Θεόδωρος Α΄ της Νάπολης

Θεόδωρος Α΄ της Νεάπολης
Γενικές πληροφορίες
Θάνατος	729; Νάπολη
Χώρα πολιτογράφησης	Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	μεσαιωνική ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	αριστοκράτης; Δουξ
Περίοδος ακμής	8ος αιώνας
	δεδομένα

Ο Θεόδωρος ήταν Βυζαντινός αξιωματούχος, δουξ της Νεάπολης από τον Σεπτέμβριο του 719 έως το 729<.

Ο Θεόδωρος Α΄ έγινε διοικητής (δουξ) του Δουκάτου της Νάπολης το 719 μετά τον Ιωάννη Α΄, δεν είναι γνωστό ακριβώς αν η απόκτηση εξουσίας από τον Θόδωρο συνδέθηκε με το θάνατο του προκατόχου του, ή έχασε τη θέση του για κάποιο λόγο. Αν και το Δουκάτο της Νάπολης ήταν μέρος του Βυζαντίου, τότε οι ηγέτες του είχαν ήδη επιτύχει μικρή ανεξαρτησία από τους αυτοκράτορες και τους κυβερνήτες τους στην Ιταλία. Δεν είναι καν γνωστό αν ο Θεόδωρος έλαβε τη συγκατάθεσή του για την εκλογή του από τον Λέοντα Γ΄ όπως έκαναν οι δούκες της Νάπολης τον 7ο αιώνα^[1]^[2]^[3].

Σε ιστορικές πηγές, ο Θεόδωρος αναφέρεται με τους τίτλους του ύπατου και δουξ. Είναι γνωστό ότι ήδη ως ηγέτης της Νάπολης, ο Θεόδωρος έχτισε μια εκκλησία αφιερωμένη στους Αγίους Ιωάννη και Παύλο. Ο Θεόδωρος ήταν αποδέκτης επιστολής του Πάπα Γρηγορίου Β΄, στο οποίο ο κυβερνήτης της Αγίας Έδρας ζήτησε από τον δούκα να παρέχει υποστήριξη στο Ναπολιτάνικο μοναστήρι του Αγίου Στεφάνου. Δύο ακόμη επιστολές από τον Πάπα με αίτημα για επιμέλεια των ναπολιτάνικων εκκλησιών εστάλησαν σε άλλους Ναπολιτάνους ευγενείς .^[1]^[4]^[5].

Την εποχή του Θεόδωρου, η Νάπολη είναι μια από τις μεγαλύτερες και πλουσιότερες πόλεις της χερσονήσου των Απένινων. Οι Ναπολιτάνικοι έμποροι διαπραγματεύονταν όχι μόνο με χριστιανικές χώρες, αλλά καθιέρωσαν εμπορικές σχέσεις και με τους Άραβες. Έτσι, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Willibald, ένα πλοίο από την Αίγυπτο έφτασε στο λιμάνι της Νάπολης το 724. Αυτό είναι ένα από τα πρώτα αποδεικτικά στοιχεία για το εμπόριο μεταξύ Ιταλών και Αράβων^[6].

Η θητεία του Θεόδωρου Α΄ έπεσε την εποχή της εικονομαχίας, η θρησκευτική πολιτική του Λέοντα Γ΄ αντιτάχθηκε από τους κληρικούς και τους κατοίκους του Δουκάτου της Ρώμης, της Πεντάπολης και του Εξαρχάτου της Ραβέννας. Ο Πάπας Γρηγόριος Β' έγινε ο ηγέτης των αντιπάλων του Λεόντιου. Ωστόσο, στο Δουκάτο της Νάπολης και στη Βενετία επικράτησαν φιλοβυζαντινά συναισθήματα. Πιθανώς στενά συνδεδεμένο από εμπορικά συμφέροντα με άλλες περιοχές του Βυζαντίου, οι κάτοικοι αυτών των πόλεων προτίμησαν να θέσουν την υλική τους ευημερία πάνω από τις θρησκευτικές τους προτιμήσεις. Έτσι, για παράδειγμα, σύμφωνα με τον Τζίνο Ντόρια, παρόλο που ο Θεόδωρος έπρεπε να ακολουθήσει τις εντολές του βυζαντινού αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄ και να διώξει τους υποστηρικτές του ΄προσκυνήματος των εικόνων, ο ίδιος δεν τους έδιωξε και έδειξε ανέχεια σε αυτούς. Υποτίθεται ότι ένας σημαντικός ρόλος στην υποστήριξη των Ναπολιτών για την πολιτική της εικονομαχίας θα μπορούσε να διαδραματίσει οι τεταμένες σχέσεις τους με τους πάπες της Ρώμης, οι οποίοι ισχυρίστηκαν επανειλημμένα ότι ασκούν όχι μόνο εκκλησιαστική, αλλά και κοσμική εξουσία σε ορισμένα εδάφη στο βόρειο τμήμα του Δουκάτου της Νάπολης (συμπεριλαμβανομένης της Γκαέτα)^[1]^[7].

