Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Δανία

{{Να μην συγχέεται|το [[Βασίλειο της Δανίας]]. Η Δανία αποτελεί συνιστώσα χώρα του βασιλείου}}

{{coord|55.7833|9.7833|type:country|format=dms|display=title}}
{{Πληροφορίες Χώρας
| εθνικό_όνομα = ''Danmark'' ([[Δανική γλώσσα|Δανικά]])
| προφορά ονόματος = 
| εθνικό όνομα ελληνικά = Δανία
| σημαία = Flag_of_Denmark.svg
| άρθρο σημαίας = Σημαία της Δανίας
| εθνόσημο = National Coat of arms of Denmark.svg
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο της Δανίας
| εθνικό_σύνθημα = Κανένα, Βασιλικό σύνθημα είναι το: Forbundne, forpligtet, for Kongeriget Danmark  (Ενωμένοι, αφοσιωμένοι, για το Βασίλειο της Δανίας) 
| εθνικός_ύμνος = [[Der er et Yndigt Land]] (Υπάρχει μία όμορφη χώρα)<br/><center>[[File:United States Navy Band - Der er et yndigt land.ogg]]<br/>Kong Christian stod ved højen mast (Ο βασιλιάς Κρίστιαν στάθηκε δίπλα στον ψηλό ιστό)<br/><center>[[File:United States Navy Band - Kong Kristian stod ved højen mast.ogg]]
| χάρτης = EU-Denmark.svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση της Δανίας (σκούρο πράσινο)
| λεζάντα_αριστερά = -στην [[Ευρώπη|Ευρωπαϊκή ήπειρο]] (πράσινο και σκούρο γκρι)<br />-στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]] (πράσινο)
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Κοπεγχάγη]]
| πληθυσμός_πρωτεύουσας = 
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{coord|55.6757|12.5787|type:city(1230607)|format=dms|display=inline|name=Κοπεγχάγη}}
| μεγαλύτερη_πόλη = 
| επίσημες_γλώσσες = [[Δανική γλώσσα|Δανική]] <small>(επίσης: [[Γερμανική γλώσσα|Γερμανική]] σε τμήμα της νότιας Δανίας)
| Πληθυσμιακές ομάδες = 
| πολίτευμα = [[Ενιαίο κράτος|Ενιαία]] [[Βασιλευομένη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία|Συνταγματική Κοινοβουλευτική Μοναρχία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Κατάλογος μοναρχών της Δανίας |Βασιλιάς]]<br />[[Πρωθυπουργός της Δανίας|Πρωθυπουργός]]
| ονόματα_ηγετών = [[Φρειδερίκος Ι΄ της Δανίας|Φρειδερίκος Ι']] <br /> [[Μέττε Φρεντέρικσεν]]
| τύπος_κυριαρχίας = [[Ανεξαρτησία]] <br />Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| γεγονός_κυριαρχίας = 
| ημερομηνίες_κυριαρχίας = πριν τον [[8ος αιώνας|8ο αιώνα]]<br />[[5 Ιουνίου]] [[1953]]
| θέση_έκτασης = 132
| έκταση = 43.094<ref>Περιλαμβάνεται το νησί Μπόρνχολμ στη Βαλτική θάλασσα. Εξαιρείται η Γροιλανδία και τα Νησιά Φερόε. Με τη Γροιλανδία η έκταση της Δανίας είναι 2.220.093 τετρ. χλμ. και κατατάσσεται 13η.</ref>
| ποσοστό_νερού = 1,6
| σύνορα = 68
| ακτογραμμή = 7.314
| θέση_πληθυσμού = 116
| πληθυσμός = 5.411.405<ref>[http://www.statistikbanken.dk/statbank5a/default.asp?w=1152 Statistikbanken<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref>
| χρονιά_απογραφής_πληθυσμού = 2005
| πυκνότητα_πληθυσμού = 138,6
| θέση_πυκνότητας_πληθυσμού = 88
| εκτίμηση_πληθυσμού = 5.972.420<ref name="εκτίμηση">{{cite web |url = https://www.dst.dk/en/Statistik/emner/borgere/befolkning |title = Population |publisher = Statistics Denmark |ημερομηνία=  |accessdate= 2024-08-14 }}</ref>
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 7-2024
| θέση_ΑΕΠ = 53η
| ΑΕΠ = $406.01 δισ.
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = $69.273 <ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή = 11η
| θέση_ΑΕΠ_Ον = 40η
| ΑΕΠ_Ον = $399.1 δισ.<ref name="imf"/>
| χρονιά_ΑΕΠ_Ον = 2022
| ΑΕΠ_κατακεφαλή_Ον = $68.094 <ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ_κατά_κεφαλή_Ον = 10η
| HDI_έτος = 2021
| HDI = {{increase}} 0,948<ref name="HDI">{{cite book |title=Human Development Report 2021-22: Uncertain Times, Unsettled Lives: Shaping our Future in a Transforming World |date=8 September 2022 |publisher=United Nations Development Programme |isbn=978-9-211-26451-7 |pages=272–276 |website=hdr.undp.org |url=https://hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf |access-date=8 September 2022 |archive-date=8 September 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220908114232/hdr.undp.org/system/files/documents/global-report-document/hdr2021-22pdf_1.pdf |url-status=live }}</ref>
| HDI_κατάταξη = 6
| HDI_κατηγορία = <span style="color:#009900;">πολύ υψηλός</span>
| νόμισμα = [[Κορόνα Δανίας|Δανική κορόνα]]
| κωδικός_νομίσματος = DKK
| ώρα_ζώνης = [[Ώρα Κεντρικής Ευρώπης|CET]]
| διαφορά_UTC = +1
| θερινή_διαφορά_UTC = +2
| iso_3166-1 = DK
| top_level_domain = [[.dk]] και [[.eu]] ως μέλος της [[ΕΕ]]
| οδηγούν_από = δεξιά
| κωδικός_κλήσης = 45
| σημειώσεις = 
| κυρίαρχο_κράτος = '''[[Βασίλειο της Δανίας]]''' [[File:Flag of Denmark (state).svg|30px]]
}}

