Στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα (1967 - 1974): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Αναίρεση έκδοσης 2254062 από τον 78.87.253.243 (Συζήτηση χρήστη:78.87.253.243) |
Διαγραφή όλου του περιεχομένου της σελίδας |
||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
[[Αρχείο:21april1967.png|thumb|200px|right|Ο Φοίνικας με τον Στρατιώτη, σύμβολο της Στρατιωτικής Χούντας]] |
|||
Η '''Χούντα των Συνταγματαρχών''', ή ''Δικτατορία των Συνταγματαρχών'', ή απλά ''[[Χούντα]]''<ref name="Χουντα">Η λέξη ''[[Χούντα]]'' έχει [[Ισπανική γλώσσα|ισπανική]] προέλευση, γράφεται "Junta" και προφέρεται Χούν-τα που σημαίνει "σύνδεσμος" ή "διοικητική ομάδα". Για παράδειγμα η Χούντα της ''Καστίγια υ Λεόν'' ειναι η διοίκηση της ομώνυμης αυτόνομης περιοχής [http://www.jcyl.es/ 1]</ref> αναφέρεται στην περίοδο [[πολίτευμα|πολιτεύματος]] [[δικτατορία|δικτατορίας]] στην [[Ελλάδα]] που ακολούθησε το [[Κίνημα της 21ης Απριλίου|πραξικόπημα των Συνταγματαρχών]] στις [[21 Απριλίου]] [[1967]]. Η περίοδος αυτή κράτησε για επτά χρόνια, μέχρι τις 24 Ιουλίου 1974. |
|||
== Ιστορική Αναδρομή == |
|||
=== Ιστορικό πλαίσιο === |
|||
Η ελληνική δικτατορία 1967-1974 θεωρείται διεθνώς ένα ακόμα επεισόδιο του [[Ψυχρός Πόλεμος|Ψυχρού Πολέμου]], στην μάχη μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η προσπάθεια της [[Σοβιετική Ένωση|Σοβιετικής Ένωσης]] να προσεταιριστεί έθνη που ανήκαν στην Δύση, ενισχύοντας φιλοσοβιετικές και φιλοκομμουνιστικές ομάδες, συχνά οδηγούσε σε αντίδραση απο την μεριά των Δυτικών και κυρίως των Αμερικανών που ήταν επικεφαλής του δυτικού συνασπισμού. |
|||
Στο εσωτερικό των χωρών, στις πιο βίαιες περιπτώσεις, αυτή η μάχη κατέληγε είτε σε πλήρη επικράτηση των κομμουνιστών όπως στο [[Βιετνάμ]]/[[Καμπότζη]] ή σε στρατιωτική δικτατορία των πιο ακραίων δυτικόφιλων [[εθνικισμός|εθνικιστών]] ([[Χιλή]], [[Αργεντινή]]). Στην περίπτωση της Ελλάδας, όπως και στην [[Ισπανία]] και στην [[Πορτογαλία]], οι στρατιωτικοί ανέλαβαν να αντιμετωπίσουν αυτό που εκλάμβαναν ως κομμουνιστικό κίνδυνο με περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών και εγκαθίδρυση δικτατοριών. Σε αυτήν την δράση τους είχαν συχνά την σιωπηρή ανοχή έως και σε μερικές περιπτώσεις ανοιχτή συμπαράσταση της Δύσης και κυρίως των [[ΗΠΑ]].<ref name="Κεητο">[http://www.cato.org/pubs/pas/pa058.html Σχετικό άρθρο] του Ινστιντούτου Κεητο.</ref> |
|||
Κατά τον [[Σάμιουελ Χάντιγκτον]] η ελληνική δικτατορία δεν πρέπει να αναλύεται ως ένα μεμονωμένο γεγονός αλλά ως μέρος ενός παγκόσμιου παιχνιδιού, μέρος ενός κύματος δικτατοριών. Όπως εξηγεί ο συγγραφέας στο βιβλίο ''The Third Wave'', με πολλές αναφορές στην ελληνική δικτατορία και [[μεταπολίτευση]], ο κόσμος έχει περάσει τρία κύματα αποσταθεροποίησης και δημοκρατικοποίησης<ref name="Χαντιγκτον">Samuel P. Huntington ''The Third Wave: Democratization in the Late Twentieth Century'' University of Oklahoma Press, 1991</ref>. Η Ελλάδα βρέθηκε στο τρίτο κύμα εκδημοκρατισμού, την περίοδο του 70-80 μαζί με άλλες χώρες όπως οι προαναφερθείσες Ισπανία, Πορτογαλία αλλά και οι [[Βραζιλία]], [[Παναμάς]], [[Γρενάδα]] κ.ά.. |
