Βιομηχανική κατασκοπεία
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Βιομηχανική Κατασκοπεία είναι μία μορφή μυστικής συλλογής πληροφοριών, πραγματοποιούμενη από μεμονωμένες προσωπικότητες ή από ομάδα ατόμων.Αποτελεί αδικοπραξία και συνεπάγεται υποχρέωση αποζημίωσης από πλευράς των παραγόντων που υπέκλεψαν ή κατασκόπευσαν. Είναι δημιούργημα των τελευταίων χρόνων και αποβλέπει στην παρακολούθηση αντίπαλων βιομηχανιών.Πιο συγκεκριμένα αποτελεί προσβολή απόλυτου δικαιώματος κυριότητας καθώς η κατασκοπεία γίνεται εις βάρος της επιχείρησης/εταιρίας ή βιομηχανίας με σκοπό να υποκλέψει ή αντιγράψει τα αυθεντικά σχέδια της. Ειδικοί μισθωμένοι πράκτορες παρακολουθούν τις δραστηριότητες συναφών βιομηχανιών και συγκεντρώνουν στοιχεία σχετικά με τις μεθόδους της παραγωγής, την κατασκευή νέου τύπου προϊόντων κ.λ.π.Ο βαθμός εξέλιξής της είναι τόσο μεγάλος που κάποιος θα μπορούσε να πει ότι είναι εφάμιλλη της στρατιωτικής κατασκοπείας παγκοσμίως όσον αφορά τα μέσα και τους πόρους που χρησιμοποιούνται.
Η βιομηχανική κατασκοπεία, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα, έχει ως στόχο την μελέτη των μοντέλων σκέψης / σχεδίασης και παραγωγής των ανταγωνιστών ώστε να μπορέσουν να ενισχύσουν και βελτιστοποιήσουν τις δικές τους τεχνικές και προσφερόμενα προϊόντα άρα σχετίζεται άμεσα με τις έννοιες ζημία και αποζημίωση. Με την μορφή της θετικής ζημίας δηλαδή την μείωση της υπάρχουσας περιουσίας του δανειστή ή στην προκειμένη περίπτωση το διαφυγόν κέρδος, δηλαδή το κέρδος που προσδοκάται από την επιχείρηση σύμφωνα με τα στοιχεία/εκτιμήσεις πάνω στην πορεία των πωλήσεων κτλ.
Ακόμη, πέρα από την υλική βλάβη, υπάρχουν νομικές προεκτάσεις επί του θέματος, όπως η ηθική βλάβη, εάν και εφόσον προκύπτει από το δικαστήριο προσβολή της αξιοπιστίας και φήμης της εταιρείας. Ουσιαστικά πρόκειται για διανοητική ιδιοκτησία που υποκλέπτεται και αντιγράφεται. Ο νόμος προβλέπει πως οι πνευματικοί δημιουργοί με την δημιουργία του έργου αποκτούν πάνω σ' αυτό πνευματική ιδιοκτησία που περιλαμβάνει, ως αποκλειστικά και απόλυτα δικαιώματα, το δικαίωμα της εκμετάλλευσης του έργου (περιουσιακό δικαίωμα) και το δικαίωμα της προστασίας του προσωπικού τους δεσμού προς αυτό (ηθικό δικαίωμα).
Η κατασκοπεία είναι μια έννοια συνδεδεμένη με την βιομηχανία από την εποχή που νοείται η δεύτερη. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των επικρατέστερων βιομηχανιών, προκάλεσε την ανάγκη για στενή παρακολούθηση των ενεργειών και πλάνων των άλλων εταιρειών ή βιομηχανιών. Συνεπώς μια ανάγκη για ενδελεχή μελέτη των αντιπάλων σχεδίων και ιδεών. Πραγματοποιείται για εμπορικούς σκοπούς και ουδεμία σχέση έχει με την εθνική – διακρατική κατασκοπεία. Τα νομικά και γενικά η νομική επιστήμη προστατεύουν την βιομηχανία από τέτοιες απόπειρες και έχει αναπτύξει λεπτομερή κώδικα σχετικά με την βιομηχανική ιδιοκτησία και πολλές αρχές και οργανισμοί ανά τον κόσμο στις μέρες μας εξασφαλίζουν την προστασία της.
Διαφορά μεταξύ έρευνας ανταγωνιστών και βιομηχανικής κατασκοπίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ανταγωνιστική νοημοσύνη ή οι ανταγωνιστικές πληροφορίες περιλαμβάνει 2 εν δυνάμει σενάρια νόμιμης και ηθικής χρήσης της συστηματικής συγκέντρωσης και ανάλυσης πληροφοριών.
