Μετάβαση στο περιεχόμενο

Διάλεκτοι της σλαβομακεδονικής γλώσσας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Οι διαλέκτοι των σλαβικών περιλαμβάνουν τις σλαβικές διαλέκτους που μιλιούνται στα Σκόπια καθώς και ορισμένες ποικιλίες που ομιλούνται στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας.[1] Είναι μέρος του διαλεκτικού συνεχούς των νότιων σλαβικών γλωσσών που ενώνει τη σλαβική γλώσσα με τη βουλγαρική προς τα ανατολικά και τα Σερβο-Κροατικά στα βόρεια. Η ακριβής οριοθέτηση μεταξύ αυτών των γλωσσών είναι φευγαλέα και αμφιλεγόμενη.

Οι σλάβοι συγγραφείς τείνουν να αντιμετωπίζουν όλες τις διαλέκτους που μιλιούνται στη γεωγραφική περιοχή της Μακεδονίας ως σλαβικές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ομιλούνται στο δυτικότερο μέρος της Βουλγαρίας (Μακεδονία του Πιρίν), ενώ οι Βούλγαροι συγγραφείς αντιμετωπίζουν όλες τις σλαβικές διαλέκτους ως μέρος της βουλγαρικής γλώσσας.[2][3] Πριν από την επισημοποίηση της Τυπικής Σλαβικής το 1945, οι διάλεκτοι των σλαβικών ταξινομούνταν ως επί το πλείστον ως βουλγαρικές διάλεκτοι.[4][5][6] Στην Ελλάδα, ο εντοπισμός των διαλέκτων που μιλούσε η τοπική σλαβόφωνη μειονότητα είτε ως βουλγαρική είτε ως σλαβομακεδονική αποφεύγεται συχνά και οι διαλέκτοι αυτοί περιγράφονται απλώς ως "σλαβικές", όπως αποκαλούνται ακόμη και σήμερα όντας ιστορικά τεκμηριωμένο[7] Ντόπια, Σταρίσκι (παλιές) ή Νασίνσκι (δικές μας).

Γλωσσικά, οι διάλεκτοι της Μακεδονίας με την ευρύτερη έννοια μπορούν να χωριστούν σε ανατολικές και δυτικές ομάδες (τα σύνορα εκτείνονται κατά προσέγγιση από τα Σκόπια και Σκόπσκα Τσρνα κατά μήκος των ποταμών Βαρδάρη και Τσρνα) με βάση μια μεγάλη ομάδα χαρακτηριστικών. Επιπλέον, μια λεπτομερέστερη ταξινόμηση μπορεί να βασιστεί στα σύγχρονα αντανακλαστικά των πρωτοσλαβικών μειωμένων φωνηέντων ("γιερ"), των φωνητικών αντηχούμενων και του οπίσθιου ρινικού (ο). Η ταξινόμηση αυτή διακρίνει τις ακόλουθες 3 κύριες ομάδες:[8][9]

Διάλεκτοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Διαλεκτικές διαιρέσεις των Σλαβικών[10]
Βόρειες
  Άνω Πόλογκ
  Κάτω Πόλογκ
  Τσρνα Γκόρα
  Κουμάνοβο / Κράτοβο
Δυτική/Βορειοδυτική
  Κεντρική
  Ρέκα
  Μάλα Ρέκα / Γκαλίτσνικ
  Δίβρη
  Ντριμκόλ / Γκόλο Μπρντο
  Βεύτσανη / Ραντόζντα
  Άνω Πρέσπα / Αχρίδα
Ανατολικές
  Μορίχοβο / Τίκφες
  Στιπ / Στρώμνιτσα
  Μαλέσεβο / Πιρίν
Νοτιοανατολικές
  Θεσσαλονίκη / Έδεσσα
  Σέρρες / Δράμα
Νοτιοδυτικές
  Κάτω Πρέσπα
  Κορυτσά
  Καστοριά
  Νεστόριο

