Ιωάννης Βολανάκης

Ιωάννης Βολανάκης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αρχαιολόγος

Ο Ιωάννης Ηλία Βολανάκης γεννήθηκε στο Αποδούλου Αμαρίου Ρεθύμνου Κρήτης. Οι γονείς του ονομάζονται Ηλίας Νικολάου Βολανάκης και Αθηνά Νικολάου Τρουλλινού, το γένος Λαγουβάρδου.

Σπουδές

Στο Αποδούλου Αμαρίου παρακολούθησε τα μαθήματα της Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως, με Δάσκαλο τον Ευάγγελο Νικολάου Ψαρουδάκη (1912-1987). Τα μαθήματα της Μέσης Εκπαιδεύσεως παρακολούθησε στο Γυμνάσιο Πόμπιας Μεσαράς, στο Γυμνάσιο Ρεθύμνου και στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Κρήτης.

Είναι Πτυχιούχος της Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Σχολής Κρήτης (Αγία Τριάδα Ακρωτηρίου Χανίων Κρήτης, 1961). Ακολούθως εισήχθη κατόπιν επιτυχών εισαγωγικών εξετάσεων στη Θεολογική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου των Αθηνών, από όπου έλαβε το Πτυχίο του με βαθμό "΄Αριστα". Επίσης είναι πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής / Τμήμα Ιστορικό Αρχαιολογικό, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Διδάκτωρ του αυτού Πανεπιστημίου. Το θέμα της διδακτορικής του Διατριβής είναι : "Τα παλαιοχριστιανικά βαπτιστήρια της Ελλάδος, Αθήναι 1976. ΄Εκδοσις της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών".

Ακολούθως έτυχε υποτροφίας και μετεκπαιδεύθηκε επί πενταετία (1965-1971) στα Πανεπιστήμια της Βόννης, Μονάχου και Βερολίνου της Γερμανίας και ειδικεύθηκε στην Χριστιανική και Βυζαντινή Αρχαιολογία, Επιγραφική, Παλαιογραφία και Ιστορία. Υπηρέτησε επί 35 έτη στο Υπουργείο Πολιτισμού και Επιστημών, αρχικά ως Επιμελητής Αρχαιοτήτων και αργότερα ως Έφορος Αρχαιοτήτων.

Υπηρέτησε στις Εφορείες Βυζαντινών Αρχαιοτήτων:

1. 6η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Πελοποννήσου και Επτανήσων (έδρα Πάτρα)
2. 4η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου (έδρα Ρόδος)
3. 12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (έδρα Καβάλα) και
4. 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Κρήτης (έδρα Ηράκλειο Κρήτης).

Μετά την συνταξιοδότησή του, του απονεμήθηκε ο τίτλος του Επιτίμου Εφόρου των Αρχαιοτήτων.

Είναι ισόβιο μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνου Κρήτης, της Εταιρείας Κρητικών Ιστορικών Μελετών και του Μουσείου Καλοκαιρινού Ηρακλείου Κρήτης, της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου, του Πολιτιστικού Συλλόγου Αποδούλου Αμαρίου Ρεθύμνου Κρήτης, κλπ.

Από το έτος 2014 διδάσκει κατά διαστήματα το μάθημα της Αρχαιολογίας και της Ιστορίας της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο "ΝΕΑΠΟΛΙΣ" της Πάφου της Κύπρου.

Συγγραφικό έργο

Έχει συγγράψει και δημοσιεύσει μέχρι σήμερα περισσότερες από 250 επιστημονικές εργασίες και μελέτες σε διάφορες γλώσσες (ελληνικά, γερμανικά, αγγλικά και ιταλικά). Έχει δώσει πολυάριθμες διαλέξεις και συνεργάζεται με την Μεγάλη Ορθόδοξη Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια, την εφημερίδα της Ρόδου "Η ΡΟΔΙΑΚΗ", το περιοδικό της Εκκλησίας της Ελλάδος "ΘΕΟΛΟΓΙΑ", το περιοδικό των Ιερών Μητροπόλεων του Οικουμενικού Θρόνου της Δωδεκανήσου "ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ", το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Ρόδου "Η ΟΔΟC", το περιοδικό της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου "ΝΕΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΡΗΤΗ", το περιοδικό "ΤΟ ΛΑΣΙΘΙ" και άλλα έντυπα, όπου έχουν δημοσιευθεί επιστημονικές εργασίες και μελέτες του..

