Ακταιωρός

Με τον επίσημο ελληνικό όρο ακταιωρός χαρακτηρίζονται διάφοροι τύποι πολεμικών πλοίων που λόγω του μικρού τους εκτοπίσματος και τις περιορισμένες ναυτικές τους δυνατότητες είναι περισσότερο κατάλληλα για τη φρούρηση των ακτών, διαύλων, και συναφείς αποστολές, περιπολίες, συνοδείες, επείγουσες μεταφορές κ.λπ. που ενεργούνται κατά κανόνα σε μικρές αποστάσεις από τις ακτές, ή σε περιορισμένους θαλάσσιους χώρους.

Τόσο κατά το Α' Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο όλες οι εμπόλεμες Χώρες χρησιμοποίησαν μεγάλη ποικιλία τέτοιων σκαφών διαφορετικών τύπων πλοίων με πολλές επιτυχίες. Σε τέτοια κατηγορία υπάγονται και οι τορπιλάκατοι αν και παρουσιάζουν χαρακτηριστική διαφορά λόγω της μεγάλης τους ταχύτητας που ξεπερνά τους 30 κόμβους και θεωρούνται σαφώς επιθετικά, ενώ οι συνήθεις ακταιωροί έχουν ταχύτητες μέχρι 25 κόμβους και ελαφρότερο οπλισμό.

Ειδικά στο Β' Π.Π. οι Γερμανοί χρησιμοποίησαν μεγάλο αριθμό ακταιωρών στη Θάλασσα της Μάγχης καθώς και στη Βαλτική που χαρακτηρίζονταν με τα γράμματα Ε, L και R, ανάλογα του τύπου τους με αρκετές επιτυχίες σε βάρος κυρίως των αγγλικών πλοίων και νηοπομπών. Επίσης το αγγλικό και αμερικανικό ναυτικό χρησιμοποίησαν ακταιωρούς σε μεγάλο αριθμό. Εκ των αγγλικών αυτών ακταιωρών εφοδιάσθηκε και το τότε ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό στη περίοδο 1945 μέχρι 1947 τα οποία και αποκρυσταλλώθηκαν τελικά σε δύο τύπους: ακταιωρούς και ακτοφυλακίδες.

Σήμερα ο όρος ακταιωρός έχει δώσει περισσότερο τη θέση του στο γενικότερο όρο "περιπολικό". Έτσι ακταιωροί χαρακτηρίζονται σήμερα όλα τα μεγάλα σκάφη του Λιμενικού Σώματος και ακτοφυλακίδες τα άλλοτε σκάφη των τελωνειακών αρχών και της πρώην Θαλάσσιας Οικονομικής Αστυνομίας (ΘΟΑ). Το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό δεν διαθέτει ακτοφυλακίδες ή ακταιωρούς.

Οι ακτοφυλακίδες του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, κατά το παρελθόν, ήταν:

• Αστυπάλαια (Ακτοφυλακίδα)
• Δαύλεια (Ακτοφυλακίδα) - Α/Φ 1032
• Δίστρατον (Ακτοφυλακίδα) - Α/Φ 1292
• Δολιανά (Ακταιωρός) - Α/Κ 295
• Δομοκός (Ακταιωρός) - Α/Κ 332, ML 232
• Δοξάτο (Ακταιωρός) - Α/Κ 307
• Δράμα (Ακταιωρός) - Α/Κ 341
• Ελεύθερον (Ακτοφυλακίδα)- Α/Κ 478
• Θάσος (Ακτοφυλακίδα)
• Καλαμπάκα (Ακταιωρός) - Α/Κ 483
• Καλίνη (Ακταιωρός) - Μ-478, Α/Κ-478, Κ/Α-295
• Κάρπαθος Ι (Ακταιωρός) - Α/Κ 561
• Καρπενήσι (Ακταιωρός) - Α/Κ 867
• Καρυά (Ακτοφυλακίδα) - Α/Φ 1307
• Κάσος ΙΙ (Ακταιωρός) - Α/Κ 554
• Καστελόριζο (Ακταιωρός) - Α/Κ 840
• Καστράκι (Ακτοφυλακίδα) - Α/Φ 1375
• Κλεισούρα (Ακτοφυλακίδα) - Α/Φ 1149
• Κως ΙΙΙ (Ακταιωρός) - Α/Κ 565
• Νίσυρος ΙΙ (Ακταιωρός) - Α/Κ 864
• Τήλος (Ακταιωρός) - Α/Κ 569
• Φάρσαλα (Ακτοφυλακίδα) - Α/Φ 1252
• Χάλκη Ι (Ακταιωρός) - Α/Κ 94, Α/Κ 578

Πηγές

• Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν Ηλίου τ.3ος, σ.130.