|||
=== Πολιτικές εξελίξεις που οδήγησαν στο πραξικόπημα === |
|||
Με την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους [[Ναζί|Γερμανούς]], άρχισε εμφύλιος πόλεμος (1945-1949) μεταξύ των κομμουνιστικών δυνάμεων [[ΕΑΜ|ΕΑΜ-ΕΛΑΣ]] και του εθνικού στρατού, που είχε την άμεση υποστήριξη των Άγγλων και Αμερικανών. Με την ήττα των κομμουνιστών, άρχισε να συντηρείται από τις ελληνικές κυβερνήσεις κλίμα τρομοκρατίας και [[κατάσταση έκτακτης ανάγκης]] για τυχόν κομμουνιστική επανάσταση. Οι κυβερνήσεις του [[Αλέξανδρος Παπάγος|Αλέξανδρου Παπάγου]] και του [[Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής|Κωνσταντίνου Καραμανλή]] χρησιμοποιούσαν το στρατό ως όργανο τρομοκρατίας.{{πηγή}} Επιπλέον, έως το 1961, με ευθύνη και πρωτοβουλία της κυβέρνησης Καραμανλή, δημιουργήθηκε μηχανισμός ελέγχου του Τύπου και της πληροφόρησης, με σκοπό τη στήριξη ενός ουσιαστικά αυταρχικού καθεστώτος. Ο μηχανισμός αυτό αποτελούνταν από στρατιωτικούς και έλληνες και ξένους δημοσιογράφους, οι μισθοί των οποίων καλύπτονταν από μυστικά κονδύλια της Γενικής Διεύθυνσης Τύπου και Πληροφοριών (ΓΔΤΠ) και της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΚΥΠ). Οι αξιωματικοί που αποτελούσαν το μηχανισμό αυτό αξιοποίησαν αργότερα την εμπειρία τους επιβάλλοντας τη δικτατορία.<ref>''[http://archive.enet.gr/online/online_text/c=110,id=82247456,89736352,2837856,24787040 Συνέντευξη του αναπληρωτή καθηγητή Διπλωματικής Ιστορίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Ιωάννη Στεφανίδη]'', εφημ. Ελευθεροτυπία, 21/04/2008. Ανακτήθηκε 05/08/2009.</ref> |
|||
Μέσα στο στρατό υπήρχε παράνομη οργάνωση αξιωματικών, με το όνομα ΙΔΕΑ, που είχε πρόγραμμα [[πραξικόπημα|πραξικοπήματος]]. Μέσα στον [[ΙΔΕΑ]], δρούσε ο αξιωματικός [[Γεώργιος Παπαδόπουλος]], ως υφιστάμενος του στρατηγού Νάτσινα. Οι μηχανισμοί αυτοί, ενεργοποιήθηκαν, ή μάλλον πήραν την εντολή να ενεργοποιηθούν, από τον Τζον Μόρι, πράκτορα της CIA στην Αθήνα, κατ΄ αρχήν για την ανατροπή της κυβέρνησης του [[Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)|Γεωργίου Παπανδρέου]], στη συνέχεια όμως με κύριο στόχο την επιβολή πραξικοπηματικής κυβέρνησης, αποτελούμενης μόνο από στρατιωτικούς.{{πηγή}} |
|||