Έχει επισκεφθεί και μελετήσει τα σπουδαιότερα Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία της Ελλάδος, της Ιταλίας, της Μικράς Ασίας, της Αιγύπτου, του Σινά, της Παλαιστίνης, της Αλβανίας, της Βόρειας Μακεδονίας, του Κοσόβου και του Μαυροβουνίου και έχει δημοσιεύσει εργασίες και μελέτες σχετικά με αυτά. Επίσης έχει επισκεφθεί την Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά και έχει παραμείνει για αρκετούς μήνες στο Άγιον Όρος για έρευνες και μελέτες. Έχει συγγράψει και δημοσιεύσει την Ιστορία της Ιεράς Μονής του Οσίου Γρηγορίου του Αγίου Όρους (Άθωνος).

Επίσης είναι ερασιτέχνης Βοτανολόγος και ασχολείται επί σειρά ετών με την έρευνα και την μελέτη της χλωρίδας της νήσου Κρήτης, της Δωδεκανήσου και γενικότερα της Ελλάδος. Μέχρι σήμερα έχει δημοσιεύσει περισσότερες εργασίες και μελέτες, οι οποίες αφορούν στην Χλωρίδα της Ελλάδος και ειδικότερα στα φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά της Ελλάδος, με την έρευνα και μελέτη των οποίων ασχολείται ιδιαιτέρως. Τελευταία ασχολείται με την έρευνα και την μελέτη της Χλωρίδας των νήσων Χάλκης και Νισύρου της Δωδεκανήσου.

Έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμα Πανελλήνια και Διεθνή Επιστημονικά Συνέδρια και έχει κάνει σχετικές επιστημονικές ανακοινώσεις, οι οποίες έχουν δημοσιευθεί στα Πρακτικά των. Δίνει διαλέξεις και κάνει ξεναγήσεις, που αναφέρονται στα θέματα της ειδικότητάς του.

Οικογένεια

Ο Ιωάννης Βολανάκης έλαβε ως σύζυγο την Ιατρό Δρ. Μαρία Gehlhoff - Βολανάκη, ειδική Παθολόγο και Νεφρολόγο και απέκτησαν δύο παιδιά, τον Ηλία και την Χριστίνα, και τρία εγγόνια, την Αντιγόνη, την Νεφέλη και τον Λίνο.