Η '''Δανία''' ή '''Δανιμαρκία''' ({{lang-da|''Danmark''}})<ref>Μια αρχαΐζουσα λέξη για απόδοση της ''Δανίας'' είναι «''Δανιμαρκία''» και χρησιμοποιούνταν από λόγιους κατά τον [[19ος αιώνας|19ο αιώνα]].</ref> είναι συνιστώσα χώρα του [[Βασίλειο της Δανίας|Βασιλείου της Δανίας]], που βρίσκεται στη [[Σκανδιναβία]], στη βόρεια [[Ευρώπη]]. Έχει έκταση 43.094 τ.χλμ. και πληθυσμό 5.972.420 κατοίκους,<ref name="εκτίμηση"/> σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024.

Συνορεύει από ξηράς μόνο με τη [[Γερμανία]], ενώ από θαλάσσης γειτνιάζει με τη [[Σουηδία]], τη [[Νορβηγία]], τη [[Βόρεια Θάλασσα]] και τη [[Βαλτική θάλασσα|Βαλτική]]. Απλώνεται πάνω στη χερσόνησο της [[Γιουτλάνδη]]ς και πάνω σε εκατοντάδες νησιά, άλλα μεγάλα όπως το [[Σγιέλαν]] (7.031 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τ.χλμ.]]) και άλλα μικρά και ακατοίκητα. Η συνολική ακτογραμμή είναι αρκετά μεγάλη και φτάνει τα 7.314 [[Χιλιόμετρο|χλμ.]]. Η Δανία είναι μία τελείως επίπεδη χώρα, καθώς το υψηλότερο σημείο της μόλις που ξεπερνάει τα 150 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. 

Σύμφωνα με τον [[Παγκόσμιος Δείκτης Ειρήνης|Παγκόσμιο δείκτη ειρήνης]] για το 2016, η Δανία ήταν η δεύτερη πιο ειρηνική χώρα στον κόσμο, μετά την [[Ισλανδία]].<ref>[http://static.visionofhumanity.org/sites/default/files/GPI%202016%20Report_2.pdf Global Peace Index Rankings 2016] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161229130149/http://static.visionofhumanity.org/sites/default/files/GPI%202016%20Report_2.pdf |date=2016-12-29 }}. Vision of Humanity.</ref> Η χώρα επίσης κατατάσσεται ως αυτή με τη λιγότερη [[διαφθορά]] το 2016 στον Δείκτη Διαφθοράς<ref>{{Cite web |url=https://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2016 |title=Διεθνής Διαφάνεια, 2016 Corruption Perceptions Index |accessdate=2018-02-11 |archive-date=2017-01-25 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170125040730/http://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2016 |url-status= }}</ref>.