Τον Ιούλιο του 1965 σημειώθηκε σοβαρό ρήγμα στις τάξεις του κυβερνώντος κόμματος [[Ένωση Κέντρου]], γνωστό στη σύγχρονη ιστορία της [[Ελλάδα|Ελλάδας]] με τον όρο ''Αποστασία'' του 1965 ή ''Ιουλιανά''. Αφορμή υπήρξε η απόφαση του [[Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)|Γεωργίου Παπανδρέου]] να αντικαταστήσει τον [[Πέτρος Γαρουφαλιάς|Πέτρο Γαρουφαλιά]] από το [[Υπουργείο Εθνικής Άμυνας|Υπουργείο Εθνικής Αμύνης]] και η άρνηση του τότε Βασιλιά [[Κωνσταντίνος Β' της Ελλάδας|Κωνσταντίνου Β΄]] να υπογράψει το σχετικό διάταγμα, αν ο διάδοχος του Γαρουφαλιά δεν απολάμβανε της απόλυτης εμπιστοσύνης του.<ref name="Pakonstantinoy">Παπακωνσταντίνου 1998</ref> |
|||
Ο Γ. Παπανδρέου αναγκάστηκε από τον Κωνσταντίνο να παραιτηθεί στις [[15 Ιουλίου]] [[1965]]. Από εκείνη την ημέρα και μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου του 1966, ο Κωνσταντίνος προσπάθησε να σχηματίσει κυβερνήσεις με τη συμμετοχή κατά διαστήματα 48 βουλευτών της παράταξης Ένωση Κέντρου (αποστατών) που εγκατέλειψαν τον Γεώργιο Παπανδρέου. Ο όρος ''"Αποστασία"'' προήλθε από τον χαρακτηρισμό ''αποστάτες'' που αποδόθηκε στους βουλευτές της Ένωσης Κέντρου που, υπό την προτροπή του επίσης βουλευτή της Ένωσης Κέντρου ''[[Κωνσταντίνος Μητσοτάκης|Κωνσταντίνου Μητσοτάκη]]''<ref name="Pakonstantinoy" />, πήραν μέρος ή έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στις κυβερνήσεις της περιόδου αυτής. Ο Κωνσταντίνος αρχικά διόρισε πρωθυπουργό τον [[Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας|Γεώργιο Αθανασιάδη-Νόβα]] με υπουργούς αποστάτες βουλευτές την Ένωσης Κέντρου. Η νέα κυβέρνηση όμως δεν είχε πλειοψηφία στην Βουλή, οπότε σχηματίστηκε άλλη κυβέρνηση υπό τον [[Ηλίας Τσιριμώκος|Ηλία Τσιριμώκο]]. Όλη η περίοδος που ακολούθησε την αποπομπή της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου χαρακτηρίζεται γενικότερα ως περίοδος πολιτικής ανωμαλίας<ref name="Pakonstantinoy" />. |
|||
<br /> |
|||
Η σύγκρουση είχε και οικονομικά αίτια: Όταν η [[Ένωση Κέντρου]] ανήλθε στην εξουσία, ο Παπανδρέου είχε επιβάλει στον εκατομμυριούχο μεγαλοεπενδυτή [[Τομ Πάπας]] την επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων για τα διυλιστήρια της ESSO (της σημερινής ΕΚΟ). "Ο Πάπας αντέδρασε και πίεζε την ελληνική κυβέρνηση, μέσω των διασυνδέσεων που είχε με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, να σταματήσει τις "σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις"... Τελικά το φθινόπωρο του 1964, η κυβέρνηση της Ένωσης Κέντρου υποχρέωσε τον Τομ Πάπας να υπογράψει νέα σύμβαση με την [[ESSO PAPAS]], καταργώντας τα περισσότερα από τα μονοπώλια που είχε». |
|||
Η [[CIA]], η πολυεθνική [[Esso]] και το αφεντικό της δεν υποχώρησαν αλλά υπονόμευαν την κυβέρνηση Παπανδρέου, ενώ «... τη σχέση του με τη CIA παραδέχθηκε ο ίδιος ο Πάπας, σε συνέντευξη που έδωσε στο [[Φρέντυ Γερμανός|Φρέντυ Γερμανό]]». |
|||
<br /> |
|||
