίζουν 2 ιδιότητες, τα συσταλτά και αυτορρυθμικά κύτταρα. [4][5]
Συσταλτά κύτταρα
Αποτελούν το 99% των κυττάρων του μυοκαρδίου, είναι κύτταρα με την δυνατότητα να συστέλλονται, τα οποία ουσιαστικά αποτελούν την μηχανική μονάδα του καρδιακού μυ. [4][5]
Αυτορρυθμικά κύτταρα
Αποτελούν το 1% των κυττάρων του μυοκαρδίου, είναι κύτταρα που δεν διαθέτουν την δυνατότητα συστολής, ο ρόλος τους είναι να παράγουν ένα αυθόρμητο δυναμικό ενέργειας και να το μεταδίδουν στο μυοκάρδιο ώστε να συσπάται ρυθμικά. [4][5]
Χασματικές συνδέσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα κύτταρα της καρδιάς είναι ενωμένα με Χασματικές συνδέσεις, αυτού του τύπου οι συνδέσεις έχουν κυρίως ρόλο διακυτταρικής επικοινωνίας παρά σύνδεσης με την έννοια της στηρικτικής ένωσης. Οι πρωτεΐνες τον χασματικών συνδέσεων ονομάζονται κονέξονες και όταν ένας κονέξονας ενός κυττάρου συναντήσει σε ένα εφαπτόμενο κύτταρο έναν άλλον κονέξονα ενώνονται και σχηματίζουν ένα κονεξόνιο, δηλαδή μια διακυτταρική πύλη η οποία έχει διάμετρο 1,5nm, λόγω της μικρής διαμέτρου για να εξασφαλιστεί η καλύτερη επικοινωνία αυτές οι συνδέσεις είναι χιλιάδες. Αυτές οι συνδέσεις επιτρέπουν την ταχεία μεταφορά χημικών ερεθισμάτων και έτσι μπορεί να προκληθεί μια ομοιόμορφη και διαδοχική σύσπαση (μαζί και με άλλους μηχανισμούς φυσικά).[4]
Ιστολογική δομή καρδιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η καρδιά χωρίζεται με 3 στιβάδες, οι στιβάδες αυτές από μέσα προς τα έξω είναι το ενδοκάρδιο, το μυοκάρδιο και το επικάρδιο. [4][5][6]
Ενδοκάρδιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Διαθέτει 3 υποστοιβάδες
- Εσωτερική στοιβάδα, διαθέτει ένα ενδοθήλιο με συνδετικό στηρικτικό ιστό.[4][6]
- Μεσαίο μυοελαστικό πέταλο, που αποτελείται από λείες μυϊκές ίνες και συνδετικό ιστό.[4][6]
- Υπενδοκάρδιο, η οποία συνέχεται με το μυοκάρδιο, μέσα σε αυτή την στοιβάδα εντοπίζονται τροποποιημένες μυϊκές ίνες όπου λειτουργούν σαν κλάδοι του βηματοδοτικού κέντρου.[4][6]
Μυοκάρδιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το μυοκάρδιο αποτελεί την παχύτερη στοιβάδα από της τρεις και αποτελείται κυρίως από τον καρδιακό μυ. Αυτή η στοιβάδα είναι σαφώς παχύτερη στις κοιλίες και ιδίως στην αριστερή όπου δέχεται και μεγαλύτερες μηχανικές πιέσεις αλλά και έχει ανάγκη για περισσότερες μυϊκές ίνες για αποδοτικότερη συμπίεση. [4][6]
Επικάρδιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το επικάρδιο αποτελεί ένα μονόστοιβο πλακώδες επιθήλιο και ένα στρώμα χαλαρού συνδετικού ιστού που περιέχει αγγεία και νεύρα που έχει επίσης και υποστηρικτικό χαρακτήρα. Εδώ θα συναντήσουμε εναποθέσεις λοιμώδους ιστού όπου επαλείφει το επικάρδιο με σκοπό την προστασία από κραδασμούς.[4][6]
Φυσιολογία της καρδιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εισαγωγικές πληροφορίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η καρδιά είναι ένας κοίλος σάκος ο οποίος γεμίζει αίμα, σκοπός της είναι να ωθήσει το αίμα εκεί που πρέπει, δηλαδή είτε στο υπόλοιπο σώμα μέσω της αορτής ώστε να τροφοδοτήσει, είτε να στείλει το αίμα να επανοξυγονωθεί μέσω των πνευμονικών αρτηριών στους πνεύμονες.[5][7]
Αποτελεί μια αντλία με δύο φάσεις, σκοπός της είναι η κυκλοφορία του αίματος από την σκοπιά του μηχανικού έργου, δηλαδή την κυκλοφορία μέσα στα αγγεία μέσω της εξώθησης από τον καρδιακό μυ. Αναλυτικότερα, το έργο της καρδιάς είναι να στείλει το οξυγονωμένο και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά αίμα στην περιφέρεια, δηλαδή όλα τα όργανα και να λάβει πίσω το μη οξυνόμενο και μη θρεπτικό αίμα ώστε να το στείλει στα ανάλογα όργανα για τον επανεμπλουτισμό του.[5][7]
Έργο της δεξιάς πλευράς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η δεξιά πλευρά της καρδιάς αποτελείται από τον δεξιό κόλπο και την δεξιά κοιλία. Ο δεξιός κόλπος μέσω της άνω και κάτω κοίλης φλέβας θα υποδεχτεί το φλεβικό αίμα (μη οξυγονωμένο) της περιφέρειας, αφού το δεχτεί τότε η τριγλώχινα βαλβίδα θα ανοίξει και το αίμα θα οδηγηθεί στην δεξιά κοιλία και η βαλβίδα θα κλείσει. Η δεξιά κοιλία αφού υποδεχτεί το αίμα οι μηνοειδείς βαλβίδες θα ανοίξουν και το αίμα θα ωθηθεί στις πνευμονικές αρτηρίες όπου θα οδηγήσουν το αίμα στους πνεύμονες για την ανταλλαγή αερίων.[5][7]
Έργο της αριστερής πλευράς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αριστερή πλευρά της καρδιάς αποτελείται από τον αριστερό κόλπο και την αριστερή κοιλία. Ο αριστερός κόλπος μέσω της πνευμονικής φλέβας θα υποδεχτεί το οξυγονωμένο αίμα από τους πνεύμονες, η μιτροειδής βαλβίδα θα ανοίξει και το αίμα θα οδηγηθεί στην αριστερή κοιλία. Η αριστερή κοιλία αφού λάβει το αίμα από τον αριστερό κόλπο.[5][7]
Μηχανικό έργο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Συστολή και διαστολή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Για να εξωθηθεί το αίμα με επιτυχία από την καρδιά στο υπόλοιπο σώμα, η καρδιά καλείται να συσπάται με τέτοιον τρόπο ώστε να εξωθεί το αίμα αποτελεσματικά. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως οι συσπάσεις να έχουν ρυθμικότητα. Η καρδιά έχει δύο φάσεις μηχανικής δραστηριότητας, την διαστολή κατά την οποία η καρδιά γεμίζει με αίμα και την συστολή όπου ωθεί το αίμα.[5][7]