== Γεωγραφία ==
{{κύριο|Γεωγραφία της Δανίας}}
Η χερσόνησος της Γιουτλάνδης σχηματίζει την ενδοχώρα της Δανίας με μήκος περίπου 300 χιλιομέτρων. Οι δυτικές ακτές της ηπειρωτικής Δανίας είναι χαμηλές, χωρίς λιμάνια και καλύπτονται από [[αμμόλοφος|αμμόλοφους]], συχνά με ύψος πάνω από 30 μέτρα. Βρίσκονται εκτεθειμένες στις χειμερινές καταιγίδες και σε πολύ ισχυρούς ανέμους. Αντίθετα, οι ανατολικές ακτές που βρέχονται από τη Βαλτική παρουσιάζουν πολλές κολπώσεις. Συνολικά η Δανία έχει 406 νησιά, από τα οποία τα 70 περίπου κατοικούνται.

[[ποταμός|Ποτάμια]] υπάρχουν πολλά, αλλά σχεδόν όλα είναι πολύ μικρά. [[λίμνη|Λίμνες]] υπάρχουν αρκετές σε ολόκληρη τη Δανία, αλλά είναι όλες τους μικρές. Το δανέζικο ανάγλυφο διαμορφώθηκε κατά την [[εποχή των παγετώνων]], και αυτός είναι ο λόγος που η χώρα είναι τελείως επίπεδη. Το μεγαλύτερο ύψωμα βρίσκεται στα κεντρικά της χώρας με ύψος 170 μέτρων.

Το κλίμα είναι ήπιο λόγω της επίδρασης του [[ρεύμα του Κόλπου|Ρεύματος του Κόλπου του Μεξικού]]. Καθ' όλη τη διάρκεια του έτους ο άνεμος είναι δυνατός, και ειδικά τον χειμώνα<ref name="Denmark climate">{{citeweb | url=http://www.dmi.dk/dmi/index/danmark/oversigter/klimanormaler.htm | title=Climate Normals for Denmark | accessdate=2008-10-28 | work=Μετεωρολογικό Ινστιτούτο της Δανίας | archiveurl=https://web.archive.org/web/20070404170542/http://www.dmi.dk/dmi/index/danmark/oversigter/klimanormaler.htm | archivedate=2007-04-04 | url-status=dead }} Figures, labeled in Danish: First plot is the whole country; Nedbør=Precipitation, Nedbørdage=Precipitation days (>1 mm), (Dag/Middel/Nat)temp.=(Daytime/Average/Nighttime) temperature, Solskinstimer=Hours of sunshine.</ref> και για το λόγο αυτό η Δανία είναι από τις πρώτες χώρες στον κόσμο στη χρήση της [[αιολική ενέργεια|αιολικής ενέργειας]]. [[Υετός]] πέφτει όλο τον χρόνο και ίσα κατανεμημένος. Κατά μέσο όρο οι βροχοπτώσεις διαρκούν 121 ημέρες το χρόνο.<ref name="Denmark climate" />

Η μεγαλύτερη πόλη της Δανίας είναι η πρωτεύουσα [[Κοπεγχάγη]] με 1.336.982 κατοίκους,<ref name="pop1">{{cite web|title=Population at the first day of the quarter by urban areas, age and sex|url=http://www.statbank.dk/BY1|website=statbank.dk|publisher=Statistics Denmark|accessdate=13 Μαΐου 2021|date=1 Ιανουαρίου 2021}}</ref> ακολουθεί το [[Ώρχους]] με 282.910 κατοίκους, το [[Όντενσε]] με 180.760 κατοίκους και το [[Άλμποργκ]] με 119.219 κατοίκους (εκτίμηση 2021).

