Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βραζιλίνη

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Η περίπλοκη χημική δομή της βραζιλίνης

Η βραζιλίνη (αγγλ. brazilin) είναι φυσική, ερυθρού χρώματος, χρωστική χημική ένωση, που λαμβάνεται με εκχύλιση από ξύλωμα των τροπικών ειδών Paubrasilia echinata, Caesalpinia sappan, Caesalpinia violacea και Haematoxylum brasiletto, ενώ είναι επίσης γνωστή ως Natural Red 24 και CI 75280.[1]

Χρησιμοποιήθηκε τουλάχιστον από το Μεσαίωνα για τη βαφή υφασμάτων και για την παραγωγή χρωμάτων και μελανιών. Το συγκεκριμένο χρώμα που παράγεται από τη χρωστική ουσία εξαρτάται από τον τρόπο παρασκευής της: σε όξινο διάλυμα η βραζιλίνη θα φαίνεται κίτρινη, αλλά σε αλκαλικό παρασκεύασμα θα φαίνεται ως κόκκινη. Η βραζιλίνη σχετίζεται στενά με την πρόδρομη αιματοξυλίνη της κυανόμαυρης βαφής, που έχει μία υδροξυλική ομάδα λιγότερη. Η βραζιλεΐνη, η δραστική χρωστική χημική ένωση, είναι μια οξειδωμένη μορφή της βραζιλίνης.[2][1]

Η βραζιλίνη λαμβάνεται από τα είδη τροπικής ξυλείας, Paubrasilia echinata, Caesalpinia sappan, Caesalpinia violacea και Haematoxylum brasiletto.[3] Το σαπανόξυλο (sappanwood) ευδοκιμεί στην Ινδία, τη Μαλαισία, την Ινδονησία και τη Σρι Λάνκα, η οποία σημειωτέον, υπήρξε ο κύριος προμηθευτής του ξύλου αυτού στην Ευρώπη κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα. Αργότερα, η ανακάλυψη του brazilwood (Paubrasilia echinata) στον Νέο Κόσμο οδήγησε στην αύξηση της χρήσης της στη βιομηχανία βαφών και τελικά στην υπερεκμετάλλευση. Το brazilwood ως δασοπονικό είδος έχει πλέον κατηγοριοποιηθεί ως είδος υπό εξαφάνιση.

Κορμός του είδους Caesalpinia sappan που περιέχει την ουσία, βραζιλίνη

Υπάρχουν πολλοί τρόποι εκχύλισης και παρασκευής της βραζιλίνης.

Μια συνηθισμένη τεχνική, που αναπτύχθηκε τον Μεσαίωνα, είναι να θρυμματοποιείται πρώτα το brazilwood σε ψιλό πριονίδι. Στη συνέχεια, η ξυλόσκονη μπορεί να αναμιχθεί με αλυσίβα (που παράγει ένα βαθύ πορφυρό κόκκινο), ή ακόμη με ένα καυτό διάλυμα στυπτηρίας (που παράγει ένα πορτοκαλοκόκκινο χρώμα), καθένα από τα οποία εκχυλίζει τη χρωστική ουσία καλύτερα από το απλό ύδωρ μόνο.

Στο εκχύλισμα αλυσίβας δύναται να προστίθεται στυπτηρία για να σταθεροποιηθεί το χρώμα, το οποίο θα καταβυθιστεί από το διάλυμα. Το ίζημα μπορεί να στεγνώσει και να κονιοποιηθεί και είναι ένας τύπος χρωστικής ουσίας.

Όπως και πολλές παρόμοιες χρωστικές ουσίες (lake pigments), τα ακριβή χρώματα που παράγονται εξαρτώνται από την οξύτητα (pH) του μείγματος και το σταθεροποιητικό που χρησιμοποιείται. Τα μυρωδικά από αλουμίνιο που χρησιμοποιούνται με τη βραζιλίνη παράγουν τα τυπικά κόκκινα χρώματα, ενώ η χρήση ενός μυρμηγκιού κασσίτερου, με τη μορφή SnCl2 ή SnCl4 Το SnCl4 που προστίθεται στο εκχύλισμα είναι ικανό να δώσει ένα ροζ χρώμα.

Ένα εναλλακτικό παρασκεύασμα που παράγει ένα διαφανές κόκκινο χρώμα περιλαμβάνει τη διαβροχή της ξυλόσκονης του brazilwood σε ασπράδι αυγού ή ένα διάλυμα αραβικού κόμμεος. Η στυπτηρία προστίθεται για να βοηθήσει στην ανάπτυξη και τη σταθεροποίηση του χρώματος, το οποίο μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί ως διαφανές μελάνι ή χρώμα.

Όπως και με την αιματεΐνη, η βραζιλίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη χρώση των κυτταρικών πυρήνων σε ιστολογικά παρασκευάσματα όταν συνδυάζεται με αλουμίνιο. Στη συνέχεια οι πυρήνες χρωματίζονται σε κόκκινο αντί για κυανό.

  • The Merck Index, 12th Edition. 1392
  • Armstrong, Wayne P. (1994). «Natural Dyes». HerbalGram 32: 30. 
  • Thompson, Daniel V. The Materials and Techniques of Medieval Painting, Dover Publications, Inc. New York, NY. 1956.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Brazilin στο Wikimedia Commons