Η καρδιά, σε κατάσταση ηρεμίας, είναι σε θέση να αντλεί 4-6 λίτρα αίμα. Ωστόσο πρέπει να λάβουμε υπόψη πως η δυνατότητα άντλησης αίματος σχετίζεται άμεσα με την φλεβική επάνοδο. Έτσι αν η ποσότητα του αίματος που επιστρέφει στην καρδιά είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη σε σχέση με την αντλητική της ικανότητα θα υπάρξουν σοβαρά προβλήματα.[7]
Καρδιακοί κόλποι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι καρδιακοί κόλποι έχουν μια μεγάλη ιδιαιτερότητα σε σύγκριση με τις κοιλίες, οι κόλποι τροφοδοτούνται συνεχώς με αίμα. Μεγάλη ποσότητα αυτού του αίματος θα οδηγηθεί στις κοιλίες πριν από την σύσπαση του κόλπου. Εν κατακλείδι το 80% του αίματος που θα οδηγηθεί στις κοιλίες θα φτάσει εκεί με παθητική διαδικασία υπό την επήρεια της βαρύτητας και μόλις ένα 20% θα οδηγηθεί στις κοιλίες με ενεργητική διαδικασία, δηλαδή την κολπική σύσπαση. Από το παραπάνω, γίνεται αντιληπτό πως ακόμα και να μην γίνεται κολπική σύσπαση το πρόβλημα είναι αρκετά περιορισμένο, ωστόσο το πρόβλημα είναι μη αισθητό σε κατάσταση ηρεμίας, διότι η καρδιά αντλεί 300%-400% παραπάνω αίμα από το απαραίτητο. Έτσι το πρόβλημα είναι πολύ περιορισμένο έως ανύπαρκτο, σε καταστάσεις επιπόνησης, όπως η άθληση, τότε πράγματι θα εμφανιστούν συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας.[5][7]
Καρδιακές κοιλίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι κοιλίες έχουν ως σκοπό να εξωθήσουν το αίμα που έλαβαν από τους κόλπους μέσω της αορτής και της πνευμονικής αρτηρίας. Κατά την διάρκεια όπου οι κολποκοιλιακές βαλβίδες είναι κλειστές, γίνεται κατανοητό πως το αίμα ρέει στους κόλπους, αφού πραγματοποιηθεί η κοιλιακή διαστολή προκύπτει ένα ιδιαίτερο φαινόμενο, η πίεση στους κόλπους έχει αυξηθεί πολύ και στις κοιλίες η πίεση έχει μειωθεί σημαντικά, ως εκ τούτου παρατηρείται μια ταχεία διάνοιξη των κολποκοιλιακών βαλβιδών υπό την επήρεια των σημαντικών αυτών πιέσεων, αυτή η περίοδος ονομάζεται περίοδος ταχείας πλήρωσης. Αυτή η χρονική περίοδος καταλαμβάνει περίπου το 1/3 της συστολής και ουσιαστικά η κοιλίες γεμίζουν απότομα με μεγάλη ποσότητα αίματος, στο υπόλοιπο 1/3 παρατηρούμε την κοιλία να γεμίζει εμφανώς πιο αργά, διότι πλέον τροφοδοτείται με ότι αίμα επιστρέφει στους κόλπους και τέλος έχουμε το τελευταίο 1/3 τις συστολής όπου οι κόλποι συστέλλονται και ωθούν την τελική ποσότητα του αίματος, που όπως αναλύσαμε παραπάνω αντιπροσωπεύει το 20% του αίματος που οδηγείται στις κοιλίες και εν τέλει οι κολποκοιλιακές βαλβίδες κλείνουν, ώστε να πραγματοποιηθεί η διαστολή.[5][7]
Όγκοι χώρου της καρδιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τελοδιαστολικός όγκος: Ο όγκος αυτός είναι 110ml-120ml, ο οποίος δημιουργείται στις κοιλίες κατά την συστολική φάση. Ουσιαστικά είναι το αίμα που υπάρχει στους κόλπους κατά την διαστολική φάση. Σε περίπτωση που υπάρχει μεγάλη επιστροφή αίματος τότε φυσιολογικά ο όγκος αυτός μπορεί να φτάσει 150ml-180ml.[5][7]
Όγκος παλμού: Είναι ο όγκος όπου φεύγει από τις κοιλίες κατά την εξώθηση, αυτός είναι 70ml. Σε περίπτωση που έχουμε αύξηση του τελοδιαστολικού όγκου ή μείωση του τελοσυστολικού όγκου, είναι δυνατόν ο όγκος παλμού πάρει διπλάσια τιμή, κάτι που θεωρούμε πως είναι τελείως φυσιολογικό.[5][7]
Τελοσυστολικός όγκος: Είναι ο όγκος αίματος που μένει στην κοιλία, είναι 40ml-50ml. Σε περίπτωση που η καρδία χρειαστεί να συσταθεί έντονα, τότε ο όγκος μπορεί να μειωθεί σημαντικά φτάνοντας 10ml-20ml.[5][7]
Μηχανισμός Frank-Starling
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όπως ήδη αναφέρθηκε, η καρδιά, σε κατάσταση ηρεμίας, είναι σε θέση να αντλεί 4-6 λίτρα αίμα, και ότι αυτό ρυθμίζεται από την φλεβική επάνοδο της καρδιάς, ο μηχανισμός Frank-Starling είναι ένας μηχανισμός που μπορεί να μας απαντήσει στο πώς είναι σε θέση η καρδιά να προσαρμόζεται στους διαφορετικούς όγκους αίματος. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, η καρδιά είναι σε θέση να αντλήσει όλο το αίμα που επιστρέφει μέσω της φλεβικής επάνοδου, χωρίς να χρειαστεί το αίμα να λιμνάσει στις φλέβες, για να το καταφέρει αυτό επιστρατεύει έναν μηχανισμό που υπάρχει σε όλους τους μυείς, οι μυείς έχουν την δυνατότητα να διαστέλλονται ως ένα ορισμένο σημείο, έτσι αποκτάν μεγαλύτερο μήκος, επεκτείνοντας κατά αυτόν τον τρόπο την δύναμη που είναι σε θέση να ασκήσει η καρδιά, μεγαλώνοντας ουσιαστικά τον όγκο παλμού.[7]
Ένας βοηθητικός μηχανισμός για την άντληση μεγάλης ποσότητας αίματος είναι η δυνατότητα της καρδιάς να αυξάνει τον όγκο της και κατά συνέπεια και την χωρητικότητα της. Όταν λοιπόν ο δεξιός κόλπος θα χρησιμοποιήσει αυτόν τον μηχανισμό, είναι σε θέση να αυξήσει την καρδιακή συχνότητα 10%-20%, αξίζει να αναφέρουμε πως αυτός ο μηχανισμός δεν είναι τόσο αποτελεσματικός όσο ο μηχανισμός Frank-Starling αλλά έχει και αυτός την σπουδαιότητα του.[7]
Η απεικόνιση της κοιλιακής λειτουργίας μέσω καμπύλης είναι ένας πολύ καλός τρόπος έκφρασης του μηχανισμού Frank-Starling, η οπτικοποίηση του μπορεί να μας δώσει μια καλή κατανόηση για τον τρόπο που λειτουργεί.
