The Matrix

Μάτριξ (The Matrix)
Σκηνοθεσία	Αδερφοί Γουατσόφσκι
Παραγωγή	Τζόελ Σίλβερ Αδερφοί Γουατσόφσκι
Σενάριο	Αδερφοί Γουατσόφσκι
Πρωταγωνιστές	Κιάνου Ρίβς Λόρενς Φίσμπουρν Κάρι-Ανν Μος Χιούγκο Γουίβινγκ
Μουσική	Ντον Ντέιβις
Φωτογραφία	Μπιλ Πόουπ
Μοντάζ	Ζακ Σταένμπεργκ
Εταιρεία παραγωγής	Village Roadshow Pictures, Warner Bros. και Silver Pictures
Διανομή	Warner Bros., InterCom, Netflix και HBO Max
Πρώτη προβολή	31 Μαρτίου 1999
Διάρκεια	136 λεπτά
Προέλευση	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και Αυστραλία
Γλώσσα	αγγλικά
Έπεται	The Matrix Reloaded
δεδομένα ()

Το Μάτριξ (The Matrix) είναι μια κινηματογραφική περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας, σε σενάριο και σκηνοθεσία των αδερφών Γουατσόφσκι. Πρωταγωνιστούν οι ηθοποιοί Κιάνου Ρίβς, Λόρενς Φίσμπουρν, Κάρι-Ανν Μος, Χιούγκο Γουίβινγκ και Τζόε Παντολιάνο. Η ταινία προβλήθηκε αρχικά στις ΗΠΑ στις 31 Μαρτίου 1999 και αποτέλεσε την αρχή της σειράς Μάτριξ, η οποία περιλαμβάνει ταινίες, κόμικς, βιντεοπαιχνίδια και κινούμενα σχέδια. Απέσπασε τέσσερα βραβεία Όσκαρ στις τεχνικές κατηγορίες.

Η ταινία περιγράφει ένα μέλλον στο οποίο ο κόσμος όπως τον ξέρουμε εμείς είναι ουσιαστικά το Matrix, μια εικονική πραγματικότητα που δημιουργήθηκε και συντηρείται από νοήμονες μηχανές προκειμένου να κατευνάσει, υποτάξει και εκμεταλλευτεί τον ανίδεο ανθρώπινο πληθυσμό ως πηγή ενέργειας με την υποχρεωτική σύνδεση του στο Matrix μέσω μοσχευμάτων. Περιέχει πολυάριθμες αναφορές στις υποκουλτούρες του κυβερνοπάνκ και των χάκερ, φιλοσοφικές και θρησκευτικές ιδέες, μεσσιανισμό και καρτεσιανισμό, αλλά και σωκρατικό και πλατωνικό ιδεαλισμό.

Πλοκή

Ο προγραμματιστής υπολογιστών Τόμας Άντερσον ζει μια μυστική ζωή ως χάκερ υπό το ψευδώνυμο «Νίο». Επιθυμεί να μάθει την απάντηση στην ερώτηση «τι είναι το Matrix;». Αινιγματικά μηνύματα που εμφανίζονται στον υπολογιστή του και μια περιπέτεια με κυβερνητικούς πράκτορες τον οδηγεί σε μια ομάδα που καθοδηγείται από τον μυστηριώδη Μορφέα, ένα άτομο που του προσφέρει την δυνατότητα να μάθει την αλήθεια για το Matrix.

Ο Νίο δέχεται και έπειτα από μια παράξενη διαδικασία ξυπνά απότομα μέσα σε μια δεξαμενή γεμάτη με υγρό. Το σώμα του είναι συνδεδεμένο με καλώδια σε έναν απέραντο μηχανικό πύργο με αμέτρητες παρόμοιες δεξαμενές που περιέχουν άλλους ανθρώπους. Σώζεται από τον Μορφέα που τον παίρνει στο σκάφος του, το Ναβουχοδονόσορ και του εξηγεί την κατάσταση. Το έτος είναι περίπου 2199, και η ανθρωπότητα βρίσκεται σε πόλεμο ενάντια στις ευφυείς μηχανές που δημιουργήθηκαν στις αρχές του 21ου αιώνα. Ο ουρανός καλύπτεται από παχιά σύννεφα που δημιουργήθηκαν από τους ανθρώπους σε μία προσπάθεια να κοπεί ο ανεφοδιασμός των μηχανών από την ηλιακή ενέργεια.