== Ιστορία ==
Τα αρχαιότερα ευρήματα στη χώρα ανάγονται στο 130.000–110.000 π.Χ.<ref>Michaelsen (2002), p. 19.</ref> Η ανθρώπινη παρουσία χρονολογείται από το 12.500 π.Χ. και υπάρχουν μαρτυρίες για γεωργική δραστηριότητα από το 3.900 π.Χ.<ref>{{cite web| work= Knud J.V. Jespersen, Gyldendal Leksikon| url= http://www.denmark.dk/en/menu/About-Denmark/History/History-An-Overview/Prehistory| title= About Denmark, Prehistory| publisher= www.denmark.dk| accessdate= 2009-08-25| archiveurl= https://web.archive.org/web/20100204234350/http://www.denmark.dk/en/menu/About-Denmark/History/History-An-Overview/Prehistory/| archivedate= 2010-02-04| url-status= dead}}</ref>

Οι κάτοικοι της Δανίας ανήκαν στην ίδια εθνότητα με τους [[Βίκινγκς]] της [[Σκανδιναβία]]ς. Η Δανία ως αυτοτελές έθνος εμφανίζεται για πρώτη φορά τον 8ο αιώνα μ.Χ. Οι Δανοί θαλασσοπόροι έκαναν επιδρομές μαζί με τους Βίκινγκς της Σκανδιναβίας στη Βόρεια Ευρώπη και ιδιαίτερα στην [[Αγγλία]]. Τον [[10ος αιώνας|10ο αιώνα]] ο βασιλιάς της Δανίας [[Χάραλντ Α΄ της Δανίας|Χάραλντ ο Κυανόδους]] ασπάστηκε τη [[χριστιανισμός|χριστιανική θρησκεία]] και ολόκληρο το δανικό έθνος εκχριστιανίστηκε. Το [[1013]], ο βασιλιάς [[Σβεν Α' της Δανίας|Σβέιν]], γιος του Χάραλντ, κατέκτησε την [[Αγγλία]]. Ο γιος του Σβέιν, [[Κανούτος ο Μέγας]], ένωσε όλη την Αγγλία, τη Δανία και τη Σκανδιναβία και σχημάτισε ένα μεγάλο κράτος στη Βόρεια Ευρώπη. Το [[1282]] οι ευγενείς επέβαλαν στον βασιλιά της Δανίας τη [[Μάγκνα Κάρτα|Μεγάλη Χάρτα]], με την οποία αναγνωρίζονταν τα δικαιώματα τους και την υποχρέωση να μοιραστεί την εξουσία με ένα κοινοβούλιο και ένα συμβούλιο ευγενών.

Το [[1380]] κάτω από την εξουσία του [[Όλαφ Β΄ της Δανίας|Όλαφ Β΄]], η Δανία ενώθηκε με τη Νορβηγία, στα εδάφη της οποίας συμπεριλαμβανόταν και η [[Ισλανδία]] με τα νησιά [[Νήσοι Φερόες|Φερόες]]. Το [[1389]], η βασίλισσα [[Μαργαρίτα Α' της Δανίας|Μαργαρίτα Α']], μητέρα του Όλαφ Β΄, κατέκτησε και τη Σουηδία. Τότε άρχισαν οι προσπάθειες ένωσης των τριών βασιλείων (Δανίας, Νορβηγίας, Σουηδίας) που επιτεύχθηκε τελικά με την [[Ένωση του Κάλμαρ]] το [[1397]]. Τη μεγαλύτερη δύναμη μέσα στην Ένωση τη διατήρησε η Δανία.

Τον 17ο αιώνα η Δανία έχασε αρκετά εδάφη, μεταξύ άλλων την [[Σκάνια|Σκανία]], το [[Μπλεκίνιε|Μπλέκινιε]], το [[Χάλαντ]] και το [[Μπόρνχολμ]] (το οποίο επεστράφη στη Δανία το 1660 λόγω εξέγερσης) σε πολέμους με τη Σουηδία (αρκετά εδάφη έχασε και η Νορβηγία). 

Από τον 17ο αιώνα άρχισε μια πιο ενεργή εμπλοκή των Ευρωπαϊκών κρατών στον αποικισμό της Αμερικής και η Δανία ενεπλάκη σε αυτό. Το 17ο αιώνα η τότε ενωμένη [[Δανία–Νορβηγία|Δανία-Νορβηγία]] αποίκισε τα σημερινά [[Παρθένοι Νήσοι|Αμερικανικά Παρθένα Νησιά]], τα οποία παρέμειναν δανικά μέχρι το 1917 όταν και πουλήθηκαν στις ΗΠΑ. Τον [[18ος αιώνας|18ο αιώνα]] η Δανία άρχισε τον αποικισμό της [[Γροιλανδία]]ς, την οποία είχε ήδη κατακτήσει από το [[1380]]. Επίσης στις 19 Νοεμβρίου 1620<ref>https://danmarkshistorien.dk/leksikon-og-kilder/vis/materiale/grundlaeggelsen-af-kolonien-tranquebar-1620-1630/</ref> η Δανία ίδρυσε το [[Τράνκεμπαρ]] (σημερινό Θαρανγκαμπάντι), το πρώτο δανικό εμπορικό φυλάκιο στην Ινδία, το οποίο πουλήθηκε στους Βρετανούς το 1845. <ref>{{Cite web|url=https://denstoredanske.lex.dk/Tranquebar|title=Tranquebar {{!}} lex.dk|website=Den Store Danske|language=da|access-date=2021-01-30}}</ref> Μέχρι το 1869 υπήρχε η [[δανική Ινδία]], ένα δίκτυο μικρών δανικών αποικιακών κτήσεων στην Ινδία.

