Συμφωνία της Μυρστέγης

Το λεγόμενο Πρόγραμμα Μυρστέγκ ή Συμφωνία Μυρστέγκ ήταν αρχικά διμερής Συμφωνία που συνομολόγησαν η Αυστροουγγαρία και η Ρωσία στην πόλη Μυρστέγκ της Αυστρίας στις 3 Οκτωβρίου του 1903. Η Συμφωνία αυτή αποτελούσε ένα Πρόγραμμα σε μορφή σχεδίου σειράς μεταρρυθμίσεων για τη γαλήνευση της Μακεδονίας, και ειδικότερα για τα Βιλαέτια της Θεσσαλονίκης, του Μοναστηρίου και των Σκοπίων, και κατ΄ επέκταση των Βαλκανίων.(Δείτε παρακάτω Σημειώσεις) .

Αυτό υιοθετήθηκε και από τις άλλες τέσσερις Μεγάλες Δυνάμεις (Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία και Ιταλία) το οποίο και στη συνέχεια επιβλήθηκε με διπλωματική πίεση στην τότε Οθωμανική Αυτοκρατορία, αν και υπήρξαν κάποιες αντιρρήσεις και διαφοροποιήσεις θέσεων όπως εκ μέρους της Αγγλίας και Ιταλίας. Η Αγγλία δέχθηκε το κείμενο πλην όμως επιφυλάχθηκε για νέες προτάσεις όποτε αυτή το κρίνει. Η Ιταλία δήλωσε το θέμα ν΄ αναχθεί σε επίπεδο Συνδιάσκεψης των Δυνάμεων. Αντίθετα η Γαλλία άφησε ελεύθερη πρωτοβουλία στη σύμμαχό της Ρωσία, ενώ η Γερμανία παρέμεινε αντίθετη σε οποιαδήποτε μείωση της κυριαρχίας του Σουλτάνου.

Κύριες μεταρρυθμίσεις

Τέσσερις ήταν οι βασικές μεταρρυθμίσεις σύμφωνα με το Πρόγραμμα αυτό:

1. Ο διορισμός από τον Τούρκο γενικό επιθεωρητή των Βιλαετίων Θεσσαλονίκης, Μοναστηρίου και Σκοπίων (Κοσυφοπέδιου), του τότε Χουσεΐν Χιλμή Πασά, δύο πολιτικών πρακτόρων από έναν Ρώσο και έναν Αυστριακό ως παρατηρητές για την επίβλεψη της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων.
2. Η αναδιοργάνωση της Οθωμανικής Χωροφυλακής σε όλο το έδαφος της Μακεδονίας από Αξιωματικούς των Μεγάλων Δυνάμεων, κατά τομείς ελέγχου, υπό την προεδρία ανωτάτου Γερμανού αξιωματικού (στρατηγού).
3. Η Συμμετοχή των χριστιανικών πληθυσμών στη διοίκηση των Βιλαετίων αυτών
4. Το σημαντικότερο όμως ήταν το άρθρο 3 του Προγράμματος αυτού που προέβλεπε ενδεχομένως μεταβολή των γεωγραφικών ορίων των διοικητικών περιφερειών του χώρου γενικότερα, προκειμένου να επιτευχθεί μια καλλίτερα ομοιογενέστερη κατανομή των εθνοτήτων της περιοχής.(Δείτε παρακάτω παρατηρήσεις)

Θέση της Ελλάδας

Όπως καταφάνηκε από τις τότε δηλώσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης στη Βουλή των Ελλήνων (αρχές του 1904) η Ελλάδα δέχθηκε το Πρόγραμμα αυτό μάλλον με ευχαρίστηση και με ανακούφισι για τους ομογενείς του ευρύτερου χώρου, όταν μάλιστα ληφθούν υπ΄ όψη και οι δηλώσεις που έγιναν προς τη Ρωσική Κυβέρνηση δια του Ελληνα πρεσβευτή στη Πετρούπολη:

"Η Ελληνική Κυβέρνησις αποβλέπει μετά της μεγαλυτέρας εμπιστοσύνης εις την σταθερότητα, μετά της οποίας η Αυστρία και η Ρωσία επιμένουν επί του Προγράμματος των μεταρρυθμίσεων, του οποίου η εφαρμογή αποτελεί την ισχυροτέραν ανακούφισιν των Ελληνικών πληθυσμών της Χερσονήσου του Αίμου".

Σημειώσεις

Το Πρόγραμμα Μυρστέγκ προορίζονταν αργότερα ν΄ αντικατασταθεί από άλλο ευρύτερο Πρόγραμμα που μάλιστα είχε οριστεί ως "Προγραμμα του Ρεβάλ" ή "Πρόγραμμα Ταλίν" (της Ρωσίας) για τον Ιούνιο του 1908. Τούτο όμως εγκαταλείφθηκε μετά τη νεοτουρκική μεταπολίτευση στις 23 Ιουλίου του 1908 όπου η Ρωσία ανακάλεσε τον πολιτικό παρατηρητή πράκτορά της από την περιοχή. Πράξη που ανάγκασε και την Αυστροουγγαρία ν΄ ανακαλέσει και τον δικό της παρατηρητή. Το γεγονός αυτό παρέσυρε τόσο την Ελλάδα σε εσωτερικές αναστατώσεις, όσο και τις άλλες Βαλκανικές Χώρες σε έκτροπα.

Παρατηρήσεις

Η διάταξη αυτή του 3ου άρθρου κατέστη τελικά ατυχής. Απεδείχθη η γενεσιουργός αιτία της πρόκλησης και διεξαγωγής στη συνέχεια έντονης προπαγάνδας Βουλγάρων, Ελλήνων, Σέρβων και Ρουμάνων με σκοπό την απόδειξη του επικρατέστερου ομόφυλου στοιχείου τους σε όσο το δυνατόν περισσότερα Σαντζάκια.
Μάλιστα ο Σουλτάνος Αμπτούλ Χαμίτ Β' έδειχνε μάλλον ευχαριστημένος στις διπλωματικέ συναντήσεις του με την αλληλοσφαγή των Χριστιανών. Η έκρυθμη εκείνη κατάσταση που παρατάθηκε επί μακρό χρόνο ανάγκασε τις Μεγάλες Δυνάμεις να δηλώσουν ρητά πως αν ποτέ έμελλε ν΄ αποφασισθεί μεταβολή των συνόρων των διοικήσεων στη Μακεδονία θα ληφθούν υπ΄ όψη αποκλειστικά οι προ των τελευταίων αιματηρών γεγονότων στατιστικές.
Πρόκειται για τη λεγόμενη Διακοίνωση Ρωσίας - Αυστρίας του 1907 προς τις πρωτεύουσες των Βαλκανικών Χωρών.