Στο βιβλίο που έγραψε ο Μακάριος Δρουσιώτης, ''1974, Το άγνωστο παρασκήνιο της τουρκικής εισβολής,'' Αλφάδι, Λευκωσία, 2002, σσ. 14-18 αναφέρει: «... ο Τομ Πάπας ήταν αυτός που συνέδραμε οικονομικά για την εξαγορά των βουλευτών που είχαν αποστατήσει από την Ένωση Κέντρου. Ο Λευτέρης Βόδενας συνεργάτης του τότε εκδότη των εφημερίδων "Μακεδονία" και "Θεσσαλονίκη" ο οποίος είχε ενεργό συμμετοχή στην ανατροπή του Παπανδρέου, αφηγείται στο βιβλίο του Χρίστου Χριστοδούλου "Ο εκδότης [[Ιωάννης Βελλίδης]]": |
|||
<blockquote> |
|||
"... μια μέρα ανέβηκα στον 7ο όροφο της οδού Φιλελλήνων 1 και πήρα κάτι δέματα.... Τα πήρα από τα γραφεία της ESSΟ Πάπας που ήταν εκεί και τα κατέβασα στα γραφεία της "Μακεδονίας" που ήταν στο δεύτερο όροφο. Από κει πέρασαν κάποιοι βουλευτές και τα πήραν». |
|||
</blockquote> |
|||
== Το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου == |
|||
{{Κύριο|Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου}} |
|||
Στις [[21 Απριλίου]] του [[1967]] και ενώ είχαν προκηρυχθεί εκλογές για τις [[28 Μαΐου]], αξιωματικοί του στρατού, υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη [[Γεώργιος Παπαδόπουλος|Γεωργίου Παπαδόπουλου]], και συμμετοχή του ταξίαρχου [[Στυλιανός Παττακός|Στυλιανού Παττακού]] και του συνταγματάρχη [[Νικόλαος Μακαρέζος|Νικόλαου Μακαρέζου]] κατέλαβαν την εξουσία με πραξικόπημα. |
|||
Έχοντας εξασφαλίσει περίπου 100 τεθωρακισμένα στην περιοχή της πρωτεύουσας, οι πραξικοπηματίες κινήθηκαν τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου και κατέλαβαν αρχικά το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Στη συνέχεια έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο έκτακτης ανάγκης του [[ΝΑΤΟ]] με κωδικό Σχέδιο ''[[Σχέδιο Προμηθεύς|Προμηθεύς]]'', με αποτέλεσμα να κινητοποιηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής. Το συγκεκριμένο σχέδιο προορίζονταν για την αναγκαστική ανάληψη εξουσίας από το στρατό με σκοπό την εξουδετέρωση [[Κομμουνισμός|κομμουνιστικής]] εξέγερσης, σε περίπτωση που εισέβαλλαν στην Ελλάδα δυνάμεις του [[ΕΣΣΔ|Σοβιετικού]] Στρατού<ref name="Karagiorgas">Καράγιωργας 2003</ref>. Ο έμπιστος του βασιλιά αρχηγός του [[Γενικό Επιτελείο Στρατού|Γενικού Επιτελείου Στρατού]], στρατηγός Γ. Σπαντιδάκης, αντικαταστάθηκε από τον [[Οδυσσέας Αγγελής|Οδυσσέα Αγγελή]]. Ο Αγγελής κάνοντας χρήση του νέου του αξιώματος έδωσε εντολή στο Γ' Σώμα Στρατού στη Θεσσαλονίκη να εφαρμόσει το [[Σχέδιο Προμηθεύς]] σε όλη τη χώρα. |
|||
Η μοναδική προσπάθεια για να αντιμετωπιστεί εγκαίρως το πραξικόπημα ήταν από την πλευρά κυρίως του υπουργού Δημόσιας Τάξης [[Γεώργιος Ράλλης|Γεωργίου Ράλλη]] ο οποίος προσπάθησε να επικοινωνήσει με τον ταξίαρχο [[Ορέστης Βιδάλης|Ορέστη Βιδάλη]] για να κινητοποιήσει το Γ' Σώμα Στρατού ([[Θεσσαλονίκη]]). Δεν πρόλαβε, αφού το σχέδιο Προμηθεύς είχε ήδη τεθεί σε εφαρμογή με αποτέλεσμα ο ταξίαρχος Βιδάλης να αγνοήσει το σήμα του Ράλλη.