Στις αρχές του [[16ος αιώνας|16ου αιώνα]] η Σουηδία απέκτησε την αυτονομία της, και το [[1523]] την ανεξαρτησία της με πρώτο βασιλιά, τον [[Γουσταύος Α' της Σουηδίας|Γουσταύο Α']].

Στους [[ναπολεόντειοι πόλεμοι|ναπολεόντειους πολέμους]], η Δανία υπήρξε σύμμαχος του [[Μέγας Ναπολέων|Μεγάλου Ναπολέοντα]] με αποτέλεσμα κατά τη [[Συνθήκη του Κιέλου]] ([[1813]]) να χάσει τη [[Νορβηγία]], που παραχωρήθηκε στη Σουηδία. Το [[1864]] ο Γερμανός [[Ότο φον Μπίσμαρκ|Μπίσμαρκ]], συμμαχώντας με τους Αυστριακούς και τους [[Πρωσία|Πρώσους]], κήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Δανίας για να προωθήσει τα σχέδια του για την ενοποίηση της [[Γερμανία]]ς.

[[Αρχείο:Da-map.png|thumb|right|200px|Χάρτης της Δανίας]]

Στον [[Α' Παγκόσμιος Πόλεμος|Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο]] ([[1914]]-[[1919]]), η Δανία παρέμεινε ουδέτερη. Το 1920 όμως έγινε δημοψήφισμα στο [[βόρειο Σλέσβιχ]] όπου η πλειοψηφία των κατοίκων ψήφισε υπέρ της προσάρτησης της περιοχής στη Δανία, διαμορφώνοντας τα σημερινά σύνορα της χώρας. Το [[1939]] υπέγραψε δεκαετές σύμφωνο με τον [[Αδόλφος Χίτλερ|Χίτλερ]], χωρίς όμως να αποφύγει τελικά τη γερμανική εισβολή που έγινε μερικούς μήνες αργότερα. Κατά τη διάρκεια της [[ναζί|ναζιστικής]] κατοχής ανεξαρτητοποιήθηκε η [[Ισλανδία]], που ήταν δανική κτήση από το [[1380]]. Το [[1945]] η Δανία απελευθερώθηκε από τα βρετανικά στρατεύματα. Τον ίδιο χρόνο έγινε μέλος του [[ΟΗΕ]] και το [[1949]] μέλος του [[ΝΑΤΟ]].

Το [[1953]] το σύνταγμα αναθεωρήθηκε και οι 2 βουλές έγιναν μία με 179 έδρες, ενώ δόθηκε στις γυναίκες το δικαίωμα συμμετοχής στην κυβέρνηση. Το [[1972]] έγινε δεκτή η αίτηση της Δανίας στην τότε [[Ευρωπαϊκή Ένωση|ΕΟΚ]], μαζί με τη [[Μεγάλη Βρετανία]] και την [[Ιρλανδία]], και το [[1973]] έγινε πλήρες και ισότιμο μέλος. Η Γροιλανδία απέκτησε την αυτονομία της από τη Δανία το [[1979]]. Το [[1992]] απορρίφθηκε από τους Δανούς η [[συνθήκη του Μάαστριχτ]], τον επόμενο χρόνο όμως επικυρώθηκε με μικρές αλλαγές. Στις [[28 Σεπτεμβρίου]] του [[2000]] σε [[δημοψήφισμα]]<ref>[https://web.archive.org/web/20110726014731/http://archive.enet.gr/2000/09/29/on-line/keimena/world/world6.htm Ελευθεροτυπία], ''Κορώνα στο κεφάλι τους'', 29 Σεπτεμβρίου 2000.</ref> ο λαός δε δέχτηκε (με 53% κατά της πρότασης) να μπει η Δανία στη [[ζώνη του ευρώ]], και έτσι νόμισμά της είναι μέχρι σήμερα η [[Κορόνα Δανίας|δανική κορώνα]].