- Το πρώτο σενάριο περιλαμβάνει την εξέταση άρθρων εφημερίδων, εταιρικές εκδόσεις, ιστοσελίδες, εξειδικευμένες βάσεις δεδομένων, πληροφορίες σε εμπορικές εκθέσεις κτλ.
- Σενάριο το οποίο αναφέρεται ως Ανταγωνιστική Λύση και έχει την βάση της στην έρευνα αγοράς και στην συνήθη έρευνα ανταγωνιστών. Πολλές φορές ο διαχωρισμός μεταξύ κακόβουλης κατασκοπείας και έρευνας ανταγωνιστών είναι πολύ σχετική και υποκειμενική διαδικασία.
Μορφές οικονομικής και βιομηχανικής κατασκοπείας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η οικονομική ή βιομηχανική κατασκοπεία πραγματοποιείται σε δύο κύριες μορφές. Με λίγα λόγια, ο σκοπός της κατασκοπείας είναι να συγκεντρώσει γνώση για έναν οργανισμό.Μπορεί να περιλαμβάνει την απόκτηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, όπως πληροφορίες για τη βιομηχανική παραγωγή, τις ιδέες, τις τεχνικές και τις διαδικασίες, την σύσταση των προϊόντων ή τις χημικές φόρμουλες.
Ακόμη, η κατασκοπεία μπορεί να περιλαμβάνει την παγίδευση των ιδιωτικών ή επιχειρησιακών πληροφοριών που διαχειρίζονται ή συγκεντρώνονται και αναλύονται, από την ίδια την επιχείρηση, όπως βάσεις δεδομένων των πελατών, την τιμολόγηση, τις πωλήσεις, την έρευνα και την ανάπτυξη, τις πολιτικές, τις κατευθύνσεις σχεδιασμού, τις στρατηγικές μάρκετινγκ και την αλλαγή των συνθέσεων των προιόντων και τον τόπο παραγωγής αυτών.
Επίσης, συχνό φαινόμενο είναι η κατασκοπεία πάνω σε διαγωνισμούς ανάθεσης δημόσιου ή ιδιωτικού οργανισμού ή και κράτους, όπου στόχοι είναι επιχειρήσεις που ενδιαφέρονται να αναλάβουν την σύμβαση. Οι όροι των προσφορών γίνονται γνωστοί έτσι ώστε η επιχείρηση που κατέχει τις ευαίσθητες πληροφορίες να μπορεί να επικρατήσει στην διαδικασία.
Τομείς-στόχοι της κατασκοπείας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η οικονομική και βιομηχανική κατασκοπεία είναι συνήθως συνδεδεμένη με την βαριά βιομηχανία, την βιομηχανία υψηλής τεχνολογίας συμπεριλαμβανομένου τις εταιρείες λογισμικού και υλικού Η/Υ , την βιοτεχνολογία, αεροναυπηγική, τηλεπικοινωνίες, μεταφορές, τεχνολογία κινητήρων, οχήματα, εργαλεία, ενέργεια , τεχνολογία υλικών και χρωμάτων. Τέλος η επιχειρηματική-βιομηχανική περιοχή Silicon Valley των ΗΠΑ είναι γνωστή ως μια από τις πιο στοχευμένες περιοχές βιομηχανικής κατασκοπείας στον κόσμο.
Κλοπή πληροφοριών και δολιοφθορά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι πληροφορίες μπορούν να κάνουν τη διαφορά μεταξύ επιτυχίας και αποτυχίας. Όταν ένα εμπορικό μυστικό έχει κλαπεί, το ανταγωνιστικό πεδίο εξισορροπείται μεταξύ 2 επιχειρήσεων ή ακόμα και κλίνει υπέρ του ενός ανταγωνιστή. Επίσης ενώ πολλές πληροφορίες συλλέγονται νόμιμα, μέσα από έρευνα ανταγωνιστών και μελέτη στοιχείων του περιβάλλοντος του ανταγωνιστή , πολλές επιχειρήσεις υιοθετούν την φιλοσοφία ότι ο καλύτερος τρόπος για να πάρεις μια πληροφορία είναι να την κλέψεις. Η οικονομική ή βιομηχανική κατασκοπείας είναι μια απειλή για κάθε επιχείρηση των οποίων ο βιοπορισμός εξαρτάται από τις πληροφορίες και την επεξεργασία τους.