Βόρειες διάλεκτοι

  • Δυτική ομάδα:
  1. Διάλεκτος Κάτω Πόλογκ
  2. Διάλεκτος Σκοπιανή Τσρνα Γκόρα
  3. Διάλεκτος Γκόρα (Τορλακιανά)
  • Ανατολική ομάδα:
  1. Διάλεκτος Κουμάνοβο
  2. Διάλεκτος Κράτοβο
  3. Διάλεκτος Κρίβα Παλάνκα
  4. Διάλεκτος Όβτσε Πόλε

Δυτικές διάλεκτοι:

  • Κεντρική ομάδα:
  1. Διάλεκτος Πρίλεπ-Μπίτολα[11]
  2. Διάλεκτος Κίτσεβο-Πορέτσε[12]
  3. Διάλεκτος Σκοπίων-Βελεσών
  • Βόρεια και βορειοδυτική ομάδα:
  1. Διάλεκτος Άνω Πόλογκ
  2. Διάλεκτος Ρέκα (Τορμπές)
  3. Διάλεκτος Γκαλίτσνικ (Μαλορεκάνσκι ή Μάλα Ρέκα)[13]
  4. Διάλεκτος Δίβρης
  5. Διάλεκτος Ντριμκόλ-Γκόλο Μπρντο
  6. Διάλεκτος Βεύτσανης-Ραντόζντα[14]
  7. Διάλεκτος Στρούγκας
  8. Διάλεκτος Αχρίδας
  9. Διάλεκτος Άνω Πρέσπας
  10. Διάλεκτος Κάτω Πρέσπας

Ανατολικές και Νότιες διάλεκτοι

  • Ανατολική ομάδα:
  1. Διάλεκτος Τικφών-Μοριχόβου
  2. Διάλεκτος Στιπ-Κότσανης
  3. Διάλεκτος Στρώμνιτσας
  4. Διάλεκτος Μαλέσεβο-Πιρίν[15]
  • Νοτιοδυτική ομάδα:[16]
  1. Διάλεκτος Νεστορίου-Καστανοχωρίων
  2. Διάλεκτος Κορυτσάς
  3. Διάλεκτος Καστοριάς
  • Νοτιοανατολική ομάδα:
  1. Διάλεκτος Θεσσαλονίκης-Έδεσσας[17]
  2. Διάλεκτος Σερρών-Δράμας-Λαγκαδά-Νευροκοπίου[17]

Οι περισσότεροι γλωσσολόγοι ταξινομούν τις διαλέκτους στην περιοχή της Βουλγαρίας και στις ανατολικότερες περιοχές της Μακεδονίας ως βουλγαρικές και τις διαλέκτους στην υπόλοιπη Ελλάδα και στα Σκόπια ως Σλαβικές.[18][19]

Διαφορές συμφώνων

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Χάρτης του φωνήματος kj στην σλαβική γλώσσα
Χάρτης του φωνήματος gj στην σλαβική γλώσσα

Όσον αφορά τα συμφωνικά χαρακτηριστικά, ολόκληρη η Δυτική περιοχή διακρίνεται από την Ανατολική από την απώλεια του [/x/] (εκτός από το Τέτοβο, το Γκόρα και τη Κόρτσα) και την απώλεια του [/v/]στη διαφωνητική θέση (εκτός από τη Μάλα Ρέκα και τμήματα του Κοστούρ Κόρτσα): [/ɡlava/] (κεφάλι) = [/ɡla/], [/ɡlavi/] (κεφάλια) = [/ɡlaj/]. Η ανατολική περιοχή διατηρεί το φώνημα[/x/] (εκτός από το Τικβές-Μαρίοβο και το Κουμάνοβο-Κρίβα Παλάνκα) και το διαφωνητικό [/v/]. Η Ανατολή χαρακτηρίζεται επίσης από την ανάπτυξη του επενθετικού[/v/] πριν το αρχικό [/o/] ενώ οι δυτικές διάλεκτοι έχουν επενθυτικό[/j/]: Ανατολικό [/vaɡlɛn/] (άνθρακας) αλλά στα δυτικά είναι [/jaɡlɛn/]. Οι διφωνητικές αντανακλάσεις είναι πιο χαρακτηριστικές των διαλέκτων της Μακεδονίας και της επαρχίας Μπλαγκόεβγκραντ, Καστοριάς-Κορυτσάς και Οχρίδας-Πρέσπας. Οι διάλεκτοι Σερρών - Νευροκοπίου έχουν μια σειρά από φωνημικά ουρανικά σύμφωνα.