Στις [[19 Μαρτίου]] του [[2009]], το κοινοβούλιο επέτρεψε την υιοθεσία παιδιών από τη Δανία και το εξωτερικό από ζευγάρια [[ομοφυλοφιλία|ομοφυλοφίλων]], με 62 ψήφους υπέρ έναντι 53 κατά.<ref>[http://www.sigmalive.com/simerini/world/epikairotita/134958 Η Σημερινή], Οι γκέι θα υιοθετούν παιδιά στη Δανία, 19 Μαρτίου 2009.</ref>

== Σημαία ==
[[Αρχείο:Dannebrog 3.jpg|thumb|Η σημαία της Δανίας είναι η αρχαιότερη συνεχόμενα χρησιμοποιούμενη εθνική [[σημαία]] που υπάρχει στον κόσμο.]]
Η '''[[σημαία]] της Δανίας''' (''Dannebrog'') είναι [[κόκκινο|κόκκινη]] με έναν [[λευκό]] [[Σκανδιναβικός σταυρός|Σκανδιναβικό σταυρό]]· το κάθετο μέρος του σταυρού βρίσκεται προς την πλευρά του ιστού. Το σχέδιο της σημαίας της Δανίας υιοθετήθηκε κατόπιν και από τις υπόλοιπες Σκανδιναβικές χώρες ([[Σουηδία]], [[Φινλανδία]], [[Νορβηγία]]) και την [[Ισλανδία]] σε διαφορετικά χρώματα. Κατά τη διάρκεια της Δανο-Νορβηγικής ένωσης, ήταν και σημαία της Νορβηγίας και συνέχισε να είναι, με μικρές μετατροπές, μέχρι που η Νορβηγία υιοθέτησε τη [[σημαία της Νορβηγίας|σημερινή της σημαία]] το [[1821]]. Η σημαία της Δανίας είναι η αρχαιότερη συνεχόμενα χρησιμοποιούμενη εθνική [[σημαία]] που υπάρχει στον κόσμο.

== Οικονομία ==
{{κύριο|Οικονομία της Δανίας}}
Η Δανία είναι αγροτική χώρα λόγω της μορφολογίας του εδάφους της που ευνοεί τις καλλιέργειες. Το βιοτικό επίπεδο των Δανών είναι αρκετά υψηλό. Το πεδινό έδαφος της χώρας, η αγροτική παράδοση, συνδυασμένη με τη δύναμη του [[αγροτικός συνεταιρισμός|συνεταιρισμού]] και ο σύγχρονος εκμηχανισμός της καλλιέργειας είναι οι βασικοί παράγοντες της μεγάλης ανάπτυξης της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Καλλιεργούνται κυρίως δημητριακά ([[κριθάρι]], [[βρώμη]], [[σιτάρι]]) και εκτρέφονται [[γουρούνι|χοίροι]], αιγοπρόβατα και [[άλογο|άλογα]]. Η γεωργική απόδοση είναι η μεγαλύτερη της Ευρώπης ενώ και η γεωργική εκπαίδευση είναι πολύ υψηλή. Σημαντικό ρόλο στην εθνική οικονομία παίζει και η [[αλιεία]]. Η Δανία βρίσκεται στην κορυφή των τεχνολογικά ανεπτυγμένων χωρών για όγδοη συνεχόμενη χρονιά μαζί με τη [[Σουηδία]] σύμφωνα με την [[Παγκόσμια Έκθεση Τεχνολογιών Πληροφορικής]] για το 2008 - 2009, που εξέδωσε το [[Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ]].<ref>[http://portal.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathbreak_1_27/03/2009_272940 Καθημερινή]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}, Δανία και Σουηδία στην τεχνολογική πρωτοπορία, 27 Μαρτίου 2009.</ref>

Αποτελεί μια καπιταλιστική οικονομία της ελεύθερης αγοράς με σημαντικό κράτος πρόνοιας.<ref name="Esping-Andersen">Esping-Andersen, G. (1990). ''The three worlds of welfare capitalism''. Princeton, NJ: Princeton University Press.</ref>