Τα τελευταία χρόνια, η οικονομική ή βιομηχανική κατασκοπεία έχει αναλάβει έναν διευρυμένο ορισμό, καθώς η έννοια τείνει να συμπεριλάβει και τις απόπειρες σαμποτάζ μεταξύ των εταιρειών. Με αυτή την έννοια, ο όρος παίρνει τις ευρύτερες προεκτάσεις της μητρικής της λέξης, για παράδειγμα όταν μια εταιρεία προσπαθεί να σαμποτάρει μια άλλη εταιρεία για να την βλάψει. Άνθρωποι των επιχειρήσεων έχουν την αντίληψη ότι κατασκοπεία και σαμποτάζ είναι δύο συγγενικές έννοιες και δράσεις.
Πράκτορες-Κατάσκοποι και η διαδικασία συλλογής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα πιο διαδεδομένα μοντέλα δράσης για τους κατάσκοπους είναι, αρχικά ένας δυσαρεστημένος υπάλληλος οικειοποιείται πληροφορίες, είτε για να βλάψει την εταιρεία του, είτε για να ευνοηθεί ο ίδιος. Κατά δεύτερον μια κυβέρνηση ή επιχείρηση ψάχνει πληροφορίες για να αναπτύξει ιδέες και προϊόντα προς δικό της όφελος και γενικά για να αποκτήσει πλεονέκτημα απέναντι σε αντίπαλη εταιρία/κράτος. Επίσης, η χρήση κάποιου "εσωτερικού" και έμπιστου της εταιρείας ο οποίος πρόθυμα ή με βία και απειλή μπορεί να παρέχει πληροφορίες και νέα σε κάποια άλλη. Η παραίτηση εργαζομένων και η πρόσληψή τους από νέα εταιρία-ανταγωνιστή συνεπάγεται αυτόματη μεταφορά ευαίσθητων πληροφοριών και γνώσης, κάτι που αποτελεί βασικό σενάριο σε εκατοντάδες περιπτώσεις βιομηχανικής κατασκοπείας που καταλήγουν σε τεράστιες δικαστικές διαμάχες.
Περιπτώσεις δράσης πρακτόρων έχουν καταγραφεί ως: άτομο που συμμετέχει σε ομάδα ξενάγησης εντός των εγκαταστάσεων που στην συνέχεια "χάνεται", ένας συντηρητής, μηχανικός, φύλακας, πωλητής, καθαριστής και κάθε άτομα που εξουσιοδοτείται να εισέρχεται στους χώρους της επιχείρησης. Οι πράκτορες μπορούν να κάνουν διάρρηξη και να αποσπάσουν τα δεδομένα ή και να αναζητήσουν τυχόν ενδιαφέροντα απορρίμματα στους κάδους της εταιρείας. Τέλος οι υπολογιστές διευκόλυναν σε μεγάλο βαθμό την διεξαγωγή κατασκοπείας, αφού μπορούν να επεξεργαστούν τεράστιο όγκο πληροφοριών, έχουν ευκολία πρόσβασης ή φυσικά ή μέσω του Διαδικτύου.
Η Χρήση των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Διαδικτύου στην Κατασκοπεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Προσωπικοί Η/Υ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπολογιστές έχουν γίνει βασικά εργαλεία κατά την άσκηση βιομηχανικής κατασκοπίας, λόγω του τεράστιου όγκου των πληροφοριών που περιέχουν και την ευκολία του να αντιγράφεται και να μεταδίδεται. Η χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών για κατασκοπεία αυξήθηκε ραγδαία τη δεκαετία του 1990. Οι φορητοί υπολογιστές ήταν, και είναι, ένας πρωταρχικός στόχος όταν άτομα που ταξιδεύουν στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους γίνονται θύματα υποκλοπής δεδομένων τους από τα προσωπικά τους αρχεία. Περιστατικά τέτοιου τύπου έχουν σημειωθεί με δράστες προσωπικό ξενοδοχείου, αλλά και γενικά σε χώρους όπως αεροδρόμια, ταξί, τρένα και ούτω καθεξής, όπως επίσης και σε περιπτώσεις σύνδεσης στο Διαδίκτυο, καθώς οι πληροφορίες μπορούν να κλαπούν κατά τη μεταφορά.
Διαδίκτυο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η εξάπλωση του Διαδικτύου και των δικτύων υπολογιστών έχει αυξήσει το εύρος και τη λεπτομέρεια των πληροφοριών που διατίθενται και την ευκολία της πρόσβασης για τους σκοπούς της βιομηχανικής κατασκοπείας. Παγκοσμίως, 50.000 εταιρείες την ημέρα θεωρείται ότι δέχονται διαδικτυακές επιθέσεις. Ευαίσθητες στρατιωτικές ή αμυντικές τεχνικές ή άλλες βιομηχανικές πληροφορίες δεν έχουν άμεση νομισματική αξία σε απλούς εγκληματίες, σε σύγκριση με, ενδεικτικώς, τα στοιχεία του τραπεζικού λογαριασμού κάποιου ατόμου.