Οι μηχανές απάντησαν με τη χρησιμοποίηση των ανθρώπινων όντων ως πηγή ενέργειας, τοποθετώντας πολλούς ανθρώπους σε δεξαμενές για την συγκομιδή της θερμικής ενέργειάς που παράγει το σώμα τους. Ο κόσμος που ζούσε ο Νίο από τη γέννηση του είναι το Matrix, ένα ψευδαισθητικό εικονικό κατασκεύασμα πραγματικότητας του κόσμου όπως ήταν το 1999, κατασκευασμένο από τις μηχανές για να κρατήσει τον ανθρώπινο πληθυσμό υπάκουο. Ο Μορφέας και το πλήρωμά του είναι μια ομάδα ελεύθερων ανθρώπων που «αποσυνδέθηκαν» από το Matrix και στρατολογήθηκαν στην αντίστασή ενάντια στις μηχανές. Μέσα στο Matrix είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν την κατανόηση της πραγματικότητας για να κάμψουν τους νόμους της φυσικής, εφόσον βρίσκονται μέσα σε μια προσομοίωση, αποκτώντας έτσι υπεράνθρωπες δυνατότητες που όμως έχουν κάποιο όριο. Ο Μορφέας θεωρεί ότι ο Νιο είναι ο «εκλεκτός», ένα άτομο που μπορεί να τελειώσει τον πόλεμο μέσω του απεριόριστου ελέγχου του πάνω στο Matrix.

Ο Neo εκπαιδεύεται για να γίνει μέλος της ομάδας. Η υποδοχή στο πίσω μέρος του κρανίου, που στο παρελθόν χρησιμοποιούταν για να συνδεθεί με το Matrix, του επιτρέπει να λαμβάνει γνώσεις με υπερβολικά γρήγορο ρυθμό στο μυαλό του. Μαθαίνει τις πολυάριθμες πολεμικές τεχνικές, και καταδεικνύει τις δεξιότητες kung fu που μόλις έμαθε σε μια μάχη με τον Μορφέα σε ένα περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας παρόμοιο με το Matrix, εντυπωσιάζοντας το πλήρωμα με την ταχύτητά του. Η περαιτέρω κατάρτιση εισάγει τον Νίο στους βασικούς κινδύνους που έχει το ίδιο το Matrix. Οι τραυματισμοί που υφίστανται εκεί μεταφέρονται και στον πραγματικό κόσμο, ενώ εάν το μυαλό του πεθάνει μέσα στο Matrix, το φυσικό σώμα του θα πεθάνει επίσης. Προειδοποιείται για την παρουσία πρακτόρων, τα ισχυρά και γρήγορα αισθητήρια προγράμματα με τη δυνατότητα να καταλαμβάνουν όποιο σώμα είναι ακόμα συνδεδεμένο με το σύστημα. Σκοπός τους είναι να αναζητούν και να αποβάλουν οποιεσδήποτε απειλές εισέρχονται στην προσομοίωση.

Η ομάδα εισέρχεται στο Matrix και πηγαίνει τον Νίο στο διαμέρισμα της Προφήτη, της γυναίκας που πρόβλεψε την ενδεχόμενη εμφάνιση του εκλεκτού. Αυτή υπονοεί ότι δεν είναι αυτός ο εκλεκτός, κατόπιν προσθέτει ότι ο Μορφέας πιστεύει στον Νίο τόσο τυφλά που θα θυσιάσει τη ζωή του για να τον σώσει.