=== Βιομηχανία-Εμπόριο ===
Ταυτόχρονα με τη γεωργία και την κτηνοτροφία άρχισε να αναπτύσσεται με συστηματικό τρόπο και η [[βιομηχανία τροφίμων]], η χημική βιομηχανία, η [[υφαντουργία]], η βιομηχανία ηλεκτρικών ειδών, η [[μεταλλουργία]] και η [[ναυπηγική]]. Κυριότερα προϊόντα είναι επίσης η [[μπίρα]], το [[χαρτί]] και προϊόντα από [[ξύλο]]<ref>[http://europa.eu/abc/european_countries/eu_members/denmark/index_el.htm Πληροφορίες για τη Δανία] από τον ιστότοπο της ΕΕ.</ref>. Ο ορυκτός πλούτος δεν είναι σημαντικός. [[Πετρέλαιο]] εξορύσσεται σε μικρές ποσότητες στη [[Βόρεια Θάλασσα]], ωστόσο δεν είναι αρκετό για να καλύπτει τις ανάγκες της χώρας. Το [[εμπορικό ισοζύγιο]] είναι συνήθως παθητικό και αντισταθμίζεται με το ναυτιλιακό συνάλλαγμα. Εξάγονται γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, μηχανήματα και είδη ναυπηγικής και τεχνολογία αιολικών συστημάτων. Η Δανία, στη στρατηγική θέση που βρίσκεται, αποτελεί το σημείο συνάντησης των συγκοινωνιών Δυτικής και Ανατολικής Ευρώπης. Οι εμπορικές συναλλαγές πραγματοποιούνται κυρίως με τη Σουηδία, τη Γερμανία και το [[Ηνωμένο Βασίλειο]]. Η [[ανεργία]] είναι αρκετά χαμηλή σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη (4,8%).

=== Τουρισμός ===
Τα τελευταία χρόνια ο [[τουρισμός]] έχει αρχίσει να παίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία της Δανίας. Το 1999 επισκέφτηκαν τη Δανία 3 εκατομμύρια τουρίστες, από τους οποίους ένα εκατομμύριο Γερμανοί. Έτσι τα έσοδα από τον τουρισμό φτάνουν ως και τα 3 δισεκατομμύρια δολάρια.

== Δημογραφία ==
Ο πληθυσμός, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2024 είναι 5.972.420 κάτοικοι.<ref name="εκτίμηση"/>. οι Δανοί ανήκουν φυλετικά στους άλλους σκανδιναβικούς και βορειο-γερμανικούς λαούς. Το 15,9% του πληθυσμού είναι μετανάστες. Ως προς τη θρησκεία, το 98% είναι [[προτεσταντισμός|Προτεστάντες]] (η πλειοψηφία ανήκει στην [[Εκκλησία της Δανίας]]) ενώ η [[Καθολική Εκκλησία]] μετράει μόνο 1% καθολικούς Δανούς. Επίσης, υπάρχουν 14.484 [[Μάρτυρες του Ιεχωβά]]<ref>''Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014'', Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 180</ref> και 4.355 [[Μορμόνοι]] της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών<ref>"Facts and Statistics", ''[http://www.mormonnewsroom.org/ mormonnewsroom.org]''</ref>.

Το [[προσδόκιμο ζωής]] στο σύνολο του πληθυσμού, σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2019 του [[Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας|Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας]] ήταν 81,3 χρόνια (79,6 χρόνια οι άνδρες και 83,0 οι γυναίκες).<ref>[http://apps.who.int/gho/data/view.main.SDG2016LEXv?lang=en Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Προσδόκιμο ζωής και υγιές προσδόκιμο ζωής, Δεδομένα ανά χώρα]</ref>

=== Γλώσσα ===
Η [[Δανική γλώσσα]] ανήκει στην ινδοευρωπαϊκή οικογένεια γλωσσών και στις [[γερμανικές γλώσσες]]. Έτσι μοιάζει πολύ με τη σουηδική, τη γερμανική, τη νορβηγική και την ισλανδική.

== Πολιτισμός ==

=== Λογοτεχνία ===
Η [[Δανική λογοτεχνία|λογοτεχνική]] παραγωγή στη Δανία ξεκινάει κατά τον Μεσαίωνα και είναι επηρεασμένη από τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα αγγλικά γράμματα. Το σημαντικότερο σύγγραμμα της δανικής μεσαιωνικής λογοτεχνίας είναι το [[Gesta Danorum]] στις αρχές του 13ου αιώνα.