Δημοσιεύσεις

• Τα παλαιοχριστιανικά βαπτιστήρια της Ελλάδος, Αθήναι 1976. Διδακτορική διατριβή.
• Ο εις Αποδούλου Αμαρίου βυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου Ξιφηφόρου. Ανακοίνωσις εις το Δ΄ Διεθνές Κρητολογικόν Συνέδριον, Ηράκλειον Κρήτης, Σεπτέμβριος 1976, τόμος Β΄ (Αθήνα 1981), σ. 23-66, πίν. 12-48.
• Παλαιοχριστιανικόν συγκρότημα εις Αρνίθαν Ρόδου. Ανάτυπον εκ των Πρακτικών της Αρχαιολογικής Εταιρείας, ΠΑΕ 1979, σ. 268-279, εικ. 1, πίν. 160-161.
• Νεώτεραι έρευναι επί των παλαιοχριστιανικών μνημείων της Δωδεκανήσου, Αρχαιολογική Εφημερίς 1980, Χρονικά, σ. 1-17, πίν. Α΄- Ε΄.
• Παλαιοχριστιανικές βασιλικές Μεσαναγρού Ρόδου. Αρχαιολογικά Ανάλεκτα εξ Αθηνών, τόμος ΧΙΙΙ, τεύχος 2 (Αθήναι 1981), σ, 210-234, σχέδια 1-2, πίν. 1-18.
• Το χωριό Αποδούλου Αμαρίου Ρεθύμνης και η Ιστορία του, Αθήνα 1982.
• Τα παλαιοχριστιανικά μνημεία της νήσου Τελένδου της Δωδεκανήσιου, περιοδικό "ΚΑΛΥΜΝΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ", τ. 3 ( 1982), σ. 55-63.
• Ο ναός του Αγίου Γεωργίου στο Βαθειακό Ρεθύμνης. περιοδικό "ΘΕΟΛΟΓΙΑ", τ. 57 (1986), σ. 608-675.
• Τα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Κρήτης, περιοδικό "ΚΡΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ", τ. 27 (1987), σ. 235-261.
• Ο βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου στα Μαριτσά Ρόδου, περιοδικό "ΘΕΟΛΟΓΙΑ", τ. 61 (1990), σ. 1-64.
• Die Aufbewahrung der Eucharistie ausserhalb der Kirche. Ανάτυπον από το περιοδικόν "ΘΕΟΛΟΓΙΑ¨, τ. 61 (1990), αυτοτελής αρίθμηση, σ. 1-24.
• KRETA I. Kreta von der fruehchristlichen Epoche bis zur Zeit der Araberherrschaft. 1, Jh. n. Chr. - 826 n. Chr. Rezallexikon zur Byzanitnischenkunst, Band IV (Stuttgart 1990), Spalten 811-905.
• Παλαιοχριστιανικά μνημεία της νήσου Ψερίμου, τόμος : "ΚΑΛΥΜΝΟΣ - ΕΛΛΗΝΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ", ΄Εκδοσις Ιεράς Μητροπόλεως Λέρου, Καλύμνου και Αστυπαλαίας (Αθήνα 1994), σ. 187-211.
• Ο ναός El Nazar στο Goereme της Καππαδοκίας. Περιοδικόν "ΘΕΟΛΟΓΙΑ", τ. 65 (1994), σ. 802-842.
• Die fruehchristliche Basilika der Ηeiligen Anastasia von Zonaras Apolakkiα Rhodos. Περιοδικόν "ΘΕΟΛΟΓΙΑ", τ. 66 (1995), σ. 761-791.
• Παλαιοχριστιανική βασιλική στη θέση "Παληοκκλησιά" Σαλάκου Ρόδου. Τιμητικός τόμος για τον Καθηγητή Αγαπητό Γ. Τσοπανάκη : "ΦΙΛΕΡΗΜΟΥ ΑΓΑΠΗΣΙΣ" (Ρόδος 1997), σ. 95-114.
• Ελληνικές χριστιανικές επιγραφές της πρώτης χιλιετηρίδας από την Μικρά Ασία. Περιοδικόν "ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ", περίοδος Α΄, έτος Η΄, τεύχος ΙΣΤ (Ιούλιος - Δεκέμβριος 2016), σ. 19-69.
• Ο βυζαντινός ναός του Αγίου Δημητρίου στον Αχεντριά Αστερουσίων Ηρακλείου Κρήτης. Περιοδικόν "ΝΕΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΡΗΤΗ", περίοδος Γ΄, τεύχος 37 (Ρέθυμνο 2019), σ. 109-149.
• Ο ναός του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στον Κρούστα Μεραμβέλου Λασιθίου Κρήτης. Περιοδικόν "ΝΕΑ ΧΡΙΣΙΑΝΙΚΗ ΚΡΗΤΗ", περίοδος Γ΄, τεύχος 38 (Ρέθυμνο 2020), σ. 65-102.
• Χριστιανικά μνημεία της Κωνσταντινουπόλεως. Περιοδικόν "ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ", περίοδος Α΄, έτος ΙΑ΄, τεύχος ΚΒ, (Ιανουάριος - Ιούνιος 2019), σ. 89-183.
• Τα μοναστήρια του όρους Λάτμος της Μικράς Ασίας και η Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου της Πάτμου. Αρχαιολογική και ιστορική επισκόπηση. Περιοδικόν "ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ", περίοδος Α΄, έτος ΙΑ΄, τεύχος ΚΓ΄( Ιούλιος - Δεκέμβριος 2019), σ. 311-415.