<ref>Μήνυμα του [[Γεώργιος Ράλλης|Ράλλη]] προς τον ταξίαρχο Βιδάλη<blockquote>''Προς Γ' Σώμα Στρατού. Τούτο να αναλάβη την κοινοποίησιν προς Α' και Β' Σώματα Στρατού. Πρόεδρος κυβερνήσεως και υπουργός Αμύνης συνελήφθησαν υπο επαναστατών. Ευρίσκομαι ελεύθερος εν επαφή μετά Βασιλέως και εντέλλομαι οπως κινήσετε τάχιστα προς Αθήνας δυνάμεις σας κρατούντες εις περιοχήν μόνον τα απαραίτητα δι' ασφάλειαν ταύτης τμήματα. Εάν προβληθεί υπό στασιαστών αντίστασις αύτη δέον εξουδετερωθή αμέσως. Γεώργιος Ράλλης, υπουργός Δημοσίας Τάξεως''</blockquote></ref> |
|||
== Σχέσεις Χούντας-ΗΠΑ == |
|||
Οι χουντικοί ενεπλάκησαν και στα πολιτικά των ΗΠΑ. Όπως γράφει ο [[Μακάριος Δρουσιώτης]],στο βιβλίο του ''[[1974, Το άγνωστο παρασκήνιο της τουρκικής εισβολής,]]'' Αλφάδι, Λευκωσία, 2002, σσ. 14-18: |
|||
"Ένας εξόριστος δημοσιογράφος, ο Ηλίας Δημητρακόπουλος εξασφάλισε στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία η ελληνική χούντα είχε χρηματοδοτήσει μέσω του [[Τομ Πάπας]] την προεκλογική εκστρατεία του [[Νίξον]], με 594.000 δολάρια σε μετρητά. Το ποσό, εξαιρετικά ψηλό για την εποχή εκείνη, προερχόταν από τα κονδύλια που η [[CIA]] διέθετε στην ελληνική [[ΚΥΠ]] για τις αντικομμουνιστικές της δραστηριότητες. Η χρηματοδότηση γινόταν με εντολή του Παπαδόπουλου, μέσω του διοικητή της ΚΥΠ Μιχάλη Ρουφογάλη.... Η χρηματοδότηση της εκστρατείας του Νίξον από τη χούντα τεκμηριώθηκε το 1975, όταν συστάθηκε μια επιτροπή από το αμερικάνικο Κονγκρέσο, που ερεύνησε τις δραστηριότητες της CIA...». |
|||
== Το κίνημα του Ναυτικού == |
|||
{{Κύριο|Κίνημα του Ναυτικού}} |
|||
Η αλλαγή του καθεστώτος έφερε ανησυχία στο Πολεμικό Ναυτικό, στις τάξεις του οποίου δεν υπήρχαν οργανωμένοι πυρήνες των πραξικοπηματιών. Η πρώτη αντίδραση του Ναυτικού ήταν να στηρίξουν το [[Αντικίνημα της 13ης Δεκεμβρίου|Αντικίνημα του Βασιλιά]], δηλαδή τον φυσικό τους αρχηγό, στις 13 Δεκεμβρίου του [[1967]]. Ακολούθησαν και άλλες δύο απόπειρες απαγωγής του Παπαδόπουλου, οι οποίες όμως απέτυχαν εξαιτίας εξωγενών παραγόντων. |
|||
Απο το [[1969]] αρχίζει η προετοιμασία και η οργάνωση του κινήματος με κύριο πυρήνα την τάξη του [[1948]]. Η οργάνωση εκτός από Αξιωματικούς του Ναυτικού μύησε και μερικούς αξιωματικούς της Αεροπορίας αλλά και του Στρατού. Σκοπός του κινήματος ήταν η εξέγερση του λαού η οποία θα οδηγούσε στην απαλλαγή από τη Χούντα. |
|||
Την άνοιξη του [[1973]] όλα ήταν έτοιμα. Το κίνημα θα εκδηλωνόταν στις πρώτες ώρες της 23ης Μαΐου. Τις βραδινές ώρες της 21ης Μαΐου υπήρξαν οι πρώτες ενδείξεις ότι το κίνημα είχε προδοθεί. Οι κυβερνήτες των πλοίων διστάζουν να αποπλεύσουν, ακολουθώντας το σχέδιο (το οποίο ήταν περίπου γνωστό στη Χούντα). Στις 23 Μαΐου οι αξιωματικοί τίθενται υπό περιορισμό, ενώ οι πρώτες συλλήψεις δεν αργούν να γίνουν. Στις 25 Μαΐου το πολεμικό πλοίο "[[Βέλος (αντιτορπιλικό)|Βέλος]]" παίρνει την απόφαση να αποχωρήσει από την άσκηση του Ν.Α.Τ.Ο. και να καταπλεύσει στο Φιουμιτσίνο της [[Ιταλία|Ιταλίας]], όπου ζήτησε και πολιτικό άσυλο. |
