Ελένη (όνομα)

Το «Ελένη» ανακατευθύνει εδώ. Για άλλες χρήσεις, δείτε: Ελένη (αποσαφήνιση).

Το όνομα Ελένη είναι ένα σχετικά συχνά εμφανιζόμενο ελληνικό γυναικείο όνομα (4o πιο δημοφιλές ελληνικό όνομα με ποσοστό 3,77%).

Το αρχαίο όνομα Ἑλένη είναι άγνωστης ετυμολογίας και παρετυμολογήθηκε ήδη από τα αρχαία χρόνια. Κατά την αρχαιότητα σήμαινε λαμπερή, απαστράπτουσα, σύμφωνα με την εκδοχή του Γερμανού φιλολόγου Georg Curtius που υποστήριξε ότι προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη "σελήνη", (Δωρικός τύπος, σελάνα). Στην Ομηρική του έννοια το όνομα Ἑλένη είναι σύνθετο από τον αόριστο του ρ. αἱρέω -ῶ [1. (για έμψυχα) = συλλαμβάνω. 2. (για άψυχα)  = κυριεύω]> εἷλον  [θέμα ἑλ-] / παθ. ἁλίσκομαι > ἑάλων, ἥλων, και ναῦς, νεώς / νηός = πλοίο, που κατ' ακρίβειαν σημαίνει "(αυτή για την οποία) καταστράφηκαν τα πλοία (των Αχαιών)". Χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα στον ελληνικό χώρο, με διασημότερη την Ωραία Ελένη, ηρωίδα του Ομηρικού έπους «Ιλιάδα».

Κατά συνήθεια οι χριστιανοί συνδέουν τα ονόματά τους με αγίους, και έτσι το Ελένη χρησιμοποιείται προς τιμή της Αγίας Ελένης, αυτοκράτειρας της Ρώμης που ανακάλυψε τον Τίμιο Σταυρό, μαζί με το γιο της Μέγα Κωνσταντίνο. Στο ελληνικό εορτολόγιο εορτάζεται στις 21 Μαΐου.