• 22.Χριστιανικές Αρχαιότητες και Μνημεία της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας. Περιοδικόν "ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ", περίοδος Α΄, έτος ΙΑ', τεύχος ΚΔ΄ (Ιανουάριος - Ιούνιος 2020), σ. 409-502.
• Franz W. Sieber, Ταξίδι στη νήσο Κρήτη του Ελληνικού Αρχιπελάγους κατά το έτος 1817. Μετάφραση εκ του Γερμανικού κειμένου, Εισαγωγή, Σχόλια, υπό ΔΡ. ΙΩΑΝΝΟΥ ΗΛ. ΒΟΛΑΝΑΚΗ, Αρχαιολόγου, Αθήναι 2022.-
• Ο ναός της Αγίας Μαρίνας στον οικισμό της Παναγιάς Πεδιάδος Ηρακλείου Κρήτης, Ηράκλειον Κρήτης 2017.
• Χριστιανικά Μνημεία της Κωνσταντινουπόλεως, περιοδικόν "ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ", περίοδος Α΄, έτος ΙΑ΄, τεύχος ΚΒ΄ ( Αθήναι, Ιανουάριος-Ιούνιος 2019), σ. 89-183.
• Τα μοναστήρια του όρους Λάτμος της Μικράς Ασίας και η Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου της Πάτμου. Αρχαιολογική και ιστορική επισκόπηση, περιοδικόν "ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ", περίοδος Α΄, τεύχος ΚΓ΄(Αθήναι, Ιούλιος -Δεκέμβριος 2019), σ. 311-415).
• Κνίδος: Μία πόλη της Ροδιακής Περαίας. Τα παλαιοχριστιανικά μνημεία αυτής, περιοδικόν "ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΙΑΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ", τόμος ΙΗ΄(Ρόδος 2018), σ. 245-277.
• Franz W. Sieber, Ταξίδι στη νήσο Κρήτη του Ελληνικού Αρχιπελάγους κατά το έτος 1817, Λειψία 1823, Μετάφραση από τα Γερμανικά στα Ελληνικά, σ. 1-712 (Αθήναι 2022).
• Πενηνταπέντε έγγραφα των χρόνων της Τουρκοκρατίας από το Αρχείον της Παναγίας Σπηλιανής Νισύρου (1835-1856). Περιοδικόν : "ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΣ", περίοδο; Α΄, έτος ΙΓ΄(Ιούλιος-Δεκέμβριος 2021), σ. 19-159.
• Το Παλαιόκαστρο της Νισύρου. Η εντός αυτού χριστιανική βασιλική και άλλες βασιλικές της νήσου αυτής. Περιοδικόν "ΝΙΣΥΡΙΑΚΑ", τ. 22(Αθήναι 2023), σ.57-101.

Βιβλιογραφία

• Γεώργιος Κ. Φωτάκης, Αποδούλου. ΄Εκδοση του Πολιτιστικού Συλλόγου Αποδούλου Αμαρίου Ρεθύμνης Κρήτης, Ρέθυμνο 2008, σ.180-181.
• Ιωάννης Ηλ. Βολανάκης, Το χωριό Αποδούλου Αμαρίου Ρεθύμνης και η Ιστορία του, Αθήνα 1982.
• Ιωάννης Ηλ. Βολανάκης, Τα παλαιοχριστιανικά βαπτιστήρια της Ελλάδος, Αθήναι 1976.-