Κατά λεπτό όγκος αίματος (ΚΛΟΑ)
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο κατά λεπτό όγκος αίματος ή αλλιώς καρδιακή παροχή είναι ο όγκος του αίματος που εξωθείται κατά λεπτό από την κάθε κοιλία, αξίζει να αναφέρουμε πώς ο ΚΛΟΑ είναι πάντα ίσος με το αίμα που υπάρχει στην πνευμονική κυκλοφορία. Για να υπολογίσουμε τον ΚΛΟΑ πρέπει να ξέρουμε τους σφυγμούς ανά λεπτό και τον όγκο παλμού, μετά τα πολλαπλασιάζουμε και έτσι βρίσκουμε τον κατά λεπτό όγκο αίματος.[5]
Ο τύπος του ΚΛΟΑ:
73 σφίξεις ανά λεπτό x 70mL ανά σφίξη = 5.110mL/min[5]
Όπως είναι λογικό ο κατά λεπτό όγκος αίματος είναι μια δυναμική τιμή που συνεχώς μεταβάλλεται ανάλογα με της ανάγκες του σώματος, το παραπάνω παράδειγμα αντιπροσωπεύει έναν άνθρωπο σε κατάσταση ηρεμίας έτσι είναι αναμενόμενο πως κατά περιόδους όπου οι ιστοί ζητάνε περισσότερη αιμάτωση, όπως άθληση στρες κλπ. ο ΚΛΟΑ θα μεταβληθεί σε μια μεγαλύτερη τιμή, φτάνοντας έτσι 20-25 λίτρα ανά λεπτό ή και ακόμα περισσότερο, η διαφορά που έχει ο ΚΛΟΑ ηρεμίας με τον ΚΛΟΑ για την κάλυψη μίας ανάγκης ονομάζεται καρδιακή εφεδρεία.[5]
Φυσιολογία των βαλβίδων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Κολποκοιλιακές βαλβίδες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το έργο τον βαλβιδών έχει τεράστια σημασία, καθώς οι βαλβίδες είναι αυτές οι οποίες εμποδίζουν την παλινδρόμηση του αίματος από τις κοιλίες στους κόλπους και από την πνευμονική αρτηρία και την αορτή, πίσω στις κοιλίες. Οι βαλβίδες θυμίζουν καταπακτές μίας κατεύθυνσης. Αυτές οι καταπακτές ανοίγουν υπό την επήρεια της πίεσης, για παράδειγμα, το αίμα αρχίζει και συγκεντρώνεται στον δεξιό κόλπο, μέσω της κάτω και άνω κοίλης φλέβας, η πίεση στον κόλπο αυξάνεται αναγκάζοντας την τριγλώχινα βαλβίδα να ανοίξει, το αίμα μεταφέρεται από επάνω, κάτω και ως εκ τούτου η πίεση στους δύο κόλπους εξισορροπείται, πλέον η τάση της βαλβίδας είναι μεγαλύτερη από την πίεση που δέχεται και έτσι επανέρχεται στην θέση της μέχρι η πίεση να αυξηθεί και πάλι.[5][7]
Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση που μπορεί να κάνει κανείς είναι πως δεν υπάρχουν βαλβίδες στα αγγεία που φέρνουν το αίμα στην καρδιά, ωστόσο αυτό δεν αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για δύο λόγους, καταρχάς γιατί η άνω και κάτω κοίλη φλέβα συμπιέζεται όταν γίνεται η σύσπαση της καρδιάς και κατά δεύτερον διότι η πίεση των κόλπων και των αγγείων είναι αρκετά όμοιο ώστε να μην προκαλείται παλινδρομικότητα.[5][7]
Αξίζει να αναφέρουμε πως σε περίπτωση ανεπάρκειας των βαλβίδων, δηλαδή σε περίπτωση που η βαλβίδα δεν είναι σε θέση να κλείσει τέλεια κατά την επιστροφή της στην φυσιολογική θέση, μπορεί να παρατηρηθούν σοβαρά προβλήματα υγείας ανάλογα με την έκταση της βλάβης αλλά και ποια βαλβίδα είναι αυτή.[5][7]
Αορτική και πνευμονική βαλβίδα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η φύση αυτών των βαλβιδών διαφέρει αισθητά από τις κολποκοιλιακές βαλβίδες σε αρκετά επίπεδα. Οι συγκεκριμένες βαλβίδες δέχονται μεγάλες πιέσεις, κλείνουν εξαιρετικά απότομα σε σχέση με το ήπιο κλείσιμο των κολποκοιλιακών βαλβιδών, λόγω της βίαιας κένωσης του αίματος οι εν λόγω βαλβίδες δέχονται μεγάλη μηχανική καταπόνηση λόγω της τριβής. Φυσικά όλα αυτά είναι στα πλαίσια της φυσιολογίας, επομένως δεν αποτελούν πραγματικό πρόβλημα για την καρδιά.[5][7]
Θηλοειδείς μύες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι θηλοειδείς μύες είναι μύες οι οποίοι ενώνονται με τις τενόντιες χορδές, όπου αυτές με την σειρά τους ενώνονται με τις γλωχίνες, η λειτουργία τους είναι κατά την φάση της συστολής να ανοίξουν τις βαλβίδες ώστε να κινηθεί το αίμα, είναι σημαντικό να τονίσουμε πως οι θηλοειδείς μύες δεν βοηθούν στην σύγκληση αλλά μόνο στην διάνοιξη, διότι η σύγκληση γίνεται παθητικά. Οι βαλβίδες δεν γίνεται να ανοίξουν ανάποδα, δηλαδή από τις κοιλίες προς τους κόλπους, αυτό επιτυγχάνεται με την βοήθεια των τενόντων χορδών, όπου ουσιαστικά ο ρόλος τους είναι να συγκρατούν της γλωχίνες ώστε να εμποδίσουν την παλινδρόμηση τους. Οι τενόντιες χορδές είναι ινώδης ιστός που θυμίζει αρκετά τον ιστό των τενόντων, το ένα άκρο τον χορδών ακουμπάει στην γλωχίνα ενώ το άλλο μέρος τον χορδών ακουμπάει στο τοίχωμα της καρδιάς, και συνδέεται με έναν μύ, τον θηλοειδή μυ, όπου ουσιαστικά ο θηλοειδής μυς μέσω της σύσπασης του εμποδίζει την αναστροφή.[5][7]
Καρδιακοί ήχοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Φυσιολογικά στην καρδιά μπορούμε να ακούσουμε μόνο δύο καρδιακούς ήχους, έναν ήχο που λέγεται πρώτος καρδιακός ήχος ο οποίος έχει χαμηλή συχνότητα και αρκετή ακουστική διάρκεια και θυμίζει σαν άκουσμα "Λάμπ" αυτός ο ήχος προκαλείται από την σύγκληση των κολποκοιλιακών βαλβίδων, δηλαδή σχετίζεται με την μεταφορά αίματος προς τις κοιλίες από τους κόλπους. Διακρίνουμε επίσης έναν ακόμα όπου ονομάζεται δεύτερος καρδιακός ήχος, σε αντίθεση με τον πρώτο αυτός ο ήχος είναι οξύς και υψηλότερης συχνότητας, ακουστικά τον διακρίνουμε ως "Ντάπ" και προκαλείται από την σύγκληση των μηνοειδών βαλβίδων, δηλαδή από την μεταφορά αίματος από τις κοιλίες στο σώμα. Μέσω της ακρόασης μπορούμε να μάθουμε πολλά πράγματα για την φυσιολογία της καρδιάς ωστόσο, ο λόγος που δεν ακούμε την διάνοιξη αλλά μόνο την σύγκληση είναι λόγω της φύσης της διάνοιξης, που είναι σχετικά μία ήπια διαδικασία. [5]
Σημαντικό είναι να καταλάβουμε πως στην πραγματικότητα δεν ακούμε τους ήχους της ίδιας της σύγκλισης αλλά λόγω της απότομης κίνησης των βαλβιδών τα καρδιακά τοιχώματα καθώς και τα μεγάλα αγγεία δονούνται, επομένως ο ήχος που θα ακούσουμε είναι ή δόνηση και όχι η ίδια η βαλβίδα. [5]
Υπό φυσιολογικές συνθήκες μέσω της ακρόασης είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε μία ταχυκαρδία ή μια βραδυκαρδία ως φαινόμενο. Επίσης είναι δυνατόν να ακούσουμε μη φυσιολογικούς ήχους που ονομάζονται φυσήματα. Αυτοί οι ήχοι γίνονται αντιληπτοί ακουστικά λόγω της στρεβλότητας που παράγουν στο αίμα. Σε κανονικές συνθήκες, όπως προαναφέρθηκε, δεν είμαστε σε θέση να ακροαστούμε ένα φαινόμενο όπως η σύγκληση ή διάνοιξη μίας βαλβίδας. Έτσι και εδώ ακούμε το αποτέλεσμα της βλάβης κατά την διάρκεια των καρδιακών ήχων. Το αίμα στροβιλίζεται παράγοντας ήχους. Αυτοί οι ήχοι μπορούν να εντοπίζονται οπουδήποτε κατά την διάρκεια του καρδιακού κύκλου. Μέσω του ήχου και της θέσης στον καρδιακό κύκλο, μπορούμε να καταλάβουμε τι είδους βλάβη υπάρχει και πού υπάρχει.[5]
Δυναμικό δράσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εισαγωγικές πληροφορίες στο δυναμικό δράσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το δυναμικό δράσης που καταγράφεται στους μυς της καρδιάς είναι περίπου 105mV. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως αρχίζει από τα -85mV και φτάνει μέχρι τα 20mV. Ανάλογα με τον μυ που μελετάμε μπορούμε να παρατηρήσουμε ένα οροπέδιο στο δυναμικό δράσης, ουσιαστικά μια διατήρηση ενός δυναμικού, ανάλογα το σημείο μπορούμε να δούμε ένα τέτοιο οροπέδιο να διαρκεί ~0,2 sec με ~0,3 sec. Αυτό το οροπέδιο προκαλεί μια απαραίτητη παράταση στην συστολική φάση του μυοκαρδίου, η οποία μάλιστα είναι ~15 φορές μεγαλύτερη από τους κοινούς σκελετικούς μυς.[7][5]
Δημιουργία δυναμικού δράσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η καρδιά είναι ένας μυς, ωστόσο έχει δύο στοιχεία που της επιτρέπουν να έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά σε αντίθεση με άλλους μυς, κάποιους ιδιαίτερους μηχανισμούς σε κυτταρικό επίπεδο.