|||
Το Κίνημα του Ναυτικού, η σημαντικότερη ίσως αντίσταση μέχρι τότε, οργανώθηκε με σκοπό μόνο την απελευθέρωση του κράτους και όχι μιας απλής αντικατάστασης των δικτατόρων. Ουσιαστικά εξέφραζε τον λαό, αφού ήταν μια επανάσταση του στόλου και δεν ήταν καθοδηγούμενη από κανένα πολιτικό πρόσωπο ή συμφέρον. |
|||
Το σημαντικότερο αποτέλεσμα ήταν η ανανέωση της αντίστασης, αφού από το [[1971]] η Χούντα είχε δώσει την αίσθηση ότι είχε εδραιωθεί και ότι όλες οι ένοπλες δυνάμεις ήταν με το μέρος της. Αυτός όμως ο μύθος καταρρίφθηκε με την εκδήλωση του κινήματος. <!-- και γέμισε με θάρρος τον Ελληνικό Λαό.--> |
|||
== Τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και η αποκατάσταση της Δημοκρατίας == |
|||
{{Κύριο|Εξέγερση του Πολυτεχνείου}} |
|||
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν συνέβη έτσι ξαφνικά. Ουσιαστικά ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Την χρονική περίοδο [[1967]]-[[1972]] η Χούντα με συντονισμένα χτυπήματα είχε καταφέρει να καταστήσει ανίκανους τους φοιτητές να αντιδράσουν μπροστά στις αυθαιρεσίες του κράτους. |
|||
Στις αρχές όμως του [[1973]] το χάσμα μεταξύ κράτους και φοιτητών μεγαλώνει ενώ η κόντρα μεταξύ τους εντείνεται. Η Χούντα των Συνταγματαρχών στην προσπάθεια της να περιορίσει τους φοιτητές βάζει σε εφαρμογή το διάταγμα 1347 για τις [[επιστράτευση|επιστρατεύσεις]]. Η φοιτητική ανησυχία αρχίζει να μεγαλώνει με αποτέλεσμα το Φεβρουάριο του 1973 να γίνει η πρώτη [[κατάληψη]] της Νομικής ενώ στις 14 Μαρτίου ακολουθεί και δεύτερη. Σημαντικό ρόλο στην κλιμάκωση της κατάστασης είχε και το μνημόσυνο του "Γέρου της Δημοκρατίας", [[Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)|Γεωργίου Παπανδρέου]]. Όλα έδειχναν ότι κάτι θα συνέβαινε και τελικά αποδείχτηκε αληθές. |
|||
=== 14 Νοεμβρίου 1973 === |
|||
Χιλιάδες φοιτητές έχουν συγκεντρωθεί από το πρωί στο κτήριο της Νομικής Σχολής και ετοιμάζονται να κάνουν συνέλευση. Στο τέλος της συνέλευσης πραγματοποιούν πορεία στην οδό Σόλωνος και Πατησίων. Το απόγευμα και ενώ οι φοιτητές παραμένουν στο Πολυτεχνείο, ο αστυνομικός διευθυντής Δασκαλόπουλος και ο εισαγγελέας Σαμήτας διατάζουν τους φοιτητές να διαλυθούν. Οι φοιτητές βρίσκονται σε δίλημμα. Δημιουργείται συντονιστική επιτροπή η οποία και αποφασίζει στις 8.30 μ.μ. την κατάληψη του Πολυτεχνείου. |
|||
=== 15 Νοεμβρίου 1973 === |
|||
Από τις πρώτες πρωινές ώρες φάνηκε η στήριξη του Ελληνικού Λαού προς τους αγωνιζόμενους φοιτητές. Τρόφιμα, γραφική ύλη και φάρμακα είναι μερικά απο τα εφόδια τα οποία παρείχε ο λαός στους φοιτητές. Το βράδυ μπαίνει σε λειτουργία για πρώτη φορά ο σταθμός των "Ελεύθερων Πολιορκημένων"<ref>Συνολικά ο σταθμός λειτούργησε 34 ώρες. Κύριοι εκφωνητές ήταν η [[Μαρία Δαμανάκη]] και ο [[Δημήτρης Παπαχρήστος]]</ref>. |