Ευκαιρίες για δολιοφθορά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αυξανόμενη χρήση του Διαδικτύου έχει επίσης αυξήσει τον αριθμό των ευκαιριών για βιομηχανική κατασκοπεία με στόχο τη δολιοφθορά. Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, παρατηρήθηκε ότι οι εταιρείες διαχείρισης ενέργειας όλο και περισσότερο δέχονται επίθεση από χάκερς. Η χρήσεις του αυτές και οι μέθοδοι βιομηχανικής κατασκοπείας γίνονται όλο και περισσότερο πηγή ανησυχίας για τις κυβερνήσεις, λόγω των πιθανών επιθέσεων από ομάδες ή εχθρικές κυβερνήσεις.
Κακόβουλο λογισμικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ένα από τα μέσα των δραστών που διενεργεί βιομηχανική κατασκοπεία είναι η εκμετάλλευση των τρωτών σημείων του λογισμικού ηλεκτρονικών υπολογιστών. Αυτό έχει οδηγήσει σε χρήση λογισμικών ως ένα εργαλείο που μεταδίδει ψηφιακά αντίγραφα, εμπορικά μυστικά, μελλοντικά σχέδια και επαφές. Νεότερες μορφές κακόβουλου λογισμικού είναι προγράμματα που επηρεάζουν συσκευές και υποκλέπτουν στοιχεία. Όπως κινητές συσκευές τηλεφώνων με φωτογραφική μηχανή και εγγραφή. Στις προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτών των επιθέσεων στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας τους, οι εταιρείες διατηρούν σημαντικές πληροφορίες εκτός δικτύου.
Αναδρομή στην ιστορία της βιομηχανικής Κατασκοπείας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οικονομική και βιομηχανική κατασκοπεία έχει μια μακρά ιστορία. Πρόδρομος του είδους αυτού της κατασκοπείας μπορεί να θεωρηθεί η εισαγωγή αβγών μεταξοσκωλήκων από την Κίνα στο Βυζάντιο, την οποία πέτυχε ο Ιουστινιανός το 552 μ.Χ. με την αποστολή δύο καλόγηρων-κατασκόπων στη μακρινή αυτή ασιατική χώρα, που από τότε έχασε το μονοπώλιο της βιομηχανίας των μεταξωτών υφασμάτων. Η επιτυχία του πατέρα Francois Xavier d'Entrecolles στην Κίνα να αποκαλύψει στην Ευρώπη τις μεθόδους παραγωγής της κινεζικής πορσελάνης το 1712 θεωρείται μια πρόωρη περίπτωση της βιομηχανικής κατασκοπείας που έδωσε την ευκαιρία στους Ευρωπαίους να μάθουν το μυστικό την παρασκευής της πορσελάνης Meissen και να αξιοποιήσουν την φόρμουλα για να την ιδιοκατασκευάσουν. Ωστόσο ιστορικές μαρτυρίες έχουν γραφτεί μεταξύ της Βρετανίας και της Γαλλίας σε επίπεδο βιομηχανικής κατασκοπείας. Στις αρχές του 18ου αιώνα, έγινε μια συντονισμένη προσπάθεια να εισαχθεί Βρετανική βιομηχανική τεχνολογία στη Γαλλία, υπό την κάλυψη εισαγωγής Γάλλων μαθητευόμενων στην Αγγλία.
Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, παρατηρήθηκε ανακατεύθυνση μεταξύ της κατασκοπικής κοινότητας από τον στρατιωτικό στον βιομηχανικό τομέα, και επέκταση των προγραμμάτων που απευθύνονται σε κλοπή των πληροφοριών αυτών. Η κληρονομιά της κατασκοπείας του Ψυχρού Πολέμου, δεν περιλαμβάνει μόνο την ανακατεύθυνση του προσωπικού, αλλά επίσης την χρήση συσκευών και βοηθημάτων στην κατασκοπεία, όπως βάσεις δεδομένων ηλεκτρονικών υπολογιστών, σαρωτές για υποκλοπές, κατασκοπευτικούς δορυφόρους, ιούς και κοριούς.