Οι μηχανισμοί αυτοί είναι οι εξής:
- Τασεοελεγχόμενοι ταχείς δίαυλοι νατρίου
- Βραδείς δίαυλοι ασβεστίου
Οι τασεοελεγχόμενοι ταχείς δίαυλοι νατρίου υπάρχουν και στους κλασικούς σκελετικούς μυς. Η ύπαρξη τους είναι κομβική και ουσιαστικά αυτοί είναι το αίτιο για το δυναμικό δράσης της καρδιάς. Αυτοί οι δίαυλοι μεταφέρουν ιόντα νατρίου. Ο λόγος που λέγονται ταχείς είναι πως παραμένουν ανοιχτοί για μερικά δεκάκις χιλιοστά του δευτερολέπτου, όταν ανοίγουν, ανοίγουν απότομα και κλείνουν εξίσου γρήγορα αλλά έχουν την δυνατότητα σε αυτό τον λίγο χρόνο να προκαλέσουν μια μεγάλη εισροή ιόντων.[5][7]
Οι Βραδείς δίαυλοι ασβεστίου ή αλλιώς δίαυλοι ασβεστίου νατρίου διαφέρουν από τους ταχείς δίαυλους νατρίου, αυτοί οι δίαυλοι θα μείνουν ανοιχτοί για αρκετά δέκατα του δευτερολέπτου, λόγω αυτής της παρατεταμένης τους δράσης δημιουργείται το οροπέδιο δηλαδή μια διατήρηση ενός δυναμικού.[5][7]
Οι φάσεις του δυναμικού δράσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Φάση 0: Εδώ παρατηρούμε μία απότομη άνοδο, που προκαλείται από το άνοιγμα των τασεοελεγχόμενων ταχέων διαύλων νατρίου, και έτσι εισχωρεί μεγάλη ποσότητα νατρίου στα κύτταρα, έτσι τα κύτταρα εκπολώνονται και φτάνουν ~20mV.[5][7][8]
Φάση 1: Εδώ έχουμε την αρχική εκπόλωση. Από την στιγμή που το δυναμικό της μεμβράνης προσεγγίζει τα ~20mV, οι τασεοελεγχόμενοι ταχείς δίαυλοι νατρίου κλείνουν και το κύτταρο εκπολώνονται, τα ιόντα καλίου φεύγουν από το κύτταρο μέσω ανοιχτών διαύλων καλίου.[5][7][8]
Φάση 2: Εδώ παρατηρούμε το οροπέδιο, σε αυτό το στάδιο οι ταχείς δίαυλοι του καλίου θα κλείσουν και οι δίαυλοι ασβεστίου ανοίγουν. Σαν αποτέλεσμα έχουμε την μειωμένη διαπερατότητα ιόντων καλίου και αντιθέτως αυξημένη διαπερατότητα ιόντων ασβεστίου. Αυτή η αλλαγή στα ιόντα προκαλεί εν τέλει αυτό που θα παρατήσουμε ως οροπέδιο.[5][7][8]
Φάση 3: Εδώ έχουμε ραγδαία επαναπόλωση, δηλαδή αυτό που παρατηρούμε ως μια απότομη πτώση. Αυτή δημιουργείται λόγω του κλεισίματος των διαύλων ασβεστίου και της διάνοιξης των βραδέων διαύλων καλίου. Τα ιόντα καλίου εισέρχονται στο κύτταρο σταδιακά και με γρήγορο ρυθμό και τελικά το δυναμικό της κυτταρικής μεμβράνης προσεγγίζει το δυναμικό ηρεμίας σταδιακά.[5][7][8]
Φάση 4: Τέλος παρατηρούμε την γραμμή που υποδεικνύει πως η κυτταρική μεμβράνη έφτασε στο δυναμικό ηρεμίας, δηλαδή περίπου τα -80mV.[5][7][8]
Ηλεκτροκαρδιογράφημα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ανάλυση αξόνων του ηλεκτροκαρδιογραφήματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι άξονες που διακρίνουμε στο ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι 2, όπου στον άξονα x καταγράφεται ο χρόνος σε sec και ο άξονας y όπου καταγράφεται το δυναμικό σε Milivolts. Το χαρτί που εκτυπώνεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι χωρισμένο σε κουτάκια με διάσταση 1mm x 1mm επομένως ένα μικρό κουτί αντιπροσωπεύει 0,1mV στον y και 0,04 sec στον x. Βλέπουμε επίσης ένα ποιο μεγάλο κουτί που αθροίζει 5 μικρά x 5 μικρά, ουσιαστικά αυτό το κουτί αντιπροσωπεύει τις πενταπλάσιες τιμές, 0,5mv στον y και 0,20 sec στον x. Έτσι καταλαβαίνουμε πως 5 μεγάλα κουτιά, δηλαδή 25 μικρά κουτιά, αντιστοιχούν σε 1 sec κλπ.[5][7]
Ο άξονας y όπως αναλύσαμε ήδη καταγράφει το δυναμικό. Ωστόσο πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη πώς η ανίχνευση του δυναμικού θα έχει διαφορετικές τιμές σε διαφορετικές τοποθεσίες του σώματος. Ως εκ τούτου, αν τοποθετούσαμε ένα ηλεκτρόδιο πάνω στην καρδιά και ένα πάνω στο θώρακα, αυτό στην καρδιά θα μας έδινε μια μεγαλύτερη τιμή καθώς θα είχε ελάχιστες απώλειες.[5][7]
Ροή ηλεκτρισμού στον θώρακα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η καρδιά βρίσκεται σε ένα σημείο που ο ηλεκτρισμός άγεται πολύ εύκολα, αυτό ουσιαστικά εκμεταλλεύεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα. Αυτή η αγωγιμότητα προάγει διαφυγές όπου εμείς προσπαθούμε να της ανιχνεύσουμε. Πρέπει να έχουμε υπόψη πως λόγω του τρόπου διάδοσης του δυναμικού από της ίνες Purkinje προκαλείται μια ηλεκτραρνητικότητα στο εσωτερικό των κοιλιών και μια ηλεκτροθετικότητα στο εξωτερικό των κοιλιών, έτσι, λόγω της καλής αγωγιμότητας του γύρω περιβάλλοντος σχηματίζονται ελλειπτικές τροχιές ηλεκτρικών τόξων, όπου κατευθύνονται από την βάση της καρδιάς στην κορυφή. Έτσι καταλήγουμε να έχουμε το ρεύμα που ρέει από το αρνητικό σημείο, όπου είναι η βάση της καρδιάς προς το θετικό που είναι η κορυφή. Αν συνδέσουμε το ηλεκτρόδιο μας κοντά στην βάση θα πάρουμε αρνητική τιμή ως επιστροφή, δηλαδή οι ρυθμοί θα εκτυπώνονται ανάποδα με γνώμονα την ισοηλεκτρική γραμμή άρα τα mV θα είναι στα μείον ενώ αν το συνδέσουμε κοντά στην κορφή θα λαμβάνουμε μια θετική τιμή ως επιστροφή.[7]