|||
=== 16 Νοεμβρίου 1973 === |
|||
Ο κόσμος παραμένει στο πλευρό των φοιτητών ενώ οδοφράγματα αρχίζουν να στήνονται στους δρόμους. Οι ασφαλίτες και τα τεθωρακισμένα αρχίζουν να κάνουν την εμφάνιση τους. Οι πρώτες συγκρούσεις με την αστυνομία δεν αργούν να γίνουν ενώ στις 7 μ.μ. ανακοινώνεται και ο πρώτος νεκρός των συγκρούσεων. |
|||
=== 17 Νοεμβρίου 1973 === |
|||
Τα μεσάνυχτα και ενώ οι φοιτητές επιμένουν στην κατάληψη του Πολυτεχνείου κάνουν την εμφάνιση τους τα πρώτα τανκ. Ο κόσμος έχει διαλυθεί βίαια ενώ ο καπνός από τα δακρυγόνα κάνει την ατμόσφαιρα αποπνικτική. Στη 1.30 μ.μ. ο επικεφάλης του Τάγματος Στρατού δίνει διορία να εγκαταλείψουν το κτήριο. Παρ' όλες τις απειλές οι φοιτητές παραμένουν φωνάζοντας συνθήματα: "Κάτω η Χούντα και οι Αμερικάνοι". Στις 2.50 π.μ. ο επικεφαλής διατάζει το τανκ να γκρεμίσει την πύλη του Πολυτεχνείου <ref>Οι νεκροί εκείνων των ημερών έφτασαν επίσημα τους 18 εώς 22. Στην προανάκρισή του ο εισαγγελέας Τσεβάς διαπιστώνει από καταθέσεις την ύπαρξη και άλλων 16 τουλάχιστον νεκρών, τα στοιχεία των οποίων είναι άγνωστα. Σε νεότερή έρευνά του το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών καταλήγει στον αριθμό των 23 επώνυμων και 16 ανώνυμων νεκρών.</ref>. Ταυτόχρονα εισβάλλουν άντρες των [[ΛΟΚ]] στο χώρο του πολυτεχνείου χτυπώντας αλύπητα όποιον βρουν. Σε μερικά σημεία οι φαντάροι αφήνουν τους φοιτητές να ξεφύγουν. Μέσα σε λίγη ώρα το κτήριο έχει αδειάσει. |
|||
=== Η σημασία αυτής της Εξέγερσης === |
|||
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου σηματοδότησε την αρχή του τέλους της Χούντας των Συνταγματαρχών. Έδωσε θάρρος στον Ελληνικό Λαό μπροστά στο δικτατορικό κράτος. Το Ελληνικό Κράτος, για να τιμήσει την Εξέγερση του Πολυτεχνείου, κήρυξε την 17η Νοεμβρίου ως ημέρα μνήμης/γιορτής (σχολική εορτή) για το Έθνος. |
|||
== Το τέλος της Χούντας == |
|||
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου είναι γεγονός ότι δεν έριξε την Δικτατορία. Πράγματι ανέβασε το ηθικό του δοκιμαζόμενου λαού |
|||
Όμως η μεγάλη της συμβολή είναι ότι περιέσωσε την δημοκρατική αξιοπρέπεια των Ελλήνων, καθιστώντας γεγονός την καθολική αντίδραση. |
|||
{{Κύριο|Μεταπολίτευση}} |
|||
Η Χούντα τελικά κατέρρευσε στις [[24 Ιουλίου]] του [[1974]] κάτω από το βάρος της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Η εισβολή στη Κύπρο πραγματοποιήθηκε 4 ημέρες νωρίτερα (στις [[20 Ιουλίου]] [[1974]]) και η Χούντα, που είχε την ευθύνη για την προάσπιση του νησιού, δεν αντέδρασε όπως θα έπρεπε, παραπλανημένη από τις διαβεβαιώσεις των αμερικανών και έχασε τον πόλεμο, που οδήγησε στην διχοτόμηση του νησιού. |
|||