Το 727, ο νέος Έξαρχος της Ραβέννας, ο Ευτύχιος, έφτασε στη Νάπολη, κατευθυνόμενος από την Κωνσταντινούπολη στη Ρώμη. Πραγματοποίησε διαπραγματεύσεις με τον Θεόδωρο, προσπαθώντας να ζητήσει την υποστήριξη του δούκα στη σύγκρουση με τον Πάπα Γρηγόριο Β' . Κάλεσε τον δούκα να οργανώσει τη δολοφονία του Πάπα, αλλά αρνήθηκε, επικαλούμενος το καθήκον του να παραμείνει πιστός στον Γρηγόριο Β' ως επικεφαλής των χριστιανών της Ιταλίας. Τότε ο Έξαρχος στράφηκε κρυφά για βοήθεια στους υποστηρικτές του αυτοκράτορα από τους πολίτες της Ρώμης, στη συνέχεια προς τον βασιλιά των Λομβαρδών Λιουτπράνδο, αλλά και τις δύο φορές επίσης δεν κατάφερε να ανατρέψει τον Γρηγόριο Β'. Ο Ευτύχιος έφυγε για τη Ρώμη μόνο το 729, συνοδευόμενος από ευγενείς Ναπολιτάνους, τους οποίους ο έξαρχος σκόπευε να χρησιμοποιήσει για να πάρει τον Πάπα στο πλευρό του. Μολονότι ο Θεόδωρος ανοιχτά δεν συμμετείχε στην πλευρά του Πάπα, δεν βοήθησε και τον έξαρχο, ενισχύοντας, κατά κάποιους, την αυτονομία του Δουκάτου της Νάπολης από την εξουσία των βυζαντινών αυτοκρατόρων^[1]^[8]^[9]^[10]^[11].

Σύμφωνα με το Χρονικό των Δούκων του Μπενεβέντο, του Σαλέρνο, της Κάπουα και της Νάπολης, ο Θεόδωρος κυβέρνησε το Δουκάτο της Νάπολης για έντεκα χρόνια και πέθανε το 729. Θάφτηκε στην Εκκλησία των Αγίων Ιωάννη και Παύλου που ιδρύθηκε από αυτόν. Έχει επιζήσει επιτάφιος αφιερωμένος στον δούκα, ο οποίος αναφέρει τον σεβασμό που έδειξε ο νεκρός στον αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄ και τον γιο του Κωνσταντίνο. Ο διάδοχος του Θεόδωρου ήταν ο Γεώργος^[1]^[2]^[5].

Παραπομπές

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Schipa M., Il Mezzogiorno d’Italia anteriormente alla monarchia, Bari, Gius. Laterza & Figli, 1923, page 32
↑ ^2,0 ^2,1 Cappelli A., Cronologia, cronografia e calendario perpetuo, Milano, HOEPLI EDITORE, 1998, page 469, isbn 978-8-8203-2502-2
↑ Vasco La Salvia., Giovanni. Roma. Istituto dell’Enciclopedia Italiana. Dizionario Biografico degli Italiani, 2001, volume 55
↑ Regesta Pontificum Romanum. Italia Pontificia, Kehr P. F|, Berolini, Apud Weidmannos, 1935, volume VIII (Regnum Normannorum — Campania), page 429
↑ ^5,0 ^5,1 Theodoros (№ 7523)|, Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit, Berlin – New York, De Gruyter Verlag, 2001, band 4|, isbn 978-3-1101-6674-3
↑ Мишин Д. Е., Сакалиба (славяне) в исламском мире в раннее средневековье, М. Институт востоковедения РАН - Издательство «Крафт+», 2002, page 153, isbn 5-89282-191-9
↑ Πρότυπο:Книга
↑ Thomas S. di Brown., Eutichio, Roma, Istituto dell’Enciclopedia Italiana, Dizionario Biografico degli Italiani, 1993, volume 43
↑ Winkelmann F., Eutychios (№ 1870), Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit, Berlin – New York, De Gruyter Verlag, 1998, band 1|pages 588—589
↑ Richards J., The Popes and the Papacy in the Early Middle Ages, 476—752, London and Boston , Routledge & Kegan Paul, 1979, page 221, isbn 0-7100-0098-7
↑ Ravegnani G., I Bizantini in Italia, Bologna, Il Mulino, 2004, pages 129—130, isbn 978-88-15-09690-6

[Schipa-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Schipa M., Il Mezzogiorno d’Italia anteriormente alla monarchia, Bari, Gius. Laterza & Figli, 1923, page 32

[Cappelli-2] 2,0 ^2,1 Cappelli A., Cronologia, cronografia e calendario perpetuo, Milano, HOEPLI EDITORE, 1998, page 469, isbn 978-8-8203-2502-2

[3] Vasco La Salvia., Giovanni. Roma. Istituto dell’Enciclopedia Italiana. Dizionario Biografico degli Italiani, 2001, volume 55

[4] Regesta Pontificum Romanum. Italia Pontificia, Kehr P. F|, Berolini, Apud Weidmannos, 1935, volume VIII (Regnum Normannorum — Campania), page 429

[PMBZ-T-5] 5,0 ^5,1 Theodoros (№ 7523)|, Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit, Berlin – New York, De Gruyter Verlag, 2001, band 4|, isbn 978-3-1101-6674-3

[6] Мишин Д. Е., Сакалиба (славяне) в исламском мире в раннее средневековье, М. Институт востоковедения РАН - Издательство «Крафт+», 2002, page 153, isbn 5-89282-191-9

[7] Πρότυπο:Книга

[8] Thomas S. di Brown., Eutichio, Roma, Istituto dell’Enciclopedia Italiana, Dizionario Biografico degli Italiani, 1993, volume 43

[9] Winkelmann F., Eutychios (№ 1870), Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit, Berlin – New York, De Gruyter Verlag, 1998, band 1|pages 588—589

[10] Richards J., The Popes and the Papacy in the Early Middle Ages, 476—752, London and Boston , Routledge & Kegan Paul, 1979, page 221, isbn 0-7100-0098-7

[11] Ravegnani G., I Bizantini in Italia, Bologna, Il Mulino, 2004, pages 129—130, isbn 978-88-15-09690-6

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]