Επιστρέφοντας στη ειδική τηλεφωνική γραμμή που χρησιμεύει ως μια ασφαλής «έξοδος» από το Matrix, η ομάδα γίνεται αντιληπτή από τους πράκτορες και τους αστυνομικούς, και ο Μορφέας συλλαμβάνεται σε μία προσπάθεια να φυγαδεύσει τον Νίο και τους υπόλοιπους. Η ομάδα προδόθηκε από ένα μέλος του πληρώματος, τον Cypher, ο οποίος προτίμησε την παλαιά ζωή του στο Matrix από τις δυσκολίες του πραγματικού κόσμου, και προσέγγισε τους πράκτορες για να του χορηγήσουν μόνιμη επιστροφή στο Matrix με αντάλλαγμα τον Μορφέα. Η προδοσία έχει ως αποτέλεσμα τους θανάτους όλων των μελών του πληρώματος εκτός από τον Νίο, την Τρίνιτυ, τον Τανκ και τον Μορφέα, ο οποίος φυλακίζεται σε ένα κυβερνητικό κτήριο μέσα στο Matrix.

Οι πράκτορες προσπαθούν να αποσπάσουν πληροφορίες από τον Μορφέα σχετικά με τους κωδικούς πρόσβασης στον κεντρικό υπολογιστή της Ζάιον, το τελευταίο καταφύγιο των ανθρώπων βαθιά κάτω από τη γη. Ο Νίο και η Τρίνιτυ επιστρέφουν στο Matrix και επιχειρούν είσοδο στο κτήριο για να διασώσουν τον ηγέτη τους. Ο Νίο βελτιώνει τις ικανότητες του και εξοικειώνεται περισσότερο με το Matrix, σε τέτοιο σημείο ώστε να μπορεί να αποφεύγει τις σφαίρες από έναν πράκτορα. Ο Μορφέας και η Τρίνιτυ χρησιμοποιούν ένα από τα ειδικά τηλέφωνα σε ένα σταθμό μετρό για να βγουν από το Matrix, αλλά πριν ο Νίο καταφέρει να φύγει, έρχεται αντιμέτωπος με τον πράκτορα Σμιθ, ο οποίος καταστρέφει το τηλέφωνο. Μην έχοντας άλλη επιλογή ο Νίο αντιμετωπίζει και τελικά νικά τον Σμιθ, αλλά φεύγει όταν ο πράκτορας καταλαμβάνει ένα άλλο σώμα.

Καθώς ο Νίο τρέχει μέσα στην πόλη και πράκτορες τον καταδιώκουν, στον πραγματικό κόσμο, μια μηχανή φρουρός πλησιάζει στο Ναβουχοδονόσορ. Τελικά ο Νίο φθάνει σε μια έξοδο, αλλά πυροβολείται εξ-επαφής από τον πράκτορα Σμιθ που του είχε στήσει ενέδρα. Η Τρίνιτυ ψιθυρίζει στον Νίο ότι τον αγαπά και αρνείται να δεχτεί το θάνατό του, κατόπιν τον φιλά. Η καρδιά του Neo αρχίζει πάλι να χτυπά, και μέσα στο Matrix ανασταίνεται και οι πράκτορες τον ξαναπυροβολούν, αλλά σηκώνοντας απλά το χέρι του σταματά τις σφαίρες τους στον αέρα. Ο Νίο βλέπει επιτέλους το Matrix όπως πραγματικά είναι, γραμμές πράσινου κώδικα ροής, γίνεται τελικά ο «εκλεκτός». Ο πράκτορας Σμιθ κάνει μια τελική προσπάθεια να επιτεθεί στον Νίο, αλλά τα χτυπήματά του εμποδίζονται άνετα πλέον, και έτσι τελικά ο Νίο τον καταστρέφει. Οι άλλοι δύο πράκτορες τρέπονται σε φυγή, και Neo επιστρέφει εγκαίρως στον πραγματικό κόσμο για να ενεργοποιήσουν ένα ηλεκτρομαγνητικό παλμό που θα κατέστρεφε το ρομπότ-φρουρό, που ήδη είχε εισχωρήσει στο σκάφος.

Ένας σύντομος επίλογος παρουσιάζει τον Νίο στον εικονικό κόσμο, να παραδίδει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα στους ανθρώπους που είναι ακόμη παγιδευμένοι στο Matrix.