Την ίδια ημέρα έφθασε στην Αθήνα ο [[Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής|Κωνσταντίνος Καραμανλής]] με το αεριωθούμενο αεροπλάνο της γαλλικής προεδρίας, το οποίο έθεσε στη διάθεση του ο γάλλος πρόεδρος [[Βαλερί Ζισκάρ ντ' Εσταίν]], στενός προσωπικός του φίλος. Οι πραξικοπηματίες αργότερα συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν σε δίκη. |
|||
== Δείτε ακόμα == |
|||
* ''[[Βέλος (αντιτορπιλικό)|Βέλος]]'' Η Ανταρσία του Πολεμικού πλοίου Βέλους το 1973 |
|||
* ''[[Κίνημα Ιωαννίδη]]'', Η ανατροπή του Γ. Παπαδόπουλου από τον Δ. Ιωαννίδη το 1973 |
|||
== Πηγές άρθρου == |
|||
* Καράγιωργας Γιώργος, ''Από τον ΙΔΕΑ στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου'', Εκδόσεις ''Ιωλκός, Β' Έκδοση 2003 [1975] ISBN 960-426-315-3 |
|||
* Κάτρης Γιάννης, ''"Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα 1960-1970"'', Εκδόσεις ''Παπαζήση'', 1974 |
|||
* Παπακωνσταντίνου Μιχάλης, ''H ταραγμένη εξαετία (1961-1967)'',Εκδόσεις Προσκήνιο, 1997-98 |
|||
* [[Αλέξης Παπαχελάς|Παπαχελάς Αλέξης]], ''"Ο βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας"'', Εκδόσεις ''Εστία'', 1997 ISBN 960-05-0748-1 |
|||
== Παραπομπές και σημειώσεις == |
|||
{{Παραπομπές|2}} |
|||
== Σχετική Βιβλιογραφία == |
|||
* Καράγιωργας Γιώργος, ''Από τον ΙΔΕΑ στο πραξικόπημα της 21ης Απριλίου'', Εκδόσεις ''Ιωλκός, Β' Έκδοση 2003 [1975] ISBN 960-426-315-3 |
|||
* Κάτρης Γιάννης, ''"Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα 1960-1970"'', Εκδόσεις ''Παπαζήση'', 1974 |
|||
* Παπακωνσταντίνου Μιχάλης, ''H ταραγμένη εξαετία (1961-1967)'',Εκδόσεις Προσκήνιο, 1997-98 |
|||
* [[Αλέξης Παπαχελάς|Παπαχελάς Αλέξης]], ''"Ο βιασμός της ελληνικής δημοκρατίας"'', Εκδόσεις ''Εστία'', 1997 ISBN 960-05-0748-1 |
|||
* Σπύρος Σακελλαρόπουλος, ''Τα αίτια του απριλιανού πραξικοπήματος'', Εκδόσεις ''Νέα Σύνορα'', 1998 |
|||
* Λώρενς Στερν, ''Λάθος Αλογο'', Εκδόσεις ''ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ'', 1978 |
|||
[[Κατηγορία:Πολιτική της Ελλάδας]] |
|||
[[Κατηγορία:Νεότερη ελληνική ιστορία]] |
|||
[[Κατηγορία:Χούντα των Συνταγματαρχών|*]] |
|||
[[ca:Dictadura dels Coronels (1967–1974)]] |
|||
[[cs:Řečtí plukovníci]] |
|||
[[de:Griechische Militärdiktatur]] |
|||
[[en:Greek military junta of 1967–1974]] |
|||
[[es:Dictadura de los coroneles]] |
|||
[[et:Kolonelide diktatuur]] |
|||
[[fi:Kreikan sotilasjuntta]] |
|||
[[fr:Dictature des colonels]] |
|||
[[hr:Režim pukovnika]] |
|||
[[it:Dittatura dei colonnelli]] |
|||
[[ja:ギリシャ軍事政権]] |
|||
[[ko:그리스 군사 정권 (1967년 ~ 1974년)]] |
|||
[[nl:Kolonelsregime]] |
|||
[[no:Den greske militærjuntaen 1967-1974]] |
|||
[[pl:Junta czarnych pułkowników]] |
|||
[[pt:Ditadura dos coronéis]] |
|||
[[ru:Чёрные полковники]] |
|||
[[sq:Diktatura ushtarake greke 1967–1974]] |
|||
[[tr:1967-1974 Yunanistan Askerî Cuntası]] |
|||
[[uk:Режим полковників]] |
|||
[[zh:希臘軍政府時期]] |
|||