Φυσιολογικό ηλεκτροκαρδιογράφημα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το φυσιολογικό ηλεκτροκαρδιογράφημα περιλαμβάνει ένα έπαρμα με όνομα "έπαρμα P" ένα σύμπλεγμα με όνομα "QRS" ένα έπαρμα με όνομα "έπαρμα Τ" και ένα έπαρμα με όνομα "έπαρμα U" . Στο ηλεκτροκαρδιογράφημα μπορούμε να χωρίσουμε αυτές τις καταγραφές ως επάρματα εκπόλωσης και επάρματα επαναπόλωσης. Επίσης, υπάρχουν και κάποιοι χώροι μεταξύ αυτών των παρατηρήσεων,. Αυτοί οι χώροι ονομάζονται τμήματα, και είναι το "τμήμα P-Q " και το "τμήμα S-T". Τέλος, συναντάμε κάποιες αθροιστικές παρατηρήσεις όπου τις ονομάζουμε διαστήματα. Αυτές οι παρατηρήσεις είναι το "διάστημα P-Q " το οποίο μπορούμε να το συναντήσουμε και ως "διάστημα Q-R" το "διάστημα Q-T" και το "διάστημα R-R".[7]
Αναλυτικότερα:
- Έπαρμα P : Προκαλούνται από τα ηλεκτρικά δυναμικά που παράγονται όταν πραγματοποιείται η εκπόλωση των κόλπων πριν γίνει η συστολή. Ουσιαστικά είναι αντιπροσωπευτικό ότι οι κόλποι θα συσπαστούν.[7]
- Τμήμα P-Q : Είναι απλά μια ισοηλεκτρική γραμμή, δηλαδή έχει 0mV.[7]
- Διάστημα P-Q : Η απόσταση της αρχής του επάρματος P ως την αρχή του Q είναι το διάστημα όπου οι κόλποι και οι κοιλίες διεγείρονται. Υπό φυσιολογικές συνθήκες διαρκεί περίπου 0,16 sec. Επειδη είναι πιθανό σε κάποιες περιπτώσεις να έχουμε απώλεια της κορυφής Q τότε το αναφέρουμε ως "Διάστημα P-R" και θεωρούμε σημείο τέλους την κορυφή R.[7]
- Σύμπλεγμα QRS : Ομοίως και αυτό το σύμπλεγμα προκαλείται από τα ηλεκτρικά δυναμικά που παράγονται όταν πραγματοποιείται η εκπόλωση των κόλπων πριν γίνει η συστολή, έτσι θεωρούνται και τα δύο επάρματα εκπόλωσης.[7]
- Διάστημα P-Τ : Αντιπροσωπεύει την συστολή των κοιλιών, διαρκεί υπό φυσιολογικές συνθήκες 0,35 sec.[7]
- Τμήμα S-T : Είναι απλά μια ισοηλεκτρική γραμμή, δηλαδή έχει 0mV.[7]
- Έπαρμα Τ : Προκύπτει από τα δυναμικά όταν οι κοιλίες επιστρέφουν σε κατάσταση πόλωσης, έτσι θεωρείται έπαρμα επαναπόλωσης. Η επαναπόλωση των κόλπων γίνεται 0,15 sec με 0,20 sec μετά το έπαρμα P, δηλαδή αρκετά συχνά συμπίπτει με το σύμπλεγμα QRS και ως εκ τούτου θεωρείται πολύ σπάνιο να είναι εμφανής στο ηλεκτροκαρδιογράφημα.[7]
- Έπαρμα U : Είναι εξαιρετικά σπάνιο να παρατηρηθεί, προκαλείται από την επαναπόλωση του μεσοκοιλιακού διαφράγματος.[7]
- Διάστημα R-R : Είναι το διάστημα που μεσολαβεί από την μία κορυφή R στην ακριβώς επόμενη κορυφή R. Ο μεταξύ τους χώρος μπορεί να μας δείξει τον καρδιακό ρυθμό. Έτσι αν έχουν απόσταση 1 sec τότε ξέρουμε πως 60/1 = 60 παλμοί το λεπτό. Το σύνηθες διάστημα στον μέσο ενήλικα είναι ~0,83 sec δηλαδή 60/0,83 = 72 παλμοί το λεπτό.[7]
Ερεθισματαγωγό σύστημα καρδιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το ερεθισματαγωγό σύστημα είναι η οδός μεταφοράς της ηλεκτρικής ώσης όπου θα πυροδοτήσει την συστολή της καρδιάς.[7]
Κυτταρικά στοιχεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα κύτταρα που έχουν την δυνατότητα να πράξουν ένα αυθόρμητο δυναμικό δράσης ονομάζονται αυτορρηθμικά, αποτελούν μόλις το 1% των κυττάρων της καρδιάς. Δεν έχουν την δυνατότητα να συσταλθούν, ωστόσο έχουν την δυνατότητα να πυροδοτούν την συστολή στο μυοκάρδιο.[7]
3.10 Μεταφορά δυναμικού ενέργειας με ταυτόχρονη προβολή ηλεκτροκαρδιογραφήματος Φυσιολογία ερεθισματαγωγού συστήματος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα αυτορρηθμικά κύτταρα τα συναντάμε σε αθροίσεις σε συγκεκριμένες περιοχές, αυτές οι περιοχές αναφέρθηκαν στα ανατομικά χαρακτηριστικά. Η κάθε περιοχή έχει την δυνατότητα να παράξει φυσιολογικά συγκεκριμένο αριθμό δυναμικών ενέργειας ανά λεπτό. Αυτή η δημιουργία δυναμικών ενέργειας είναι η εξής:
- Φλεβόκομβος: παράγει 70-80 δυναμικά ενέργειας ανά λεπτό [5][7]
- Κολποκοιλιακός κόμβος: παράγει 40-60 δυναμικά ενέργειας ανά λεπτό [5][7]
- Δεμάτιο His & ίνες Purkinje: παράγει 20-40 δυναμικά ενέργειας ανά λεπτό [5][7]
Το σύστημα με την συχνότερη δυνατότητα παραγωγής δυναμικού ενέργειας είναι αυτό που θα αναλάβει την διαδικασία, ουσιαστικά κυρίαρχο σύστημα είναι ο φλεβόκομβος. Αν για κάποιον λόγο ο φλεβόκομβος πάψει να λειτουργεί, τότε θα αναλάβει ο κολποκοιλιακός κόμβος ο οποίος σαφώς παράγει λιγότερα δυναμικά ανά λεπτό. Αν αποτύχει και αυτός τότε αναλαμβάνουν δράση το δεμάτιο His και οι ίνες Purkinje. Ουσιαστικά, υπάρχει μια ιεραρχία επιβολής του δυναμικού, έτσι αναλαμβάνει ένας μηχανισμός την παραγωγή και οι υπόλοιποι λειτουργούν απλά ως φορείς του δυναμικού. [5][7]