Αξιοσημείωτα Περιστατικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]IBM,Texas Instruments - Groupe Bull
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μεταξύ 1987 και 1989, οι εταιρείες IBM και Texas Instruments κατηγόρησαν την Groupe Bull, γαλλικών συμφερόντων, ότι προσπαθούσε να διαπράξει βιομηχανική κατασκοπεία εις βάρος τους. Η κυβέρνηση της Γαλλίας φέρεται να έχει πραγματοποιήσει στο παρελθόν βιομηχανική κατασκοπεία εις βάρος αμερικανικών εταιρειών στον τομέα της αεροδυναμικής και των δορυφόρων.
Volkswagen
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το 1993, η κατασκευάστρια εταιρία αυτοκινήτων Opel κατηγόρησε την Volkswagen για βιομηχανική κατασκοπεία, όταν ο διευθυντής παραγωγής της Opel, Jose Ignacio Lopez, και επτά άλλα στελέχη μετακόμισαν στη Volkswagen. Η Volkswagen στη συνέχεια μήνυσε την Opel, με αποτέλεσμα μια νομική μάχη τεσσάρων ετών. Η υπόθεση, η οποία τελικά έληξε το 1997, οδήγησε σε έναν από τους μεγαλύτερους συμβιβασμούς στην ιστορία της βιομηχανικής κατασκοπείας, με τη Volkswagen να συμφωνεί να καταβάλει στην General Motors (μητρικός όμιλος της Opel) 100.000.000 δολλάρια Αμερικής και να αγοράσει τουλάχιστον 1 δισεκατομμύριο $ των ανταλλακτικών αυτοκινήτων από την εταιρεία μέσα στα επόμενα 7 χρόνια.
Hilton και Starwood
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Απρίλιο του 2009, η αμερικανική ξενοδοχειακή εταιρεία Starwood κατηγόρησε την αντίπαλό της Hilton για "μαζική" περίπτωση βιομηχανικής κατασκοπείας. Αφού το Hilton αγοράστηκε από ιδιώτες του ομίλου Blackstone, το Hilton προσέλαβε 10 διευθυντές και στελέχη από την Starwood. Υπό την έντονη πίεση για τη βελτίωση των κερδών, η Starwood κατηγόρησε την Hilton για κλοπή εταιρικών πληροφοριών σχετικά με τις πρωτότυπες ιδέες της μάρκας πολυτελείας που χρησιμοποιήθηκαν για την δημιουργία της θυγατρικής του Hilton, εταιρεία Denizen.
Οι ανησυχίες των εθνικών κυβερνήσεων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βραζιλία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αποκαλύψεις από τα έγγραφα Snowden παρείχαν πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν διεξάγει επιθέσεις οικονομικής κατασκοπείας εναντίον της Βραζιλίας, τις οποίες υποστήριξαν προφανώς η Καναδική κυβερνηση και οι ΗΠΑ.
ΗΠΑ
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με τον Edward Snowden, οι κατάσκοποι της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ κατασκοπεύουν ξένες επιχειρήσεις. Ακόμα, η κινεζική οικονομική κατασκοπεία περιγράφεται ως η μεγαλύτερη απειλή για την τεχνολογία των ΗΠΑ, καθώς οι απόπειρες επιθέσεων είναι πολυάριθμες και συχνές. Οι ανησυχίες σχετικά με την έκταση των κυβερνοεπιθέσεων στις ΗΠΑ που προέρχονται από την Κίνα, έχουν οδηγήσει στην κατάσταση που περιγράφεται ως το ξεκίνημα ενός "νέου ψυχρού κυβερνοπολέμου»
Γερμανία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εκτιμάται ότι οι γερμανικές επιχειρήσεις χάνουν € 50 δισεκατομμύρια και 30.000 θέσεις εργασίας λόγω της βιομηχανικής κατασκοπείας κάθε χρόνο που εκτελείται από ανταγωνιστικές εταιρείες της Ιαπωνίας. Κινήσεις που βλάπτουν την οικονομία κάθε χώρας και στοχεύουν σε τομείς όπως η κατασκευή αυτοκινήτων, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χημεία, τηλεπικοινωνίες, οπτική, τεχνολογία ακτίνων Χ, μηχανήματα και εξοπλισμούς. Επίσης οι πληροφορίες και η τεχνογνωσία που συλλέγεται, σχετίζεται όχι μόνο με την έρευνα και ανάπτυξη, αλλά επίσης με τεχνικές διαχείρισης και προώθησης. Σχετική έρευνα του 2007 για λογαριασμό της συμβουλευτικής εταιρίας Corporate Trust αναφέρει ότι το 20% των γερμανικών επιχειρήσιων, κυρίως μικρές και μεσαίες, έχουν πέσει θύματα βιομηχανικής κατασκοπείας.