Ηθοποιοί και χαρακτήρες

• Κιάνου Ρίβς ως Τόμας Άντερσον/Νίο: προγραμματιστής υπολογιστών που ζει διπλή ζωή ως χάκερ, τελικά αντιλαμβάνεται το Μάτριξ και το ρόλο του ως "εκλεκτός"
• Λόρενς Φίσμπουρν ως Μορφέας: ελεύθερος από το Μάτριξ άνθρωπος και καπετάνιος του Ναβουχοδονόσορ, εντοπίζει τον Νίο
• Κάρι-Ανν Μος ως Τρίνιτυ: μέλος του πληρώματος που έχει συναισθήματα για τον Νιο
• Χιούγκο Γουίβινγκ ως Πράκτορας Σμιθ: πρόγραμμα φρουρός του Μάτριξ, πράκτορας, που καταδιώκει τους εισβολείς και επιδιώκει την καταστροφή της Ζάιον
• Τζόε Παντολιάνο ως Σάιφερ: μέλος της ομάδας του Μορφέα που δεν αντέχει τις κακουχίες και τους προδίδει στους πράκτορες
• Άντονι Ρέι Πάρκερ ως Ντόζερ: ένας φυσιολογικός άνθρωπος, χωρίς εμφυτεύματα για το Matrix, πιλοτάρει το Ναβουχοδονόσορ
• Μάρκους Τσονγκ ως Τανκ: αδερφός του Ντόζερ, χειρίζεται το πρόγραμμα εκπαίδευσης
• Τζούλιαν Αραχάνγκα ως Άποκ: μέλος του πληρώματος του Ναβουχοδονόσορ
• Ματ Ντοράν ως Μάους : προγραμματιστής και μέλος της ομάδας του Μορφέα
• Γκλόρια Φόστερ ως η Προφήτης: εξόριστο πρόγραμμα που παραμένει στο Μάτριξ και βοηθά τους απελευθερωμένους ανθρώπους με τις προβλέψεις και την σοφία του
• Μπελίντα Μακ Κλόρυ ως Switch: μέλος του πληρώματος του Ναβουχοδονόσορ
• Πωλ Γκοντάρντ ως Πράκτορας Μπράουν: ένας από τους δύο επιπλέον προγράμματα-πράκτορες που βοηθούν τον Σμιθ
• Ρόμπερτ Τέιλορ ως Πράκτορας Τζόουνς: ο τρίτος πρόγραμμα-πράκτορας

Παραγωγή

Το Μάτριξ ήταν μια συμπαραγωγή της Warner Bros και της αυστραλιανής Village Roadshow Pictures. Όλες οι σκηνές εκτός από ελάχιστες γυρίστηκαν στο στούντιο της Fox στο Σίδνεϊ, αλλά και στην ίδια την πόλη. Αναγνωρίσιμα τοπία δεν είχαν συμπεριληφθεί προκειμένου να διατηρηθεί η αίσθηση μιας τυπικής αμερικανικής πόλης. Ωστόσο, η Sydney Harbour Bridge, η γέφυρα Anzac, ο πύργος AWA, το Martin Place, καθώς ένα υποκατάστημα της Κοινοπολιτειακής Τράπεζας είναι ορατά σε ορισμένα πλάνα. Ανεπαίσθητοι διάλογοι στο έργο αναφέρουν το Σικάγο, τη γενέτειρά των σκηνοθετών, μέσω τοπωνυμιών και ενός χαρακτηριστικού καρέ του Sears Tower.

Η οροφή που χρησιμοποιεί η Τρίνιτυ για να ξεφύγει από τους πράκτορες στην αρχή της ταινίας είναι η ίδια που διακρίνετε στην ταινία Σκοτεινή Πόλη. Τουλάχιστον μία γυρισμένη σκηνή και μια ποικιλία από σύντομα κομμάτια δράσης διαγράφηκαν από την τελική έκδοση της ταινίας, και μέχρι σήμερα δεν έχουν δημοσιευθεί.