Μεταφορά του δυναμικού ενέργειας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Όλα ξεκινάνε με τον φλεβόκομβο. Αυτός παράγει το δυναμικό το οποίο θα σταλθεί σε δύο σημεία:[5][7]
- την μεσοκολπική, οδό ώστε να μεταφέρει το ερέθισμα στον αριστερό κόλπο και στην μεσοκομβική οδό. [5][7]
Εν τέλη θα συσπαστούν οι κόλποι. Τότε παρατηρούμε το έπαρμα P [5][7]
Πλέον από τον φλεβόκομβο θα περάσει στο αριστερό και δεξιό δεμάτιο His και θα συνεχίσει προς τις κοιλίες, και θα συσπαστούν οι κοιλίες. Τότε παρατηρούμε το σύμπλεγμα QRS. [5][7]
Τέλος έχουμε την επιστροφή του δυναμικού ηρεμίας και η καρδιά από κατάσταση διαστολής επιστρέφει σε κατάσταση συστολής. Τότε παρατηρούμε το έπαρμα T. [5][7]
Απαγωγές ηλεκτροκαρδιογράφου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι απαγωγές ενός ηλεκτροκαρδιογράφου είναι συνολικά εννέα. Οι τρείς εξ αυτών ονομάζονται διπολικές απαγωγές των άκρων και τοποθετούνται στα άκρα, ενώ οι υπόλοιπες έξι λέγονται προκάρδιες και τοποθετούνται πάνω στον θώρακα. [7]
Διπολικές απαγωγές άκρων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι διπολικές απαγωγές έχουν ονομαστεί έτσι χάριν της φύσης της καταγραφής που υλοποιούν. Για την ακρίβεια η απεικόνιση που προκύπτει στην πραγματικότητα δημιουργείται από δύο απαγωγές. Ταυτόχρονα, αυτό έχει ως αποτέλεσμα την δημιουργία ενός ηλεκτρικού κυκλώματος μέσα στο ίδιο το ανθρώπινο σώμα, κάτι που μας χαρίζει ένα εξαιρετικό μέσο διάγνωσης. [7]
Απαγωγή Ι
Η απαγωγή Ι καταγράφει της πληροφορίες που λαμβάνει από το δεξί άνω άκρο όπου συνδέεται το αρνητικό ηλεκτρόδιο και από το αριστερό κάτω άκρο όπου συνδέεται το θετικό. Αυτή η απαγωγή θα μας βγάλει μία θετική απόκλιση. [7]
Απαγωγή ΙΙ
Η απαγωγή Ι καταγράφει της πληροφορίες που λαμβάνει από το δεξί άνω άκρο όπου συνδέεται το αρνητικό ηλεκτρόδιο και από το αριστερό άνω άκρο όπου συνδέεται το θετικό. Αυτή η απαγωγή θα μας βγάλει μία θετική απόκλιση. [7]
Απαγωγή ΙΙΙ
Η απαγωγή ΙΙΙ καταγράφει της πληροφορίες που λαμβάνει από το αριστερό άνω άκρο όπου συνδέεται το αρνητικό ηλεκτρόδιο και από το αριστερό κάτω άκρο με το θετικό ηλεκτρόδιο. Αυτή η απαγωγή θα μας βγάλει μία θετική απόκλιση. [7]
Το τρίγωνο και ο νόμος του Einthoven
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Τρίγωνο Einthoven είναι ένα σχήμα που επινοήθηκε ώστε να οπτικοποιήσει το φαινόμενο του ηλεκτρισμού στα άκρα. Ουσιαστικά είναι ένα τρίγωνο που αντιστοιχεί κάθε γωνία σε συγκεκριμένο άκρο και ταυτόχρονα μας δείχνει πώς συνδέονται μεταξύ τους τα ηλεκτρόδια σχηματίζοντας έτσι τις απαγωγές. Ο νόμος του Einthoven λέει ότι το δυναμικό της απαγωγής Ι συν το δυναμικό της απαγωγής ΙΙΙ ισούνται με το δυναμικό της απαγωγής Ι, πράγμα που σημαίνει πως αρκεί να γνωρίζουμε έστω 2 από τις παραμέτρους για να μπορούμε να βρούμε την τρίτη. [7]
Ο τύπος του νόμου Einthoven είναι:
Απαγωγή Ι + Απαγωγή ΙΙΙ = Απαγωγή ΙΙ
Ενισχυμένες μονοπολικές απαγωγές άκρων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αυτό το σύστημα χρησιμοποιείται αρκετά σήμερα, σε αυτή την περίπτωση οι απαγωγές συνδέονται με την παρεμβολή ηλεκτρικών αντιστάσεων με τον αρνητικό πόλο του ΗΚΓ. Κατά αυτόν τον τρόπο μας παράγουν μια εικόνα διαφορετική από αυτήν που είχαμε ως τώρα, οι απαγωγές αυτές ονομάζονται: [7]
Απαγωγή aVR
Αυτή η απαγωγή απαγωγή προκύπτει από το δεξί άνω άκρο, και θα μας δώσει ένα αρνητικό αποτέλεσμα, επομένως θα βρούμε την κορυφή R του συμπλέγματος QRS κάτω από την ισοηλεκτρική γραμμή. [7]
Απαγωγή aVL
Αυτή η απαγωγή απαγωγή προκύπτει από το αριστερό άνω άκρο, και θα μας δώσει ένα θετικό αποτέλεσμα, επομένως θα βρούμε την κορυφή R του συμπλέγματος QRS πάνω από την ισοηλεκτρική γραμμή. [7]
Απαγωγή aVF
Αυτή η απαγωγή απαγωγή προκύπτει από το αριστερό κάτω άκρο, και θα μας δώσει ένα θετικό αποτέλεσμα, επομένως θα βρούμε την κορυφή R του συμπλέγματος QRS πάνω από την ισοηλεκτρική γραμμή. [7]
Προκάρδιες απαγωγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αυτές οι απαγωγές τοποθετούνται στον θώρακα ώστε να μας μας δώσουν ένα πιο στοχευμένο και τοπικό αποτέλεσμα καταγραφής του δυναμικού της καρδιάς. Έτσι μπορούμε να παρατηρήσουμε πως στις διαφορετικές απαγωγές υπάρχουν διαφορές ως προς την ένταση mV, άρα έτσι μπορούμε οπτικά να τονίζουμε σημεία-στόχους ώστε να κάνουμε ακριβέστερη διάγνωση. [7]
Οι απαγωγές αυτές είναι 6 και ονομάζονται v1, v2, v3, v4, v5 και v6. [7]
- v1 και v2: Η απεικόνιση του συμπλέγματος QRS θα είναι αρνητική διότι οι εν λόγω απαγωγές βρίσκονται πιο κοντά στην βάση της καρδιάς παρά στην κορυφή. [7]
- v3: Η απεικόνιση του συμπλέγματος QRS θα είναι θετική επειδή αυτή η απαγωγή είναι ακριβώς πάνω στην κορυφή της καρδιάς.