== Διοικητική Διαίρεση ==
Η χώρα διαιρείται σε πέντε [[Περιφέρειες της Δανίας|περιφέρειες]]<ref>[http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=1021&langId=el&intPageId=1734 europa.eu]</ref>. Οι περιφέρειες αυτές ιδρύθηκαν την [[1η Ιανουαρίου]] του [[2007]] και αντικατέστησαν τις πρώην 13 κομητείες, δύο δήμους και ένα περιφερειακό δήμο. Η τελευταία διοικητική διαίρεση ίσχυσε μέχρι τις [[31 Δεκεμβρίου]] [[2006]]. Κάθε περιφέρεια κυβερνάται από τον Πρόεδρο (''Regionsformand'').
Οι 5 περιοχές είναι:

* [[Περιφέρεια Δανικής Πρωτεύουσας]] (Region Hovedstaden)
* [[Περιφέρεια Κεντρικής Γιουτλάνδης]] (Region Midtjylland)
* [[Περιφέρεια Βόρειας Γιουτλάνδης]] (Region Nordjylland)
* [[Περιφέρεια Σγιέλαν]] (Region Sjælland)
* [[Περιφέρεια Νότιας Δανίας]] (Region Syddanmark)

== Διακυβέρνηση ==
Σύμφωνα με το σύνταγμα του 1953, το πολίτευμα της Δανίας είναι [[Συνταγματική Κοινοβουλευτική Μοναρχία]].<ref>https://www.thedanishparliament.dk/en/democracy/the-constitutional-act-of-denmark</ref>  

[[Αρχηγός κράτους|Αρχηγός του κράτους]] είναι βασιλιάς ή βασίλισσα (μονάρχης), ο οποίος έχει περιορισμένες εξουσίες και καθήκοντα. Την [[εκτελεστική εξουσία]] ασκεί η [[Κυβέρνηση της Δανίας]], ενώ τη [[Νομοθετικό σώμα|νομοθετική εξουσία]], ασκεί η [[Βουλή]], η οποία αριθμεί 179 μέλη. Ο τωρινός [[Κατάλογος μοναρχών της Δανίας|βασιλιάς]] είναι ο [[Φρειδερίκος Ι΄ της Δανίας|Φρειδερίκος Ι΄]]. Ενώ η νυν [[Πρωθυπουργός της Δανίας]] είναι η [[Μέττε Φρεντέρικσεν]]. 

== Εκλογές ==
{{Κύριο|Εκλογές στη Δανία}}
Δικαίωμα ψήφου έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.

== Μεταφορές ==
Η οδήγηση γίνεται στα δεξιά.

== Σημειώσεις και παραπομπές ==
<references />

== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|Δανία}}
{{Commonscat}}
{{commons|Atlas of Denmark|Atlas of Denmark<br/>(Άτλας της Δανίας)}}
* [http://www.denmark.dk/en Πύλη για τη χώρα] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090907214501/http://www.denmark.dk/en |date=2009-09-07 }} {{en}}
* [https://web.archive.org/web/20090423023111/http://www.visitdenmark.com/siteforside.htm Δανικός Οργανισμός Τουρισμού]
* [http://www.danmarksstatistik.dk/HomeUK.aspx Στατιστική Υπηρεσία Δανίας] {{en}}
* {{dmoz|Regional/Europe/Denmark/}}

{{EU countries and candidates}}
{{NATO}}
{{Ευρώπη}}
{{Authority control}}
{{Portal bar|Γεωγραφία|Ευρώπη|Ευρωπαϊκή Ένωση}}

[[Κατηγορία:Δανία|*]]
[[Κατηγορία:Ευρωπαϊκά κράτη]]
[[Κατηγορία:Κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης]]
[[Κατηγορία:Χώρες μέλη του ΝΑΤΟ]]
[[Κατηγορία:Μοναρχίες της Ευρώπης]]
[[Κατηγορία:Σκανδιναβία]]
[[Κατηγορία:Πρώτο επίπεδο NUTS της Ευρωπαϊκής Ένωσης|Δανια]]
[[Κατηγορία:Βόρεια Ευρώπη]]
[[Κατηγορία:Τρέχουσες μοναρχίες]]