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ isp. Большaя Советская Энциклопедия, tom. 37, Moscow 1938, р 743–744
  2. ↑ Institute of Bulgarian Language (1978). Единството на българския език в миналото и днес (στα Bulgarian). Sofia: Bulgarian Academy of Sciences. σελ. 4. OCLC 6430481. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  3. ↑ Стойков (Stoykov), Стойко (2002) [1962]. Българска диалектология (Bulgarian dialectology) (στα Bulgarian). София: Акад. изд. "Проф. Марин Дринов". ISBN 954-430-846-6. OCLC 53429452. CS1 maint: Μη αναγνωρίσιμη γλώσσα (link)
  4. ↑ Mazon, Andre. Contes Slaves de la Macédoine Sud-Occidentale: Etude linguistique; textes et traduction; Notes de Folklore, Paris 1923, p. 4.
  5. ↑ Селищев, Афанасий. Избранные труды, Москва 1968.
  6. ↑ K. Sandfeld, Balkanfilologien (Copenhagen, 1926, MCMXXVI).
  7. ↑ Ethnologue. By Barbara F. Grimes, Richard Saunders Pittman, Joseph Evans Grimes, Summer Institute of Linguistics (ISBN 0-88312-815-2), (ISBN 978-0-88312-815-2)
  8. ↑ стр. 244 Македонски јазик за средното образование- Стојка Бојковска, Димитар Пандев, Лилјана Минова-Ѓуркова, Живко Цветковски- Просветно дело- Скопје 2001
  9. ↑ Z. Topolińska – B. Vidoeski, Polski~macedonski- gramatyka konfrontatiwna, z.1, PAN, 1984
  10. ↑ After Z. Topolińska and B. Vidoeski (1984), Polski-macedonski gramatyka konfrontatiwna, z.1, PAN.
  11. ↑ стр.68 Граматика на македонскиот литературен јазик, Блаже Конески, Култура- Скопје 1967
  12. ↑ Академик Божидар видоески, Кичевскиот говор. МЈ, 1957, VIII, 1, стр. 31–90.
  13. ↑ Belić 1935: A. Belić, Galički dijalekat, Srpski dijalektološki zbornik, VII, Srpska kraljevska akademija, Belgrade – Sr. Karlovci, 1-352+IV
  14. ↑ The Radožda-Vevčani Dialect of Macedonian: Structure, Texts, Lexicon by P. Hendriks. The Slavic and East European Journal, Vol. 22, No. 1 (Spring, 1978), pp. 111–112
  15. ↑ A Comparative Historical Analysis of Nominal Accentuation in Archaic (Maleševo) and Transitional (Nivičino) Eastern Macedonian Dialects," in Proceedings of the Third North American-Macedonian Conference on Macedonian Studies. Indiana Slavic Studies 10:135–151. 1999
  16. ↑ Македонските дијалекти во Егејска Македонија: (Обид за класификација). Македонските дијалекти во Егејска Македонија: научен собир, Скопје 23–24 декември 1991. Скопје: МАНУ, 1994, стр. 23–60.
  17. ↑ 17,0 17,1 str. 249- 252 Makedonski jazik za srednoto obrazovanie- S. Bojkovska, D. Pandev, L. Minova-Ǵurkova, Ž.Cvetkovski- Prosvetno delo AD- Skopje 2001
  18. ↑ Trudgill P., 2000, "Greece and European Turkey: From Religious to Linguistic Identity". In: Stephen Barbour and Cathie Carmichael (eds.), Language and Nationalism in Europe, Oxford : Oxford University Press, p.259.
  19. ↑ Schmieger, R. 1998. "The Situation of the Macedonian Language in Greece: Sociolinguistic Analysis", International Journal of the Sociology of Language 131, 125–55.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Διάλεκτοι_της_σλαβομακεδονικής_γλώσσας&oldid=10768545"