- v4, v5 και v6: Η απεικόνιση του συμπλέγματος QRS θα είναι θετικό διότι οι εν λόγω απαγωγές βρίσκονται πιο κοντά στην κορυφή της καρδιάς. [7]
.png)
Καρδιακά ανύσματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα καρδιακά ανύσματα είναι ένας νοητός άξονας που μας υποδεικνύει την κατεύθυνση όπου ακολουθεί το ηλεκτρικό ρεύμα της καρδιάς. Ο λόγος που κάτι τέτοιο είναι χρήσιμο είναι το γεγονός πως κατά την διάρκεια του καρδιακού κύκλου, ο άξονας μεταβάλλεται, και εμείς καταγράφουμε αυτές τις μεταβολές. Ουσιαστικά ό,τι αναφέρθηκε μέχρι τώρα μας οδηγεί σε αυτό το σημείο, στην καταγραφή της κατεύθυνσης του ηλεκτρισμού. Αυτόν τον άξονα τον βαθμονομούμε σαν ένα ρολόι, στο οποίο ο άξονας είναι ο δείκτης και γύρω του υπάρχει ένας κύκλος με αριθμούς, στην προκειμένη οι αριθμοί είναι οι μοίρες. Έτσι, όταν το βέλος δείχνει προς μία πλευρά, το πίσω μέρος θα βγάζει αρνητικές τιμές. Εν κατακλείδι το αν θα βγούνε οι κορυφές και τα επάρματα πάνω ή κάτω από την ισοηλεκτρική γραμμή έχει να κάνει με τον άξονα κατεύθυνσης του ρεύματος και παράλληλα με το σημείο καταγραφής. [7]
Έπαρμα P: Το δυναμικό ξεκινάει από τον φλεβόκομβο και μοιράζεται στους κόλπους, σε αυτήν την περίπτωση ο άξονας μας βρίσκεται περίπου στις +30°. [7]
Τμήμα P-Q : Είναι ένα σημείο όπου δεν υπάρχει ηλεκτρική δραστηριότητα, έτσι καταγράφεται ισοηλεκτρική γραμμή. [7]
Σύμπλεγμα QRS : Το σύμπλεγμα QRS είναι ένα σύμπλεγμα, άρα έχει πολυπλοκότητα. [7]
- Κατά την πορεία για την δημιουργία της κορυφής Q το δυναμικό περνάει από το μεσοκοιλιακό διάφραγμα, άρα ο άξονας μας βρίσκεται περίπου στις +60° (κάτω από την θετική απαγωγή ιι)
- Περίπου στα μέσα της πορείας για την κορυφή Q το δυναμικό επεκτείνεται πιο γενικευμένα στις κοιλίες, και εν τέλει καταλήγουμε στην κορυφή Q, και ο άξονας μας βρίσκεται περίπου στις +60° επίσης (κάτω από την θετική απαγωγή ιι)
- Κατά την πτώση για την δημιουργία της κορυφής R το δυναμικό της κορυφής της καρδιάς στην επιφάνεια της γίνεται ηλεκτροαρνητική και έτσι έχουμε την πτώση του δυναμικού. Ο άξονας μας είναι περίπου στις +55° (πάνω από την θετική απαγωγή ιι)
- Κατά την πτώση για την δημιουργία της κορυφής R πέφτουμε κάτω από την ισοηλεκτρική γραμμή, δηλαδή βλέπουμε ένα αρνητικό αποτέλεσμα όπου είναι η ίδια η κορυφή R. Ο λόγος για αυτό είναι ανατομικός. Το δυναμικό φτάνει αργότερα στην αριστερή κοιλιάς. Ως αποτέλεσμα έχουμε μία μεγάλη ανακατεύθυνση του δυναμικού. Εδώ έχουμε στροφή του άξονα περίπου στις -45° μοίρες λόγω αυτού του φαινομένου.
- Τέλος, η κορυφή S προκύπτει λόγω της έλλειψης δυναμικού ενέργειας, με λίγα λόγια, δεν έχουμε άξονα, άρα επιστρέφουμε στην ισοηλεκτρική γραμμή.
Τμήμα S-T : Είναι ένα σημείο όπου δεν υπάρχει ηλεκτρική δραστηριότητα, έτσι καταγράφεται ισοηλεκτρική γραμμή. [7]
Έπαρμα T : Η εκπόλωση των κόλπων είναι ποιο αργή σε σχέση με τις κοιλίες, για αυτό το έπαρμα Ρ έχει αρκετά μεγάλη διάρκεια, ο άξονας του είναι περίπου στις 45°. [7]
Η ρύθμιση της καρδιακής λειτουργίας από το νευρικό σύστημα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η καρδιά σε μεγάλο βαθμό ρυθμίζεται από τα νεύρα του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού συστήματος. Η καρδιά δίδεται να αυξήσει τον ΚΛΟΑ ως και διπλά αν λάβει ερέθισμα από τα συμπαθητικά νεύρα, ενώ επίσης μπορεί σχεδόν να μηδενίζει την καρδιακή παροχή αν λάβει ερέθισμα από τα παρασυμπαθητικά νεύρα, τα οποία στην προκειμένη περίπτωση είναι τα πνευμονογαστρικά νεύρα. [7]
Αναλυτικότερα:
Διέγερση από το συμπαθητικό σύστημα:
Ο μηχανισμός αυτός είναι δυνατόν δια μέσου μιας ισχυρής διέγερσης να αυξήσει την καρδιακή συχνότητα από ~70/min που είναι υπό συνθήκες ηρεμίας σε 180/min-200/min ή σπανιότερα ακόμα και 250/min καταφέρνοντας έτσι να διπλασιάσει ως και να τετραπλασιάσει την καρδιακή παροχή, χωρίς να λάβουμε υπόψη και τον μηχανισμό Frank-Starling. Επίσης, η αναστολή της δράσης του μπορεί να περιορίσει την άντληση αίματος σε έναν βαθμό, αυτό είναι εφικτό διότι σε συνθήκες ηρεμίας το συμπαθητικό σύστημα διατηρεί την αντλητική λειτουργία της καρδιάς κατά 30%, πιο απλά, προκαλεί το 30% της άντλησης του αίματος, έτσι αν μεταβληθεί προς τα κάτω έχει δυνατότητα να επηρεάσει την άντληση αίματος ως 30%.[7]
Διέγερση από το παρασυμπαθητικό σύστημα:
Δυνητικά, αυτός ο μηχανισμός έχει την δυνατότητα να διακόψει τελείως την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς προκαλώντας ισοηλεκτρική γραμμή. Ωστόσο αυτό είναι αρκετά σπάνιο και συνήθως προκαλεί μια πτώση των συστολών σε 20-40/min. Βέβαια, αυτή η φαινομενικά μικρή μεταβολή αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό ποσοστό που είναι το 20%-40% πτώση από την αρχική λειτουργεία της καρδιάς. Επίσης, μπορεί να μειώσει την δύναμη της συστολής ως και 30%.[7]
Συνοψίζοντας θα μπορούσαμε να πούμε πως η διέγερση από το παρασυμπαθητικό σύστημα μειώνει την αποτελεσματικότητα της καρδιάς και ότι το συμπαθητικό μπορεί και να αυξήσει και να μειώσει την αποτελεσματικότητα της καρδιάς. [7]
