Κίνημα Κονδύλη 10ης Οκτωβρίου 1935

Ο υποστράτηγος ε.α. Γεώργιος Κονδύλης, το καλοκαίρι του 1935

Το Κίνημα της 10ης Οκτωβρίου 1935 που έμεινε γνωστό ως Κίνημα Κονδύλη του 1935, οργανώθηκε και εκτελέστηκε από φιλοβασιλικούς ανώτατους αξιωματικούς, υπό την ηγεσία του υποστράτηγου ε.α. Γεωργίου Κονδύλη, με σκοπό την ανατροπή της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης του Παναγή Τσαλδάρη. Συγκεκριμένα, στις 10 Οκτωβρίου 1935, οι αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας, υποστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, πτέραρχος Γεώργιος Ρέππας και υποναύαρχος Δημήτριος Οικονόμου, επισκέφτηκαν τον πρωθυπουργό της χώρας, Παναγή Τσαλδάρη, και του ζήτησαν να παραιτηθεί καθώς κρίθηκε ανίκανος να χειριστεί το ζήτημα της επαναφοράς της Βασιλείας στην Ελλάδα.
Αμέσως, σχηματίστηκε κυβέρνηση με πρωθυπουργό το Γεώργιο Κονδύλη και υπουργό Στρατιωτικών τον Αλέξανδρο Παπάγο και, την ίδια μέρα, παρουσιάστηκε στη συνεδρίαση της Βουλής (Ε΄ Συντακτική Εθνοσυνέλευση), που ήταν η εναρκτήρια μετά τις θερινές διακοπές, και ορκίστηκε. Σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την κατάληψη της εξουσίας, ο Τσαλδάρης και οι 165 βουλευτές του κόμματός του αποχώρησαν από τη συνεδρίαση. Οι 82 βουλευτές που έμειναν ενέκριναν Ψήφισμα της Κυβέρνησης Κονδύλη, σύμφωνα με το οποίο καταργήθηκε το πολίτευμα της αβασίλευτης δημοκρατίας, επαναφέρθηκε προσωρινά σε ισχύ το Σύνταγμα του 1911 και ορίστηκε η διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τις 3 Νοεμβρίου. Ο Κονδύλης έγινε αντιβασιλιάς, διατηρώντας ταυτόχρονα το αξίωμα του πρωθυπουργού, ενώ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Αλέξανδρος Ζαΐμης, υποχρεώθηκε να παραιτηθεί.

Με το "Κίνημα της 10ης Οκτωβρίου" η διαδικασία της Παλινόρθωσης της Μοναρχίας μπήκε στην τελική της φάση. Στο δημοψήφισμα της 3ης Νοεμβρίου 1935 εγκρίθηκε η αλλαγή του πολιτεύματος, κάτω από τη σκιά του στρατιωτικού νόμου και με αποχή της βενιζελικής παράταξης.
Στις 30 Νοεμβρίου, ο βασιλιάς Γεώργιος Β΄, πέντε μέρες μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, ανέθεσε το σχηματισμό κυβέρνησης στον Κωνσταντίνο Δεμερτζή.

Δείτε επίσης

• Κυβέρνηση Γεωργίου Κονδύλη 1935

Βιβλιογραφία

• Miller, William. A New Era in Greece (στα Αγγλικά). Foreign Affairs. σελ. 665. 

• Cliadakis, Harry (1979). The Political and Diplomatic Background to the Metaxas Dictatorship, 1935-36 (στα Αγγλικά). Journal of Contemporary History. σελ. 138.