Οι αδερφοί Γουατσόφσκι απαίτησαν από όλους τους εμπλεκόμενους ηθοποιούς να κατανοήσουν το θεματικό υπόβαθρο της ταινίας. Για αυτό το λόγο, ήταν υποχρεωτική η ανάγνωση φιλοσοφικών βιβλίων σχετικών με το θέμα για τους περισσότερους ηθοποιούς.

Σχεδίαση

Στην ταινία, ο κώδικας που αντιπροσωπεύει το Μάτριξ απεικονίζεται από πράσινους χαρακτήρες καθοδικής ροής. Ο κώδικας αυτός αποτελείται από χαρακτήρες kana, λατινικούς χαρακτήρες και αριθμούς. Γενικότερα, η κινηματογραφική παραγωγή του σχεδιασμού έχει επιλέξει ένα διακριτικό πράσινο χρώμα για τις σκηνές που διαδραματίζονται μέσα στο Μάτριξ, ενώ υπάρχει έμφαση στο μπλε χρώμα για τις σκηνές του πραγματικού κόσμου. Επιπλέον, πλέγματα είχαν ενσωματωθεί στο σύνολο των σκηνών στο εσωτερικό του Matrix, με σκοπό να μεταφέρει την ψυχρή λογική και την τεχνητή φύση του εν λόγω περιβάλλοντος στον θεατή.

Η "ψηφιακή βροχή" θυμίζει έντονα παρόμοιες γραμμές κώδικα από την ταινία Ghost in the Shell, που αναγνωρισμένα επηρέασε τη σειρά Μάτριξ. Η επιλογή του πράσινου χρώματος μπορεί να έχει γίνει σκόπιμα ώστε να θυμίζει την πράσινη χροιά από τις παλιές μεγάλες μονόχρωμες οθόνες υπολογιστών.

Οπτικά εφέ

Η ταινία έγινε ευρέως γνωστή για την βελτιωμένη εκδοχή ενός ειδικού εφέ, γνωστού ως bullet time, όπου ο θεατής βλέπει μία σκηνή να εκτυλίσσεται σε αργή κίνηση ενώ η κάμερα μοιάζει να περιστρέφεται γύρω από το επίκεντρο της σκηνής με κανονική ταχύτητα. Ακόμα η ταινία περιέχει στοιχεία από τις ασιατικές ταινίες πολεμικών τεχνών και τη διαφημιστική εικαστική αισθητική των βιντεοκλίπ.

Μουσική

Τα ηχητικά εφέ της ταινίας επιμελήθηκε ο Ντον Ντέιβις. Ένας χαρακτηριστικός ήχος ακούγεται πολλές φορές κατά την διάρκεια της ταινίας όταν συμβαίνει μια αντανάκλαση. Καθρέπτες και αντανακλάσεις εμφανίζονται συχνά στην ταινία, αντανακλάσεις του μπλε και κόκκινου χαπιού φαίνονται στα γυαλιά του Μορφέα, η σύλληψη του Νίο από τους Πράκτορες προβάλλεται μέσα από τον κάθρέπτη της μοτοσυκλέτας της Trinity, ο Νιο παρατηρεί έναν σπασμένο καθρέφτη να αυτό-επισκευάζεται, αντανακλούμενες εικόνες από ένα λυγισμένο κουτάλι, η αντανάκλαση ενός ελικοπτέρου είναι ορατή καθώς προσεγγίζει έναν ουρανοξύστη. Ο Ντέιβις επικεντρώθηκε στο θέμα των αντικατοπτρισμών για την δημιουργία των εφέ, και κάνοντας εναλλαγές μεταξύ των τμημάτων της ορχήστρας προσπάθησε να ενσωματώσει αντιδιαμετρικές μελωδίες.

Εκτός από τα ηχητικά του Ντέιβις, το soundtrack του Μάτριξ περιλαμβάνει τραγούδια από τους Rammstein, Rob Dougan, Rage Against the Machine, Propellerheads, The Crystal Method, Ministry, Deftones, The Prodigy, Rob Zombie, Meat Beat Manifesto, Massive Attack και Marilyn Manson.

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

• Επίσημη Ιστοσελίδα
• Το σενάριο του Μάτριξ από τους Άντυ και Λάρυ Γουατσόφσκι