Καρδιά άλλων ειδών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Καρδιά των ψαριών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα πρωτόγονα ψάρια έχουν καρδιά με τέσσερις θαλάμους αλλά οι θάλαμοι διατάσσονται διαδοχικά έτσι ώστε αυτή η πρωτόγονη καρδιά είναι αρκετά διαφορετική από τις καρδιές των θηλαστικών και πτηνών. Ο πρώτος θάλαμος είναι ο φλεβώδης κόλπος, ο οποίος συλλέγει αποξυγονωμένο αίμα από το σώμα, μέσω της ηπατικής και της κύριας φλέβας. Από εδώ, το αίμα ρέει μέσα στο κόλπο και στη συνέχεια στην ισχυρή μυϊκή κοιλία όπου θα λάβει χώρα η άντληση. Το τέταρτο και τελευταίο τμήμα είναι ο αρτηριακός κώνος, ο οποίος περιέχει αρκετές βαλβίδες και στέλνει αίμα στην κοιλιακή αορτή. Η κοιλιακή αορτή παραδίδει το αίμα στα βράγχια όπου οξυγονώνεται και ρέει μέσω της ραχιαίας αορτής, στο υπόλοιπο του σώματος. (Στα τετράποδα, η κοιλιακή αορτή έχει διαιρεθεί σε δύο: το ένα μισό σχηματίζει την ανιούσα αορτή, ενώ το άλλο τις πνευμονικές αρτηρίες) [9]
Στα ενήλικα ψάρια, οι τέσσερις θάλαμοι δεν είναι διατεταγμένοι σε μια ευθεία γραμμή, αλλά αντίθετα σχηματίζουν ένα σχήμα S με τους δύο τελευταίους θαλάμους να βρίσκονται πάνω από τους δύο προηγούμενους. Αυτό το σχετικά απλό σχέδιο απαντάται στους χονδριχθύες και τους ακτινοπτέρυγους ιχθύες. Στους τελεόστεους, ο αρτηριακός κώνος είναι πολύ μικρός και μπορεί να περιγραφθεί ακριβέστερα ως μέρος της αορτής και όχι της καρδιάς. Ο αρτηριακός κώνος δεν είναι παρών στους αμνιώτες· προφανώς έχει γίνει μέρος των κοιλιών κατά τη διάρκεια της εξέλιξης. Παρομοίως, ενώ ο φλεβώδης κόλπος είναι παρών σαν μια υποτυπώδης δομή σε ορισμένα ερπετά και πτηνά, μπορεί να γίνει μέρος δεξιού κόλπου και να μην είναι πλέον διακριτός.[9]
Καρδιά των ασπόνδυλων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι καρδιές των ασπόνδυλων έχουν μεγάλη ποικιλία καθώς υπάρχει μεγάλη ποικιλία στο τρόπο μεταφέρονται τα θρεπτικά συστατικά μέσα στο σώμα. Ζώα όπως οι μέδουσες και συγκεκριμένοι πλατυέλμινθες δεν χρειάζονται καρδιά, αφού η διάχυση των θρεπτικών ουσιών αρκεί για την θρέψη των κυττάρων. Στα αρθρόποδα και στα περισσότερα μαλάκια, τα όργανα περιτριγυρίζονται από υγρό, την αιμόλυμφο, η οποία είναι ταυτόχρονα αίμα και εξωκυττάριο υγρό. Το υγρό αυτό κινείται εξαιτίας των κινήσεων του σώματος και καρδίων στα ραχιαία αγγεία των εντόμων. Οι καρδιές αυτές είναι απλές αντλίες οι οποίες όταν διαστέλλονται γεμίζουν με αίμα και όταν συστέλονται στέλνουν το αίμα στα όργανα. Στους γεωσκώληκες και στα κεφαλόποδα το αίμα βρίσκεται μέσα σε αιμοφόρα αγγεία, όπως στα σπονδυλωτά. Στους γεωσκώληκες, το κύριο ραχιαίο αγγείο δρα ως καρδιά, κινώντας το αίμα με περισταλτικά κύματα, ενώ διαθέτει πέντε εφεδρικά ραχιαία αγγεία τα οποία μπορούν να δρουν και αυτά ως καρδιές.[10] Η κυκλοφορία του αίματος στα κεφαλόποδα μοιάζει περισσότερο με αυτή των θηλαστικών, ενώ διαθέτουν επιπλέον καρδιές για να αυξάνουν ξανά την πίεση του αίματος αφότου αυτό φύγει από τα βράγχια.[11]
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 Netter, F.H. (2016). Netter’s Άτλας Ανατομίας του Ανθρώπου (3η Ελληνική Έκδοση). CYPRUS: Broken Hill. σελ. 208-226. ISBN 978-9963-258-88-8.
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 2,24 2,25 2,26 2,27 2,28 2,29 2,30 2,31 2,32 2,33 2,34 2,35 2,36 2,37 Werner, Platzer (Δεκέμβριος 2011). Εγχειρίδιο Περιγραφικής Ανατομικής Platzer, 3η Βελτιωμένη Ελληνική Έκδοση (Επίτομο). Κωδικός Πολιτείας 3316-0248: Broken Hill. σελ. 460-493. ISBN 978-960-489-199-3.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 3,20 3,21 3,22 3,23 3,24 3,25 3,26 3,27 3,28 3,29 3,30 3,31 3,32 3,33 3,34 3,35 Moore, K.L. (2016). Κλινική Ανατομία 2η έκδοση. -: ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Π. Χ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ. σελ. 122-184. ISBN 9789963716074.
- ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 Junqueira, Carlos (2015). JUNQUEIRA'S ΒΑΣΙΚΗ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ. Cyprus: Broken Hill. σελ. 299-302. ISBN 9789963716890.
- ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 5,22 5,23 5,24 5,25 5,26 5,27 5,28 5,29 5,30 5,31 5,32 5,33 5,34 5,35 5,36 5,37 5,38 5,39 5,40 5,41 5,42 5,43 5,44 5,45 5,46 5,47 5,48 5,49 5,50 5,51 5,52 ΣΕΡΓΟΥΝΤ, ΛΟΡΑΛΙ (2016). Εισαγωγή στη Φυσιολογία του Ανθρώπου: Από τα Κύτταρα στα Συστήματα. Greece: ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ. σελ. 396. ISBN 9786185135027.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Kierszenbaum, Abraham (2013). Ιστολογία με στοιχεία κυτταρικής βιολογίας. -: ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ Π. Χ. ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ. σελ. 153-176. ISBN 9789604892402.
- ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 7,19 7,20 7,21 7,22 7,23 7,24 7,25 7,26 7,27 7,28 7,29 7,30 7,31 7,32 7,33 7,34 7,35 7,36 7,37 7,38 7,39 7,40 7,41 7,42 7,43 7,44 7,45 7,46 7,47 7,48 7,49 7,50 7,51 7,52 7,53 7,54 7,55 7,56 7,57 7,58 7,59 7,60 7,61 7,62 7,63 7,64 7,65 7,66 7,67 7,68 7,69 7,70 7,71 7,72 7,73 7,74 ΓΚΑΙΤΟΝ, ΑΡΘΟΥΡ (2017). GUYTON AND HALL, ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ. Ελλάδα: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ. σελ. 101-149. ISBN 9789605831752.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 ΨΑΡΡΑΚΟΣ, ΚΥΡΙΑΚΟΣ (2012). ΕΠΙΤΟΜΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ. -: UNIVERSITY STUDIO PRESS. σελ. 404-405 & 445-446. ISBN 9789601220925.
- ↑ 9,0 9,1 Romer, Alfred Sherwood· Parsons, Thomas S. (1977). The Vertebrate Body. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. σελίδες 437–442. ISBN 0-03-910284-X.
- ↑ «Inverterbrate Hearts». Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2013.
- ↑ M. J. Wells (Σεπτέμβριος 1992). «The cephalopod heart: The evolution of a high-performance invertebrate pump». Experientia 48 (9): 800-808. doi:.